Gia Định là nhớ, Sài Gòn là thương - Thước phim sống động về Sài Gòn xưa

Thảo Thảo18/11/2022 08:00
Gia Định là nhớ, Sài Gòn là thương - Thước phim sống động về Sài Gòn xưa

“Gia Định là nhớ, Sài Gòn là thương” tập hợp những bài viết của nhà báo Cù Mai Công về thành phố Hồ Chí Minh trong hai thời kỳ:  đô thành Sài Gòn phồn hoa trước năm 1975 và Gia Định thời “rừng rậm, đầm lầy, kinh rạch”.

Mỗi bài viết trong “Gia Định là nhớ, Sài Gòn là thương” như một kết hợp nhuần nhị giữa tạp bút và biên khảo, khi kỷ niệm riêng của những cá nhân được đan xen với tư liệu lịch sử dày dặn, sắc nét. Từng bài viết về đường phố, khu chợ, hàng cây… là một mảnh ghép ký ức sinh động, thấm đẫm hơi thở cũ xưa và cảm giác hoài niệm về Sài Gòn - Gia Định một thuở.

Thước phim quá khứ sống động

Trong phần 1, “Sài Gòn là thương”, tác giả kể về Sài Gòn trong giai đoạn Pháp thuộc cho đến trước năm 1975. “Sài Gòn đối với thế hệ trước 1975 là bánh mì chợ Cũ, là hình ảnh tà áo dài thướt tha trên con đường Duy Tân ‘cây dài bóng mát’, là thanh âm của những bản nhạc bolero trên đài phát thanh hằng đêm, là giờ giới nghiêm khi thành phố chìm vào tĩnh lặng”, tác giả mở đầu cuốn sách.

Nhiều địa danh, nhân vật lịch sử và văn hoá của thành phố giai đoạn này được tác giả điểm qua thật sự sinh động và hấp dẫn. Đó là ngôi chợ Bến Thành bao lần long đong dời đổi, có lúc bị hủy diệt, là Chợ Cũ hơn một thế kỷ sầm uất trên… vỉa hè với thịt quay bánh mì, cơm thố và cà phê dĩa; đó là đường Catinat (nay là Đồng Khởi), Chaner (nay là Nguyễn Huệ) - “đại lộ cà phê”, “phố bánh mì” đầu tiên của Sài Gòn,; hay các trường Kiến trúc, Luật khoa cũ với “khung trời đại học” nổi tiếng trong thi ca…

Mỗi địa danh, tác già bày ra cho người đọc những thông tin, câu chuyện ly kỳ, đầy ngạc nhiên. Độc giả sẽ được giải đáp phần nào về gốc gác của cà phê vợt, tại sao gọi là Hồ Con Rùa nhưng lại không có… con rùa nào, hay sự ra đời của các công trình kiến trúc cũ độc đáo của thành phố.

Còn trong phần 2, “Gia Định là nhớ”, tác giả lùi mốc thời gian về xa hơn, thời điểm 300 năm trước, “một thời mà nơi đây vẫn còn là rừng rậm, đầm lầy, kinh rạch”. Để từ đây, bạn đọc như chiêm ngưỡng những thước phim lịch sử hấp dẫn về những biến động thuở vùng đất mới hình thành: những cơn binh lửa hồi thế kỷ 18; trận chiến bi tráng chống Pháp tại thành Gia Định năm 1859…

Sách còn trình bày về công tác quy hoạch vùng Gia Định qua các thời kỳ: Từ những nét vẽ trục lộ đầu tiên của một người Việt; các thách thức quy hoạch mà người Pháp từng đối mặt; cho đến việc Sài Gòn đã không còn theo ý muốn của nhà quy hoạch từ giữa thập niên 1960 ra sao.

Tại sao giữa khu trung tâm được người Pháp quy hoạch vuông vức lại có những con đường không theo trật tự nào? Từ khi nào mà những khu ổ chuột xuất hiện bên cạnh những công trình hoa lệ của “hòn ngọc Viễn Đông”? Bạn đọc sẽ hiểu được phần nào nguồn cội lịch sử cho các vấn đề hạ tầng mà thành phố ngày nay phải đối diện.

