5 chiến lược tâm lý trong Chủ nghĩa Khắc kỷ giúp bạn vững vàng trước mọi tai ương

Thảo Thảo12/09/2022 11:59
5 chiến lược tâm lý trong Chủ nghĩa Khắc kỷ giúp bạn vững vàng trước mọi tai ương

Chủ nghĩa Khắc kỷ ra đời vào khoảng năm 301 trước Công nguyên, cung cấp một kho tàng những chiến lược và kỹ thuật phong phú để rèn luyện sự dẻo dai tâm lý.

Dưới đây là 5 chiến lược tâm lý Khắc kỷ điển hình mà bạn có thể áp dụng vào cuộc sống hằng ngày, được cây viết Donald Robertson giới thiệu trong cuốn sách “Chủ nghĩa Khắc kỷ” (tựa gốc: “Stoicism and the Art of Happiness”).

  1. “Chia để trị”

Marcus Aurelius, Hoàng đế La Mã đồng thời là một triết gia Khắc kỷ quan trọng, từng ghi chép: Nếu chúng ta chia nhỏ một điệu múa quyến rũ hoặc một tác phẩm âm nhạc thành các phần riêng lẻ để phân tích khách quan, thì chúng sẽ dần mất đi sức mạnh lôi cuốn tâm trí.

Với khó khăn, lo âu và tai ương cũng tương tự: khi ta chia nhỏ chúng, chúng trở nên dễ đối phó hơn. “Trong một lúc, chỉ nên đối mặt với từng khía cạnh đơn lẻ của sự kiện và xem xét chúng một cách khách quan”, Donald Robertson viết.

Hãy thử nhắm mắt và dành vài phút để hình dung lại một tình huống khiến bạn cảm thấy khó chịu hay đau khổ gần đây. Hãy từ từ mô tả sự kiện ấy mà không đánh giá, không can thiệp, “như một nhà khoa học ghi lại những gì quan sát được về tình huống ấy dưới góc nhìn vô tư và không thiên vị”.

Sau đó, bạn hãy thử chia nhỏ tình huống thành các thành tố và nghĩ về từng thành tố một. Với mỗi thành tố, hãy tự hỏi: “Có phải cái này gây ra cảm giác đó không?”. Khi bạn xem xét lần lượt từng thành tố độc lập, việc chấp nhận những đớn đau mà từng bộ phận gây nên sẽ dễ dàng hơn.

  1. Tập trung vào “bây giờ và ở đây”

“Khi nhìn thấy hiểm nguy, thú hoang bỏ chạy khỏi đó. Một khi đã thoát, chúng sẽ hết lo lắng. Còn chúng ta cứ tự tra tấn mình bằng cả quá khứ lẫn tương lai”, triết gia cổ đại Seneca viết trong tác phẩm nổi tiếng “Letters”. Như ông cũng từng quan sát và đúc rút, hầu hết đau khổ của con người có liên quan tới những suy tưởng về quá khứ hay lo lắng cho tương lai, ít ai giới hạn sự chú tâm của mình chỉ nằm gọn trong thời khắc hiện tại.

Chủ nghĩa Khắc kỷ cổ đại chắc chắn là một học thuyết về hiện tại, dù ngày nay nhiều người liên hệ khái niệm này với các trường phái triết học phương Đông, đặc biệt là Phật giáo. Sống tập trung vào thời khắc hiện tại là một bài thực hành được nhấn mạnh xuyên suốt trong cuốn “Meditations” của Marcus Aurelius.

Theo các triết gia Khắc kỷ, khi chúng ta dồn sự tập trung vào “bây giờ và ở đây” và làm tuần tự từng thứ một, khó khăn thường sẽ được hóa giải. Nguyên lý của kỹ thuật này có điểm tương tự với phương pháp “chia để trị”. “Khó khăn trở nên dễ chịu đựng hơn khi được quy giản thành một chuỗi những khoảnh khắc thoáng qua”, tác giả diễn giải.

