Sài Gòn một thuở - 'Dân Ông Tạ đó!' tập 3 - 'Phi canh bún bất thành Ông Tạ'

FN14/02/2024 09:00
Sài Gòn một thuở - 'Dân Ông Tạ đó!' tập 3 - 'Phi canh bún bất thành Ông Tạ'

Năm nào cũng vậy, cứ từ tết Ta, trời nóng dần theo tiết hạ. Canh bún và bún riêu mới hôm cuối năm se lạnh, ít ai chú ý, bỗng trở thành món mà đi đâu trong vùng Ông Tạ cũng thấy, quán nào cũng kẻ ra người vào, cứ như rủ rê “đưa em vào hạ”.

Nếu nói là canh bún Bắc 54 gốc thì có lẽ trước 1975, bà con xóm An Lạc khó ai quên tô canh bún không tên của bà Cương, bên nhà thờ An Lạc, lối ra ruộng rau muống ông Nghi trong ngõ Con Mắt, nhất là đám trẻ con. Xưa, tô canh bún của bà dứt khoát “bốn không”: không đậu hủ, không huyết, không cà chua, không mắm tôm. Cứ nguyên chất cua đồng mà nên nồi canh bún. Để tô canh bún thêm đậm đà, bà Cảnh pha chế nước màu từ gạch cua và thịt cua. Chan vào, tô canh bún dậy một mùi thơm không giống mùi thơm nào trên cõi đời này. Nó khó tả lắm, mùi hành phi và mùi gạch, mùi thịt cua mềm tơi lẫn vào nhau, chỉ cần đi thoáng qua đã tứa nước miếng, khó ai kềm mồm nổi, chỉ muốn sà vào ngay “tắp lự”. Hương vị nó đến là lạ lùng, thơm nồng thơm nàn, ngon đậm ngon đà. Ấy vậy mà lại không ngậy, không ngấy. Cái mùi vị ấy có lẽ bây giờ ít gặp ở mấy quán canh bún ở Ông Tạ, ở Sài Gòn. Nhưng tôi tin ai dân An Lạc bây giờ ở tuổi 50, 60, 70… trở đi khó quên cái “hương gây mùi nhớ” ấy.

Bà Cương dáng vẻ, ăn nói đúng một “bà nhà quê” Bắc: hiền lành, chân chất. Đến cái nồi canh bún thuở cuối thập niên 1950, đầu thập niên 1960, khi nhà bà còn là cái nhà đất trên đường ra ruộng rau muống cũng vậy: nồi canh bún đặt âm trong đất đầu hiên nhà để lúc nào cũng ấm nóng - như hồi bà bán canh bún ở Hà Đông quê bà. Có nhà mang hẳn cả một nồi nhỏ ra mua. Đám trẻ con thích bà lắm, chúng coi bà như mẹ, như bà mình: xin thêm rau là bà gắp ngay, xin tí nước màu là bà múc liền. Bà chỉ không bán thiếu. Quán nghèo xóm nhỏ, làm ngày nào ăn ngày nấy, bán thiếu chỉ có nước ra ruộng ông Nghi nhặt rau muống.

Đến 1975 bà ngả bệnh và đi sau đó vài năm. Con gái bà là chị Hạnh bán một thời gian, không kiên trì bằng mẹ, thế là nghỉ. Thương nhớ biết bao nhiêu nồi canh bún bà Cương trên đất Ông Tạ thuở ban đầu.

Thế là người ta nhắc gánh canh bún bà Tý, xưa ở ngõ Con Mắt thập niên 1960. Gánh canh bún mà theo một nữ thực khách 30 năm của gánh bún này và cũng là hàng xóm: "Gánh canh bún nổi tiếng của bà Tý, tôi luôn nghĩ rằng: món bún riêu thì ở hải ngoại nấu được nhưng canh bún thì chỉ về quê hương, về ngõ Con Mắt mới thưởng thức đúng vị!".

Dạo ấy, bà Tý gánh canh bún bán ở cuối hẻm Bình Dân ra ngõ Con Mắt. Có lúc bà ngồi bên bức tường nhà cà phê Ngự Uyển, có lúc ngồi ở cái chòi canh lửa đầu hẻm vào chùa Vạn Quang hiện nay (nay là trạm dân phòng), cạnh nhà cà phê Thanh Hoài của mẹ nhà thơ Đỗ Trung Quân. Sau lớn tuổi, bà bán ngay ở nhà. Không chỉ bán canh bún, bà Tý còn làm cả bún bỏ mối nhiều nơi.