Bưu ảnh chợ Bến Thành năm 1921 - Ảnh tư liệu

Hiểu quá khứ để biết nâng niu

Trong “Gia Định là nhớ, Sài Gòn là thương”, mặc dù trích dẫn tư liệu từ nhiều sử gia, học giả, nhà nghiên cứu, với nhiều hình ảnh tư liệu quý giá, tuy vậy, tác phẩm không khô cứng như… sách giáo khoa lịch sử, mà rất gần gũi, dễ “vào”, một phần nhờ giọng văn như kể - bình dân, mộc mạc, rất Sài Gòn của Cù Mai Công.

Cạnh đó, màu sắc riêng của tác phẩm còn nằm ở những mẩu chuyện thị dân được các nhân vật trong sách người kể lại, thu thập. Và cả nhiều ký ức riêng của chính tác giả: từ mùi cà phê nóng ở chợ Cũ, con đường rợp cây lá trên con đường thuở nhỏ cùng gia đình đi chơi Sở Thú, cho đến khung trời bình yên, mát rượi dưới những tàng cây sao dầu ở cơ quan cũ…

Với bao kỷ niệm, hổi ức riêng đó, một thế hệ bạn đọc 6x, 7x sẽ được dẫn dắt để nhớ về từng hàng cây, con đường, khung trời cũ. Còn người trẻ ngày nay cũng bồi hồi nhận ra lịch sử thành phố này lẫn ký ức của những thế hệ trước thật mênh mông, nhiều lớp lang văn hoá và cảm xúc.

Trải qua hơn 300 năm, vùng đất Sài Gòn - Gia Định năm xưa giờ đã trở thành một “siêu đô thị” của hơn 10 triệu người sinh sống với nhiều thay đổi. “Đường Dưới - con đường nhỏ hẹp và ẩm ướt từ Sài Gòn vào Chợ Lớn xưa kia - nay đã trở thành đại lộ Đông Tây với hơn 10 làn xe”, Cù Mai Công dẫn chứng. Đáng tiếc thay, nhiều địa danh, công trình kiến trúc, câu chuyện và nề nếp văn hoá độc đáo được đề cập trong cuốn sách đã không còn dễ tìm ở hiện tại.

Khi đọc sách và nhìn vào biến chuyển không ngừng theo dòng thời gian, người đọc ắt sẽ đồng cảm với cái cảm giác ngậm ngùi, tiếc nhớ không thể che giấu của tác giả: “Dẫu biết rằng ‘cái cũ không đi sao cái mới lại’, nhưng chứng kiến một phần đời của mình mất đi, ai mà không cảm thấy tiếc nuối, huống chi đó là kỷ niệm của nhiều thế hệ”.

Cuốn sách nhẹ nhàng đặt ra nhiều suy ngẫm về những nét văn hoá, lịch sử vàng son - “những viên ngọc quý” của TP.HCM vẫn còn hiện diện - điều mà mọi thế hệ luôn cần thận trọng giữ gìn, ghi nhớ trên từng chặng đường phát triển, đô thị hoá.

“Gia Định là nhớ, Sài Gòn là thương” là tập sách đầu tiên của một serie sách mà First News – Trí Việt sẽ phối hợp với tác giả Cù Mai Công để thực hiện gấp trong thời gian tới, gồm: Sài Gòn một thuở - Dân Ông Tạ đó tập 2, Sài Gòn một thuở - Dân Ông Tạ đó tập 3…

Đặc biệt, lần đầu tiên sau 25 năm, sáu tập “Sài Gòn by night” sẽ được tái bản. Đây là những tập sách best seller ra liên tục trong sáu năm 1997 – 2002 của tác giả Cù Mai Công,  ít nhiều gây “chấn động” dư luận thời kỳ đó. Số lượng in mỗi lần 15.000 – 20.000 bản đã hết ngay trong một tuần. Dù lúc ấy có nhiều đề nghị tái bản nhưng do nhiều lý do, tác giả đã không thực hiện được. Các tập sách này đã được đưa vào giảng dạy môn phóng sự ở nhiều trường đại học, cao đẳng ở Việt Nam và đại sứ Mỹ ở Việt Nam lúc ấy đã phải tìm mua.

