Tu giữa đời thường – Tại sao mất ngủ?

Quang Thanh24/09/2023 09:00
Tu giữa đời thường – Tại sao mất ngủ?

Ngủ là lúc cơ thể chúng ta xử lý những suy nghĩ và thải những hóa chất độc hại đối với não được tích tụ trong cả ngày dài. Đây cũng là lúc chúng ta tạo ra các mô mới và khôi phục lại trạng thái cân bằng cho hệ thần kinh.

Giấc ngủ còn là thời gian chúng ta điều chỉnh hệ miễn dịch của mình. Như vậy mất ngủ sẽ khiến bạn già đi nhanh hơn, tích tụ độc tố, giữ nguyên trạng thái căng thẳng không được phục hồi, đau ốm thường xuyên hơn và có nguy cơ cao hơn đối với các bệnh mãn tính. Mất ngủ sẽ khiến chúng ta trở nên cáu kỉnh, gắt gỏng, dễ dàng bực tức với mọi người, đưa ra những quyết định tệ hại, ăn những thứ không lành mạnh và nói chung chúng ta luôn sẵn sàng đánh đấm bất kỳ ai! Sắc diện của chúng ta ngày càng xấu đi và năng lượng thì chạm đáy.

Mất kết nối với thiên nhiên

Tại sao giấc ngủ lại là một vấn đề lớn trong thế giới hiện đại đến thế? Câu trả lời đơn giản là: chúng ta đã mất đi sự hòa điệu với thiên nhiên!

Bộ não của chúng ta có một tuyến nhỏ, rất nhạy cảm với ánh sáng gọi là tuyến tùng. Nó giúp kiểm soát một công tắc chủ đạo của hệ sinh lý cơ thể bằng cách tiết ra melatonin. Khi ánh sáng tác động vào mắt, một trung tâm đặc biệt sẽ phát ra tín hiệu đến các vùng khác của não chịu trách nhiệm kiểm soát việc tiết hoóc-môn, nhiệt độ cơ thể và các chức năng khác có vai trò cho chúng ta cảm giác mệt mỏi hoặc tỉnh táo. Khi quá trình này xảy ra vào buổi tối, chúng ta bắt đầu lờ đờ và cuối cùng đi vào giấc ngủ. Đó là một phần của quá trình “tắt máy” tự nhiên của cơ thể và hệ sinh lý.

Vấn đề là với thế giới ngày nay, ánh sáng ở khắp mọi nơi; ánh sáng liên tục tác động vào mắt chúng ta và kích hoạt não để nó tưởng rằng đang là ban ngày. Khi đó, não tiếp tục vận hành, các hoóc-môn tiếp tục được bơm vào máu, giữ cho chúng ta hăng say, tỉnh táo và hao hơi tổn sức trong việc kiếm tiền.

Khoảng mười ngàn năm trước, tổ tiên chúng ta đi săn bắt, hái lượm cả ngày và sau đó tụ tập quanh đống lửa để ăn uống, kể chuyện, rồi đi ngủ. Khi mặt trời lặn có nghĩa là con người cũng cần phải nghỉ ngơi hoàn toàn. Chúng ta chẳng có cơ may nào nếu quyết chiến với các con thú săn mồi ban đêm, nên chỉ có một lựa chọn là tìm nơi trú ẩn. Bóng tối giúp chúng ta kết thúc một ngày và thiết lập nhịp điệu dành cho buổi tối, đó là tụ họp, vui vầy và thư giãn. Thời tiết thường trở lạnh vào ban đêm, vì vậy con người thường tụ họp, quây quần để truyền hơi ấm cho nhau, kể cho nhau nghe vài câu chuyện, ân ái, rồi đi ngủ.

Ngày nay, chúng ta đem máy tính bảng vào giường, để đèn sáng choang và làm việc đến tận khuya. Nhịp độ sống không được phép chậm lại và sống chậm gần như được xem là biểu hiện của sự yếu đuối.

Nếu bạn nhìn vào dạng tần số sóng não tương ứng với trạng thái ngủ, bạn sẽ thấy nó ở khoảng từ một đến ba hertz, tức là từ một đến ba chu kỳ dao động mỗi giây. Ngay cả các dạng sóng não nhanh hơn, tương ứng với trạng thái siêu tỉnh táo, cực kỳ căng thẳng hay lo lắng cũng chỉ có tần số từ 22 đến 38 hertz. Vậy mà một chiếc điện thoại kết nối không dây thông thường có tần số lên đến 2,4 gigahertz. Chỉ riêng việc làm thế nào để sống chậm lại với một tần số cao như thế đã là một thử thách quá lớn rồi, nếu cố gắng làm như vậy với cả chiếc máy tính bảng, những cuộc gọi điện thoại, âm thanh nền từ chiếc tivi và từ đường dây nối mạng âm tường thì quả là chuyện điên rồ không tưởng. Chúng ta không biết tần số siêu tốc đó tác động như thế nào đến bộ não của mình, nhưng chúng ta cứ vô tư áp chặt cái thiết bị điện tử đó vào thái dương và nói chuyện hàng giờ liền.