Thuở ấy, cứ khi nhà thờ An Lạc đổ chuông là người ta đã thấy gánh canh bún của bà Tý với cây đèn dầu ở đầu chòi canh cháy. Hồi cuối thập niên 1960, tôi ăn canh bún buổi chiều bán rong trong ấp Hàng Dầu của bà Tý. Canh bún của bà đúng là canh bún Bắc thời 1954: không đậu phụ (đậu hủ) chiên, không chả, không cà chua… ; chỉ có hẹ, rau muống, rau cần nước và “rau rút nó rụt cái mụn” cắt ngắn, luộc chung; bày trên tô bún sau khi chan nước dùng.

Đó là canh bún Bắc nguyên gốc 100%. Ăn vào, nói như kiểu nhà văn Vũ Bằng trong “Miếng ngon Hà Nội”: “...Cũng làm với thứ bún to sợi đó, còn quà canh bún nữa, cũng nấu với cua đồng, nhưng thêm mấy món rau rút ăn mát và làm tăng cái vị ngọt của chất cua đồng lên bội phần. Nhưng đây là một cái ngọt chất phác của đồng ruộng, một cái ngọt thật thanh, một cái ngọt khác hẳn cái ngọt của bún bung hơi ngậy...".

Tô canh bún bà Hán đối diện cổng trường Chúa Cứu Thế (xứ Tân Chí Linh) tôi học mà tôi hay ăn hồi 1970 cũng ngọt thanh như vậy. Bà Hán nhai trầu luôn miệng, không biết có phải vì vậy mà giọng bà khàn khàn (!). Sau 1975, thời khó khăn, đám học trò Tân Chí Linh ăn canh bún, bà bảo: “No chưa con, bốc thêm rau ăn cho chắc bụng mà vào học yên bụng dạ”. Tô canh bún của bà, ngoài bún, riêu, chỉ là mắm tôm và rau muống cắt khúc luộc.

Có lẽ canh bún Ông Tạ thời đó đều Bắc gốc như thế. Giờ thì dư vị ấy vẫn còn ở một quán, tới nay (2024) có lẽ đã 64, 65 năm, trên đường Nghĩa Phát, số 24. Hồi 1971, khi học gần đây, tôi đã ăn, giờ vẫn còn: canh bún cô Bích. Chỉ khác là xưa người bán là bà cụ Dưỡng tóc vấn răng đen. Cụ gánh nồi canh bún đi bán rong khắp vùng Ông Tạ sau hai năm di cư từ Bắc vào. Sau cụ để nghề lại cho hai con gái là Huê và Bích. Cô Huê nghỉ bán, chỉ còn cô Bích. Người thích vị canh bún dịu nhẹ Bắc 54 xưa vẫn ghé xe canh bún không tên, khách quen gọi là quán Cô Bích dù rất lạ là tới giờ, quán này vẫn không có bàn cho khách để tô, cứ ngồi ghế, cầm tô trên tay ăn. Cũng chả sao vì món canh bún có gì, cô Bích bỏ hết vào tô rồi. Bày bàn chỉ lách cách, rách việc… Cứ như ép người ta phải ăn như vậy, như vậy mới đúng điệu (!). Nói vậy thôi, thời buổi này, không cứ Ông Tạ, chả quán xá ở Sài Gòn nào ai dám ép khách. Ai kiêng cử gì, cứ nói một tiếng, mất gì, cô Bích chừa ra.

Nói vị xưa là nói nước dùng dịu chứ canh bún xưa nhất khu Ông Tạ này cũng không còn là Bắc gốc như canh bún bà Cương, bà Tý ngày xưa nữa: trong tô bún có cả đậu phụ chiên, chả… Thậm chí cả cà chua như bún riêu… Khách vẫn đông, bán từ trưa tới chiều là hết; nếu không, hẳn cô Bích đã dẹp quán từ lâu.

Ngỡ chỉ quanh quẩn trong ngõ dưới hẻm trên, dè đâu canh bún Ông Tạ đã vang danh Sài Gòn, nổi lềnh lên như riêu trong tô. Thử search (tìm) trên mạng mấy quán canh bún ở Ông Tạ coi, nhiều quán cả triệu kết quả với vô số bài viết, clips trên các báo.

Canh bún không sang trọng như phở, không cầu kỳ như bún bò, bún chả, càng không nhiều tranh luận, “cãi cọ” như mì Quảng… Dù không hề có quy định nào nhưng nếu phở có vẻ nam tính với tên gọi thường rõ đàn ông như Cường, Đức, Phú Vinh, Phú Vương, Việt Hưng, Lao Động… với người đứng bán thường là quý ông thì canh bún hiền lành như một cô gái quê, “nết na trong xóm”, tên ghi rõ cô này chị nọ, quý bà quý dì đứng bán.

Ấy vậy mà cô gái quê ấy duyên dáng lạ kỳ, biến ảo khôn lường, mê đắm bao lòng thực khách Bắc - Trung - Nam.


