Sài Gòn một thuở - 'Dân Ông Tạ đó!' tập 3 - 'Phi canh bún bất thành Ông Tạ'

FN14/02/2024 09:00
Sài Gòn một thuở - 'Dân Ông Tạ đó!' tập 3 - 'Phi canh bún bất thành Ông Tạ'

Năm nào cũng vậy, cứ từ tết Ta, trời nóng dần theo tiết hạ. Canh bún và bún riêu mới hôm cuối năm se lạnh, ít ai chú ý, bỗng trở thành món mà đi đâu trong vùng Ông Tạ cũng thấy, quán nào cũng kẻ ra người vào, cứ như rủ rê “đưa em vào hạ”.

Nếu nói là canh bún Bắc 54 gốc thì có lẽ trước 1975, bà con xóm An Lạc khó ai quên tô canh bún không tên của bà Cương, bên nhà thờ An Lạc, lối ra ruộng rau muống ông Nghi trong ngõ Con Mắt, nhất là đám trẻ con. Xưa, tô canh bún của bà dứt khoát “bốn không”: không đậu hủ, không huyết, không cà chua, không mắm tôm. Cứ nguyên chất cua đồng mà nên nồi canh bún. Để tô canh bún thêm đậm đà, bà Cảnh pha chế nước màu từ gạch cua và thịt cua. Chan vào, tô canh bún dậy một mùi thơm không giống mùi thơm nào trên cõi đời này. Nó khó tả lắm, mùi hành phi và mùi gạch, mùi thịt cua mềm tơi lẫn vào nhau, chỉ cần đi thoáng qua đã tứa nước miếng, khó ai kềm mồm nổi, chỉ muốn sà vào ngay “tắp lự”. Hương vị nó đến là lạ lùng, thơm nồng thơm nàn, ngon đậm ngon đà. Ấy vậy mà lại không ngậy, không ngấy. Cái mùi vị ấy có lẽ bây giờ ít gặp ở mấy quán canh bún ở Ông Tạ, ở Sài Gòn. Nhưng tôi tin ai dân An Lạc bây giờ ở tuổi 50, 60, 70… trở đi khó quên cái “hương gây mùi nhớ” ấy.

Bà Cương dáng vẻ, ăn nói đúng một “bà nhà quê” Bắc: hiền lành, chân chất. Đến cái nồi canh bún thuở cuối thập niên 1950, đầu thập niên 1960, khi nhà bà còn là cái nhà đất trên đường ra ruộng rau muống cũng vậy: nồi canh bún đặt âm trong đất đầu hiên nhà để lúc nào cũng ấm nóng - như hồi bà bán canh bún ở Hà Đông quê bà. Có nhà mang hẳn cả một nồi nhỏ ra mua. Đám trẻ con thích bà lắm, chúng coi bà như mẹ, như bà mình: xin thêm rau là bà gắp ngay, xin tí nước màu là bà múc liền. Bà chỉ không bán thiếu. Quán nghèo xóm nhỏ, làm ngày nào ăn ngày nấy, bán thiếu chỉ có nước ra ruộng ông Nghi nhặt rau muống.

Đến 1975 bà ngả bệnh và đi sau đó vài năm. Con gái bà là chị Hạnh bán một thời gian, không kiên trì bằng mẹ, thế là nghỉ. Thương nhớ biết bao nhiêu nồi canh bún bà Cương trên đất Ông Tạ thuở ban đầu.

Thế là người ta nhắc gánh canh bún bà Tý, xưa ở ngõ Con Mắt thập niên 1960. Gánh canh bún mà theo một nữ thực khách 30 năm của gánh bún này và cũng là hàng xóm: "Gánh canh bún nổi tiếng của bà Tý, tôi luôn nghĩ rằng: món bún riêu thì ở hải ngoại nấu được nhưng canh bún thì chỉ về quê hương, về ngõ Con Mắt mới thưởng thức đúng vị!".

