‘Chủ nghĩa Khắc kỷ’ - Sống thanh thản nhờ biết bỏ qua những điều ‘không quan trọng’

Thúy Vinh24/08/2022 13:00
‘Chủ nghĩa Khắc kỷ’ - Sống thanh thản nhờ biết bỏ qua những điều ‘không quan trọng’

Những năm gần đây, Khắc kỷ dường như trở thành chủ nghĩa hoàn hảo và được ưa chuộng.

Lý do thật đơn giản, bởi chúng ta đang đối mặt với với nhiều tai ương hơn: đại dịch, biến đổi khí hậu, bất ổn việc làm và nền kinh tế… khiến cho ai ai cũng vội vàng muốn học phong cách sống bình thản của các nhà Khắc kỷ cổ đại. 

Hiểu đúng để không thành người vô cảm

Xin ban cho con an tĩnh để chấp nhận những điều con không thể thay đổi, can đảm để thay đổi những điều con có thể, và khôn ngoan để biết sự khác biệt”. Đó là lời nguyện an tĩnh nổi tiếng đầu thế kỷ 20, đã được tổ chức trị liệu Alcoholics Anonymous và nhiều nhà trị liệu hiện đại khác sử dụng. 

Thật trùng hợp, lời nguyện này cũng truyền tải cô đọng nguyên tắc cốt lõi của chủ nghĩa Khắc kỷ: sự phân biệt giữa cái nằm trong và nằm ngoài khả năng kiểm soát của một con người. Sự phân chia này và tác dụng chữa trị cảm xúc đi kèm chính là đặc điểm cuốn hút nhất của học thuyết Khắc kỷ trong mắt người đọc thời hiện đại. 

Trong cuốn “Chủ nghĩa Khắc kỷ” (tựa gốc “Stoicism and the Art of Happiness”), Donald Robertson - một trong những cây viết nổi tiếng nhất hiện nay về học thuyết này - đã khảo sát lại tất cả các nguồn sẵn có, từ đó trình bày cặn kẽ, có hệ thống và dễ hiểu về triết học Khắc kỷ. 

Tất nhiên, những quan điểm và bài tập tâm lý Khắc kỷ nên được hiểu cẩn trọng trong bức tranh toàn cảnh của học thuyết này. Bởi sự thờ ơ của người Khắc kỷ với điều “không quan trọng”, nếu không được hiểu cặn kẽ, chi tiết, và vô tình bị tách rời khỏi hệ thống chằng chịt của nó, thì dễ dẫn đến hiểu sai và áp dụng sai. Chẳng hạn, dù người Khắc kỷ phân chia ranh giới giữa điều có thể và không thể kiểm soát, nhưng họ cũng cho phép bản thân có những cảm xúc tự nhiên, tức thời với mất mát và đau thương. 

Tương tự, người Khắc kỷ cũng có tình yêu, tình bằng hữu, lòng bác ái - những điều tưởng chừng thuộc về phạm trù “ngoại tại” với chúng ta vì liên quan đến cuộc đời của người khác. Như Marcus Aurelius đã mô tả về lý tưởng của người Khắc kỷ: “thoát khỏi mọi cảm xúc nhưng vẫn đầy tình thương”. Trong cuốn sách của mình, tác giả Robertson cũng nhận định “ước muốn nhân loại đều được hạnh phúc, phồn thịnh chính là cốt lõi của lòng bác ái Khắc kỷ”.

Và dù nhà Khắc kỷ biết thanh thản chấp nhận điều nằm ngoài tầm kiểm soát, anh ta không hề cam chịu thụ động, không phải là “tấm thảm chùi chân” dễ bị ngược đãi. Hoặc, cho dù người Khắc kỷ bàng quan với những điều “không quan trọng”, đôi khi họ cũng hành động ưu tiên điều “không quan trọng” này hơn điều “không quan trọng” kia, chẳng hạn ưu tiên sức khỏe hơn bệnh tật; miễn là sự ưu tiên đó không làm tổn hại đến đức hạnh.

Thuyết Khắc kỷ và khả năng trị liệu cảm xúc

Jules Evans, người quen biết của tác giả, đồng thời là một cây viết và nhà nghiên cứu, trong thời gian học đại học đã mắc chứng trầm cảm và rối loạn lo âu ngày càng trầm trọng. Sau đó, ông tham gia nhóm trị liệu bằng liệu pháp CBT, vốn có nguồn gốc từ triết học Khắc kỷ, nhờ đó mà đã vượt qua được chứng hoảng loạn và kiểm soát tốt hơn các vấn đề về cảm xúc. 