Lần tái bản đầu tiên này, không chỉ in lại những bài báo về một Sài Gòn về đêm của giới trẻ “ăn chơi” lúc đó mà cũng là lần đầu tiên, tác giả công khai “bí mật hậu trường” của những bài phóng sự ấy.

Cù Mai Công tốt nghiệp khoa Ngữ văn Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh, làm báo chính thức từ năm 1985.
Suốt gần 40 năm, Cù Mai Công làm phóng viên, biên tập viên, thư ký tòa soạn cho các tòa báo: Khăn Quàng Đỏ, Mực Tím, Tuổi Trẻ, Tuổi Trẻ Cười, Tuổi Trẻ Online. Hai lĩnh vực mà Cù Mai Công được độc giả biết đến nhiều nhất là khi anh phụ trách nhân vật “Anh Cỏ Cú” trên báo Mực Tím (1988 - 1993) và thực hiện gần 200 bài viết, phóng sự về cuộc sống
về đêm của giới trẻ TP.HCM trên báo Tuổi Trẻ (1994 - 2004).
Các tác phẩm đã xuất bản: “Sài Gòn by night” tập 1, 2, 3, 4, 5, 6; “Tuổi mực tím Sài Gòn”; “Sài Gòn một thuở: Dân Ông Tạ đó!”.  

Bạn có thể đặt mua sách tại đây


Gửi bình luận
(0) Bình luận
1

"Không còn bệnh tim" với tác dụng đáng kinh ngạc khi chữa bệnh bằng oxit nitric

“Không còn bệnh tim” (No More Heart Disease) là quyển sách công phu của Dr. Louis J. Ignarro, về việc ngăn ngừa và chữa trị bệnh tim mạch bằng oxit nitric (NO).
2

‘Hạnh phúc tuổi trẻ’ - Những lá thư Krishnamurti gửi bạn trẻ

Trong một thế giới tràn ngập thông tin như hiện nay, nhiều người trẻ đang mắc kẹt trong cuộc chạy đua điên cuồng: không ngừng tìm kiếm thành công, tình yêu, sự an toàn, thấu hiểu, tự do... Nhưng nghịch lý là, càng tìm kiếm, họ càng xa rời chính mình.
3

Đường vào thiền - Osho: Đừng tự làm khổ mình vì những lỗi lầm đã qua

Có những đêm nằm trằn trọc vì một lỗi lầm đã qua, một lời nói khiến ai đó tổn thương, hay một lựa chọn sai lầm đổi cả cuộc đời. Quá khứ vẫn còn đó không thể xoá đi, nhưng bạn hoàn toàn có thể bước ra khỏi nó.
4

Minh triết trong ăn uống của phương Đông - Bạn đang ăn vì thích… hay ăn để sống khỏe?

Chúng ta đang sống trong một thời đại thịnh vượng chưa từng có với công nghệ phát triển, đời sống tiện nghi, y học hiện đại. Nhưng nghịch lý thay, bệnh tật lại ngày càng phổ biến, thậm chí còn “trẻ hóa” một cách đáng sợ.
5

'Khai mở cảm xúc' và 'Khai mở hạnh phúc' - Đừng che giấu cảm xúc bằng hai chữ “Ổn mà”

“Ổn mà” – hai chữ ngắn ngủi nhưng lại là câu trả lời phổ biến nhất trong những khoảnh khắc ta cảm thấy tệ nhất.

Gia Định là nhớ - Sài Gòn là thương - Chợ Cũ hơn một thế kỷ lừng lẫy trên vỉa hè

Năm 1860, dù phải bận đối phó với các đợt phản công của quan quân nhà Nguyễn, người Pháp vẫn quyết định xây dựng ngôi chợ mới ngay trên khu vực vừa kiểm soát.

Muôn kiếp nhân sinh 1 - Đã đến lúc chúng ta cần nhìn lại những tiến bộ khoa học và các lợi ích về vật chất

Hãy thử nghĩ nếu tất cả đều được học hỏi và biết rõ về nhân quả thì có ai hành động như thế không? Có ai nghĩ rằng gây nhân gì sẽ gặp quả đó không?

