Sài Gòn một thuở 'Dân Ông Tạ đó' - 'Thói ăn' ngày Tết vùng Ông Tạ

FN13/02/2024 09:00
Sài Gòn một thuở 'Dân Ông Tạ đó' - 'Thói ăn' ngày Tết vùng Ông Tạ

Đã thành một thói quen từ 1954 trên vùng đất, quê hương mới của bao thế hệ Ông Tạ, từ trung tuần tháng Chạp, những sạp lá dong, khuôn gỗ gói bánh chưng lại thấy xung quanh trường Tân Bình (trước 1975 là Thánh Tâm).

✨BÁNH CHƯNG:

Những đêm cuối năm ấy, không biết bao nhiêu nồi bánh chưng sôi sùng sục khắp đường ngang ngõ tắt, hẻm hóc vùng Ông Tạ. Nhà nào cũng con đàn cháu đống. Để nhà ăn, biếu hàng xóm, láng giềng và đặc biệt bà con, làng mạc cùng quê Bắc xưa, anh em, họ hàng vốn sống quần tụ quanh đấy, gần đấy – vào Nam nhiều nhà đi gần cả làng, cả họ, cả nhà. Những chiếc bánh chưng được gói chăm chút. Cả nhà xúm vào làm. Riêng gói bánh, cột bánh thường là chuyện của đàn ông thanh niên khỏe tay để bánh chắc. Trẻ con bu quanh cũng được ông bà, cha mẹ gói cho những chiếc bánh tí hon để chúng có phần tết, khoe chúng bạn, khỏi quẩn chân.

Anh Nguyễn Ninh, một dân Ông Tạ quả quyết: “Bánh chưng Ông Tạ ngon không đâu bằng. Mở chiếc bánh ra: nếp, đậu, thịt thơm phưng phức – đúng hương vị Bắc 54 mang từ quê nhà, không lẫn vào đâu được. Màu lá dong xanh biếc trong những cọng lạt mềm buộc chặt”. Lạt phải chẻ thật mỏng, ngâm nước, buộc mới chặt tay. Đêm 30, cứ cách vài nhà lại một nồi bánh chưng đầu nhà cuối sân. Chuyện canh nồi bánh thường của nam thanh nữ tú, trải chiếu ngồi, nằm canh; chuyện trò, chọc phá nhau ran như pháo tết.

✨GIÒ CHẢ:

“Sau 1954, Sài Gòn - Gia Định có nhiều khu định cư tập trung Bắc 54 như Xóm Mới (Gò Vấp), Bình An (quận 8 ), Bàn Cờ - Vườn Chuối, Bùi Phát (quận 3), Trung Chánh (Hóc Môn), quanh chợ Di Cư (tức chợ Ga - Phú Nhuận)… Thế nhưng cho tới nay, mật độ cửa hàng, cửa tiệm, sạp hàng giò chả dày đặc, xuất hiện khắp nơi dịp tết thì khó nơi nào qua mặt nổi khu trung tâm Ông Tạ.

Công xi heo cạnh cầu Ông Tạ. Bên kia cầu, các lò giò chả của ông trùm Bệ xứ bên Tân Chí Linh, ông đội Ngân xứ Vinh Sơn đối diện… , gần nhà tôi tiếng giã giò cũng thình thịch suốt đêm ngày. Thợ toàn trai tráng trong nhà, cứ hai tay hai chày nện liên tục vào cối; quăng mẻ này ra là mẻ thịt mới ném vào.

Bao nhiêu đòn giò lụa, chả quế ra lò trong một cái tết xưa ấy, tôi không rõ. Chỉ biết là hầu như không gia đình khu Ông Tạ nào không mua một vài cây giò ăn tết. Đến 1975, khu Ông Tạ có khoảng gần 150.000 dân/250.000 dân xã Tân Sơn Hòa; tức khoảng 25.000 gia đình. Không chỉ vậy, giò Ông Tạ còn lên xích lô máy, xích lô đạp, xe máy lẫn xe đạp… chạy sang nhiều chợ khác. Chẳng hạn lò nhà ông trùm Bệ mở cả cửa hàng giò chả Hòa, Nghĩa bên chợ Bàn Cờ, Vườn Chuối (quận 3). Nhiều gia đình Bắc ở Bảy Hiền, Lăng Cha Cả, Tân Phú, Phú Nhuận…thì tết dứt khoát phải về Ông Tạ mua giò chả mới gọi là có tết. Nhà văn, nhà nghiên cứu Phạm Công Luận ở Phú Nhuận kể trong bộ “Sài Gòn - Chuyện đời của phố” nổi tiếng của anh: cứ gần tết, gia đình giao nhiêm vụ đạp xe xuống chợ Ông Tạ mua giò chả.