Mặc dù các thử nghiệm ban đầu đã không tìm thấy bằng chứng để kết luận về những tác hại có thể có, nhưng thực tế vẫn cho thấy các tế bào trong cơ thể chúng ta đều phản ứng với những thay đổi dù rất nhỏ trong gradient điện.

Ngoài ra, phần lớn các bệnh nhân bị chứng mất ngủ đều có thói quen lạm dụng caffeine. Họ thường phải nhờ đến cà phê và các loại thức uống tăng lực vào buổi chiều để duy trì sự tỉnh táo, nhưng họ không hề nhận ra rằng chất kích thích vẫn còn tác động lên cơ thể họ đến tận đêm khuya.

Một nghiên cứu cách đây vài năm cho thấy thời gian bán hủy  của caffeine ở cơ thể người trưởng thành khỏe mạnh là 5,7 giờ. Điều này có nghĩa là nếu bạn đưa vào cơ thể 200 mi-li-gram caffeine (tương đương từ một đến hai tách cà phê) lúc 12 giờ trưa thì đến 5 giờ 45 phút chiều, trong cơ thể bạn vẫn còn 100 mi-li-gram caffeine. Sau đó, bạn cần thêm khoảng năm giờ nữa để cơ thể xử lý hết số còn lại, và như vậy là bạn sẽ “tỉnh như sáo” cho đến gần mười một giờ đêm.

Đừng để “ngân hàng” tuyến thượng thận ngừng cho vay

Một nhân tố khác có ảnh hưởng đến giấc ngủ là lượng đường trong máu của chúng ta. Khi mức đường huyết này mất cân bằng, cơ thể thường cầu cứu tuyến thượng thận, và điều này gây tác động xấu đến giấc ngủ.

Trong ngày, lượng đường trong máu đủ dùng, giống như lượng tiền mặt có sẵn trong túi, giúp chúng ta hoạt động tốt. Khi não bị giảm lượng đường (thật ra chính là năng lượng), chúng ta sẽ rơi vào trạng thái lo lắng và đầu óc mụ mị. Não sẽ kêu cứu để khắc phục tình hình ngay lập tức. Và thông thường thì não sẽ tìm kiếm thức ăn để giải quyết vấn đề. Nếu không có thức ăn, cơ thể sẽ phải dùng đến cortisol, một loại hoóc-môn được sản xuất ở tuyến thượng thận, để bù đắp khoản thiếu hụt đó. Giống như sử dụng năng lượng trong tài khoản tín dụng, cortisol sẽ kích hoạt các tế bào giải phóng lượng glycogen dự trữ (glucose được dự trữ trong gan dưới dạng glycogen), nhờ đó, đường được giải phóng vào máu và duy trì hoạt động cho cơ thể.

Nếu chúng ta không lắng nghe nhu cầu của cơ thể, nghĩa là lờ đi tín hiệu của cơ thể yêu cầu được cung cấp năng lượng từ thức ăn lành mạnh hoặc bỏ bữa, chúng ta đã buộc cơ thể phải vay mượn năng lượng từ “thẻ tín dụng” cortisol. Kết quả là, “ngân hàng” tuyến thượng thận sẽ mệt mỏi vì phải phục dịch chúng ta mỗi ngày và sẽ đến lúc ngừng cho vay. Và đó là khi mọi chuyện trở nên khó cứu vãn.

Vào ban đêm, vì chúng ta thường không thức dậy giữa giấc để ăn nên cơ thể phải phụ thuộc vào “hạn mức tín dụng” cortisol để chi tiêu dè sẻn năng lượng cho não và giữ cho não yên bình. Nhưng khi tuyến thượng thận bắt đầu báo động và hoạt động kém dần, nó không thể cung cấp cortisol mỗi khi chúng ta cần nữa. Vì vậy, nó chuyển sang cơ chế dự phòng, và giải phóng adrenaline thay vì cortisol. Giờ thì thay vì chỉ cảm giác khó chịu mơ hồ theo kiểu “Khó ngủ quá”, chúng ta phải đối mặt với tình trạng mức cortisol thấp, ta vẫn có thể ngủ thiếp đi nhưng rồi đột nhiên nửa đêm choàng tỉnh, trống ngực đập thình thịch và mồ hôi ướt đẫm. Đó là do adrenaline đang kêu gào “Dậy mà ăn gì đi chứ, đồ tồi”.