Gia Định là nhớ, Sài Gòn là thương – Vì sao trước đây không để bảng hiệu chợ Bến Thành?

Vẫn còn đó những điều mới mẻ sẽ khiến chúng ta không khỏi ngạc nhiên và thích thú về ngôi chợ hơn 100 tuổi này.

Đường đến tự do - Đừng đọc cuốn sách này nếu bạn chưa sẵn sàng hướng tới mục tiêu tự do tài chính

Một trong những câu nói đắt giá nhất trong cuốn sách là: “Tự do tài chính không phải là một số tiền, mà là một trạng thái tâm trí.”

Muôn kiếp nhân sinh 2 - Khổ đau của chúng ta là kết quả của những gì ta đã gây cho người khác

Sợi dây nhân quả vô cùng phức tạp nhưng nghiệp quả dù nặng đến đâu vẫn có thể giảm bớt nhờ sự hiểu biết, phát triển tình thương.

Nhân duyên mèo định – Qua rồi thời quẹt Tinder, hãy để chú mèo kết duyên cho bạn

Không cần một ứng dụng hẹn hò nào cả, chú mèo MacGyver vẫn có thể xe chỉ luồn kim, đi tìm một nửa hoàn hảo cho cô chủ của mình. Liệu bạn có muốn sở hữu một chú mèo như thế?

Ba bài học lớn từ Krishnamurti về 'Tự do đầu tiên và cuối cùng'

"Tự do đầu tiên và cuối cùng" là một cuốn sách trừu tượng và cần phải suy nghĩ, chắc chắn không dành cho hầu hết mọi người. Krishnamurti quan tâm nhiều hơn đến việc thể hiện những trải nghiệm của mình, điều mà đôi khi có thể khá khó hiểu.

'Cởi trói linh hồn' dẫn đến 'con đường hạnh phúc vô điều kiện'

“Cởi trói linh hồn” không chỉ là sự chiêm nghiệm của một nhà nghiên cứu lão làng mà còn là “chìa khóa vàng” mở ra cánh cửa dẫn đến “sự tự do tuyệt đối”.

Tôi đọc người đọc mỗi ngày - Làm báo chân chính là cần đối thoại với người đọc mỗi ngày

Từ sách - Phim - Đan Thanh - 21/06/2025 14:00
"Tôi đọc người đọc mỗi ngày" là một câu chuyện nghề nghiệp, tinh lọc từ sổ tay biên tập của nhà báo Huỳnh Sơn Phước, sau 40 năm hành nghề tại báo Tuổi Trẻ.

Hàng chục nghìn webcam kết nối Internet đang vô tình 'phản chủ'

Kỹ năng - Anh Tú - 21/06/2025 13:00
Theo một nghiên cứu mới từ công ty an ninh mạng Bitsight, hơn 40.000 webcam trên toàn thế giới đang ở trong tình trạng có thể truy cập công khai qua Internet – thường là mà chủ nhân không hề hay biết.

Xem "Sex Education", tôi bẽ bàng nhận ra lý do con luôn quý bạn hơn quý mẹ

Điện ảnh - Mỹ Hạnh - 21/06/2025 12:00
Tôi cố hết sức để gần gũi, tâm sự với con. Nhưng đáp lại, con chỉ thích đi chơi với bạn.

Kiếm hiệp Kim Dung: Cao thủ duy nhất chết vì võ công do chính mình tạo ra

Thư giãn - Quốc Tiệp - 21/06/2025 11:00
Nhậm Ngã Hành là một nhân vật nổi bật trong tiểu thuyết Tiếu ngạo giang hồ của cố nhà văn Kim Dung, đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng độc giả.

Gemini phát triển tính năng tóm tắt nội dung PDF trong Google Drive

Kỹ năng - Anh Tú - 21/06/2025 10:00
Google đang mở rộng khả năng của Gemini bằng cách sử dụng trợ lý AI này để tóm tắt nội dung PDF trong Google Drive. Đặc biệt là lần này, tính năng không chỉ đơn thuần dừng ở việc tạo bản tóm tắt.