Tiệm Nhiên Hương của gia đình nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông, gần ngã tư Nguyễn Trọng Tuyển – Nguyễn Văn Trỗi (Phú Nhuận) hiện nay, mấy chục năm rồi, tới giờ vẫn lấy giò chả Ông Tạ về bán. “Giò chả Ông Tạ ngon, thơm, vừa chắc vừa mềm thịt, không hàn the… Đổi nơi lấy, dễ mất khách” - vợ cố nhạc sĩ bảo tôi.

Ngó cách cột dây giò, màu dây giò là có thể đoán là giò chả Ông Tạ; thậm chí biết giò thuộc lò nào, loại mấy.

✨CHÈ HOA CAU - XÔI VÒ:

Các nhà Bắc vùng Ông Tạ xưa, nhà nào cũng biết nấu món này. Lê Trịnh Thanh Hương, đứa cháu gái nhà Ngự Uyển, gốc Hà Nội, đi Mỹ hơn 30 năm rồi, khi cô 12 tuổi vẫn không sao quên món chè bà nội nấu năm xưa:

“Dịp giỗ hay lễ tết là bà làm món chè hoa cau và xôi vò để cúng. Cháu chỉ chờ đến khi nhang tàn, được bà nội lấy cho bát chè hoa cau thơm thoang thoảng mùi nước hoa bưởi, bột sắn quánh lại với những hạt đậu xanh hấp trôi nổi lơ lửng ở trong bát chè. Bà bỏ vào vài thìa xôi vò rời rạc được bọc lại bằng một lớp áo đậu xanh mỏng, quyện lại rồi đưa cho cháu ăn. Không biết trong nhà có ai giống cháu không chứ cháu chỉ mong nhà có giỗ để được ăn món xôi chè. Ăn xong bát chè bà sẽ cho một nắm xôi vò mà bà nắm sẵn với một miếng giò lụa cắt tam giác”.

✨BÁNH CỐM:

“Ngay ngã ba Ông Tạ, cách thau xôi vỉa hè Bà Lai vài căn có hai tiệm bánh cưới Lan Hương, Tiến Thành ở đấy trên dưới 60 năm rồi. Hàng ngàn cô dâu chú rể, thông gia hai bên ở Ông Tạ xưa nay cưới hỏi thường đến đây mua sắm, đặt hàng hai địa chỉ uy tín này.

Bánh ở đây chả phải mua ở đâu, gia đình các chủ tiệm làm tất. Với Lan Hương, bánh cốm, bánh xu xê (phu thê), bánh dẻo... là “đặc sản” làm nên tên tuổi của tiệm. Cách làm không thay đổi từ ngày vào Nam và nguyên liệu thượng hạng là điều chính yếu. Bánh cốm phải dẻo, bánh xu xê phải dòn, bánh dẻo phải thơm...

Ai đó có dịp thử cầm lên chiếc bánh cốm Ông Tạ này coi, nó khác bánh cốm Hà Nội hiện nay lắm. Bóc miếng nhựa bao, cắn nhẹ, nhận ra ngay mùi thơm nồng nàn hương lúa nếp với độ dẻo nhẹ, không nhây của chiếc bánh: đẻo mà không nhão, lẫn trong đó dường như có chút sần sật của những dòng nếp danh tiếng như nếp cái hoa vàng, nếp ngỗng... Vị ngọt thấm đầu lưỡi nhưng không để lại dư vị đăng đắng của những chiếc bánh “có vấn đề”, làm cẩu thả. Hương nồng dịu của đậu xanh nhất hạng tan trong mùi lá dứa, mùi hoa bưởi thoang thoảng làm cho bánh cốm trở thành một thứ quà giản dị mà độc đáo của bà con Ông Tạ.

