Sài Gòn một thuở - Dân Ông Tạ đó: Đọc dân cư Ông Tạ của Cù Mai Công, hiểu 'linh hồn phố thị'

Trương Bảo Châu09/01/2023 08:00
Sài Gòn một thuở - Dân Ông Tạ đó: Đọc dân cư Ông Tạ của Cù Mai Công, hiểu 'linh hồn phố thị'

Nhà báo Cù Mai Công (thư ký tòa soạn báo Tuổi Trẻ) vừa 'tung' ra tác phẩm dày gần 300 trang Sài Gòn một thuở - "Dân Ông Tạ đó!" - tập 2.

Chỉ còn ít ngày nữa Tết Nguyên đán sẽ về ngang ngõ, giữa Sài Gòn lành lạnh cuối năm ai cũng nao nao một hình bóng quê nhà, nhà báo Cù Mai Công (thư ký tòa soạn báo Tuổi Trẻ) vừa "tung" ra tác phẩm dày gần 300 trang Sài Gòn một thuở - "Dân Ông Tạ đó!" tập 2 - First News và NXB Tổng Hợp TP.HCM phát hành (tập 1 NXB Trẻ xuất bản năm 2021).

Cùng với Gia Định là nhớ - Sài Gòn là thương vừa xuất bản tháng 10-2022, trong hai năm thôi, Cù Mai Công đã góp cho Sài Gòn ba quyển sách đầy ắp tư liệu và niềm thương nỗi nhớ.

Thành phố đặc biệt này được triệu triệu người chọn làm quê hương, nhưng không quá nhiều người có khả năng khắc ghi, tái hiện sống động đến từng mái nhà, ngõ hẻm như Cù Mai Công.

Ông Tạ của mợ

Tác giả viết say mê về khu Ông Tạ (khu vực gồm nhiều phần đất giao nhau của quận Tân Bình, quận 3, quận 10, xương sống là ngã ba Phạm Văn Hai và Cách Mạng Tháng Tám hiện nay) - không chỉ là hai tập sách mà anh vẫn còn đang ấp ủ những tác phẩm, khảo cứu tiếp theo.

"Bởi vì mẹ", người mẹ Bắc 54 nghiêm khắc nhưng luôn hướng con cái về "cái sâu lắng, ân tình" đã nhắc con trai: "Làm báo cả đời, sao con không viết cho Ông Tạ của mợ một dòng?".

Ông Tạ của mợ - bốn chữ thôi nhưng là hợp âm của tiếng bước chân, tiếng thở, tiếng nói của đoàn người di cư từ miền Bắc cùng tiến về Nam theo đẩy xô của thời đại. Họ chọn một nơi dừng lại, rồi hòa cùng nhịp sống, tiếng nói, tiếng thở của những người Nam - Trung Bộ "bản địa", mở thêm phố, lập thêm phường, chấp nhận khác biệt mà biến Ông Tạ trở thành khu đô thị sầm uất bậc nhất của miền Nam những năm 60 về sau.

Ông Tạ của mợ - chính là khi mẹ anh và bao thế hệ người dân đã xem nơi đây là máu mủ, là chính mình, không tách rời lạ quen, mới cũ.

Tính cách dân Ông Tạ - Linh hồn của phố

8 chương sách trong Sài Gòn một thuở - Dân Ông Tạ đó tập 2 được Cù Mai Công cấu trúc như một sơ đồ địa lý, khu ngã ba trung tâm, ngõ Con Mắt, ngõ Cổng Bom, xóm cần lao, xóm Đại Lợi, những cư xá Bắc Hải, Tự Do…

Điều thú vị là cái sơ đồ của Cù Mai Công chỉ có ít dòng thực sự miêu tả địa lý, "đào" một mạch ngầm sâu hơn, Cù Mai Công đã dùng câu chuyện, chi tiết, tính cách hàng trăm con người để dựng nên "tính cách" cho từng khu phố không lẫn vào đâu được, cấu thành một đô thị Ông Tạ quá nhiều sắc màu văn hóa.

