Giải Sách hay 2020: Tiểu thuyết ‘Từ Dụ thái hậu’ và nhà văn Trần Thùy Mai được vinh danh

Nhà hoạt động giáo dục Giản Tư Trung công phát biểu tại lễ trao GSH 2020 - Ảnh: T.V

Sáng 27.9.2020, lễ công bố Giải Sách hay (GSH) lần thứ 10, năm 2020 do Viện Giáo Dục IRED, Dự án Khuyến đọc Sách hay và SángkiếnOpenEdu đồng tổ chức đã chính thức diễn ra tại TP.HCM. Sự kiện đã thu hút sự quan tâm của các nhà trí thức, học giả, nhà giáo, doanh nhân và đông đảo những người tâm huyết với sách in tới dự chương trình.

"Đây cũng chính là giải độc lập đầu tiên về sách của Việt Nam có quy mô rộng rãi bậc nhất hiện nay do độc giả đề cử và chuyên gia bình chọn. Suốt một thập kỷ qua, GSH luôn là một sự kiện văn hóa đáng chú ý giúp công chúng có thêm kênh tiếp cận những cuốn sách có giá trị, mang trong mình tinh thần khai phóng, giúp người đọc khai mở tâm trí và giải phóng tiềm năng của mình", đại diện hội đồng trao GSH 2020 phát biểu tại buổi lễ.

Nhà nghiên cứu triết học Bùi Văn Nam Sơn phát biểu khai mạc GSH 2020

GSH năm nay lấy chủ đề Hành trình 10 năm khuyến đọc, phần giải thưởng vẫn tiếp tục với 7 hạng mục gồm Nghiên cứu, Giáo dục, Kinh tế, Quản trị, Văn học, Thiếu nhi và Phát hiện mới. Sau hơn 5 tháng làm việc nghiêm túc, với uy tín và sự công bình, 7 thành viên Hội đồng xét giải gồm nhà văn, nhà nghiên cứu văn hóa Nguyên Ngọc, Giáo sư Chu Hảo, Tiến sĩ Quách Thu Nguyệt, nhà nghiên cứu triết học Bùi Văn Nam Sơn, nhà hoạt động giáo dục Giản Tư Trung cùng với 35 chuyên gia hàng đầu trong từng lĩnh vực đã hoàn tất công tác lựa chọn và tìm ra 15 tựa sách xứng đáng để trao tặng GSH mùa giải năm 2020.

Các đầu sách đoạt GSH lần thứ 10 - 2020

Ở hạng mục Sách Văn học (gồm sách viết và sách dịch), giải thưởng đã được trao cho hai tác phẩm Từ Dụ thái hậu (gồm Quyển thượng và Quyển hạ) của nhà văn Trần Thùy Mai và tác phẩm Chết chịu của nhà văn Céline (bản dịch của Dương Tường).

Bộ tiểu thuyết Từ Dụ thái hậu (NXB Phụ nữ, 2019) là một trường thiên tiểu thuyết gồm 69 chương, một tác phẩm hiếm hoi về đề tài lịch sử của văn học đương đại viết về thời nhà Nguyễn. Nhân vật chính trong cuốn sách là bà Từ Dụ - một hoàng thái hậu nổi tiếng dưới triều nhà Nguyễn. Thông qua nhân vật Từ Dụ, chính trường nhà Nguyễn qua ba triều vua hiện lên một cách sinh động dưới ngòi bút sắc sảo của nữ nhà văn Trần Thùy Mai.

Nhà nghiên cứu Nhật Chiêu công bố GSH cho hạng mục Sách Văn học

“Dưới ngòi bút đã thật chín muồi của TrầnThùyMai, chúng ta không chỉ có được chân dung đậm nét về một người đàn bà đặc sắc và hết sức độc đáo của lịch sử, mà còn cả một bức tranh triều chính và chừng nào đó cả xã hội thật sinh động” – Hội đồng trao GSH 2020 nhận xét về tác phẩm của nhà văn Trần Thùy Mai tại lễ trao giải.