  1. Hành động với “mệnh đề dự phòng”

Theo thuyết Khắc kỷ, cách tốt nhất để thực hiện bất kỳ hành động nào là ngay từ đầu phải chấp nhận rằng mọi việc có thể sẽ không diễn ra như định liệu. Nhà Khắc kỷ luôn hành động với một “mệnh đề dự phòng”, nghĩa là thêm vào những hành động của mình một sự đón đầu như “tuỳ duyên”, “theo ý trời”... Tác giả Robertson liên hệ kỹ thuật này với một thành ngữ: “Hãy làm điều anh phải làm, nhưng hãy để nó xảy ra theo cách của nó”.

Triết gia Seneca bàn về “mệnh đề dự phòng” của người Khắc kỷ trong nhiều bài viết, dưới dạng công thức sau: “Ta muốn làm điều này việc nọ, chừng nào không có gì xảy ra có thể gây cản trở tới quyết định của ta”. Nhà Hiền triết này tin rằng, cách nghĩ sẽ luôn có gì đó cản đường kế hoạch của mình giúp giảm nhẹ cảm xúc đau khổ do thất bại hơn là cứ cố hứa hẹn thành công cho chính mình.  

Khi không lệ thuộc thái quá vào một kết quả dự liệu nào đó, mỗi người có thể hoàn toàn tập trung vào hành động, như khi ném bóng chỉ tập trung vào động tác ném để không phải lo lắng và sợ hãi gì. Nhờ đó, ta có thể bước vào mọi hành trình cuộc sống với một tâm trí cởi mở, sẵn sàng chấp nhận chiến thắng hay thất bại với tinh thần thanh thản hoàn toàn.

Marcus Aurelius còn bổ sung một tác dụng khác của kỹ thuật này khi cho rằng ý thức của con người rất linh hoạt, có thể thích nghi với bất kỳ điều gì xảy ra trong cuộc sống. Do đó, hành động với “mệnh đề dự phòng” giúp cho trí óc linh hoạt, tận dụng bất kỳ điều gì nó gặp, “cũng như lửa - nó bén vào vật được ném vào nó” (ông ghi trong cuốn sách “Meditations”).

  1. Tiên liệu tai ương và suy ngẫm về cái chết

Việc tiên liệu trước những tai ương, mất mát chắc chắn sẽ giúp ta loại bỏ cảm giác bất ngờ. Seneca đã nói rằng cảm xúc đau khổ do thất bại sẽ nhẹ nhàng hơn đối với những ai tự hứa hẹn trước thất bại. “Những gì đã được dự liệu từ sớm sẽ tới như một cú đánh khẽ”, ông ghi trong “Letters”. Và ngược lại, những ai không chuẩn bị sẵn sàng sẽ bị quật ngã ngay cả bởi những sự kiện tầm thường.

Ngoài việc tránh được cảm giác bất ngờ, kỹ thuật này còn giúp chúng ta nhìn nhận được tính “trung lập” của mọi sự kiện xảy đến. Những tai ương đều có vẻ là xấu, nhưng có một nguyên tắc cơ bản của học thuyết Khắc kỷ, cho rằng mọi thứ nằm ngoài tầm kiểm soát đều không tốt, không xấu.

“Đa số chúng ta giống như trẻ nhỏ, sợ hãi trước một người đeo mặt nạ dữ dằn, nhưng sẽ hoàn hồn khi mặt nạ được bỏ ra”, Robertson viết, “Chúng ta sẽ thấy những tai họa được tiên liệu thật sự có tính trung lập, nếu chúng ta suy ngẫm một cách bình tĩnh và lý trí về bản chất của chúng”.

Hơn nữa, nhờ không ngừng nhắc mình về những tình huống tai ương, bất hạnh, chúng ta liên tục trau dồi bản thân để sẵn sàng đối phó với chúng. Nếu nhìn theo góc cạnh này, tiên liệu tai ương chính là một cách thức phát triển bản thân. Việc suy ngẫm về cái chết - một “tai ương” dường như đáng sợ nhất - cũng có ý nghĩa tương tự. “Thật thú vị khi việc nhắc nhở bản thân về cái chết lại có thể làm sâu sắc thêm trải nghiệm sống”, Donald Robertson viết.