Tìm hiểu sâu hơn sau trải nghiệm đó, nhà nghiên cứu này nhận ra triết học cổ đại vốn là một hình thức trị liệu tâm lý. Các trục trặc cảm xúc của bản thân, Jules nhìn nhận, trong chừng mực nào đó, xuất phát từ hành động tập trung quá mức vào việc có được sự công nhận và tán thành của người khác hay không, tức chú trọng vào những điều không quan trọng.

“Ta có thể lấy lại sự tự chủ bằng cách lựa chọn các giá trị nội tại, như trí tuệ, thay vì những giá trị ngoại tại như địa vị hay quyền lực”, Jules nhắc lại ý triết học Socrates cổ đại.

Trong “Chủ nghĩa Khắc kỷ”, sau khi trình bày về những nguyên tắc cốt lõi của học thuyết, Donald Robertson bàn sâu vào 3 phương diện thực hành của thuyết Khắc kỷ: Kỷ luật khát khao, Hành động và Phán xét. 

Liên hệ chặt chẽ với 3 kỷ luật này là kho bài tâm lý Khắc kỷ rất đa dạng và đặc sắc, như: suy ngẫm về hiện tại; hành động với mệnh đề dự phòng; tiên liệu tai ương và cái chết; chiêm nghiệm vạn vật với “góc nhìn từ trên cao”… Đây chính là các bài tập thực hành hàng ngày để người Khắc kỷ rèn luyện thái độ thờ ơ với những điều “không quan trọng”.

“Tiên liệu tai ương” là phương pháp đặc trưng, nổi tiếng nhất của chủ nghĩa Khắc kỷ. Robertson giải thích rằng, khi được dự liệu trước, những tai hoạ sẽ giảm tính bất ngờ và ít gây đau đớn hơn; đồng thời, khi nhìn nhận bình thản, trực diện một tai ương, ta cũng nhận ra chúng “trung lập”, tức không tốt, không xấu, thuộc phạm trù “không quan trọng”. 

Trong “Chủ nghĩa Khắc kỷ”, Donald Robertson là một cầu nối cẩn trọng và khiêm nhường, giúp người đọc thời hiện đại hiểu đúng những tinh hoa của học thuyết. Ông không sa đà vào diễn đạt lại những tư tưởng Khắc kỷ trong bối cảnh đương đại, nên tác phẩm vẫn giữ được hơi thở lẫn những tư tưởng gốc gác từ cổ đại. 

Đồng thời, nhờ những nỗ lực truyền tải của Donald Robertson trong việc diễn giải ý tứ lẫn lựa chọn từ vựng, cuốn sách này gần gũi và không khó hiểu, thậm chí với những người vừa mới làm quen với thuyết Khắc kỷ. 

“Đây là một cuốn cẩm nang, hy vọng hướng dẫn được cho bạn những cách thức mà chủ nghĩa Khắc kỷ đã đưa ra, hoặc chí ít là đóng góp vào ‘triết lý sự sống’ cho thế giới hiện đại”, Robertson cho hay.


Gửi bình luận
(0) Bình luận
1

Xem phim "Sex Education", tôi quyết định làm một việc đã giấu kín 20 năm

Tôi quyết định gọi về nhà, nói một câu mà tôi đã cố giấu kín 20 năm qua.
2

Thay vì chữa lành hãy 'Chăm sóc bản thân thật sự'

Trước đây, chúng ta đã quá quen thuộc với những lời khuyên về "chữa lành", nhưng có lẽ thay vì đi tìm sự cứu rỗi từ bên ngoài, thứ ta thật sự cần là học cách chăm sóc bản thân thật sự (Real self-care) từ bên trong.
3

Con đường chính trực – Cuốn sách giúp bạn tìm lại chính mình giữa thế giới hỗn loạn

Chúng ta thường được dạy rằng phải theo đuổi thành công, phải sống một cuộc đời có giá trị, nhưng dường như hiếm có ai khuyên chúng ta hãy sống đúng với tiếng nói nội tâm của mình.
4

Đi để khám phá, trải nghiệm và giác ngộ

Hai cuốn sách “Từ rừng thẳm Amazon đến quê hương Bolero” của Nguyễn Tập và “Bên rặng Tuyết Sơn” của Nguyên Phong là hai câu chuyện như thế - một cuộc hành trình khám phá thế giới bên ngoài và một hành trình khai mở trí tuệ bên trong.
5

Lời tiên tri Celestine - Bạn có đang lắng nghe những thông điệp từ vũ trụ

Đã bao giờ bạn chợt nghĩ đến một người mà rất lâu không liên lạc, rồi ngay hôm đó họ bất ngờ nhắn tin cho bạn?