Giờ ít ai đặt xu xê, thay vào đó, trong sính lễ đem qua nhà gái thường là có một quả bánh xu xê lá dừa (dùng lá dừa làm hộp, cũng như lá dong để gói bánh chưng). Quả bánh này người ta thường xếp 105 bánh xu xê. Sao lại 105 mà không là 100? Hỏi, anh Cường, chủ tiệm Lan Hương cười khà khà: “Trăm + năm ấy mà”. À ra vậy, khéo là thâm thúy kiểu Bắc 54: trăm năm hạnh phúc.

✨ KẸO LẠC QUẾ HƯƠNG:

Ngày xưa ấy, cứ tết đến là vùng Ông Tạ sao mà đẻ ra nhiều các lò kẹo quá thể; nào Hòa Thành, Thủ Đô, Bắc Hương... trong Nghĩa Hòa; Thăng Long, Quế Hương ở Nam Thái...; Hồng Lạc trong An Lạc... Thời gian trôi đi nhanh quá, các lò tắt lửa dần. Đến nay chỉ còn mỗi lò Quế Hương ở khu Nam Thái là còn hoạt động, làm ầm ầm vào tháng tết.

Trước tết, anh Toàn (con cụ Thi, người sáng lập thương hiệu Quế Hương) đã lo chọn mua đường, lạc, bột... Anh nhón từng hạt lạc, cắn thử coi có tươi không. Anh vốc nắm đường lên tay, xoa nhẹ ngón tay, đưa lên mũi ngửi xem có thơm không. Anh bóp nhẹ bột trong tay coi có mới không; bột cũ, miếng kẹo át bớt mùi thơm… Sau đó là gọi về các tay thợ lão luyện trong vùng để bắt đầu nấu kẹo. Lò kẹo đỏ lửa ngày đêm. Khoảng nửa tháng trước ngày đưa Ông Táo về trời, Quế Hương xuất lò mẻ kẹo đầu tiên. Làm xong ngày 28 tết, tắt lò, tháng Chạp năm sau mới đỏ lửa lại.

Kẹo ở đây tới giờ cũng vẫn cắt tay từng thỏi, từng thanh chứ không để nguyên miếng lớn như một số lò khác. Trải kẹo bằng tay, cắt cũng bằng tay, đóng gói bằng tay... nên thanh kẹo không đều, chỗ dày chỗ mỏng… Nhưng hương vị ngọt đậm cùng vị bùi bùi của kẹo lạc đã làm say lòng bao người Ông Tạ, bao thế hệ Ông Tạ cho tới nay. Kẹo lạc Quế Hương hôm nay, vẫn như hơn 60 năm trước: không một giọt hóa chất. Vậy mà để được rất lâu, có khi đến vài tháng, không bị ỉu mềm hoặc lên mùi dầu. Thế mới lạ, quả là tài tình.


Gửi bình luận
(0) Bình luận
1

Xem phim "Sex Education", tôi quyết định làm một việc đã giấu kín 20 năm

Tôi quyết định gọi về nhà, nói một câu mà tôi đã cố giấu kín 20 năm qua.
2

Thay vì chữa lành hãy 'Chăm sóc bản thân thật sự'

Trước đây, chúng ta đã quá quen thuộc với những lời khuyên về "chữa lành", nhưng có lẽ thay vì đi tìm sự cứu rỗi từ bên ngoài, thứ ta thật sự cần là học cách chăm sóc bản thân thật sự (Real self-care) từ bên trong.
3

Con đường chính trực – Cuốn sách giúp bạn tìm lại chính mình giữa thế giới hỗn loạn

Chúng ta thường được dạy rằng phải theo đuổi thành công, phải sống một cuộc đời có giá trị, nhưng dường như hiếm có ai khuyên chúng ta hãy sống đúng với tiếng nói nội tâm của mình.
4

Đi để khám phá, trải nghiệm và giác ngộ

Hai cuốn sách “Từ rừng thẳm Amazon đến quê hương Bolero” của Nguyễn Tập và “Bên rặng Tuyết Sơn” của Nguyên Phong là hai câu chuyện như thế - một cuộc hành trình khám phá thế giới bên ngoài và một hành trình khai mở trí tuệ bên trong.
5

Lời tiên tri Celestine - Bạn có đang lắng nghe những thông điệp từ vũ trụ

Đã bao giờ bạn chợt nghĩ đến một người mà rất lâu không liên lạc, rồi ngay hôm đó họ bất ngờ nhắn tin cho bạn?