Dạo ấy, bà Tý gánh canh bún bán ở cuối hẻm Bình Dân ra ngõ Con Mắt. Có lúc bà ngồi bên bức tường nhà cà phê Ngự Uyển, có lúc ngồi ở cái chòi canh lửa đầu hẻm vào chùa Vạn Quang hiện nay (nay là trạm dân phòng), cạnh nhà cà phê Thanh Hoài của mẹ nhà thơ Đỗ Trung Quân. Sau lớn tuổi, bà bán ngay ở nhà. Không chỉ bán canh bún, bà Tý còn làm cả bún bỏ mối nhiều nơi.

Thuở ấy, cứ khi nhà thờ An Lạc đổ chuông là người ta đã thấy gánh canh bún của bà Tý với cây đèn dầu ở đầu chòi canh cháy. Hồi cuối thập niên 1960, tôi ăn canh bún buổi chiều bán rong trong ấp Hàng Dầu của bà Tý. Canh bún của bà đúng là canh bún Bắc thời 1954: không đậu phụ (đậu hủ) chiên, không chả, không cà chua… ; chỉ có hẹ, rau muống, rau cần nước và “rau rút nó rụt cái mụn” cắt ngắn, luộc chung; bày trên tô bún sau khi chan nước dùng.

Đó là canh bún Bắc nguyên gốc 100%. Ăn vào, nói như kiểu nhà văn Vũ Bằng trong “Miếng ngon Hà Nội”: “...Cũng làm với thứ bún to sợi đó, còn quà canh bún nữa, cũng nấu với cua đồng, nhưng thêm mấy món rau rút ăn mát và làm tăng cái vị ngọt của chất cua đồng lên bội phần. Nhưng đây là một cái ngọt chất phác của đồng ruộng, một cái ngọt thật thanh, một cái ngọt khác hẳn cái ngọt của bún bung hơi ngậy...".

Tô canh bún bà Hán đối diện cổng trường Chúa Cứu Thế (xứ Tân Chí Linh) tôi học mà tôi hay ăn hồi 1970 cũng ngọt thanh như vậy. Bà Hán nhai trầu luôn miệng, không biết có phải vì vậy mà giọng bà khàn khàn (!). Sau 1975, thời khó khăn, đám học trò Tân Chí Linh ăn canh bún, bà bảo: “No chưa con, bốc thêm rau ăn cho chắc bụng mà vào học yên bụng dạ”. Tô canh bún của bà, ngoài bún, riêu, chỉ là mắm tôm và rau muống cắt khúc luộc.

Có lẽ canh bún Ông Tạ thời đó đều Bắc gốc như thế. Giờ thì dư vị ấy vẫn còn ở một quán, tới nay (2024) có lẽ đã 64, 65 năm, trên đường Nghĩa Phát, số 24. Hồi 1971, khi học gần đây, tôi đã ăn, giờ vẫn còn: canh bún cô Bích. Chỉ khác là xưa người bán là bà cụ Dưỡng tóc vấn răng đen. Cụ gánh nồi canh bún đi bán rong khắp vùng Ông Tạ sau hai năm di cư từ Bắc vào. Sau cụ để nghề lại cho hai con gái là Huê và Bích. Cô Huê nghỉ bán, chỉ còn cô Bích. Người thích vị canh bún dịu nhẹ Bắc 54 xưa vẫn ghé xe canh bún không tên, khách quen gọi là quán Cô Bích dù rất lạ là tới giờ, quán này vẫn không có bàn cho khách để tô, cứ ngồi ghế, cầm tô trên tay ăn. Cũng chả sao vì món canh bún có gì, cô Bích bỏ hết vào tô rồi. Bày bàn chỉ lách cách, rách việc… Cứ như ép người ta phải ăn như vậy, như vậy mới đúng điệu (!). Nói vậy thôi, thời buổi này, không cứ Ông Tạ, chả quán xá ở Sài Gòn nào ai dám ép khách. Ai kiêng cử gì, cứ nói một tiếng, mất gì, cô Bích chừa ra.