Chủ nghĩa khắc kỷ - 5 điều liên quan tới 'Ôm' mà có thể bạn chưa biết

Ôm thực chất là hành động bày tỏ cảm xúc và tình cảm, và con người bắt đầu ôm từ cách đây 6.000 năm.

17 tố chất thiết yếu của Team Player - Thử thách chưa bao giờ là một vấn đề với huyền thoại âm nhạc Quincy Jones

Bạn bè gọi ông là Q, một huyền thoại trong ngành công nghiệp giải trí. Ông đã cùng làm việc với những tên tuổi nổi tiếng nhất trong ngành giải trí, mở màn cho một kỷ nguyên nhạc bebop.

Trở về từ cõi sáng - Nơi không có sự đau khổ nào có thể chạm đến họ được

Điều chúng ta cần biết là những người mà ta cho rằng đã chết, thực ra không hề chết, không hề xa lìa chúng ta.

5 điểm chết trong Teamwork - Kathryn người phụ nữ có sức lôi cuốn kỳ lạ của Tập đoàn DecisionTech

Chỉ có một người cho rằng Kathryn chính là lựa chọn đúng đắn cho vị trí tổng giám đốc điều hành của Tập đoàn DecisionTech. May mắn cho Kathryn, người đó chính là Chủ tịch Hội đồng quản trị của DecisionTech.

Yêu - Osho: Nghệ thuật của sự cô độc - Bạn đang cô độc tức là bạn đang hạnh phúc

Chúng ta đang sống ở trong cái xã hội mà xung quanh có hàng trăm ngàn phương tiện mua vui và đầy tiện nghi, gần 8 tỉ người chen chúc nhau trên mảnh đất chật hẹp này nhưng người ta vẫn luôn tự nhận mình cô đơn.

Thế giới trong bạn - Lĩnh hội ngay những tư tưởng đắt giá của Krishnamutri

Thế giới trong bạn - Sống mà không tự biết mình là đau khổ: Tự biết mình bằng cách nào và tự nhận thức như thế nào là sâu sắc?

Hiểu - Osho: Bạn có hạnh phúc không?

Tôi thực sự là một người rất hạnh phúc. Tôi đã học cách chấp nhận bản thân mình. Hơn nữa, tôi đang tận hưởng từng khoảnh khắc của cuộc đời tôi mặc dù còn rất nhiều hạn chế.

Sức mạnh của sự trầm lắng - Những trở ngại người hướng nội cần vượt qua

Ngày nay, cách tiếp cận gây chú ý theo kiểu hướng ngoại chiếm ưu thế trong môi trường làm việc. Cách thức này dựng lên những chướng ngại cho người hướng nội khi họ muốn khẳng định sức mạnh của sự trầm tĩnh.

Nhân viên mới trong công ty

Blog GS John VU - GS John Vu - 24/03/2025 13:00
Điều gì xảy ra khi sinh viên mới tốt nghiệp gia nhập công ti phần mềm?

Bạn sẽ bị đánh giá là EQ thấp nếu trang cá nhân xuất hiện 3 thứ này

Kỹ năng - Đông - 24/03/2025 12:00
Những gì bạn đăng tải trên trang cá nhân có thể phản ánh khá nhiều điều đó.

Tác giả cuốn sách 'Harry Potter' phát biểu tại ĐH Harvard: Nỗi sợ lớn nhất không phải nghèo đói mà là Thất bại

Truyền cảm hứng - Ứng Hà Chi - 24/03/2025 11:00
Bài phát biểu của bà đã truyền cảm hứng cho không chỉ sinh viên Harvard mà cả nhiều bạn trẻ trên toàn thế giới.

Trong 3 năm tới, người không bị bỏ lại, thậm chí ‘đạp gió rẽ sóng’ là người biết duy trì độ đàn hồi

Suy ngẫm - Diệu Đan - 24/03/2025 10:00
Biển rộng cho cá nhảy, trời cao để chim bay. Đó là quy luật muôn đời. Khi bạn rèn luyện bản thân đến mức cao nhất, dù thời thế có thay đổi ra sao, bạn cũng có thể khiêu vũ với vận mệnh của mình.