Gửi bình luận
(0) Bình luận
1

‘Thuyết Mặc Kệ Họ’ - Bí quyết để ngừng lo âu

Điều gì sẽ xảy ra nếu chìa khóa dẫn đến hạnh phúc, thành công và tình yêu chỉ là ba từ đơn giản: hãy để họ.
2

Sức mạnh của người thấu cảm - Vẻ đẹp trong sự nhạy cảm của bạn

 “Sự nhạy cảm của tôi là một siêu năng lực!"
3

Đại địa chấn kinh tế Kỳ 3: Mở cửa phục hồi

Ngày 04/5/2020 Ý đã mở cửa lại các cơ sở sản xuất và các nước châu Âu khác cũng bắt đầu nới lỏng một số biện pháp hạn chế.
4

‘Tiến vào đồng cỏ hoang’ - Câu chuyện ngụ ngôn về những bất đồng với mẹ

Đây là câu chuyện ngụ ngôn xoay quanh những sự việc xảy ra với một cậu bé và bạn gấu Walter, khi cả hai bỏ trốn khỏi nhà. Bởi cậu bé cảm thấy bị mất tự do và quá chán nản với việc phải ngoan ngoãn, tuân theo những qui tắc do mẹ đặt ra.
5

7 chiến lược để sống sung túc và hạnh phúc - Triết lý sống giúp hàng triệu người vươn lên từ con số 0

Không ai sinh ra đã hoàn hảo. Thậm chí người từng bị gắn mác "vô dụng" vẫn có thể bắt đầu đọc một cuốn sách hay, làm điều gì đó mới mẻ và thay đổi cuộc đời họ bắt đầu từ hôm nay.

Sài Gòn một thuở 'Dân Ông Tạ đó' - 'Thói ăn' ngày Tết vùng Ông Tạ

Đã thành một thói quen từ 1954 trên vùng đất, quê hương mới của bao thế hệ Ông Tạ, từ trung tuần tháng Chạp, những sạp lá dong, khuôn gỗ gói bánh chưng lại thấy xung quanh trường Tân Bình (trước 1975 là Thánh Tâm).

Sài Gòn một thuở - 'Dân Ông Tạ đó'! - Phở Ông Tạ đoạt giải “Oscar/Grammy về ẩm thực" Mỹ

Phở Ông Tạ vẫn còn đây: thanh mát, ngọt mềm, bánh phở vuông sợi nhỏ... Khách quen - chủ cũ - miệng phở xưa trên dưới sáu mươi năm…

Từ bi - Osho: Hãy sống với lòng từ bi, sự minh tuệ và nhân ái

Chuyện kể rằng có một tên giết người đến gặp Đức Phật để quy y. Anh ta sợ mọi người sẽ không cho mình vào gặp Đức Phật nên tìm lúc vắng người mà đến. Đến nơi, anh ta không đi vào cửa trước mà leo tường để vào.

Sài Gòn một thuở - 'Dân Ông Tạ đó' 3 - 'Chúc mừng năm mới'

"Chúc mừng năm mấy” – những đứa cháu của ông bà Nguyễn Văn Thông ở Sài Gòn Nhỏ (Little Saigon, bang California, Mỹ) chúc mừng năm mới ông bà, cha mẹ, cô chú… mình khi chưa sõi tiếng Việt tối 30 Tết Quý Mão 2023 như vậy.

Tử tế đáng giá bao nhiêu - Những lợi ích mà việc sống tử tế có thể mang lại cho mọi người

Sống tử tế góp phần tạo ra hoóc-môn oxytocin trong não và khắp cơ thể. Oxytocin giải phóng oxit nitric trong mạch máu, từ đó mở rộng các mạch máu, giảm huyết áp và bảo vệ trái tim của bạn.

Lẽ sống - 7 câu châm ngôn giúp bạn vực dậy tinh thần

Nếu bạn đang mất phương hướng trong cuộc sống thì 7 câu châm ngôn này có thể sẽ giúp bạn vượt qua điều đó.

‘Là bạn nhưng vạn lần tốt hơn’ - Tắt đi tiếng nói Con người Phản diện để sống cuộc đời tối ưu

Ít ai biết được rằng, bên trong mỗi người đều đang nuôi dưỡng một Con người Phản diện luôn tìm cách phá bĩnh, ngăn trở bạn đạt đến một cuộc sống tốt đẹp hơn.

‘Là bạn nhưng vạn lần tốt hơn’ – Đừng để câu nói 'Hãy là chính mình' đánh lừa bạn

Lâu nay chúng ta vẫn thường được kêu gọi “Hãy là chính mình”, nhưng là chính mình liệu có tốt hơn không nếu đó là một phiên bản xấu xí của bạn?

Lời khuyên khác cho người quản lí dự án

Blog GS John VU - GS John Vu - 20/08/2025 13:00
Người quản lí dự án giỏi phải có cả kĩ năng kĩ thuật và kĩ năng trao đổi.