Giáo sư Chu Hảo công giải thưởng cho hạng mục Sách nghiên cứu

Ở hạng mục Sách nghiên cứu, giải thưởng đã được trao cho hai tác phẩm Làng mạc ở châu thổ sông Hồng của tác giả Nguyễn Tùng - Nelly Krowolski và cuốn sách dịch Sự kiến tạo xã hội về thực tại (tác giả Peter L. Berger và Thomas Luckmann, người dịch Trần Hữu Quang và nhóm dịch giả).

Với Hạng mục Sách Giáo dục, giải thưởng thuộc về hai tác phẩm Giáo dục Việt Nam học gì từ Nhật Bản (tác giả Nguyễn Quốc Vương) và cuốn Biện hộ cho một nền Giáo dục Khai phóng (tác giả Fareed Zakaria, người dịch Châu Văn Thuận).

Nhà hoạt động giáo dục Giản Tư Trung công bố giải thưởng cho hạng mục Sách Giáo dục

Hạng mục Sách Kinh tế, giải thưởng thuộc về hai cuốn sách Thần kỳ kinh tế Tây Đức (tác giả Tôn Thất Thông) và cuốn sách dịch Sự giàu và nghèo của các dân tộc (tác giả Davis S. Landes, người dịch Sơn Phạm, Vũ Hoàng Linh).

Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan công bố giải thưởng cho hạng mục Sách Kinh tế

Hạng mục Sách Quản trị, giải thưởng đã được trao cho hai tác phẩm Lý thuyết trò chơi và ứng dụng trong quản trị - kinh doanh (tác giả Lê Hồng Nhật) và dịch phẩm Định hình cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư (tác giả Klaus Schwab, người dịch Nguyễn Vân và Thành Thép).

Giáo sư Huỳnh Ngọc Phiên công bố giải thương cho hạng mục Sách Quản trị

Hạng mục Sách Thiếu nhi, giải thưởng thuộc về hai cuốn sách Nhật ký của nhóc Alvin siêu quậy (tác giả Nguyễn Khang Thịnh) và cuốn sách dịch Hành trình của cá voi (tác giải Michael Morpurgo, người dịch Trần Thị Minh Hiếu).

Tiến sĩ Quách Thu Nguyệt công bố giải thưởng cho hạng mục Sách Thiếu nhi

Hạng mục Sách Phát hiện mới, giải thưởng được trao cho 3 tác phẩm gồm bộ sách 2 quyển Nguyễn Văn Tường và cuộc chiến chống đô hộ Pháp của nhà Nguyễn (tác Nguyễn Quốc Trị) và 2 cuốn sách dịch là Vũ Dạ Đàm - Tự truyện Shibusawa Eiichi (tác giả Shibusawa Eiichi, người dịchNguyễn Lương Hải Khôi), Những tìm sâu triết học (tác giả Ludwig Wittgenstein, người dịch Trần Đình Thắng (Đào Thị Hồng Hạnh kiểm sửa).

Theo BTC, những tựa sách được vinh danh trong mỗi hạng mục, thể loại của GSH năm nay đều mang trong mình những thông điệp và giá trị riêng mà mỗi tác giả, dịch giả và các đơn vị xuất bản muốn gửi gắm trong xã hội đầy biến động như hiện nay.

Lễ công bố GSH 2020 thu hút đông đảo sự quan tâm của công chúng

“Quan điểm của hội đồng trao giải là không chú trọng sách mới phát hành hay đã phát hành từ lâu mà quan trọng nhất là thông điệp quyển sách gửi gắm cho xã hội là gì, giá trị cuốn sách ra sao. Có những cuốn sách rất cũ nhưng không ai đọc, ít biết, hay số lượng biết chỉ là thiểu số thì giải thưởng vẫn chọn. Mục đích của GSH là khuyến đọc cho đa số chứ không phải một số. Bên cạnh đó, giải có hạng mục Phát hiện mới để không “lọt sổ” những giá trị mới, tri thức mới…”, nhà hoạt động giáo dục Giản Tư Trung nói.

