Tư tưởng thoát Á và Khuyến học của Fukuzawa Yukichi

20/07/2019 15:59
Tư tưởng thoát Á và Khuyến học của Fukuzawa Yukichi

Fukuzawa khẳng định, chỉ có đi theo con đường văn minh hóa thì mới có thể "làm tăng chí khí của dân, mới trở thành sức mạnh hậu thuẫn cho nền độc lập của đất nước" và để làm được điều đó không còn cách nào khác là phải “Khuyến học” và “thoát Á”.

Fukuzawa Yukichi là một trong những bậc khai quốc công thần và là nhà tư tưởng vĩ đại nhất của Nhật Bản cận đại. Ông được xem là người có công khai sáng phong trào canh tân nước Nhật. Tư tưởng lớn của ông đã ảnh hưởng sâu và rộng nhất đến xã hội Nhật Bản cận đại. Những tư tưởng về chính trị, xã hội, kinh tế và giáo dục mà Fukuzawa truyền bá đã thay đổi hoàn toàn diện mạo của đất nước Nhật Bản vào cuối thế kỷ 19.

Fukuzawa Yukichi đã để lại cho dân tộc Nhật Bản một gia tài tư tưởng đồ sộ với hơn 100 tác phẩm về đủ mọi đề tài liên quan đến đất nước Nhật Bản từ ngôn ngữ, tư tưởng, triết học, lịch sử, địa lý... Tác phẩm và tư trưởng của ông đã ảnh hưởng sâu rộng đến nhiều quốc gia trên thế giới trong đó có Việt Nam.

Khuyến học của Fukuzama Yukichi được người Nhật xem như là một trong những nguồn mạch quan trọng của quá trình "văn minh khai hóa" mà đất nước này đã thực hiện thành công. Xa hơn nữa, tư tưởng giáo dục khai sáng của Fukuzawa Yukichi trong Khuyến học còn gợi mở những ý tưởng thiết thực cho quá trình cải cách giáo dục ở Việt Nam hiện nay.

Quan điểm giáo dục thực học của Fukuzawa thể hiện rõ ở phương châm: học phải đi đôi với hành, và hơn thế học là để thực hành. Muốn thực hiện phương châm ấy, theo Fukuzawa, cần phải tìm lời giải đáp cho hai câu hỏi: Học cái gì và học như thế nào? Dù phương châm đó dược Fukuzawa đưa ra từ thế kỷ thứ 19, nhưng cho đến ngày nay, nếu áp dụng vào giáo dục Việt Nam nó vẫn còn nguyên giá trị thời sự.

Fukuzawa cũng tin rằng giáo dục là cách duy nhất để đạt tới văn minh, bởi bản chất của văn minh là sự phát triển kiến thức và đạo đức nội tại của dân tộc.

Những kiến giải đặc sắc và mang tính khai sáng về giáo dục của Fukuzawa Yukichi cho chúng ta thấy được tầm vóc của một trí tuệ lớn với nhãn quan vượt thời đại. Tư tưởng giáo dục khai sáng của Fukuzawa trong Khuyến học ra đời cách đây hơn 150 năm, song giá trị của Khuyến học cho đến nay vẫn được khẳng định không chỉ ở Nhật Bản mà còn ở nhiều quốc gia Đông Á khác, trong đó có Việt Nam.

Nói đến Fukuzawa Yukichi cũng đồng nghĩa nhắc đến tư tưởng thoát Á nổi tiếng của ông. Theo Fukuzawa Yukichi, các nước châu Á mới ở tình trạng “bán văn minh” không thể là tấm gương cho Nhật Bản học hỏi. Vì thế, ông kêu gọi Nhật Bản “Hãy tách ra khỏi hàng ngũ của các nước châu Á, đuổi kịp và đứng vào hàng ngũ các nước văn minh”. Trên thực tế, mục đích của ông là muốn cởi trói nền văn hóa tiểu nông, duy tình của Đông Á để học tập nền văn hóa duy lý, khoa học của phương Tây.

Ông chủ trương mở cửa giao thương với phương Tây, học hỏi kiến thức và kinh nghiệm quản lý xã hội của phương Tây để phát triển Nhật Bản. Quan điểm này của Fukuzawa đã được chứng minh bằng thực tế: Ở châu Á, chỉ có Nhật Bản và Thái Lan, hai nước chủ trương mở cửa, là tránh được sự xâm lược và thôn tính của các nước phương Tây. Chính sự du nhập của những giá trị dân chủ và nền giáo dục khoa học kiểu phương Tây đã khiến Nhật Bản không bị phương Tây xâm lược, mà ngược lại, trở thành cường quốc từ cuối thế kỷ 19.