Sài Gòn một thuở - 'Dân Ông Tạ đó'! - Phở Ông Tạ đoạt giải “Oscar/Grammy về ẩm thực" Mỹ

Phở Ông Tạ vẫn còn đây: thanh mát, ngọt mềm, bánh phở vuông sợi nhỏ... Khách quen - chủ cũ - miệng phở xưa trên dưới sáu mươi năm…

Từ bi - Osho: Hãy sống với lòng từ bi, sự minh tuệ và nhân ái

Chuyện kể rằng có một tên giết người đến gặp Đức Phật để quy y. Anh ta sợ mọi người sẽ không cho mình vào gặp Đức Phật nên tìm lúc vắng người mà đến. Đến nơi, anh ta không đi vào cửa trước mà leo tường để vào.

Sài Gòn một thuở - 'Dân Ông Tạ đó' 3 - 'Chúc mừng năm mới'

"Chúc mừng năm mấy” – những đứa cháu của ông bà Nguyễn Văn Thông ở Sài Gòn Nhỏ (Little Saigon, bang California, Mỹ) chúc mừng năm mới ông bà, cha mẹ, cô chú… mình khi chưa sõi tiếng Việt tối 30 Tết Quý Mão 2023 như vậy.

Tử tế đáng giá bao nhiêu - Những lợi ích mà việc sống tử tế có thể mang lại cho mọi người

Sống tử tế góp phần tạo ra hoóc-môn oxytocin trong não và khắp cơ thể. Oxytocin giải phóng oxit nitric trong mạch máu, từ đó mở rộng các mạch máu, giảm huyết áp và bảo vệ trái tim của bạn.

Lẽ sống - 7 câu châm ngôn giúp bạn vực dậy tinh thần

Nếu bạn đang mất phương hướng trong cuộc sống thì 7 câu châm ngôn này có thể sẽ giúp bạn vượt qua điều đó.

‘Là bạn nhưng vạn lần tốt hơn’ - Tắt đi tiếng nói Con người Phản diện để sống cuộc đời tối ưu

Ít ai biết được rằng, bên trong mỗi người đều đang nuôi dưỡng một Con người Phản diện luôn tìm cách phá bĩnh, ngăn trở bạn đạt đến một cuộc sống tốt đẹp hơn.

‘Là bạn nhưng vạn lần tốt hơn’ – Đừng để câu nói 'Hãy là chính mình' đánh lừa bạn

Lâu nay chúng ta vẫn thường được kêu gọi “Hãy là chính mình”, nhưng là chính mình liệu có tốt hơn không nếu đó là một phiên bản xấu xí của bạn?

Thế giới trong bạn - Sự lệ thuộc về mặt tâm lý

C. hỏi vì sao cô ấy cảm thấy mệt mỏi thế này. Dù dành nhiều năng lượng cho công việc chung, nhưng sâu bên trong cô cảm thấy rã rời.

Nhân viên mới trong công ty

Blog GS John VU - GS John Vu - 24/03/2025 13:00
Điều gì xảy ra khi sinh viên mới tốt nghiệp gia nhập công ti phần mềm?

Bạn sẽ bị đánh giá là EQ thấp nếu trang cá nhân xuất hiện 3 thứ này

Kỹ năng - Đông - 24/03/2025 12:00
Những gì bạn đăng tải trên trang cá nhân có thể phản ánh khá nhiều điều đó.

Tác giả cuốn sách 'Harry Potter' phát biểu tại ĐH Harvard: Nỗi sợ lớn nhất không phải nghèo đói mà là Thất bại

Truyền cảm hứng - Ứng Hà Chi - 24/03/2025 11:00
Bài phát biểu của bà đã truyền cảm hứng cho không chỉ sinh viên Harvard mà cả nhiều bạn trẻ trên toàn thế giới.

Trong 3 năm tới, người không bị bỏ lại, thậm chí ‘đạp gió rẽ sóng’ là người biết duy trì độ đàn hồi

Suy ngẫm - Diệu Đan - 24/03/2025 10:00
Biển rộng cho cá nhảy, trời cao để chim bay. Đó là quy luật muôn đời. Khi bạn rèn luyện bản thân đến mức cao nhất, dù thời thế có thay đổi ra sao, bạn cũng có thể khiêu vũ với vận mệnh của mình.

