40 bài học cuộc sống tôi “ngộ” ra ở tuổi 40 (giá mà biết sớm hơn 20 năm thì đỡ khổ)

Khi tôi bước sang tuổi 30 cách đây một thập kỷ, tôi đã viết một bài chia sẻ những bài học sống sót qua tuổi 20 và hỏi xin mọi người lời khuyên để sống tốt ở tuổi 30. Và hình như... ai cũng mê tít bài đó. Vậy nên, lần này tôi chơi lớn luôn: 40 bài học tôi “ngộ” ra ở tuổi 40 mà ước gì hồi 20 đã biết để đời đỡ vật vã. Mời bạn cùng ngẫm nghĩ (và cười nhẹ nhẹ).

1/Mối quan hệ với người khác phản chiếu y chang mối quan hệ của bạn với chính mình

Nếu bạn đối xử tệ với bản thân, thì kiểu gì bạn cũng sẽ tìm và chịu đựng những người đối xử tệ với mình. Ngược lại, nếu bạn tự trọng và biết yêu thương bản thân, thì bạn cũng sẽ chỉ chấp nhận những người làm được điều tương tự với bạn.

Chốt lại: sửa mình trước, rồi thế giới sẽ bớt “cà khịa” bạn hơn.

2/ Cách duy nhất để thấy tự hào về bản thân là làm những điều đáng để tự hào

Tự trọng không phát miễn phí. Phải “cày” mới có.

3/ Thất bại duy nhất là... không thèm thử

Từ chối duy nhất là không dám hỏi. Sai lầm duy nhất là không dám mạo hiểm. Thành công và thất bại là hai thứ hay bị “phóng đại” trong đầu ta trước khi làm. Làm rồi mới thấy, mọi thứ không trắng đen, mà cứ lẫn lộn tùm lum.

Không làm gì mới thật sự là thất bại toàn tập.

4/ Không ai đến cứu bạn cả

Không có “người tình trong mộng”, “job lý tưởng” hay “đích đến cuối cùng” nào sẽ bốc bạn khỏi vũng bùn. Bạn sẽ luôn cảm thấy hơi thiếu thiếu, hơi bất mãn với cuộc đời — và điều đó hoàn toàn bình thường. Thậm chí, đó có thể là điều bình thường nhất ở bạn luôn ấy chứ!

5/ Hãy trở thành mẫu người mà bạn muốn hẹn hò

Muốn yêu người khoẻ mạnh, tử tế? Vậy thì bạn cũng nên... khỏe mạnh và tử tế đi đã. Nói cách khác: bạn có hẹn hò với chính mình không?

Nếu câu trả lời là “Không đời nào”, thì xin chia buồn: đó là một vấn đề to đùng.

6/ Những điều giá trị nhất trong đời thường tích luỹ rất chậm

Sức khỏe, tiền bạc, kiến thức, sự tự tin, các mối quan hệ... Toàn bộ là những “trò chơi lâu dài”. Khi còn trẻ, bạn dễ nản vì thấy nó... chán phèo. Nhưng nếu bạn cứ kiên trì xây dựng từ sớm, đến tuổi 30–40 bạn sẽ thấy đời như lên hương.

7/ Mấy thứ hấp dẫn nhất thì lại là “ảo giác tạm thời”

Tụi nó đến nhanh, vui nhanh, rồi chán cũng nhanh: mạng xã hội, tiệc tùng, tình một đêm, chất kích thích, game, cờ bạc, du lịch xả láng… Lần đầu có thể rất “wow”. Lần hai thì cũng được. Sau đó là một chuỗi “Ủa vậy thôi hả?”.

Hãy trải nghiệm đủ để biết, rồi... bước tiếp. Ngoại trừ “một số chuyện riêng tư” — cái này thì không cần bước tiếp vội, cứ tận hưởng nhé.

8/ Nếu bạn không từ chối bớt vài thứ hấp dẫn, thì bạn chưa tập trung vào điều quan trọng

Cuộc sống hiện đại nhồi nhét cho bạn hàng đống lựa chọn và kích thích. Nếu bạn không vật vã khi nói “không”, thì có thể bạn chưa thực sự biết điều gì là ưu tiên của mình.

9/ Nhận trách nhiệm về mọi vấn đề trong đời giúp bạn bớt đau khổ hơn là trốn tránh

Nghe thì có vẻ nặng nề, nhưng thật ra lại là cách nhanh nhất để bạn có quyền thay đổi thực tại.

10/ Bạn trao quyền lực cho người bạn đổ lỗi

Đổ lỗi cho người khác = trao quyền kiểm soát cảm xúc và hạnh phúc của bạn cho họ.