Đường vào thiền - Osho Tôi đã cố gắng kiểm soát cảm xúc, nhưng vì sao càng kiểm soát càng mệt mỏi?

Từ sách - Phim - TĐ - 24/03/2025 09:00
Có thể bạn quyết định mình sẽ không tức giận; bạn có thể nghĩ rằng giận dữ là xấu, nhưng khi cơn giận ập tới, suy nghĩ của bạn bị gạt qua một bên và bạn trở nên tức giận.

Con đường chính trực - Nạn nhân, kẻ ác, người tốt: Bạn đang đóng vai gì trong câu chuyện của chính mình?

Từ sách - Phim - Quìn - 24/03/2025 08:00
Chúng ta thường xuyên nghe những câu chuyện về những người bị tổn thương, những kẻ gây ra tổn thương và những anh hùng lao vào để giải cứu. Nhưng bạn có bao giờ nhận ra rằng chúng ta cũng có thể vô thức đóng một trong ba vai này?

Đã tìm ra lý do vì sao Nobita thường xuyên bị điểm 0, hóa ra nhiều người giống Nobita lắm!

Từ sách - Phim - Đông - 23/03/2025 13:00
Nobita học kém tất cả là vì những lý do này.

Cách phát hiện và mở tin nhắn ẩn trên Zalo mà không cần dùng mật khẩu

Kỹ năng - Nhật Hạ - 23/03/2025 12:00
Ẩn tin nhắn trên Zalo giúp bảo mật cuộc trò chuyện, tuy nhiên điều này có thể gây khó khăn khi cần tìm lại, dưới đây là cách phát hiện và mở tin nhắn ẩn dễ dàng và nhanh chóng.

Bí mật mối tình sét đánh Mộng Cô và Hư Trúc

Thư giãn - Nguyệt Phạm - 23/03/2025 11:00
Hư Trúc và Mộng Cô, hai con người tưởng chừng như khác biệt, lại nên duyên chỉ sau ba lần gặp gỡ ngắn ngủi.

Trúng số độc đắc 200 tỷ đồng, 30 năm sau cuộc đời người đàn ông rẽ hướng không ngờ

Phong cách sống - Kim Linh - 23/03/2025 10:00
Người đàn ông này đã trải qua nhiều thăng trầm từ khi trúng xổ số độc đắc.

Thầy Thích Pháp Hòa: Truyền Pháp tỏa vô đời, mang đời Hòa vào Pháp

Từ sách - Phim - Nguyễn Thị Minh Ngọc  - 23/03/2025 09:00
"Nếu hàng ngày, chúng ta ai cũng khởi tâm nghĩ điều lành, nói điều lành và làm việc lành, chắc chắn chúng ta góp vào xã hội đời sống lành mạnh và không khí trong lành do tâm thiện của chúng ta lan tỏa" - Thích Pháp Hòa.

Phim Sex Education: Hóa ra, điều tôi tưởng tốt cho con lại tệ hại như thế!

Từ sách - Phim - Thanh Hương - 23/03/2025 08:00
Câu nói của Otis nhắc nhở tôi rằng điều đúng đắn không phải lúc nào cũng đến từ kỳ vọng xã hội, mà phụ thuộc vào giá trị cốt lõi của mỗi người.

Sao phim “Sex Education” chỉ cách dạy con mỗi ngày, trẻ vừa thông minh vừa gắn kết tình cảm

Phong cách sống - Ứng Hà Chi - 22/03/2025 13:00
Nữ diễn viên này có cách dạy con rất đặc biệt, vừa giúp gắn kết gia đình lại giúp mẹ con nhiều thời gian hiểu nhau hơn.

Nếu bạn còn sử dụng chiếc cốc này để uống nước đồng nghĩa với việc “mỗi ngày đều uống thuốc độc”

Kỹ năng - Trang Đài - 22/03/2025 12:00
Những vật dụng hàng ngày có thể ẩn chứa những rủi ro rất lớn cho sức khoẻ.

Cao thủ xui nhất truyện Kim Dung: Thân mang thần công chính tà, kết cục bị "ép chết"?

Thư giãn - Nguyệt Phạm - 22/03/2025 11:00
Cao thủ này là một trong những nhân vật của Thiên Long Bát Bộ.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 3, 25/03/2025