Để một cuốn sách, nhất là những tựa sách nổi tiếng của các tác giả nước ngoài được lưu hành tại Việt Nam thì nhà xuất bản (NXB) phải tốn biết bao nhiêu thời gian, công sức, tiền bạc và hơn hết là chính tâm huyết của họ... Nhưng, khi vừa tung ra thị trường chỉ vài ngày, những nhà làm sách chân chính, cụ thể ở đây là Trí Việt - First News lại phải đối mặt với một thử thách rất lớn: "Sách giả".
Sách giả lộng hành...
Từ năm 1994 đến nay, Trí Việt - First News (Trí Việt) đã không ngừng nỗ lực để mang đến cho bạn đọc trong nước những đầu sách mới nhất, mang đậm giá trị nhân văn bằng việc mua bản quyền sản xuất từ hàng trăm NXB và tập đoàn xuất bản trên toàn thế giới.
Tuy nhiên, những nỗ lực không ngừng nghỉ trong việc truyền cảm hứng, khám phá tri thức cho bạn đọc trong nước của Trí Việt đã vấp phải thách thức ngay từ những ngày đầu thành lập và kéo dài cho đến tận hôm nay - nó nhức nhối đến nỗi ông Nguyễn Văn Phước, nhà sáng lập kiêm CEO của Trí Việt phải thốt lên và gọi đây là “quốc nạn” sách giả.
Bất chấp tâm huyết và tiền của các NXB nói chung và Trí Việt nói riêng; bất chấp những nỗ lực của các cơ quan chức năng, các “ông trùm” in sách giả này vẫn tỏ ra vô cảm, từng ngày chực chờ cuốn sách hay nào vừa xuất bản là ngay lập tức cho nhân viên in lại ngay. Ngậm ngùi hơn nữa khi biết rằng việc in ấn, gia công sách giả này lại diễn ra ngay bên trong những nhà in do Nhà nước quản lý!?
Từ năm 1997, Trí Việt đã phải chiến đấu với nạn sách giả khi cuốn “Cẩm nang chăm sóc bà mẹ và em bé” được đơn vị này mua bản quyền từ nhà xuất bản Dorling Kindersley của Anh bị làm giả.
Hay như vào năm 2006, Bộ Công an đã triệt phá tổ chức in giả sách được cho là lớn nhất Việt Nam thời điểm đó diễn ra tại CTCP In Thái Nguyên với số lượng sách giả được kiểm đếm lên đến 100.000 bản.
Tiếp đó, cuối năm 2011, Trí Việt phối hợp với cơ quan công an bắt quả tang cơ sở gia công Huy Thi nằm trong Khu Tập thể Nhà máy in Bộ Tổng Tham mưu (H. Thanh Trì, TP. Hà Nội) đang làm giả 10.000 bản là các tựa sách bán chạy tại thời điểm này như: “Đắc nhân tâm”, “Quẳng gánh lo đi và vui sống” và “Bảy thói quen cho bạn trẻ thành đạt”.
Và gần đây nhất, năm 2015, kiểm tra khẩn cấp xưởng gia công sách giả “công khai” của Công ty TNHH In Dương Khánh (Q. Hai Bà Trưng, TP. Hà Nội), PA83 Công an TP. Hà Nội đã phát hiện 7.000 bản sách “Đắc nhân tâm” đã được làm giả tại đây. Nhưng, Giám đốc là ông Nguyễn Văn Dũng sau đó vẫn “bình an vô sự”.
Liên quan đến vụ Huy Thi, cơ sở này sau đó muốn bồi thường 100 triệu đồng để “êm chuyện”. Nhưng, Trí Việt không đồng ý và quyết khởi kiện Huy Thi ra tòa nhằm cảnh báo thực trạng sản xuất sách giả đang diễn ra có chiều hướng ngày càng phức tạp.
Tuy vậy, phán quyết của TAND TP. Hà Nội đã khiến tất cả phải tròn xoe mắt vì bất ngờ - “10 ngàn quyển sách đang làm giả tại cơ sở Huy Thi đã bị bắt trước khi tung ra thị trường nên không hề gây bất cứ thiệt hại nào, vì vậy Trí Việt - First News thua kiện và phải đóng án phí”.