Những tư tưởng khai sáng về chính trị, xã hội, kinh tế, đặc biệt là đường lối giáo dục Tây học của Fukuzawa đã thúc đẩy Nhật Bản đi theo con đường văn minh hóa một cách nhanh chóng để trở trở thành một cường quốc về kinh tế của thế giới.

Tư tưởng giáo dục của Fukuzawa Yukichi cũng đã được truyền bá vào Việt Nam góp phần làm cho phong trào duy tân đầu thế kỷ 20 trở thành một phong trào văn hóa sôi động. Phong trào này gồm ba hoạt động chủ yếu: giáo dân, dưỡng dân và tân dân. Tư tưởng giáo dục của Fukuzawa Yukichi đã được các nhà duy tân vận dụng vào hoạt động của các phong trào tiêu biểu như phong trào Đông Du, Đông Kinh nghĩa thục, phong trào duy tân ở Trung và Nam Kỳ.

So với Việt Nam, có thể thấy Nhật Bản là một quốc gia chưa bao giờ được ưu đãi về tài nguyên thiên nhiên, nước Nhật cũng trải qua nhiều thử thách khắc nghiệt từ thiên tai đến chiến tranh tàn phá, thế nhưng từ trong đống đổ nát đó, nước Nhật đã đứng lên. Người Nhật đã lựa con đường phát triển "văn minh hóa" dựa trên nền tảng Tây học, mà một trong những cơ sở lý luận quan trọng của nó chính là tư tưởng giáo dục đầy nhiệt huyết và thức thời của nhà khai sáng vĩ đại của đất nước mặt trời - Fukuzawa Yukichi.

Với niềm tin “Một dân tộc vĩ đại là một dân tộc biết thượng tôn và tôn thờ tri thức; khao khát truy cầu và sẻ chia chân lý”, trong hơn 10 năm qua "Hành trình Từ Trái Tim - Hành trình Lập Chí Vĩ Đại - Khởi Nghiệp Kiến Quốc cho 30 triệu Thanh niên Việt" do Tập đoàn Trung Nguyên Legend khởi xướng được triển khai trên toàn quốc, truyền cảm hứng sáng tạo khởi nghiệp, lấy Tủ sách Nền tảng Đổi đời làm trọng tâm. Cùng với các đầu sách thuộc 12 lĩnh vực: Khoa học, Triết học, Huyền học, Y học, Võ học, Kinh tài học, Chính trị học, Đạo đức học, Xã hội học, Mỹ học, Âm thanh học và Ngôn ngữ học, Khuyến học của Fukuzawa Yukichi cũng đã đến tay với hàng triệu thanh niên Việt Nam.

* Tư tưởng của Fukuzawa được phản ánh trong cuốn sách Khuyến học của chính ông, xuất bản năm 1872. Đây là 1 trong 5 cuốn sách quý nền tảng đổi đời được Chủ tịch Tập đoàn Trung Nguyên Legend Đặng Lê Nguyên Vũ tự tay tuyển chọn, viết thư ngỏ, với mong mỏi sách sẽ đến tay tất cả các bạn trẻ và nhân dân cả nước, để thay đổi nhận thức, thôi thúc khát vọng vươn lên làm giàu, cùng xây dựng đất nước hùng cường.

Tú Viên


Gửi bình luận
(0) Bình luận
1

‘Không còn bệnh tim’ – 3 bước đơn giản giúp bạn cải thiện sức khỏe tim mạch

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), bệnh tim mạch là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên phạm vi toàn cầu. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết oxit nitric (NO), chất độc trong công nghiệp lại có thể trở thành “phân tử kỳ diệu” cứu sống hàng triệu người.
2

"Không còn bệnh tim" với tác dụng đáng kinh ngạc khi chữa bệnh bằng oxit nitric

“Không còn bệnh tim” (No More Heart Disease) là quyển sách công phu của Dr. Louis J. Ignarro, về việc ngăn ngừa và chữa trị bệnh tim mạch bằng oxit nitric (NO).
3

Tài chính cho mọi người - Góc nhìn mới về tiền bạc

Cuốn sách “Tài chỉnh cho mọi người" (Finance for the people), tác giả Paco de Leon sẽ mang đến cho bạn nhiều kiến thức bổ ích và nhiều kinh nghiệm thú vị...
4

Chiến thắng Con Quỷ bên trong - Bắt đầu từ việc bạn dám nói 'không' với ham muốn nhỏ nhất

Nếu bạn đã từng đọc "Chiến thắng Con Quỷ bên trong" (Outwitting the Devil: The Secret to Freedom and Success) của Napoleon Hill, bạn sẽ nhận ra rằng ham muốn là một trong những cái bẫy thầm lặng của "Con Quỷ".
5

'Sài Gòn vẫn hát' - Nỗ lực níu giữ những giá trị xưa cũ

Giữa nhịp sống hối hả và hiện đại của Sài Gòn, có những điều xưa cũ cứ âm thầm lùi lại phía sau – những bản nhạc bolero, những giọng ca không còn xuất hiện trên sân khấu lớn, hay những con người lặng thầm giữ lấy ký ức của một thời đã qua.