Nói vị xưa là nói nước dùng dịu chứ canh bún xưa nhất khu Ông Tạ này cũng không còn là Bắc gốc như canh bún bà Cương, bà Tý ngày xưa nữa: trong tô bún có cả đậu phụ chiên, chả… Thậm chí cả cà chua như bún riêu… Khách vẫn đông, bán từ trưa tới chiều là hết; nếu không, hẳn cô Bích đã dẹp quán từ lâu.

Ngỡ chỉ quanh quẩn trong ngõ dưới hẻm trên, dè đâu canh bún Ông Tạ đã vang danh Sài Gòn, nổi lềnh lên như riêu trong tô. Thử search (tìm) trên mạng mấy quán canh bún ở Ông Tạ coi, nhiều quán cả triệu kết quả với vô số bài viết, clips trên các báo.

Canh bún không sang trọng như phở, không cầu kỳ như bún bò, bún chả, càng không nhiều tranh luận, “cãi cọ” như mì Quảng… Dù không hề có quy định nào nhưng nếu phở có vẻ nam tính với tên gọi thường rõ đàn ông như Cường, Đức, Phú Vinh, Phú Vương, Việt Hưng, Lao Động… với người đứng bán thường là quý ông thì canh bún hiền lành như một cô gái quê, “nết na trong xóm”, tên ghi rõ cô này chị nọ, quý bà quý dì đứng bán.

Ấy vậy mà cô gái quê ấy duyên dáng lạ kỳ, biến ảo khôn lường, mê đắm bao lòng thực khách Bắc - Trung - Nam.


Gửi bình luận
(0) Bình luận
1

‘Không còn bệnh tim’ – 3 bước đơn giản giúp bạn cải thiện sức khỏe tim mạch

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), bệnh tim mạch là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên phạm vi toàn cầu. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết oxit nitric (NO), chất độc trong công nghiệp lại có thể trở thành “phân tử kỳ diệu” cứu sống hàng triệu người.
2

Tài chính cho mọi người - Góc nhìn mới về tiền bạc

Cuốn sách “Tài chỉnh cho mọi người" (Finance for the people), tác giả Paco de Leon sẽ mang đến cho bạn nhiều kiến thức bổ ích và nhiều kinh nghiệm thú vị...
3

'Sài Gòn vẫn hát' - Nỗ lực níu giữ những giá trị xưa cũ

Giữa nhịp sống hối hả và hiện đại của Sài Gòn, có những điều xưa cũ cứ âm thầm lùi lại phía sau – những bản nhạc bolero, những giọng ca không còn xuất hiện trên sân khấu lớn, hay những con người lặng thầm giữ lấy ký ức của một thời đã qua.
4

Chiến thắng Con Quỷ bên trong - Bắt đầu từ việc bạn dám nói 'không' với ham muốn nhỏ nhất

Nếu bạn đã từng đọc "Chiến thắng Con Quỷ bên trong" (Outwitting the Devil: The Secret to Freedom and Success) của Napoleon Hill, bạn sẽ nhận ra rằng ham muốn là một trong những cái bẫy thầm lặng của "Con Quỷ".
5

"Ánh sáng trong ta" - Quyển sách truyền cảm hứng về sức mạnh bên trong

Thời điểm chúng ta nhận ra ánh sáng của chính mình cũng là lúc chúng ta đủ mạnh mẽ để sử dụng nó", là thông điệp mà cựu Đệ nhất Phu nhân Michelle Obama muốn gởi tới người đọc qua quyển sách "Ánh sáng trong ta" (The Light We Carry) của bà.

Sài Gòn một thuở 'Dân Ông Tạ đó' - 'Thói ăn' ngày Tết vùng Ông Tạ

Đã thành một thói quen từ 1954 trên vùng đất, quê hương mới của bao thế hệ Ông Tạ, từ trung tuần tháng Chạp, những sạp lá dong, khuôn gỗ gói bánh chưng lại thấy xung quanh trường Tân Bình (trước 1975 là Thánh Tâm).