Nhắc đến chuyện này, ông Phước hoài nghi: “Chúng là ai - quyền lực đến đâu mà có thể in bất kỳ cuốn sách nào ngay tại các nhà in lớn do Nhà nước quản lý - vì in ấn là nghề đặc doanh, được kiểm soát vô cùng kỹ lưỡng, vô cùng chặt chẽ bởi nhiều cơ quan như An ninh Văn hóa, Cục Xuất bản và In ấn Phát hành, cùng các cơ quan liên quan từ TW đến địa phương... nên phải chăng đã có dấu hiệu của sự bao che, nhũng nhiễu ở đây?!”.
 |
| Ông Nguyễn Văn Phước - CEO của Trí Việt - First News trao đổi với đại diện Tổng Lãnh sự quán Hoa Kỳ liên quan đến vấn nạn sách giả. |
Đe dọa sự sống còn của ngành xuất bản!
Những nỗ lực của Trí Việt và các cơ quan chức năng đã giúp cho vấn nạn in sách giả lắng xuống một thời gian. Nhưng hơn một năm trở lại đây, những “trùm mafia” in giả sách này đã “tái xuất giang hồ” và hoạt động một cách ngang nhiên, lộng hành hơn.
Không chỉ dừng lại ở việc bày bán tại các trục đường lớn ở trung tâm Hà Nội như: Nguyễn Xí, Đinh Lễ, Đường Láng, Trần Quốc Hoàn... mà sách giả còn đi thẳng vào các nhà sách trên cả nước.
Nghiêm trọng hơn, sách giả hiện nay còn hiện diện trên nhiều gian hàng của các sàn thương mại điện tử như Sendo, Lazada hay Shopee - những “ngôi chợ” có hàng triệu, thậm chí hàng trăm triệu người tiếp cận.
“Chúng lấy hình ảnh sách thật để đăng bán, nhưng khi giao hàng thì lại là giao sách giả. Đặc biệt, các đối tượng này còn áp dụng 'độc chiêu' tăng giá bán sách giả ngang hoặc hơn giá sách thật để đánh lừa người tiêu dùng, như nguyên bộ 18 cuốn “Hạt giống tâm hồn” chỉ có giá mỗi cuốn 42.000 đồng, nhưng giá sách giả lại đến 50.000 đồng” - ông Phước cay đắng.
Chính điều này đã khiến Trí Việt trong thời gian qua phải chịu nhiều “oan ức” khi bạn đọc phản hồi về chuyện chất lượng sách ngày càng kém chất lượng. Ngoài những lời giải thích, Trí Việt đã đổi hàng ngàn cuốn sách thật lấy sách giả để độc giả được an lòng.
Nhưng, đau lòng hơn cả là việc các đại lý không những không đồng cảm với công ty mà ngược lại họ còn “ăn hôi” theo “quốc nạn” này. Cụ thể, nhiều đại lý sau khi đã bán hết sách thật đã quay sang đặt mua sách giả với số lượng lớn trên các trang thương mại điện tử rồi trả ngược lại Trí Việt với lý do bán “ế”.
Từ tháng 3-6/2019, trong số 128 đơn hàng sách mà Trí Việt tiến hành tìm hiểu và đặt hàng ngẫu nhiên trên các sàn thương mại điện tử thì khi nhận hàng tất cả đều là sách giả. Toàn bộ quá trình giao dịch từ việc đặt cho đến nhận hàng đã được Trí Việt mời văn phòng Thừa phát lại lập vi bằng, làm bằng chứng chuyển đến các cơ quan chức năng.
Tại buổi họp báo hôm 18/6, ông Phước đã đưa ra một con số rất đáng báo động, Trí Việt hiện có khoảng 1.000 đầu sách thì 668 trong số đó đã bị in giả với 3.000 phiên bản sách giả khác nhau. Ông Phước phỏng đoán, cuốn “Đắc nhân tâm” với 16 kiểu in khác nhau thì nhiều khả năng Trí Việt hiện đang đối đầu với 16 “trùm mafia” in sách giả - tương ứng với việc cứ 16 cuốn được bán ra thị trường thì Trí Việt chỉ bán được 1.
 |
| Sách giả được in tinh vi nên rất khó để phân biệt. |
Cần sự đồng hành, chung tay của toàn xã hội
Luật sư Châu Huy Quang đến từ Hãng Luật Rajah & Tann LCT cho rằng: Việt Nam đã có đủ luật, từ Luật Thương mại cho đến Luật Sở hữu Trí tuệ... nhưng về mặt thực thi thì lại có nhiều bất cập, có thể là do ngành in ấn, xuất bản có quá nhiều cơ quan liên quan nhưng lại không phối hợp đồng bộ dẫn đến dẫm chân nhau.