Xem "Sex Education", tôi gửi con gái tin nhắn và nhận được kỳ tích sau 2 tháng

Điện ảnh - Mỹ Hạnh - 20/08/2025 12:00
Bây giờ mỗi khi nhắc lại chuyện cũ, con gái vẫn thường cảm ơn tôi vì tin nhắn tối hôm đó.

Vì sao không nên dùng Face ID để mở khóa điện thoại?

Kỹ năng - KV - 20/08/2025 11:00
Mở khóa bằng khuôn mặt đã trở thành một phản xạ của nhiều người dùng iPhone. Nhưng sẽ ra sao nếu kẻ xấu không cần bẻ khóa, mà chỉ cần ép chính bạn dùng chìa khóa đó để chống lại mình?

'Câu hỏi về thế giới bên kia' từ góc độ khoa học: Sự va chạm giữa thực nghiệm và ảo tưởng

Suy ngẫm - Đức Khương - 20/08/2025 10:00
Câu hỏi "liệu có thế giới bên kia sau khi chết không" như một bí ẩn lớn mà con người luôn tìm cách giải đáp. Tuy nhiên, do vượt ra ngoài phạm vi quan sát trực tiếp và kiểm chứng thực nghiệm, khoa học truyền thống vẫn chưa thể đưa ra câu trả lời thuyết phục.

Sức mạnh của người thấu cảm - Sự khác biệt giữa người nhạy cảm và người thấu cảm

Từ sách - Phim - Quìn - 20/08/2025 09:00
Bạn từng thấy mệt mỏi vì “cảm” quá nhiều? Hay thấy mình dễ bị cuốn vào cảm xúc của người khác đến mức quên mất bản thân? Có thể bạn là một người nhạy cảm, hoặc thậm chí là một người thấu cảm.

Mẹ quét rác ở Đầm Sen, con trai bán vé số vươn lên thành chủ tịch công ty đa lĩnh vực

Truyền cảm hứng - Trần Hà - 20/08/2025 08:00
Câu chuyện được chia sẻ trong chương trình Gõ cửa thăm nhà mới đây thu hút sự chú ý của dư luận.

Sự thật tàn khốc: Cha mẹ càng lo lắng điều gì, con càng bị huỷ hoại bởi điều đó!

Suy ngẫm - Ứng Hà Chi - 19/08/2025 13:00
Thực tế, cha mẹ càng lo lắng điều gì cho con cái trong quá trình trưởng thành thì con càng mất mát, tổn thất nhiều hơn.

Nobita ơi, đừng làm 3 hành động này vì chúng khiến cậu và hàng triệu bạn trẻ "xếp đáy"

Điện ảnh - Đông - 19/08/2025 12:00
Nobita, cậu bạn đáng yêu nhưng mãi thụt lùi vì ba thói quen này!

Tuyệt đối không được đăng lên Facebook những thông tin này

Kỹ năng - Huỳnh Duy - 19/08/2025 11:00
Hình ảnh này có thể bị lợi dụng để đánh cắp thông tin, thực hiện các chiêu trò lừa đảo.

Nở rộ nghề 'bác sĩ' chuyên sửa Labubu

Phong cách sống - Hoàng Hà - 19/08/2025 10:00
Cơn sốt búp bê nhồi bông Labubu góp phần tạo nên làn sóng nghề nghiệp mới tại Trung Quốc là làm "bác sĩ đồ chơi".

Chăm sóc bản thân thật sự - Đã đến lúc định nghĩa lại “yêu bản thân”

Từ sách - Phim - Quìn - 19/08/2025 09:00
Nếu “chăm sóc bản thân” là đặt lịch spa, hay book một chuyến nghỉ dưỡng sang chảnh, nhưng nếu sáng hôm sau bạn vẫn thức dậy với cảm giác kiệt sức, lo âu, và chẳng biết mình đang sống vì điều gì… thì rõ ràng, vấn đề nằm sâu hơn thế.

Không cần ngân sách quảng cáo khổng lồ, Inbound Marketing là chìa khóa thu hút khách hàng thời đại số

Từ sách - Phim - Đan Thanh - 19/08/2025 08:00
Trong thời đại chuyển đổi số, doanh nghiệp ngày nay hầu hết đã chuyển đổi sang hình thức inbound marketing để tối ưu hóa không gian mạng và xây dựng nội dung phù hợp với từng nhóm khách hàng mục tiêu.

4 cách uống cà phê tốt nhất cho sức khỏe

Kỹ năng - Minh Nhật - 18/08/2025 11:00
Cà phê không chỉ giúp đầu óc tỉnh táo, tăng sự tập trung mà nếu uống đúng cách, loại đồ uống quen thuộc này còn mang lại nhiều lợi ích cho tim mạch, gan, cân nặng và đường huyết.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 4, 20/08/2025