Xuất hiện ‘người chuột chũi’ dưới lòng thành phố làm rúng động cõi mạng

Phong cách sống - Anh Dũng - 21/06/2025 09:00
Câu chuyện về người phụ nữ xuất hiện tại miêng cống thoát nước đã lan truyền khắp mạng xã hội thời gian qua. Đằng sau những hình ảnh không ngờ ấy lại là thực trạng đáng buồn của cả một cộng đồng dân cư.

Giáo dục đích thực của 'Hạnh phúc tuổi trẻ'

Từ sách - Phim - Hồ lam - 21/06/2025 08:00
Theo triết gia J. Krishnamurti, việc so sánh bản thân với người khác, với con người mình nên là, với ai đó may mắn hơn sẽ làm giảm giá trị, sai lệch quan điểm, bản sắc của mỗi cá nhân.

Chân dung kẻ "sống lỗi"

Suy ngẫm - S.A - 20/06/2025 13:00
Bạn luôn cảm thấy người khác làm sai với mình, nhưng đã bao giờ tự thấy mình đối xử với bản thân cũng không ra gì chưa?

Xem "Sex Education", tôi xấu hổ nhận ra chính mình đang đẩy con trai ra khỏi nhà

Điện ảnh - Mỹ Hạnh - 20/06/2025 12:00
Tôi luôn nghĩ rằng mọi thứ mình làm là vì tốt cho con. Bởi tôi quá yêu con mà thôi.

ChatGPT nâng cấp giọng nói, tạo cảm giác như trò chuyện với người thực

Kỹ năng - Anh Tú - 20/06/2025 11:00
OpenAI đã cải tiến chế độ giọng nói của ChatGPT, nhằm giúp người dùng có cảm giác như đang nói chuyện với một người thật.

Dịch vụ cho thuê "người lắng nghe không phán xét" nở rộ ở TP.HCM, Hà Nội

Phong cách sống - S.A - 20/06/2025 10:00
Người cung cấp dịch vụ chỉ nghe - không đưa ra phán xét, không tư vấn tâm lý. Người tìm đến chỉ cần trút sạch tâm sự, không sợ ai bàn tán chuyện của mình. Thế là 2 bên đều vui.

TP.HCM đóng Cổng Dịch vụ công

Kỹ năng - Q.Huy - 20/06/2025 09:28
Trung tâm Chuyển đổi số TPHCM vừa thông tin chính thức về việc đóng Cổng Dịch vụ công thành phố. Kể từ 21h ngày 18/6, Cổng Dịch vụ công trực tuyến TPHCM được đóng để hợp nhất với Cổng Dịch vụ công quốc gia từ ngày 19/6.

Cuộc đời rực rỡ của Gillian Lynne: Từ cô bé bị trường từ chối dạy trở thành vũ công huyền thoại

Truyền cảm hứng - Tiểu Ngạn - 20/06/2025 09:00
Gillian Lynne là minh chứng sống cho câu nói "Không gì là không thể" và câu chuyện cuộc đời bà đã thành nguồn cảm hứng cho nhiều bậc cha mẹ trong hành trình dạy dỗ con cái.

Bạn đang chăm sóc bản thân thật sự hay... tiêu tiền cho bớt mệt?

Từ sách - Phim - Quìn - 20/06/2025 08:00
"Chăm sóc bản thân" đang dần trở thành một lối sống thời thượng – với spa, shopping, và những trải nghiệm sang chảnh. Nhưng liệu tất cả những điều đó có thực sự giúp bạn chữa lành? Hay chỉ là cách để tạm thời làm dịu đi sự mệt mỏi từ bên trong?

OpenAI nâng cấp một loạt công cụ cho ChatGPT phục vụ doanh nghiệp

Kỹ năng - Anh Tú - 19/06/2025 13:00
Với nỗ lực ngày càng tập trung vào nhóm người dùng doanh nghiệp, OpenAI vừa công bố hàng loạt nâng cấp mới cho ChatGPT.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Chủ nhật, 22/06/2025