Đây là dấu hiệu cho thấy chúng ta đã đi quá xa. Cơ thể rất cần được ngủ. Nếu bạn không thể đảm bảo được giấc ngủ thì hãy đảm bảo luôn theo dõi lượng đường huyết và sức khỏe tuyến thượng thận. Việc uống cà phê để cầm cự cho hết ngày cũng gây bất ổn cho lượng đường huyết, khiến cơ thể bị rối loạn vào ban đêm. Ăn các loại carbohydrate phức tạp, chất béo lành mạnh và đủ lượng protein là giải pháp ngắn hạn cho vấn đề này. Giải pháp triệt để về lâu dài là sống chậm lại, hỗ trợ chức năng tuyến thượng thận và học cách thư giãn hoàn toàn.

Giấc ngủ là vấn đề còn nhiều bí ẩn đối với nhiều người bởi vì chúng ta cứ nhất định xem nó là một quá trình – bạn không thể xem ngủ là một việc để “làm”. Chúng ta  có thể khắc phục mọi việc… chúng ta khéo xoay xở… chúng ta chuyên nghiệp và hiểu biết… vậy mà đêm đến, chúng ta vẫn lăn lộn và trằn trọc không ngủ được.

Kỳ tới: Mất ngủ, rào cản trong sự phát triển và hạnh phúc


Gửi bình luận
(0) Bình luận
1

Đường vào thiền - Hạt giống thuần khiết bên trong mỗi người sẽ nảy nở

Có thể, nhiều người đã biết về thiền, tìm hiểu, trải nghiệm thiền. Nhưng nếu đọc “Đường vào thiền” của Osho, bạn sẽ nhận ra những chiều kích rất riêng, rất khác biệt, rất thâm sâu của Osho về thiền.
2

Chân trần chí thép – Cuốn sách tuổi 20 nên đọc để hiểu giá trị của tự do và lòng biết ơn

Chân trần chí thép là một quyển sách không chỉ kể chuyện chiến tranh, mà còn gợi mở một bài học lớn về lòng dũng cảm và lý tưởng của cả một thế hệ.
3

Phạm Xuân Ẩn - chân dung điệp viên huyền thoại của cách mạng Việt Nam

"Điệp viên hoàn hảo X6" và "Một người Việt trầm lặng" được viết từ góc nhìn của hai người ở hai đất nước khác, nhưng đều khắc họa cuộc đời phi thường và tinh thần yêu nước sâu sắc của Thiếu tướng Phạm Xuân Ẩn - điệp viên huyền thoại của cách mạng Việt Nam.
4

Lời hứa 20 năm của Larry Berman với 'điệp viên hoàn hảo' Phạm Xuân Ẩn

Khi viết về Thiếu tướng Phạm Xuân Ẩn, Giáo sư, nhà sử học Larry Berman đã hứa không sử dụng những thông tin có thể làm tổn thương đến nhiều người. Sau gần 20 năm, lời hứa đó vẫn còn.
5

Quẳng gánh lo đi và vui sống - Khi kháng cự chỉ khiến ta mỏi mệt, thử một lần bắt tay với số phận

Có những khoảnh khắc trong đời, dù cố gắng đến đâu, ta vẫn không thể thay đổi được điều đã xảy ra. Lúc ấy, lựa chọn tốt nhất không phải là vùng vẫy, mà là buông bỏ để tìm lại sự bình yên từ bên trong.

Muôn kiếp nhân sinh 3 - Muốn đi xa trên con đường đạo, phải từ bỏ những thứ thuộc về xưa cũ

Lý do mọi người không thể nhớ được những việc họ đã làm trong quá khứ vì trong hàng ngàn kiếp sống con người đã tạo biết bao nhân xấu cũng như tốt, không thể biết được nhân nào đang trổ quả.

Tu giữa đời thường - Đừng là một con tốt sống theo mong muốn của người khác

“Tu giữa đời thường” đánh thức năng lượng tiềm ẩn, khai mở tâm trí bên trong chúng ta – những con người đang chật vật trong đời sống đô thị ngột ngạt.