“Vấn đề ở đây chỉ là mặt thực thi còn quá bất cập, không có sự phối hợp đáng kể nào giữa các bên liên quan, khiến First News trở nên đơn lẻ và đơn độc trong cuộc chiến chống sách giả. Chúng tôi hỗ trợ trong tình hình như vậy, cũng cảm thấy đơn độc!” - ông Quang cho biết.
Mặt khác, theo quy định thì những “chợ" điện tử này không liên quan đến việc thẩm định hàng hóa bày bán trên nền tảng của mình. “Thay vì tiêu diệt hãy để họ làm bạn của chúng ta, bán sách chính hãng. Các NXB hãy báo cáo lại nếu thấy có gian hàng bán sách giả, nếu các sàn ngó lơ không nghiêm túc xử lý báo cáo từ các NXB và tiếp tục vi phạm, thì hãy yêu cầu Bộ Công thương rút giấy phép. Lúc các sàn chỉ bán toàn sách thật sẽ rất tốt, khi hai bên cùng có lợi” - ông Phan Vũ Tuấn, Phó Chủ tịch Hội Sở hữu Trí tuệ TP.HCM đưa ra giải pháp.
Không như những mặt hàng khác, sách bị in giả ảnh hưởng đến người đọc một cách rất “mơ hồ”. Tuy nhiên, nếu là một người đọc có tâm thì chúng ta phải nhận thức được mối nguy của “quốc nạn” này.
Bởi, một khi bạn vì ham rẻ mà mua một cuốn sách giả thì chính bạn đang tiếp tay, làm giàu cho những kẻ bất chính, đồng nghĩa với việc bạn đang giết chết những công ty làm ăn chân chính - những người phải đóng thuế vào ngân sách quốc gia, phục vụ an sinh, xã hội...! Và nếu họ “chết” thì ai sẽ dám đứng ra mang về những đầu sách hay trên toàn thế giới để phục vụ bạn?
Nói như ông Lê Hoàng - Phó Chủ tịch Hội Xuất bản Việt Nam thì: “Đầu tư cho một cuốn sách hay có khi phải bỏ ra hàng trăm triệu đồng mua bản quyền, chưa kể chi phí dịch giả, công in ấn, giấy phép xuất bản... mà mới bán 300 cuốn đã bị in giả thì lỗ là cái chắc. Vậy thì ai dám đầu tư nữa!”.
Vâng, ngoài việc đồng hành, phối hợp của các cơ quan chức năng, các đơn vị liên quan thì nhận thức của chính bạn - những người tiêu dùng chân chính sẽ là “bước ngoặc” trong việc ngăn chặn và tiến tới xóa bỏ “quốc nạn” in sách giả này!
Đừng để những “trùm mafia” in sách giả cùng những kẻ cơ hội, tham nhũng phá hủy tất cả. Bởi, nói như một triết gia nổi tiếng hồi thế kỷ 18, thì: “Muốn phá hủy tinh thần một dân tộc, phá hủy một quốc gia thì chỉ cần phá nát nền giáo dục và tri thức của quốc gia đó là đủ”.
|
Một số cách nhận biết sách giả Do những cơ sở in giả sách cho in luôn cả logo lẫn địa chỉ First News - Trí Việt và sử dụng hiệu ứng chữ nổi hay ép nhũ không hề khác bìa sách thật nên việc nhận biết sách thật - sách giả là rất khó khăn. Người tiêu dùng cần chú ý những điểm sau để không mua phải sách giả: Sách giả thường giảm giá rất sâu trên các sàn thương mại điện tử - sách thật khó có chuyện giảm giá quá 37%. Bìa sách giả thường có màu nhạt hơn, giấy bìa và ruột sách mỏng hơn vài %, chữ in không sắc nét và mực in không đều, hơi lem nhem ở những trang có chữ to, trang bìa lót, trang lưu chiểu cuối và những trang có hình ảnh minh họa. Gáy sách giả thường không vuông vức, lệch chỉ một chút và nhìn mỏng, èo uột hơn sách thật một chút... |
Thanh Minh