Dịch giả Trần Văn Thuận phát biểu sau khi nhận giải ở hạng mục Sách Giáo dục cho cuốn sách Biện hộ cho một nền giáo dục khai phóng

Lễ công bố GSH năm 2020 không chỉ dừng lại ở việc công bố các tác phẩm đoạt giải, các học giả, nhà trí còn mang đến cho chương trình nhiều góc nhìn đa chiều, sâu sắc về sách và vai trò quan trọng của sách, cũng như những thay đổi tích cực về thói quen đọc sách của người Việt trong một thập kỷ qua.

GSH năm 2020 đã lan tỏa những thông điệp sâu sắc từ những cuốn sách đoạt giải năm nay. Bên cạnh đó, GSH cũng góp phần thể hiện sự tri ân của cộng đồng, của bạn đọc đối với những đóng góp lặng thầm nhưng hết sức ý nghĩa của những tác giả, dịch giả và các đơn vị làm sách, nhà xuất bản vì họ đã mang đến cho chúng ta những cuốn sách quý cho cộng đồng nhằm "Góp phần nâng cao dân trí và khai minh xã hội thông qua hoạt động khuyến đọc sách hay”.

Tiêu chí xét Giải sách hay

1. Hạng mục sách Nghiên cứu: Sách có giá trị học thuật cao, đưa ra các phát kiến có tính đột phá hoặc góp phần giải mã các vấn đề văn hóa-xã hội của Việt Nam và thế giới trong thời đại hiện nay.

(Phạm vi đề cử và xét tuyển của hạng mục này chỉ bao gồm sách thuộc các ngành KHXH - NV)

2. Hạng mục sách Giáo dục: Sách có giá trị đóng góp thiết thực vào việc phát triển nghiên cứu giáo dục, xã hội học giáo dục, tâm lý học giáo dục, triết học giáo dục…; phổ biến triết lý/ tư duy/ tư tưởng giáo dục, kiến thức giáo dục tiến bộ; phát triển người học, phát triển người dạy, phát triển lãnh đạo giáo dục, phát triển nhà trường; phát triển giáo dục, ngành giáo dục, nền giáo dục.

3. Hạng mục sách Kinh tế: Sách có giá trị góp phần định hình nền tảng về khoa học kinh tế ở Việt Nam và/hoặc mang lại tư tưởng, tinh thần, nhận thức mới, có tính đột phá về các vấn đề kinh tế của Việt Nam, thế giới.

4. Hạng mục sách Quản trị: Sách có giá trị góp phần định hình nền tảng về khoa học quản trị/kinh doanh ở Việt Nam và/hoặc mang lại tư tưởng, tinh thần, nhận thức mới, có tính đột phá về các vấn đề quản trị/kinh doanh của Việt Nam, thế giới.

5. Hạng mục sách Văn học: Sách chứa đựng những tư tưởng văn hóa sâu sắc, tiến bộ, góp phần phản ánh và/hoặc giải mã được các vấn đề mà xã hội và con người đang phải đối mặt trong thời đại hiện nay, hoặc góp phần đưa ra được những định hướng hay xu hướng mới.

(Phạm vi đề cử và xét tuyển của hạng mục này chỉ bao gồm sách Tiểu thuyết)

6. Hạng mục sách Thiếu nhi: Sách có nội dung và hình thức phù hợp với lứa tuổi thiếu nhi và có ý nghĩa giáo dục sâu sắc. Cụ thể, đó là những cuốn sách chứa đựng những giá trị phù hợp với quan điểm giáo dục tiến bộ của thế giới và của thời đại, hướng trẻ em đến những giá trị Chân-Thiện-Mỹ và giúp các em phát triển tư duy, phát triển nhận thức về xã hội, con người và khả năng lãnh đạo bản thân và làm chủ cuộc đời của mình.

(Phạm vi đề cử và xét tuyển của hạng mục này chỉ bao gồm sách Văn học Thiếu nhi)

7. Phát hiện mới: Riêng đối với các hạng mục này thì ngoài các quy định nói trên (cho từng hạng mục giải thưởng) còn phải đáp ứng quy định sau: Sách là những tác phẩm/dịch phẩm được xuất bản chưa lâu (trong vòng 05 năm trở lại đây), có tính mới mẻ, đột phá cao; đại diện cho những xu hướng đọc sách, viết sách, dịch sách, làm sách tiến bộ.

Tiểu Vũ