Thời đại thứ tư - Những nỗi lo sợ mà robot mang đến cho con người

Đi kèm với những lợi ích mà robot mang đến thì vẫn có những nỗi lo sợ từ con người

‘Tu giữa đời thường’ - Hãy sống cuộc đời của bạn, một cuộc đời có mục đích

Bạn quá bận rộn, bạn đang “ngụp lặn” trong một cuộc sống đầy khủng hoảng để phấn đấu tìm kiếm danh vọng, tiền tài, sự nghiệp… Làm sao để có thời gian, tìm lại sức lực, để sống một cuộc đời thật sự đáng sống?

Kiến Phật - Bài luyện tập hành thiền Chánh niệm

Chánh niệm có nghĩa là mang tâm trở lại khoảnh khắc hiện tại, và việc nhận ra cơ thể mình đang cảm thấy như thế nào sẽ mang chúng ta trở về khoảnh khắc hiện tại ngay lập tức.

Bí quyết sống tỉnh thức trong 8 ngày - Sự khác biệt giữa thiền định và thiền chánh niệm

Thiền định và thiền chánh niệm là hai phương pháp thiền quan trọng trong Phật giáo.

Tu giữa đời thường - Làm chủ cuộc sống là biết từ chối, hãy học cách nói 'Không'

 Trở thành nô lệ của thời gian là thất bại tột cùng trong nỗ lực hiểu mình là ai.

Khác biệt thật là tuyệt - Giúp trẻ nhận ra sự khác biệt thay vì so sánh với “con nhà người ta”

Phần lớn các bậc phụ huynh thường hay so sánh con mình với “con nhà người ta” như một cách để con nỗ lực hơn. Tuy nhiên chính sự so sánh này đã trở thành một trong những nguyên nhân khiến trẻ tự ti vào bản thân.

Bộ sách Khai mở cảm xúc và Khai mở hạnh phúc

Cảm xúc là gì, xuất hiện từ đâu? Chúng hoạt động như thế nào trong não và cơ thể? Có tốt hơn nếu chỉ trải nghiệm những cảm xúc tốt đẹp và rũ bỏ tất cả cảm xúc khó chịu? Và hạnh phúc là gì? Chúng ta có nhất thiết phải liên tục hạnh phúc, mãi mãi hạnh phúc không?

Xem "Sex Education", tôi hối hận vì lỗi với mẹ: Bài học đắt giá từ một câu nói của cô gái nghèo khó

Điện ảnh - Mỹ Hạnh - 09/05/2025 13:00
Bộ phim "Sex Education" đã giúp tôi thoát khỏi những ám ảnh về tuổi thơ. Tôi cũng nhận ra lỗi sai nghiêm trọng của mình đối với mẹ.

'Bố ơi, mình đi đâu thế?' trở lại: Nhiều khoảnh khắc 'đốn tim' khán giả

Truyền hình - Hạ Vĩ - 09/05/2025 12:00
Qua các thử thách “siêu ngầu” như chải tóc ngựa, đánh răng hà mã, các cặp bố con “triệu view” mang đến tiếng cười, nước mắt và bài học ấm áp về tình cha con. Biến hành trình tập sự thành chuyến đi, các ông bố cùng con khám phá thế giới rộng lớn hơn tất cả những gì các bé từng biết.

Cách giành lại quyền làm chủ bộ não khi nghiện ChatGPT và các chatbot AI

Kỹ năng - Sơn Vân - 09/05/2025 11:00
Nhiều thanh thiếu niên đang ở trên ranh giới mong manh giữa nhờ ChatGPT hỗ trợ nhiều thứ và sự lệ thuộc quá mức vào chatbot trí tuệ nhân tạo của OpenAI.

5 châm ngôn của Warren Buffett: Giá trị hơn cả mã cổ phiếu; tiết lộ bí quyết trường thọ

Phong cách sống - Trang Đào - 09/05/2025 10:00
Warren Buffett, 94 tuổi, không nói về các mô hình tài chính phức tạp mà nói với chúng ta bằng những lời thẳng thắn nhất: Đầu tư là một cuộc chạy marathon, đừng để bị phân tâm bởi những tiếng ồn ngắn hạn.

Bộ sách Khai mở cảm xúc và Khai mở hạnh phúc

Tủ sách - FN - 09/05/2025 09:00
Cảm xúc là gì, xuất hiện từ đâu? Chúng hoạt động như thế nào trong não và cơ thể? Có tốt hơn nếu chỉ trải nghiệm những cảm xúc tốt đẹp và rũ bỏ tất cả cảm xúc khó chịu? Và hạnh phúc là gì? Chúng ta có nhất thiết phải liên tục hạnh phúc, mãi mãi hạnh phúc không?