Làm vậy là... cực kỳ ngu. Đừng nhé.

11/ Nếu bạn phải nói với người ta bạn “là gì đó”, thì có nghĩa bạn chưa là gì cả

Người giàu thật sự không cần khoe là mình giàu. Người thông minh không phải lúc nào cũng phải "ra vẻ" thông minh. Người tự tin không cần gào lên: "Tôi tự tin đây!" — Họ chỉ... là chính họ.

=> Đừng nói nữa. Hãy sống như vậy đi.

12/ Động lực không phải là nguyên nhân để hành động, mà là kết quả

Bạn không cần chờ có hứng mới làm. Hãy làm một hành động nhỏ nhất có thể — và để cái “đà” đó kéo bạn đi tiếp. Động lực đến sau, không đến trước.

13/ Tình yêu không dẫn đến cam kết — cam kết mới tạo ra tình yêu

Đừng đợi có mối quan hệ hoàn hảo rồi mới cam kết. Cam kết đi rồi cùng nhau tạo nên mối quan hệ tốt đẹp.

(Thật lòng thì chuyện tình yêu nghe hơi lý trí, nhưng nó lại hiệu quả y như toán lớp 3.)

14/ Đam mê không phải là thứ giúp bạn làm việc tốt — mà là hệ quả của việc làm tốt

Đừng ngồi đó “tìm đam mê”. Làm một việc cho giỏi đi, rồi tự nhiên bạn sẽ thấy... đam mê từ khi nào không hay. Giỏi cái gì rồi cũng thấy thích thôi, tin tôi đi.

15/ Người bạn cưới là người bạn sẽ... cãi nhau suốt đời

Ngôi nhà mơ ước sẽ là nơi bạn phải sửa đường ống. Công việc trong mơ sẽ có deadline làm bạn muốn bốc hỏa. Cái gì cũng có “mặt trái”.

Bất cứ điều gì khiến ta vui, cũng sẽ khiến ta bực. Thế mới công bằng.

16/ Một cuộc sống hạnh phúc không phải là không có căng thẳng, mà là có những căng thẳng đáng giá

Không tránh được stress đâu. 

17/ Đừng xem việc tập thể dục như một “đổi chác”

Đừng nghĩ kiểu: “Tập xíu để được ăn burger”, hay “Chạy để giảm 2kg”. Suy nghĩ đó khiến bạn mau chán và bỏ cuộc. Hãy xem tập luyện là khoản đầu tư: bạn bỏ năng lượng hôm nay, vài tuần sau bạn sẽ được "trả lãi" bằng sức khoẻ, sự tỉnh táo, và... quần jeans vừa eo.

Tập mỗi ngày một chút > Quẩy hùng hục vài buổi rồi bỏ.

18/ Hãy tin người

Phần lớn người ta là người tốt. Bạn có thể bị tổn thương hay quê vài lần — nhưng sống mà cứ nghi ngờ cả thế giới thì còn tệ hơn nhiều.

19/ Không tồn tại khái niệm “cuộc sống không có vấn đề”

Warren Buffett có vấn đề về tiền. Người vô gia cư cũng có vấn đề về tiền. Chỉ khác là vấn đề của Warren nghe... sang hơn.

Cuộc đời không bớt vấn đề, nó chỉ đổi từ vấn đề "dở tệ" sang vấn đề "ngon nghẻ hơn".

20/ Phát triển bản thân hiếm khi đi kèm với niềm vui và pháo bông

Thật ra, nó thường rất đau. Vì bạn phải từ bỏ những thứ cũ: giá trị cũ, thói quen cũ, bản sắc cũ, tình yêu cũ… Mỗi sự thay  đổi luôn là một... tang lễ nho nhỏ.

Thế nên, nếu thấy buồn khi thay đổi, đừng hoảng — đó là chuyện hoàn toàn bình thường.

21/ Mặc kệ cái gọi là "bình thường"

Thống kê cho thấy: một người bình thường là người không khoẻ mạnh, hay lo âu và trầm cảm, cô đơn, và nợ ngập đầu. Thế thì... ai mà muốn "bình thường" nữa?

=> Làm ơn, làm người hơi khác khác một tí đi cho đời nó sáng.

22/ Nếu bạn không biết nói “không”, thì mấy cái “có” của bạn chẳng có giá trị gì hết

Danh tính của bạn không nằm ở việc bạn đồng ý với cái gì — mà ở chỗ bạn từ chối cái gì. Nếu bạn không từ chối điều gì, thì bạn chỉ đang sống theo kỳ vọng của người khác.

Nói cách khác: nếu bạn không tự quyết định bạn là ai, thì thiên hạ sẽ quyết định giùm bạn đấy.