Những cổ vật về tàu Apollo 11 lần đầu tiên được hé lộ

Cuốn sách The Lunar Modul Time Book là cổ vật chứa những ghi chép đầu tiên của hai phi hành gia Neil Armstrong và Buzz Aldrin trong toàn bộ hành trình tới Mặt Trăng.

Điều gì tạo nên 'những nạn nhân': lúc nào cũng than vãn, đổ lỗi, quen lùi bước trước mọi việc

Sự thật là, nhiều người trong chúng ta thường lựa chọn bệnh tật, đau khổ, tức giận... vì nó mang lại quyền lực và sức mạnh mà ta nghĩ có thể trấn áp được người khác. Nghe có vẻ vô lý, nhưng đúng là như vậy, dù bạn có ý thức được điều đó hay không.

6 cuốn sách định hướng nghề nghiệp - Đi tìm con người bạn muốn trở thành

"Mình sẽ làm nghề gì?", "Mình muốn trở thành ai?", "Mình cần chuẩn bị gì để thành công?" Đây là những câu hỏi ai cũng có trong đầu, nhưng hầu như, cũng không bạn trẻ nào tự tin với câu trả lời của mình.

Donald Trump dưới góc nhìn của tâm lý học – một cuốn sách ‘nguy hiểm và gây tranh cãi’

Donald Trump dưới góc nhìn của tâm lý học" do bác sĩ y khoa, thạc sĩ thần học Bandy X.Lee biên soạn.

Chất Michelle - cuốn sách được mong đợi nhất 2019 chính thức phát hành tại Việt Nam

Trí Việt vừa chính thức phát hành cuốn hồi ký được bạn đọc Việt Nam mong chờ nhất Chất Michelle (tựa tiếng Anh là Becoming) của cựu Đệ nhất Phu nhân Mỹ Michelle Obama.

Chất Michelle - hồi ký của cựu Đệ nhất Phu nhân Hoa Kỳ Michelle Obama có giá bản quyền cao nhất lịch sử xuất bản Việt Nam

Becoming (Chất Michelle) đạt mức kỷ lục 10 triệu bản chỉ sau 4 tháng, được dịch sang 45 ngôn ngữ phát hành trên 150 vùng lãnh thổ với tiền bản quyền gần 100 triệu USD.

Những sáng tạo của Đặng Lê Nguyên Vũ và góc nhìn của chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan

Có nhiều người giúp người khác khởi nghiệp bằng cách chia sẻ kinh nghiệm khi gặp gỡ, hướng dẫn hoặc cả giúp vốn đầu tư, nhưng như vậy chỉ được một lượng nhất định. Đặng Lê Nguyên Vũ hướng đến cách làm đại trà để giúp được nhiều người…”

Vượt qua bà Hillary Clinton, Cựu Đệ nhất Phu nhân Michelle Obama trở thành người phụ nữ được ngưỡng mộ nhất nước Mỹ

Cuốn hồi ký bán chạy nhất chỉ 15 ngày sau phát hành đã góp phần giúp bà Michelle đạt được vị trí số một trong thăm dò của Gallup.

Từ ChatGPT đến siêu trí tuệ: Thông minh hơn, nguy hiểm hơn?

Suy ngẫm - Ngô Di Lân - Trần Trà My - 07/06/2025 13:00
Chúng ta đang bước vào thách thức hiện sinh chưa từng có tiền lệ: khả năng xuất hiện trí tuệ siêu thông minh – một hệ thống vượt xa con người về mọi mặt.

Hướng dẫn tạo video từ văn bản bằng công cụ AI của Microsoft

Kỹ năng - Quang Huy - 07/06/2025 12:00
Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn bạn cách thức tạo ra những đoạn video ngắn từ văn bản mô tả bằng công cụ AI được phát triển bởi Microsoft và OpenAI.

Cao thủ khiến Trương Tam Phong tự cảm thấy thua xa

Thư giãn - Nguyệt Phạm - 07/06/2025 11:00
Vị cao thủ khiến Trương Tam Phong tự nhận không bằng là ai?