Đường vào thiền - Osho Tôi đã cố gắng kiểm soát cảm xúc, nhưng vì sao càng kiểm soát càng mệt mỏi?

Từ sách - Phim - TĐ - 24/03/2025 09:00
Có thể bạn quyết định mình sẽ không tức giận; bạn có thể nghĩ rằng giận dữ là xấu, nhưng khi cơn giận ập tới, suy nghĩ của bạn bị gạt qua một bên và bạn trở nên tức giận.

Con đường chính trực - Nạn nhân, kẻ ác, người tốt: Bạn đang đóng vai gì trong câu chuyện của chính mình?

Từ sách - Phim - Quìn - 24/03/2025 08:00
Chúng ta thường xuyên nghe những câu chuyện về những người bị tổn thương, những kẻ gây ra tổn thương và những anh hùng lao vào để giải cứu. Nhưng bạn có bao giờ nhận ra rằng chúng ta cũng có thể vô thức đóng một trong ba vai này?

Đã tìm ra lý do vì sao Nobita thường xuyên bị điểm 0, hóa ra nhiều người giống Nobita lắm!

Từ sách - Phim - Đông - 23/03/2025 13:00
Nobita học kém tất cả là vì những lý do này.

Cách phát hiện và mở tin nhắn ẩn trên Zalo mà không cần dùng mật khẩu

Kỹ năng - Nhật Hạ - 23/03/2025 12:00
Ẩn tin nhắn trên Zalo giúp bảo mật cuộc trò chuyện, tuy nhiên điều này có thể gây khó khăn khi cần tìm lại, dưới đây là cách phát hiện và mở tin nhắn ẩn dễ dàng và nhanh chóng.

Bí mật mối tình sét đánh Mộng Cô và Hư Trúc

Thư giãn - Nguyệt Phạm - 23/03/2025 11:00
Hư Trúc và Mộng Cô, hai con người tưởng chừng như khác biệt, lại nên duyên chỉ sau ba lần gặp gỡ ngắn ngủi.

Trúng số độc đắc 200 tỷ đồng, 30 năm sau cuộc đời người đàn ông rẽ hướng không ngờ

Phong cách sống - Kim Linh - 23/03/2025 10:00
Người đàn ông này đã trải qua nhiều thăng trầm từ khi trúng xổ số độc đắc.

Thầy Thích Pháp Hòa: Truyền Pháp tỏa vô đời, mang đời Hòa vào Pháp

Từ sách - Phim - Nguyễn Thị Minh Ngọc  - 23/03/2025 09:00
"Nếu hàng ngày, chúng ta ai cũng khởi tâm nghĩ điều lành, nói điều lành và làm việc lành, chắc chắn chúng ta góp vào xã hội đời sống lành mạnh và không khí trong lành do tâm thiện của chúng ta lan tỏa" - Thích Pháp Hòa.

Phim Sex Education: Hóa ra, điều tôi tưởng tốt cho con lại tệ hại như thế!

Từ sách - Phim - Thanh Hương - 23/03/2025 08:00
Câu nói của Otis nhắc nhở tôi rằng điều đúng đắn không phải lúc nào cũng đến từ kỳ vọng xã hội, mà phụ thuộc vào giá trị cốt lõi của mỗi người.

Sao phim “Sex Education” chỉ cách dạy con mỗi ngày, trẻ vừa thông minh vừa gắn kết tình cảm

Phong cách sống - Ứng Hà Chi - 22/03/2025 13:00
Nữ diễn viên này có cách dạy con rất đặc biệt, vừa giúp gắn kết gia đình lại giúp mẹ con nhiều thời gian hiểu nhau hơn.

Nếu bạn còn sử dụng chiếc cốc này để uống nước đồng nghĩa với việc “mỗi ngày đều uống thuốc độc”

Kỹ năng - Trang Đài - 22/03/2025 12:00
Những vật dụng hàng ngày có thể ẩn chứa những rủi ro rất lớn cho sức khoẻ.

Cao thủ xui nhất truyện Kim Dung: Thân mang thần công chính tà, kết cục bị "ép chết"?

Thư giãn - Nguyệt Phạm - 22/03/2025 11:00
Cao thủ này là một trong những nhân vật của Thiên Long Bát Bộ.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 2, 24/03/2025