“Cứ tu thôi, đừng đổ thừa”: Phật pháp đời thường qua lời Thầy Thích Pháp Hòa

Từ sách - Phim - Quìn - 09/05/2025 08:00
"Chia sẻ từ trái tim" và "Con đường chuyển hóa" là hai cuốn tuyển tập những bài pháp thoại được nhiều người yêu mến của Thầy Pháp Hòa, được chọn lọc kỹ lưỡng nhằm giữ nguyên giọng văn mộc mạc nhưng thấm đẫm chiều sâu.

Sự cố 60 triệu người mất điện khiến tôi "sáng mắt": Có nhiều tiền mà lâm vào cảnh này cũng vô dụng

Suy ngẫm - Thùy Anh - 08/05/2025 12:00
Việc bị ngắt kết nối đột ngột khiến cuộc sống của nhiều người bị ảnh hưởng, họ nhận ra mình đã phụ thuộc vào công nghệ quá nhiều.

Giáo viên, dân văn phòng đều thích: AI tóm tắt tài liệu của Google “nói” được tiếng Việt

Kỹ năng - Lê Duy - 08/05/2025 11:00
Sau khi triển khai NotebookLM đến hơn 200 quốc gia vào năm ngoái, giờ đây, tính năng Audio Overviews của NotebookLM đã có tiếng Việt.

Tỷ phú Warren Buffett mượn cũi khi con chào đời, mời Bill Gates ăn bằng phiếu giảm giá và khoản đầu tư tệ nhất

Phong cách sống - Sơn Vân - 08/05/2025 10:00
Nhà đầu tư huyền thoại Warren Buffett hiện có giá trị tài sản ròng 169 tỉ USD, theo Bloomberg Billionaires Index (chỉ số tỉ phú Bloomberg) và trở thành người giàu thứ năm thế giới.

Hạnh phúc tuổi trẻ - Trưởng thành bằng yêu thương

Tủ sách - FN - 08/05/2025 09:00
“Hạnh phúc tuổi trẻ” (Happy is the one who is nothing) là tuyển tập những bài viết ngắn, cô đọng và súc tích của Krishnamurti dành cho người đọc trẻ, được in theo khổ nhỏ bỏ túi, dễ đọc và dễ tiếp cận.

Đường vào Thiền - Khi tâm chưa tĩnh, thiền chỉ là hình thức

Từ sách - Phim - Quìn - 08/05/2025 08:00
Giữa cuộc sống hiện tại, rất nhiều người trong số chúng ta tìm đến thiền như một phương pháp giải tỏa căng thẳng, xoa dịu áp lực cuộc sống. Họ thử ngồi yên, nhắm mắt, hít thở sâu... nhưng sau vài phút, tâm trí lại tiếp tục lao xao.

Xem "Sex Education", tôi nhận ra sai lầm trong cách dạy con, suýt nữa đẩy con ra xa mãi mãi

Điện ảnh - Ứng Hà Chi - 07/05/2025 13:00
Tôi từng nghĩ mình yêu con đúng cách, cho đến khi nhận ra chính những kỳ vọng của tôi đã đẩy con rời xa mình.

Thủ đoạn lừa đảo ‘Quishing’ bùng phát - cạm bẫy nguy hiểm trong thế giới số

Kỹ năng - Nhật Anh - 07/05/2025 12:00
"Quishing” (kết hợp của “QR code” và “phishing”) là hình thức lừa đảo sử dụng mã QR độc hại để dẫn dụ nạn nhân đến các trang web giả mạo, cài đặt phần mềm độc hại hoặc thực hiện các giao dịch không mong muốn.

Sự nghiệp lẫy lừng của tỷ phú huyền thoại Warren Buffett trước khi nghỉ hưu

Phong cách sống - Bằng Lăng - 07/05/2025 11:00
Sau hơn 6 thập kỷ chèo lái Berkshire Hathaway, tỷ phú Warren Buffett vừa tuyên bố nghỉ hưu ở tuổi 94, khép lại một hành trình đầu tư huyền thoại.

Skype: Hành trình suy tàn của một tượng đài gọi video trực tuyến

Suy ngẫm - Nam Đoàn - 07/05/2025 10:00
Từng cách mạng hóa giao tiếp toàn cầu, nền tảng Skype đã không thể thích ứng kịp với sự thay đổi và chính thức dừng hoạt động.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 6, 09/05/2025