Xem Sex Education, tôi nhận ra nếu cha mẹ nào cũng biết thì xã hội sẽ tử tế hơn rất nhiều!

Điện ảnh - Thanh Hương - 07/06/2025 10:00
Tôi từng nghĩ dạy con là dạy cách cư xử, lễ phép, học giỏi, chăm ngoan. Nhưng càng làm cha mẹ lâu, tôi càng nhận ra...

Nghề lạ không thể bị AI thay thế, ngồi không cũng kiếm được 500 nghìn/giờ

Phong cách sống - Băng Băng - 07/06/2025 09:00
Nền kinh tế độc thân và "tóc bạc" tại Trung Quốc đang bùng nổ chưa từng có, dẫn đến nhu cầu tâm sự, bầu bạn tăng cao. Đây là mảng mà không một AI nào có thể thay thế hoàn hảo được "hơi ấm tình người".

Không còn bệnh tim - Chuyện về NO ngăn chặn cơn đau tim và đột quỵ

Từ sách - Phim - PGS.TS. NGUYỄN HOÀI NAM - 07/06/2025 08:00
Nếu một hệ tim mạch khỏe mạnh đang là mục tiêu của bạn, nitric oxide (NO) chắc chắn phải được thêm vào chương trình hành động.

Kỹ năng và tiến bộ

Blog GS John VU - GS John Vu - 06/06/2025 13:00
Cái nhìn truyền thống của đào tạo về Khoa học máy tính là phát triển người lập trình để viết mã và sửa lỗi.

Xem Sex Education, tôi chép lại 1 câu, ai ngờ sau này giúp tôi vực dậy cậu con trai đang suy sụp

Điện ảnh - Thanh Hương - 06/06/2025 12:00
Tôi hiểu – cái khoảnh khắc đó, con tôi không yếu đuối. Nó đang can đảm hơn bao giờ hết.

Người dùng iPhone và Android có thể sử dụng Photoshop miễn phí

Kỹ năng - Nam Đoàn - 06/06/2025 11:00
Sau thời gian dài được người dùng Android trông đợi, "gã khổng lồ" phần mềm Adobe cuối cùng cũng mang phiên bản thử nghiệm beta của Photoshop lên nền tảng này.

Người thông minh quá hóa ra lại gây khó chịu vì 5 điều sau

Suy ngẫm - Đông - 06/06/2025 10:00
Thông minh là tốt, nhưng đừng làm điều gì thái quá nhé vì rất dễ khiến người khác khó chịu đấy.

Không còn bệnh tim - Sức mạnh phi thường của phân tử NO kỳ diệu

Từ sách - Phim - TĐ - 06/06/2025 09:00
NO là một trong những phân tử đơn giản nhất được tạo thành bởi hai nguyên tử là nitơ (N) và oxi (O). Tuy có cấu trúc đơn giản nhưng oxit nitric hiện được xem là phân tử quan trọng nhất đối với tình trạng sức khỏe.

Quẳng gánh lo đi và vui sống - Đừng để stress bào mòn bạn mỗi ngày, lời khuyên hiệu quả từ Dale Carnegie

Từ sách - Phim - Quìn - 06/06/2025 08:00
Cuốn sách "Quẳng gánh lo đi và vui sống" (How to stop worrying and start living) của Dale Carnegie đã giúp hàng triệu người trên thế giới vượt qua những ngày tháng đầy căng thẳng, tìm lại sự bình yên trong tâm trí và sống một cuộc đời nhẹ nhõm hơn.

Không hề đi máy bay, người đàn ông này đã đến mọi quốc gia trên thế giới

Phong cách sống - An Nhi - 05/06/2025 13:00
Nhà thám hiểm người Đan Mạch Thor Pedersen trở thành người đầu tiên và duy nhất đến thăm 203 quốc gia trên thế giới mà không lên một chuyến bay nào.

Được con gái 15 tuổi rủ xem "Sex Education", người mẹ còn sốc hơn khi con bảo 'Sống tử tế với chính mình khó mẹ nhỉ?'

Điện ảnh - Ứng Hà Chi - 05/06/2025 12:00
Có những điều người lớn phải mất cả đời cũng chưa chắc hiểu thấu.

Tổng đài AI hỗ trợ thủ tục hành chính cho người dân và doanh nghiệp

Kỹ năng - Tuyết Nhung - 05/06/2025 11:00
Bộ Xây dựng đã triển khai tổng đài thông minh ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) hỗ trợ thủ tục hành chính.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Chủ nhật, 08/06/2025