  1. Xem cuộc đời là một lễ hội

Sự bình thản của người Khắc kỷ không gói gọn trong từng hành động, sự kiện, mà còn trong thái độ của họ với cuộc đời. Người Khắc kỷ cho rằng đối với cuộc sống này, nhà triết gia giống như một khán giả trong một “lễ hội” đông đúc. Triết gia Epictetus thường xuyên yêu cầu học trò của mình quan sát các biến động của cuộc sống với thái độ tách biệt như thể chúng chỉ là những ồn ào náo nhiệt của một cuộc vui, giống như Thế vận hội.

“Ở đó, không ai phàn nàn về sự ồn ào hay về những đám đông chen lấn xô đẩy, mọi người đều chấp nhận rằng cuối cùng họ cũng sẽ phải rời đi, mặc dù hiển nhiên ai cũng muốn ở lại”, Robertson viết.

Đa số mọi người có thể đang mê mải theo đuổi của cải, tìm kiếm danh vọng hay chìm đắm trong những thú vui “nông cạn”. Đôi lúc họ có thể ầm ĩ hay va vào bạn, điều đó là không thể tránh khỏi - đó là một phần của sự ồn ào náo nhiệt tự nhiên.

“Phàn nàn là vô nghĩa”, Donald Robertson viết, “Bạn đã ở đây rồi, nếu bạn không thích chương trình của các sự kiện, đừng cảm thấy phẫn uất, cũng đừng làm một khán giả ‘vạch lá tìm sâu’. Hãy chỉ hiện diện và đón nhận mỗi khoảnh khắc đến với bạn. Ngay hiện tại, đó chính là tất cả”.


Gửi bình luận
(0) Bình luận
1

‘Nơi vết thương ánh sáng rọi vào’ - Cuốn sách tiên phong về Sang chấn Phức tạp

Sẽ ra sao nếu một ngày ta nhận ra mình đã bị bạo hành dưới danh nghĩa yêu thương? Liệu câu chuyện tổn thương của ta chỉ là nỗi đau mang tính cá nhân hay là bi kịch chung của một cộng đồng?
2

Đơn giản mà nói - Cái bẫy của sự phức tạp trong marketing hiện đại

Trong cuốn sách "Đơn giản mà nói" (Simply Put), tác giả Ben Guttmann đưa ra một quan điểm tưởng chừng đơn giản nhưng vô cùng quan trọng: giữa thế giới quá tải thông tin, thương hiệu nào càng rõ ràng, dễ hiểu, thương hiệu đó có cơ hội tồn tại.
3

Đại địa chấn kinh tế Kỳ 3: Mở cửa phục hồi

Ngày 04/5/2020 Ý đã mở cửa lại các cơ sở sản xuất và các nước châu Âu khác cũng bắt đầu nới lỏng một số biện pháp hạn chế.
4

Nơi vết thương ánh sáng rọi vào - EMDR: Liệu pháp giúp viết lại ký ức và chữa lành tổn thương

Trong cuốn The Body Keeps the Score, tác giả Bessel van der Kolk viết về một dạng trị liệu có tên là EMDR hay giải mẫn cảm và tái xử lý thông tin thông qua chuyển động mắt.
5

'Hạnh phúc tuổi trẻ' - Cuốn sách nhỏ gói trọn chân lý lớn về tự do và yêu thương

​​​​​​​“Hạnh phúc Tuổi trẻ” của J. Krishnamurti là một quyển sách khổ nhỏ, nhưng lại chứa đựng nhiều kiến thức, những lời khuyên giá trị, và một tấm lòng yêu thương dào dạt với người trẻ, có thể giúp chữa lành cho những người đang hoang mang, khổ đau, bế tắc.