Rộn ràng bán buôn rất Nam Kỳ mà vẫn tao nhã cốt cách Bắc xưa, giang hồ sống gần người nổi tiếng, dân biểu sống cạnh cần lao, người Công giáo ngoan đạo chan hòa với Phật tử thiện lương, người đã đi qua đại dương đau đáu với quãng đời Ông Tạ…

Tôi thích những trang tư liệu bổ ích về giới doanh nhân mang lại bộ mặt giàu có cho khu Ông Tạ, chuyện vợ chồng người bỏ mối nước mắm sinh ra đàn con trí thức rạng danh, chuyện người đã có tầm nhìn biến khu đất hoang sơ thành rạp hát Đại Lợi như "biểu tượng văn minh"... và những người tài sống lặng lẽ trong từng con hẻm Ông Tạ nhưng 'phát sáng' giữa đời bằng tác phẩm bất hủ, Hoa cài mái tóc (Thông Đạt), Bài Thánh ca buồn (Nguyễn Vũ), Câu chuyện đầu năm (Hoài An)… những nốt nhạc quyến rũ đó đều vút lên từ khu Ông Tạ.

Dày đặc tên người, số phận cũng là một chút khuyết điểm của quyển sách tập 2 vì khiến cho người đọc lần đầu choáng ngợp giữa hằng hà mối quan hệ, nhưng khi đọc lại lần nữa, đọc chậm và xem cả sơ đồ được cung cấp ngay trong sách, tôi vẫn bị cuốn hút vì những thứ cảm xúc khó tả về hồn phố hồn người, trộn lẫn giữa tha thiết, tiếc nhớ và cả ngạc nhiên.

Trong tôi không ngừng tự hỏi tác giả đã sống hết mình với hàng xóm, bạn bè, 'lăn lộn', chơi bời, yêu thương cỡ nào mới thông thuộc đường ngang ngõ tắt, nhớ từng dáng người, chuyện lớn nhỏ ở nơi anh lớn lên như vậy?! Phải thương một nơi nào đó hết tâm can mới có thể trở thành một người kể chuyện tỉ mỉ đến vậy chứ.

Món quà cho người dân Ông Tạ

Mẹ anh đã không chờ được những quyển sách của con trai mà bà chính là nguồn cảm hứng để bắt đầu. Nhưng những quyển sách về Dân Ông Tạ của Cù Mai Công đã ra đời hai năm nay từ hàng ngàn tư liệu, hình ảnh được anh gom góp chuẩn bị cả chục năm - không chỉ là món quà nhỏ tác giả dành riêng cho mẹ. Sách còn là món quà mà bao thế hệ cư dân Ông Tạ nói riêng, nhiều cư dân Sài Gòn nói chung chờ đợi, truyền tai. Ở nơi nước Chúa, có lẽ mẹ anh đã mỉm cười và tự hào.


Gửi bình luận
(0) Bình luận
1

‘Nơi vết thương ánh sáng rọi vào’ - Cuốn sách tiên phong về Sang chấn Phức tạp

Sẽ ra sao nếu một ngày ta nhận ra mình đã bị bạo hành dưới danh nghĩa yêu thương? Liệu câu chuyện tổn thương của ta chỉ là nỗi đau mang tính cá nhân hay là bi kịch chung của một cộng đồng?
2

‘Đại địa chấn kinh tế’ – Bài học cho Việt Nam từ những cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu

Với vỏn vẹn 336 trang, nhà kinh tế học Linda Yueh không chỉ “vẽ” nên một bức tranh kỳ vĩ đến tàn khốc của nền kinh tế thế giới trong gần một thế kỷ mà còn mang đến những bài học lớn giúp chúng ta ứng phó trong một nền kinh tế không ngừng biến động.
3

Tài chính cho mọi người - Bạn đang làm chủ tiền bạc, hay tiền bạc đang dẫn dắt bạn?

Nhiều người tin rằng thẻ tín dụng là biểu tượng của tự do tài chính. Nhưng thực tế, nó không làm bạn giàu lên. Nó chỉ khiến bạn cảm thấy như mình đang giàu hơn hiện tại.
4

Con đường chuyển hóa - Khổ đau không đến từ người thân, mà từ cách ta thương yêu họ

Chỉ vì một câu nói không vừa ý, một ánh nhìn vô tâm, hay một lần không được lắng nghe – mà ta tổn thương. Mà đau nhất không phải vì người ngoài, mà là vì người mình thương nhất lại vô tình làm mình buồn nhất.
5

Đường vào thiền - Nhờ mối phân tâm này mà bạn không nhìn thấy nỗi đau bên trong

Hãy nhìn vào những gì bạn đang làm: bạn có tìm cách quên đi nỗi đau không? Nếu tất cả cách thức mà bạn đang sử dụng để quên đi nỗi đau đó bị tước mất, bạn sẽ càng đau khổ hơn.