Sài Gòn một thuở - 'Dân Ông Tạ đó'! - Phở Ông Tạ đoạt giải “Oscar/Grammy về ẩm thực" Mỹ

Phở Ông Tạ vẫn còn đây: thanh mát, ngọt mềm, bánh phở vuông sợi nhỏ... Khách quen - chủ cũ - miệng phở xưa trên dưới sáu mươi năm…

Từ bi - Osho: Hãy sống với lòng từ bi, sự minh tuệ và nhân ái

Chuyện kể rằng có một tên giết người đến gặp Đức Phật để quy y. Anh ta sợ mọi người sẽ không cho mình vào gặp Đức Phật nên tìm lúc vắng người mà đến. Đến nơi, anh ta không đi vào cửa trước mà leo tường để vào.

Sài Gòn một thuở - 'Dân Ông Tạ đó' 3 - 'Chúc mừng năm mới'

"Chúc mừng năm mấy” – những đứa cháu của ông bà Nguyễn Văn Thông ở Sài Gòn Nhỏ (Little Saigon, bang California, Mỹ) chúc mừng năm mới ông bà, cha mẹ, cô chú… mình khi chưa sõi tiếng Việt tối 30 Tết Quý Mão 2023 như vậy.

Tử tế đáng giá bao nhiêu - Những lợi ích mà việc sống tử tế có thể mang lại cho mọi người

Sống tử tế góp phần tạo ra hoóc-môn oxytocin trong não và khắp cơ thể. Oxytocin giải phóng oxit nitric trong mạch máu, từ đó mở rộng các mạch máu, giảm huyết áp và bảo vệ trái tim của bạn.

Lẽ sống - 7 câu châm ngôn giúp bạn vực dậy tinh thần

Nếu bạn đang mất phương hướng trong cuộc sống thì 7 câu châm ngôn này có thể sẽ giúp bạn vượt qua điều đó.

‘Là bạn nhưng vạn lần tốt hơn’ - Tắt đi tiếng nói Con người Phản diện để sống cuộc đời tối ưu

Ít ai biết được rằng, bên trong mỗi người đều đang nuôi dưỡng một Con người Phản diện luôn tìm cách phá bĩnh, ngăn trở bạn đạt đến một cuộc sống tốt đẹp hơn.

‘Là bạn nhưng vạn lần tốt hơn’ – Đừng để câu nói 'Hãy là chính mình' đánh lừa bạn

Lâu nay chúng ta vẫn thường được kêu gọi “Hãy là chính mình”, nhưng là chính mình liệu có tốt hơn không nếu đó là một phiên bản xấu xí của bạn?

Mẹ sử dụng lò vi sóng theo cách rất tiện lợi lại tốt cho sức khỏe

Kỹ năng - Mỹ Diệu - 01/06/2025 12:00
Có thể bạn nghĩ rằng lò vi sóng chỉ có thể dùng để hâm nóng đồ ăn. Nhưng hãy để tôi cho bạn thấy cách mẹ tôi dùng nó, đúng là "gừng càng già càng cay"!.

Vì sao Âu Dương Phong hễ thấy hai cao thủ này là né tránh?

Thư giãn - Nguyệt Phạm - 01/06/2025 11:00
Điều gì ẩn giấu đằng sau thái độ khác biệt này của Âu Dương Phong?

Người đàn ông rong ruổi các tỉnh miền Tây chụp biển địa giới trước sáp nhập

Phong cách sống - Nguyễn Ngoan - 01/06/2025 10:00
Nghe tin các tỉnh miền Tây quê mình dự kiến sáp nhập, anh An dành 3 ngày chạy xe máy đến từng biển địa giới chụp ảnh lưu giữ kỷ niệm.