‘Tôi ổn - Bạn ổn’ - Khám phá cách nhìn để có thể thay đổi cuộc đời mình

​​​​​​​Phần đông chúng ta đều bước vào đời với một phần nhân cách dễ tổn thương, chứa đầy cảm giác “tôi KHÔNG ỔN” - kết luận táo bạo này của Thomas Harris trong cuốn sách “Tôi ổn - Bạn ổn” hẳn đã chạm đến tâm can của rất nhiều người trong số chúng ta.

Tôi ổn - Bạn ổn: Tâm lý học nói về ba trạng thái của cái Tôi

“Tôi ổn - Bạn ổn” sử dụng các nguyên tắc của Phân tích Tương giao (Transactional Analytics) - một học thuyết và phương pháp trị liệu tâm lý nổi tiếng, được xây dựng bởi bác sĩ, tiến sĩ Eric Berne.

Chủ nghĩa khắc kỷ có thể dạy chúng ta rất nhiều điều về sức bật tinh thần

“Chủ nghĩa khắc kỷ có thể dạy chúng ta rất nhiều điều về sức bật tinh thần. Nó nhắc nhở chúng ta về sự khó lường của thế giới và sự ngắn ngủi của cuộc sống."

Cái bắt tay triệu đô - 5 vũ khí giúp bạn xây dựng mạng lưới quan hệ lên đỉnh cao mới

Không phải quần áo, giày dép, hay phụ kiện đắt đỏ, ngôn ngữ cơ thể mới là yếu tố thiết yếu làm toát lên sự tự tin của bạn và tạo ấn tượng đẹp trong mắt người khác.

‘Thế giới trong bạn’ – Sức mạnh giúp bạn vượt qua thử thách, đại dịch

“Thế giới trong bạn” là tập hợp rút gọn những bài đối thoại xoay quanh hầu hết mọi khía cạnh của cuộc sống và giải thích đầy đủ cho câu nói của Krishnamurti: “Bạn là câu chuyện của nhân loại”.

Hành trình về phương Đông - Vũ trụ này là công trình của một đấng hóa công.

Người dân châu Á có một tinh thần tôn giáo rất mạnh, tôn sùng Thượng đế quá nhiệt thành. Họ đâu hiểu rằng người Âu vốn có óc hoài nghi, thường thay thế cái đức tin đơn giản bằng cái lý trí phức tạp.

Chỉ với trái tim yêu thương con người, 'Chân trần chí thép' mới có được những trang viết đẹp đến thế

Là một người viết, tôi học được ở ông cách khai thác tư liệu, cách nhìn con người ở sự thấu hiểu, khám phá thế giới nội tâm; để tìm ra nỗi đau và vẻ đẹp lấp lánh của con người, ẩn sâu trong bề bộn sự kiện, sự phủ mờ thời gian và sự chi phối của chính trị.

Chủ nghĩa khắc kỷ - Bạo lực lạnh là sự trừng phạt, là nhát dao găm vào trái tim!

Trong một mối quan hệ, sử dụng bạo lực lạnh với một người có thể khiến người đó trở nên tuyệt vọng!

Hồi ký của cựu Tổng thống Joe Biden được đấu giá 10 triệu USD

Giải trí - TĐ - 29/07/2025 13:00
Cựu tổng thống cho biết ông đã “làm việc cật lực” cho cuốn sách này, vốn sẽ tập trung vào nhiệm kỳ của ông tại Nhà Trắng.

Sống sót kỳ diệu sau cơn đau tim, người phụ nữ kể về cảm giác kỳ lạ khi sang "thế giới bên kia"

Suy ngẫm - Lam Chi - 29/07/2025 12:00
Người phụ nữ đang viết một cuốn sách kể về trải nghiệm đáng kinh ngạc của mình ở “thế giới bên kia”.

8 thủ thuật tâm lý giúp bạn thu phục người khác dễ dàng

Kỹ năng - Nguyệt Ánh - 29/07/2025 11:00
Gọi tên đối phương thường xuyên trong cuộc trò chuyện là một trong những thủ thuật tâm lý đơn giản nhưng vô cùng hiệu quả giúp bạn chiếm được cảm tình của họ.