Học viện thành công - Những thành tố tạo nên động lực cho thành công

Những người thâm trầm nhất trong chúng ta cuối cùng kết lại rằng thành công cá nhân phải tồn tại bên trong nếu nó có tồn tại.

‘Gia Định là nhớ, Sài Gòn là thương’ - Những mảng màu ký ức rực rỡ

Gia Định hay Sài Gòn không chỉ là những cái tên, nó còn gắn liền với những giai thoại mà kể mãi chẳng bao giờ hết, và cũng không biết phải kể như thế nào mới đủ tường tận.

‘Sài Gòn một thuở - Dân Ông Tạ đó! tập 2’ - Ký ức thân thương từng cung đường, ngõ hẻm với cả ngàn nhân vật, sự kiện đáng nhớ

Có lẽ bạn đọc sẽ phải sững sờ trước hình ảnh từng cung đường, lối ngõ, hẻm hóc... của một góc nhỏ Sài Gòn - Gia Định xưa, nơi mà khu vực trung tâm là ngã ba Ông Tạ, chợ Ông Tạ, cầu Ông Tạ...

Dám nghĩ lại - Đắc nhân tâm trong tranh luận

Một người thương thuyết đến với cuộc tranh luận bằng tư duy của một nhà khoa học luôn tìm kiếm thêm thông tin và tìm ra những phương cách để đôi bên cùng có lợi.

Dám nghĩ lại - Cuộc tranh cãi lý tưởng sẽ giúp cả hai cất cánh bay lên

Mặc dù anh em nhà Wright đã sống bên nhau cả đời, đủ để hiểu ngòi nổ của nhau ở chỗ nào, nhưng không có nghĩa là lúc nào họ cũng giữ được bình tĩnh.

Gia Định là nhớ, Sài Gòn là thương Kỳ 2 – Hồ Con Rùa, thiết kế táo bạo và lãng mạn giữa Sài Gòn

Cụ D. hồi tưởng: “Trước 1972, khu vực hồ Con Rùa ít ai ghé chơi cả buổi như bây giờ lắm, có một cái hồ nước trơ trọi thì có gì mà chơi. Chủ yếu để dân chúng đi qua nghỉ chân chứ ít ai ghé vô”.

Học viện thành công – Phát triển trên cánh đồng kim cương của bạn

Chính ra Ali Hafed nên ở nhà và đào xới khu vườn, hay bên dưới những cánh đồng lúa mì, thay vì lâm vào cảnh khốn cùng, đói khát và phải quyên sinh ở xứ lạ…

Dám nghĩ lại Kỳ 2: Nếu làm chủ nghệ thuật tái tư duy, bạn sẽ thành công và hạnh phúc hơn

Trong một thế giới đầy biến động, con người cần có một bộ kỹ năng nhận thức khác quan trọng hơn nhiều: đó là khả năng tái tư duy và quên đi những điều đã học.

Giới marketing ngày càng phụ thuộc vào AI

Kỹ năng - Anh Tú - 14/07/2025 14:00
Theo một nghiên cứu mới thực hiện bởi Hootsuite, hơn một nửa số chuyên gia marketing được khảo sát cho rằng họ không thể tưởng tượng làm việc nếu thiếu AI.

AI tràn ngập dịch vụ số: Sáng tạo của con người đang bị thay thế?

Kỹ năng - Hoàng Vũ - 14/07/2025 13:00
Từ học ngôn ngữ đến nghe sách nói, trí tuệ nhân tạo (AI) đang len lỏi vào các dịch vụ kỹ thuật số phổ biến, thay thế ngày càng nhiều vai trò vốn thuộc về con người.

Xem Sex Education, càng nghĩ tôi càng lo tật xấu của con gái, không biết dạy thế nào để con tỉnh ngộ!

Điện ảnh - Thanh Hương - 14/07/2025 12:00
Tôi sợ con sẽ mất hết bạn bè vì tính xấu này!

Là tôi, con người đây mà

Thư giãn - TRÚC ANH - 14/07/2025 11:00
Cốc, cốc, cốc, ai gọi đó? - Tôi là người - Nếu là người, cho xem…?

Gen Alpha đang có cuộc "tiến hóa" ngôn ngữ lớn nhất lịch sử

Phong cách sống - Đông - 14/07/2025 10:00
Nếu phụ huynh Gen Alpha thỉnh thoảng nghe con nói những câu nghe kỳ quặc chả hiểu gì thì rất có thể bạn đang bị chúng sử dụng ngôn ngữ "thối não".

