Chủ nghĩa khắc kỷ - Làm sao vượt qua cảm giác sợ hãi?

Bình An27/08/2022 08:00
Chủ nghĩa khắc kỷ - Làm sao vượt qua cảm giác sợ hãi?

Socrates có một câu nói nổi tiếng, rằng một cuộc đời không suy xét là một cuộc đời không đáng sống. Vậy một triết gia bắt đầu suy xét cuộc sống của mình – suy nghĩ, cảm xúc, hành động của mình – như thế nào?

Như chúng ta thấy, người Khắc kỷ thực hành một dạng bài tập tâm lý có tên gọi prosochê (nghĩa là chú ý tới tâm trí), một phương pháp tương đồng với “chánh niệm” trong Phật giáo. Phương pháp này sẽ trả lời cho rất nhiều câu hỏi liên quan tới việc áp dụng triết học vào cuộc sống thường nhật.

Khi người chơi đàn xi-ta lo lắng

Trong bài diễn thuyết On Anxiety (tạm dịch: Về nỗi bất an), bậc thầy Khắc kỷ cổ đại Epictetus kể câu chuyện về một người nhạc công, một ca sĩ luôn mang theo mình cây đàn xi-ta (một loại nhạc cụ phỏng theo kết cấu của đàn Lia, xuất hiện tại Hy Lạp từ thế kỷ 7). Khi chơi đàn một mình, người này có những màn trình diễn hoàn hảo, nhưng khi anh ta vào nhà hát và đứng trước khán giả thì trái ngược hoàn toàn. Epictetus giải thích tình huống này, rằng đây là bằng chứng cho thấy sự lo âu được gây ra bởi nhận thức của người nhạc công về tình huống, từ khát khao làm hài lòng khán giả và nỗi sợ bị phê phán.

Ông cho rằng, rốt cuộc thì lo âu được sinh ra từ điều gì đó ngoài tầm kiểm soát của chúng ta. Ngay cả khi có giọng hát tốt, anh ta vẫn có thể tự khiến mình lo lắng “vì anh ta không chỉ muốn hát hay mà còn muốn được tán thưởng”. Và bởi vì sự tán thưởng này nằm ngoài tầm kiểm soát, nên anh cảm thấy không tự tin, mâu thuẫn và lo lắng. Một cách vô thức, anh ta đã để bản thân bị cuốn theo cảm giác sai lầm rằng phản ứng của khán giả quan trọng hơn phần trình diễn của anh.

Mặc dù anh ta có thể là bậc thầy của nghệ thuật biểu diễn, nhưng anh không phải là bậc thầy của nghệ thuật sống, và anh thiếu tri thức thực tiễn – thứ có thể giải thoát anh ta khỏi các nỗi lo sợ như vậy. Ngược lại, đối với một người Khắc kỷ chơi đàn xi-ta đã được rèn luyện cả đời, mỗi khi các cảm giác sợ hãi trỗi dậy, anh ta sẽ dừng lại để suy nghĩ và nhớ tới học thuyết Khắc kỷ, rằng chúng ta không buồn phiền vì bản thân sự kiện mà vì sự phán xét của chúng ta về chúng.

Anh ta sẽ tự hỏi phản ứng khán giả có nằm trong tầm kiểm soát của anh ta hay không, và vì anh ta không kiểm soát điều này nên anh ta sẽ đáp lại cảm giác sợ hãi bằng cách nói: “Sự tán thưởng của họ chẳng là gì đối với ta”. Anh ta sẽ nhắc nhở mình rằng, mặc dù anh cũng thích họ tán thưởng, nhưng điều đó rốt cuộc cũng không liên quan gì tới hạnh phúc của anh. Cái thật sự quan trọng trong tình huống đó là khả năng nhận biết được điều này và bình thản chấp nhận bất kỳ điều gì xảy ra. Tuy vậy, việc phát triển khả năng này đòi hỏi nhiều sự luyện tập hơn so với việc học chơi một nhạc cụ.