5 bài học dạy con của ''Vua dầu mỏ'' Rockefeller giúp gia tộc giàu 7 đời

Suy ngẫm - Khuê Hiền - 01/06/2025 09:00
Tỷ phú Rockefeller luôn đánh giá cao sự nỗ lực của mỗi cá nhân trên chặng đường làm giàu.

Khai mở hạnh phúc - Sáu lầm tưởng về hạnh phúc

Từ sách - Phim - TĐ - 01/06/2025 08:00
Chúng ta đã bắt đầu quyển sách bằng cách tìm hiểu xem hạnh phúc là gì, giờ là lúc để nghĩ xem hạnh phúc không phải là gì. 

Không phải Nữ Oa hay Tây Vương Mẫu, đây là nữ thần có thể giết Tôn Ngộ Không

Điện ảnh - Nguyệt Phạm - 31/05/2025 13:00
Bà là một vị thần quan trọng trong các tín ngưỡng dân gian.

Dịch vụ giúp "biến mất" khỏi Internet

Kỹ năng - Thái Nguyễn - 31/05/2025 12:00
Từ nhu cầu xóa dấu vết online đến dịch vụ “ẩn thân kỹ thuật số” bùng nổ, câu chuyện biến mất khỏi Internet đang dần trở thành trào lưu thời hiện đại.

Kiếm hiệp Kim Dung: Điều gì giúp Quách Tĩnh thắng được 4 cao thủ Ngư - Tiều - Canh - Độc?

Thư giãn - Quốc Tiệp - 31/05/2025 11:00
Chính sự kết hợp giữa sự chân thành của Quách Tĩnh và trí thông minh của Hoàng Dung đã giúp họ đến gặp được Nhất Đăng đại sư.

Gen Alpha - Thế hệ học trên TikTok, ôn thi qua hashtag

Phong cách sống - Trang Vũ - 31/05/2025 10:00
Thế hệ này đã biến việc học thành xu hướng, biến bài giảng thành nội dung viral.

Không còn bệnh tim - Bí mật cho trái tim khỏe mạnh từ một phân tử nhỏ bé kỳ diệu 

Từ sách - Phim - Minh Hằng - 31/05/2025 09:00
Hãy đọc "Không còn bệnh tim" (No More Heart Disease) để khám phá những bí mật của trái tim và bắt đầu hành trình chăm sóc sức khỏe chủ động ngay hôm nay. Vì một trái tim khỏe mạnh, chính là nền tảng của một cuộc sống hạnh phúc và ý nghĩa.

55 nguyên tắc ứng xử thiết yếu để thành công - Đừng đợi đến khi con lớn mới dạy con cách ứng xử

Từ sách - Phim - Quìn - 31/05/2025 08:00
Là cha mẹ, ai cũng mong con mình trở thành người tử tế, tự lập và mạnh mẽ. Nhưng đó không phải là điều trẻ học được trong một sớm một chiều, mà là kết quả của sự rèn luyện từng ngày, bắt đầu từ những điều nhỏ nhất trong ứng xử hằng ngày.

Xem ‘Sex Education’, tôi ân hận vì nói với con: ‘Chuyện này không dành cho con nít’

Điện ảnh - Ứng Hà Chi - 30/05/2025 13:00
Tôi từng né tránh chuyện tình yêu, giới tính để bảo vệ con.

Vợ u não sống thực vật, chồng hát, nhảy mỗi ngày để đánh thức và phép màu xảy ra

Truyền cảm hứng - Nhật Thùy - 30/05/2025 12:00
Bác sỹ khuyên từ bỏ khi người vợ u não chuyển sang sống thực vật, tiền đã cạn, nhưng phép màu đã xảy ra sau nhiều tháng Deng nhảy và hát để cố gắng đánh thức cô.

Lotus Chat - ứng dụng vừa vượt Zalo, Messenger về lượt tải: Người dùng đánh giá gì?

Kỹ năng - Phan Trang - 30/05/2025 11:00
Lotus Chat - ứng dụng nhắn tin của người Việt đang nhận được nhiều đánh giá tích cực của người sử dụng.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 2, 02/06/2025