TP.HCM có một “câu lạc bộ tuổi già” đặc biệt: Bán vé số, bơm xe, nấu cơm chung mỗi ngày

Truyền cảm hứng - Nam An - Ảnh, Clip: Di Anh - 29/07/2025 10:00
Quán trọ Sài Gòn Bao Dung là mái ấm nhỏ giữa lòng thành phố, nơi cưu mang và chở che những cụ già neo đơn, giúp họ có chốn đi về, bữa cơm ấm lòng và một gia đình thứ hai để nương tựa lúc xế chiều.

Xem Doraemon thấy Nobita quá tội nghiệp, giờ lớn lên mới nhận ra người cần được thương là mình!

Điện ảnh - Đông - 29/07/2025 09:00
Tuổi thơ tôi từng khóc cho Nobita. Bây giờ, tôi khóc cho chính mình.

Sức mạnh của người thấu cảm - Vẻ đẹp trong sự nhạy cảm của bạn

Từ sách - Phim - TĐ - 29/07/2025 08:00
 “Sự nhạy cảm của tôi là một siêu năng lực!"

Phỏng vấn xin việc các công ty toàn cầu

Blog GS John VU - GS John Vu - 28/07/2025 13:00
Tôi đã nhận được nhiều email hỏi về “việc làm với các công ti toàn cầu” mà tôi đã viết vài tuần trước đây. Nhiều người hỏi về cách qua được cuộc phỏng vấn với họ, cho nên sau đây là vài lời khuyên:

Xem Sex Education, tôi nhớ lại câu chuyện "cười ra nước mắt" của hàng xóm

Điện ảnh - Minh Châu - 28/07/2025 12:00
Câu chuyện khiến tôi phải suy nghĩ nhiều về cách dạy con.

15 lời khuyên "thực dụng" nhất dành cho người phụ nữ muốn sống sáng suốt và cưới đúng người

Kỹ năng - Ái Vi - 28/07/2025 11:00
Phụ nữ nào cũng mơ một tình yêu đẹp, một bến đỗ bình yên nhưng vẫn giữ được sự tự chủ và giá trị của chính mình.

Ngày tàn của Internet truyền thống đang đến gần

Suy ngẫm - Trung Nam - 28/07/2025 10:00
Sự ra đời của trí tuệ nhân tạo (AI) đang định hình lại một cách sâu sắc cách chúng ta tương tác với Internet.

‘Đại địa chấn kinh tế’ - Những bài học từ khủng hoảng

Từ sách - Phim - Thu An - 28/07/2025 09:00
Không có gì chắc chắn trong lĩnh vực kinh tế, ngoại trừ một điều: sẽ lại có một cuộc khủng hoảng tài chính nữa xuất hiện.

Bộ ảnh con gái chụp ảnh bố mẹ khiến người xem bật khóc

Phong cách sống - Chi Chi - 28/07/2025 08:00
Những bức hình đen trắng nhưng sống động, rực rỡ và chứa đầy ánh sáng.

Bạn chọn sách giấy hay sách điện tử?

Kỹ năng - TĐ - 27/07/2025 13:00
Với những người mê đọc thì cuộc chiến giữa e-book (sách điện tử) và sách giấy chưa bao giờ kết thúc.

18 câu cổ ngữ bị hiểu sai suốt cả ngàn năm: Hóa ra sách vở vẫn chưa kể hết sự thật này!

Suy ngẫm - Tích Thành - 27/07/2025 12:00
Bạn nghĩ mình đã hiểu rõ những câu nói xưa? Thật tiếc, có lẽ bạn chỉ mới biết một nửa. Có những chân lý cổ xưa đã bị con người hiểu sai và truyền miệng lệch lạc suốt hàng ngàn năm qua và đây là 18 ví dụ kinh điển nhất.

Đừng để phim ảnh đánh lừa, chỉ 8 cao thủ này có thể đánh bại Giang Nam Thất Quái trong các trận đối đầu

Thư giãn - Nguyệt Phạm - 27/07/2025 11:00
Những cao thủ có thể đối đầu với Giang Nam Thất Quái là ai?
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 4, 30/07/2025