Zeno diện kiến Vua Antigonus

Nhà Hiền triết Khắc kỷ lý tưởng sẽ làm gì để tránh chứng “sợ sân khấu” nếu ở vào vị trí của người chơi đàn xi-ta được đề cập ở trên? Epictetus dẫn ví dụ về Zeno, người đã luyện tập gắt gao để vượt qua chứng sợ xã hội khi bắt đầu học triết học dưới sự chỉ dẫn của Crates, một người nổi tiếng của chủ nghĩa khuyển nho. Sau vụ đắm tàu và phải đi khắp Athens mà không một xu dính túi, Zeno lo lắng không biết người khác nghĩ gì về mình. Một ngày nọ, Crates yêu cầu ông ôm một cái nồi đất đựng đầy xúp đậu lăng đi qua khu của những người thợ gốm. Đây thật ra là một bài luyện tập phổ biến của người theo chủ nghĩa khuyển nho để luyện tinh thần “không xấu hổ”.

Zeno sợ mình trông quá ngốc nghếch nên cố giấu chiếc nồi dưới lớp áo choàng. Khi phát hiện Zeno làm vậy, Crates đã đập nát chiếc nồi, khiến xúp đổ hết lên khắp người Zeno, chảy từ trên người xuống dưới chân. “Can đảm lên người Phoenicia bé nhỏ của ta”, Crates nói, “có gì kinh khủng đâu, chỉ là xúp thôi mà!”. Các bài luyện “tấn công sự xấu hổ”.

Bài tập luyện này có vẻ thật sự đã giúp Zeno không còn quá bận tâm đến việc người khác nghĩ gì về mình. Do vậy mà nhiều thập niên sau Epictetus khuyên chúng ta suy ngẫm về tấm gương không lo lắng gì của Zeno khi diện kiến nhà vua xứ Macedonia, Antigonus II Gonatas, một lãnh tụ quân sự và chính trị hùng mạnh. Antigonus lúc bấy giờ đang tìm các triết gia khuyển nho và Khắc kỷ tháp tùng trong chuyến đi tới Athens để nghe bài thuyết giảng của Zeno tại Stoa Poikilê.

Nghe kể rằng đây là lần đầu tiên diện kiến nhà vua nhưng Zeno chẳng hề bận tâm, vì quyền lực của nhà vua không là gì với những điều mà Zeno coi là quan trọng và ông cũng chẳng hề muốn sở hữu những gì nhà vua có. Ngược lại, vua Antigonus mới là người hồi hộp về cuộc gặp gỡ vì muốn gây ấn tượng với vị triết gia - điều vốn nằm ngoài tầm kiểm soát của ngài.

Một truyền thuyết tương tự kể rằng Alexander Đại đế có lần đến thăm nhà khuyển nho Diogenes, người mà ngài vô cùng ngưỡng mộ. Đại đế hỏi Diogenes có muốn ngài làm gì cho ông không, và đã nhận được câu trả lời: “Có, nhờ ngài tránh sang một bên, ngài đang che khuất ánh sáng”.

Trong cả hai câu chuyện, nhà vua hùng mạnh với của cải vật chất và quyền lực bỗng bị hạ thấp địa vị khi đối diện với sự bàng quan hoàn toàn trước những điều ngoại tại của các vị triết gia không xu dính túi. Tương truyền, về sau vua Antigonus ngưỡng mộ Zeno đến mức ngài có thể nói tự coi mình là một người Khắc kỷ đầy ý chí. Ngài còn viết một bức thư cho Zeno, rằng: “Trong khi xét về của cải và danh vọng, ta có thể coi mình cao hơn ông, nhưng xét về lý trí và giáo dục, cũng như xét về Hạnh phúc hoàn hảo (eudaimonia) mà ông đạt được, ta coi mình là kẻ dưới trước ông”.


Gửi bình luận
(0) Bình luận
1

‘Thuyết Mặc Kệ Họ’ - Bí quyết để ngừng lo âu

Điều gì sẽ xảy ra nếu chìa khóa dẫn đến hạnh phúc, thành công và tình yêu chỉ là ba từ đơn giản: hãy để họ.
2

Sức mạnh của người thấu cảm - Vẻ đẹp trong sự nhạy cảm của bạn

 “Sự nhạy cảm của tôi là một siêu năng lực!"
3

Đại địa chấn kinh tế Kỳ 3: Mở cửa phục hồi

Ngày 04/5/2020 Ý đã mở cửa lại các cơ sở sản xuất và các nước châu Âu khác cũng bắt đầu nới lỏng một số biện pháp hạn chế.
4