Hạnh phúc tuổi trẻ - Để thoát khỏi nỗi sợ hãi

Từ sách - Phim - Quang Thanh - 14/07/2025 09:00
Có lần, khi đang đi dạo ở California, đột nhiên tôi nghe thấy một âm thanh rin rít chói tai vang lên. Tôi nhìn về phía phát ra tiếng động và nhảy lùi lại vì trên đường, ngay trước mặt tôi, có một con rắn đuôi chuông lớn.

Tài chính cho mọi người - Bạn có đang dùng tiền để lấp đầy khoảng trống cảm xúc?

Từ sách - Phim - Quìn - 14/07/2025 08:00
Chúng ta tiêu tiền để cảm thấy nhẹ lòng, nhưng chính tiền lại trở thành nguyên nhân khiến ta mất ngủ mỗi đêm. Nếu bạn từng mơ hồ “mình không hiểu gì về tiền, nhưng lại đang bị nó điều khiển”, thì có lẽ đã đến lúc bạn cần nhìn lại mối quan hệ của mình với tài chính.

Loạt mẹo vặt giúp cuộc sống của bạn dễ dàng hơn

Kỹ năng - Nhật Thùy - 13/07/2025 14:00
Chữa muỗi đốt bằng thìa nóng, làm sạch giày bằng nước tẩy trang... là 2 trong loạt mẹo vặt cuộc sống sẽ giúp bạn cảm thấy mọi việc trở nên dễ dàng, đơn giản.

Zalo với những tính năng nâng cấp trong tháng 7: Chuyển khoản ngân hàng, soạn tin nhắn bằng giọng nói

Kỹ năng - Hạ Vĩ - 13/07/2025 13:00
Là ứng dụng nhắn tin phổ biến nhất Việt Nam với 77,8 triệu người dùng thường xuyên hằng tháng, Zalo luôn nỗ lực cải tiến để phục vụ người dùng tốt hơn.

Xem Sex Education, tôi bỗng bật khóc: Đừng để sếp, giáo viên áp đặt tương lai của bạn!

Điện ảnh - Tuệ Tâm - 13/07/2025 12:00
Vì nếu Steve Jobs tin vào những người từng sa thải ông, sẽ không có Apple.

Dùng AI phục dựng chân dung 5 đại mỹ nhân trong truyện Kim Dung, nhan sắc người đẹp nhất gây tranh cãi

Thư giãn - Hạnh Phúc - 13/07/2025 11:00
Các bức chân dung được tái hiện dựa trên mô tả chi tiết từ nguyên tác, kết hợp với cảm nhận phổ biến từ người hâm mộ võ hiệp.

Sao nữ "phim người lớn" thành giảng viên đại học: Quá khứ không định nghĩa tương lai nếu thật sự muốn thay đổi

Phong cách sống - Bảo Tín - 13/07/2025 10:00
Sự trở lại của nữ diễn viên trong vai trò học thuật và xã hội khiến nhiều người sửng sốt.

Chăm sóc bản thân thật sự - Tại sao những gì bạn gọi là “self-care” lại khiến bạn thấy tệ hơn?

Từ sách - Phim - Quìn - 13/07/2025 09:00
Chúng ta đang sống trong một thời đại mà cụm từ “chăm sóc bản thân” tràn ngập mạng xã hội. Từ những bài tập yoga cho đến các kỳ nghỉ dưỡng được gắn thẻ #SelfCare. Nhưng giữa những hào nhoáng ấy, đã bao giờ bạn tự hỏi: chăm sóc bản thân thật sự là gì?

Xem Tây Du Ký: Người thường muốn trở thành Tôn Ngộ Không, người khôn ngoan sẽ chọn nhân vật khác

Điện ảnh - Ánh Lê - 13/07/2025 08:00
Nhiều người trải đời rồi mới hiểu ra rằng sống thong dong như Trư Bát Giới mới là lựa chọn khôn ngoan.

Xem "Sex Education", tôi hối hận tột cùng: Tương lai mờ mọt chỉ vì lỗi lầm ngớ ngẩn này

Điện ảnh - Mỹ Hạnh - 12/07/2025 13:00
Tôi cứ nhìn mình mãi trong gương, sau đó thì bật khóc nức nở vì hối hận. Bộ phim "Sex Education" đã khiến tôi nhận ra mình sống tệ hại thế nào?
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 2, 14/07/2025