‘Tiến vào đồng cỏ hoang’ - Câu chuyện ngụ ngôn về những bất đồng với mẹ

Đây là câu chuyện ngụ ngôn xoay quanh những sự việc xảy ra với một cậu bé và bạn gấu Walter, khi cả hai bỏ trốn khỏi nhà. Bởi cậu bé cảm thấy bị mất tự do và quá chán nản với việc phải ngoan ngoãn, tuân theo những qui tắc do mẹ đặt ra.
5

7 chiến lược để sống sung túc và hạnh phúc - Triết lý sống giúp hàng triệu người vươn lên từ con số 0

Không ai sinh ra đã hoàn hảo. Thậm chí người từng bị gắn mác "vô dụng" vẫn có thể bắt đầu đọc một cuốn sách hay, làm điều gì đó mới mẻ và thay đổi cuộc đời họ bắt đầu từ hôm nay.

Thế giới trong bạn - Tâm bất biến giữa dòng đời vạn biến

Thế giới trong bạn - Sống mà không tự biết mình là đau khổ: Tự biết mình bằng cách nào và tự nhận thức như thế nào là sâu sắc? Câu trả lời sẽ được lật mở chậm rãi qua 80 bài đối thoại trong cuốn sách “Thế giới trong bạn”.

Dấu chân trên cát - Sự giáo dục chân chính

Nếu khi còn nhỏ, đứa trẻ được giáo dục kỹ lưỡng về luân lý, đạo đức, được vun trồng săn sóc cẩn thận thì sau này khi trưởng thành, tiếp xúc với đủ mọi ảnh hưởng tốt xấu, nó có thể đương đầu với điều xấu vì đã phân biệt và đủ sức chống lại những cám dỗ.

Chủ nghĩa khắc kỷ và sự lựa chọn của Hercules

Zeno, người sáng lập chủ nghĩa Khắc kỷ, đã có cảm hứng theo đuổi triết học sau khi đọc cuốn sách thứ hai của Xenophon, cuốn Memorabilia (tạm dịch: Những sự kiện đáng nhớ), tập hợp các bài giảng của Socrates.

‘Chủ nghĩa Khắc kỷ’ - Sống thanh thản nhờ biết bỏ qua những điều ‘không quan trọng’

Những năm gần đây, Khắc kỷ dường như trở thành chủ nghĩa hoàn hảo và được ưa chuộng.

Chủ nghĩa khắc kỷ - 5 điều liên quan tới 'Ôm' mà có thể bạn chưa biết

Ôm thực chất là hành động bày tỏ cảm xúc và tình cảm, và con người bắt đầu ôm từ cách đây 6.000 năm.

17 tố chất thiết yếu của Team Player - Thử thách chưa bao giờ là một vấn đề với huyền thoại âm nhạc Quincy Jones

Bạn bè gọi ông là Q, một huyền thoại trong ngành công nghiệp giải trí. Ông đã cùng làm việc với những tên tuổi nổi tiếng nhất trong ngành giải trí, mở màn cho một kỷ nguyên nhạc bebop.

Trở về từ cõi sáng - Nơi không có sự đau khổ nào có thể chạm đến họ được

Điều chúng ta cần biết là những người mà ta cho rằng đã chết, thực ra không hề chết, không hề xa lìa chúng ta.

5 điểm chết trong Teamwork - Kathryn người phụ nữ có sức lôi cuốn kỳ lạ của Tập đoàn DecisionTech

Chỉ có một người cho rằng Kathryn chính là lựa chọn đúng đắn cho vị trí tổng giám đốc điều hành của Tập đoàn DecisionTech. May mắn cho Kathryn, người đó chính là Chủ tịch Hội đồng quản trị của DecisionTech.

Sự thật tàn khốc: Cha mẹ càng lo lắng điều gì, con càng bị huỷ hoại bởi điều đó!

Suy ngẫm - Ứng Hà Chi - 19/08/2025 13:00
Thực tế, cha mẹ càng lo lắng điều gì cho con cái trong quá trình trưởng thành thì con càng mất mát, tổn thất nhiều hơn.

Nobita ơi, đừng làm 3 hành động này vì chúng khiến cậu và hàng triệu bạn trẻ "xếp đáy"

Điện ảnh - Đông - 19/08/2025 12:00
Nobita, cậu bạn đáng yêu nhưng mãi thụt lùi vì ba thói quen này!

Tuyệt đối không được đăng lên Facebook những thông tin này

Kỹ năng - Huỳnh Duy - 19/08/2025 11:00
Hình ảnh này có thể bị lợi dụng để đánh cắp thông tin, thực hiện các chiêu trò lừa đảo.

Nở rộ nghề 'bác sĩ' chuyên sửa Labubu

Phong cách sống - Hoàng Hà - 19/08/2025 10:00
Cơn sốt búp bê nhồi bông Labubu góp phần tạo nên làn sóng nghề nghiệp mới tại Trung Quốc là làm "bác sĩ đồ chơi".

Chăm sóc bản thân thật sự - Đã đến lúc định nghĩa lại “yêu bản thân”

Từ sách - Phim - Quìn - 19/08/2025 09:00
Nếu “chăm sóc bản thân” là đặt lịch spa, hay book một chuyến nghỉ dưỡng sang chảnh, nhưng nếu sáng hôm sau bạn vẫn thức dậy với cảm giác kiệt sức, lo âu, và chẳng biết mình đang sống vì điều gì… thì rõ ràng, vấn đề nằm sâu hơn thế.

Không cần ngân sách quảng cáo khổng lồ, Inbound Marketing là chìa khóa thu hút khách hàng thời đại số

Từ sách - Phim - Đan Thanh - 19/08/2025 08:00
Trong thời đại chuyển đổi số, doanh nghiệp ngày nay hầu hết đã chuyển đổi sang hình thức inbound marketing để tối ưu hóa không gian mạng và xây dựng nội dung phù hợp với từng nhóm khách hàng mục tiêu.

4 cách uống cà phê tốt nhất cho sức khỏe

Kỹ năng - Minh Nhật - 18/08/2025 11:00
Cà phê không chỉ giúp đầu óc tỉnh táo, tăng sự tập trung mà nếu uống đúng cách, loại đồ uống quen thuộc này còn mang lại nhiều lợi ích cho tim mạch, gan, cân nặng và đường huyết.

“Đồng nghiệp qua đời ở tuổi 29, khi biết nguyên nhân, tôi thấy chính mình trong câu chuyện ấy”

Phong cách sống - Trần Hà - 18/08/2025 10:00
Cái chết đột ngột khiến bạn bè nhận ra điều họ chưa từng nghĩ tới nhưng đang lặp đi, lặp lại mỗi ngày.

Thuyết Mặc Kệ Họ - Từ bỏ kiểm soát để giành lại sức mạnh của chính mình

Từ sách - Phim - TĐ - 18/08/2025 08:48
Thuyết Mặc Kệ Họ không chỉ là một mẹo tư duy. Nó có nền tảng là những triết lý cổ xưa và các khái niệm tâm lý vốn đã giúp con người chúng ta định hướng cuộc đời mình bao thế kỷ qua.

"Khai mở cảm xúc" và "Khai mở hạnh phúc" - Tàu lượn cảm xúc và bánh kẹp hạnh phúc

Từ sách - Phim - Đan Thanh - 18/08/2025 08:45
Bộ sách “Khai mở cảm xúc” và “Khai mở hạnh phúc” của bác sĩ tâm thần Emma Hepburn không chỉ giải thích tường tận vai trò của cảm xúc trong đời sống tinh thần mà còn hướng dẫn cách tận dụng chính những rung động nội tâm ấy để mang tới hạnh phúc bền vững.

4 kiểu trả lời tin nhắn của EQ thấp, ai cũng muốn né xa

Kỹ năng - Minh Ánh - 17/08/2025 12:00
Người EQ thấp trả lời tin nhắn tùy hứng, không chọn lọc từ ngữ, và ít quan tâm tới cảm xúc của người đối diện.

Tại sao Kiều Phong lại là người yếu nhất trong số các cao thủ tứ tuyệt của Thiên Long?

Thư giãn - Nguyệt Phạm - 17/08/2025 11:00
Bài viết phân tích sức mạnh của các cao thủ trong Thiên Long Bát Bộ, đặc biệt là tứ tuyệt, và đặt ra nghi vấn về vị trí của Kiều Phong. Liệu "chiến thần" Kiều Phong có thực sự xứng đáng với danh hiệu này khi so sánh nội lực với các cao thủ khác?
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 3, 19/08/2025