23/ Cẩn thận với cách bạn định nghĩa bản thân

Cái gọi là “tôi là người thế này thế kia” thực ra là cái lồng tự xây giam bạn lại. Càng xác định bản thân quá chặt, bạn càng ít linh hoạt, càng hay tự ái khi người khác không "hợp vai" mình.

Tốt nhất: hãy định nghĩa bản thân càng mơ hồ càng tốt — để dễ thích nghi, dễ thay đổi, và... ít tự khổ.

24/ Đừng phán người khác (và đừng phán chính mình luôn)

Bạn chẳng biết họ đã trải qua cái quái gì đâu. Thật ra, bạn cũng không biết chính mình nhiều như bạn tưởng.

Người cuối cùng mà ta khách quan được... là chính ta. (Chua mà thật.)

25/ Không ai nghĩ nhiều về bạn như bạn nghĩ họ nghĩ về bạn

Mấy cái bạn tự ti — 99% người xung quanh không để ý luôn. Vì họ đang bận... lo nghĩ về chính họ.

Nghe thì buồn buồn, nhưng thật ra là tin vui: bạn bị phán xét ít hơn bạn tưởng rất nhiều.

26/ Tự tin không đến từ kỳ vọng thành công, mà đến từ việc thoải mái với thất bại

Có một từ để gọi người lúc nào cũng phải thành công: narcissist (người ái kỷ).

=> Đừng thành người ái kỷ. Hãy yêu những cái dở của mình, và học cách “thua một cách thật oách”.

27/ Học cách chấp nhận bị ghét

Khi bạn không sợ bị ghét, bạn mới có tự do để làm điều đúng — dù nó không được lòng ai đó.

28/ Bạn không thể trở thành người có ảnh hưởng tích cực với ai đó mà không bị xem là... trò hề với người khác

Một phần của việc tạo ra ảnh hưởng là... có người ghét bạn. Và thường thì độ ghét tỷ lệ thuận với độ ảnh hưởng.

Muốn là người quan trọng? Chuẩn bị làm cái bao cát cảm xúc của thiên hạ nhé.

29/ Đánh răng với dùng kem chống nắng mỗi ngày

Biết rồi, nghe như mẹ bạn nói ấy. Nhưng tin tôi đi, 20 năm sau bạn sẽ cảm ơn tôi… 

30/ Kết quả phi thường đến từ việc lặp đi lặp lại những hành động bình thường trong thời gian... phi lý

Thực tế: người ta lặng lẽ làm việc trong bóng tối suốt nhiều năm, thậm chí nhiều thập kỷ.

31/ Chọn người yêu không chỉ là chuyện tình cảm lãng mạn

Bạn cũng đang chọn: một người để tâm sự, tư vấn nghề nghiệp, gỡ rối cảm xúc, đầu tư tài chính, dạy đời, đi du lịch cùng, ở chung nhà, làm bạn thân, làm đồng nghiệp… Và không, tôi không nói là bạn bắt buộc người yêu mình phải làm hết những thứ đó.

Tôi nói là: dù bạn muốn hay không, sớm hay muộn, họ sẽ trở thành tất cả những thứ đó. Vì đó là bản chất của một mối quan hệ.

Nên là… chọn cho kỹ vào!

32/ Đừng ảo tưởng sức mạnh của tình yêu

Tình yêu không giải quyết được mọi vấn đề trong một mối quan hệ. Nó không tự động làm lòng tin quay lại.

Thực tế là: yêu cũng có thể khiến mọi thứ… tệ hơn. Nó khuếch đại cảm xúc – làm cho chuyện tốt trở nên tuyệt vời, nhưng chuyện xấu thì... thành drama.

Đừng hiểu lầm – tình yêu rất đẹp, khi nó hoạt động đúng cách. Nhưng nếu bạn muốn có một mối quan hệ lành mạnh, thì chỉ yêu thôi là chưa đủ.

33/ Niềm tin là “tiền tệ” của mọi mối quan hệ

Mối quan hệ tốt = được xây bằng niềm tin suốt nhiều năm. Mối quan hệ tan vỡ = vì niềm tin bị vỡ vụn. Nên nếu bạn muốn có đời sống hạnh phúc với những mối quan hệ lành mạnh, hãy sống trung thực và có chính trực.

Lươn lẹo, nói dối, lách luật… có thể giúp bạn thắng vài ván nhỏ, nhưng về lâu dài bạn chỉ đang tự đập đầu mình vào tường thôi, nên dừng lại đi.

34/ Nếu tất cả các mối quan hệ của bạn đều gặp cùng một vấn đề…

Và cũng dễ hiểu thôi: Vấn đề chính là bạn đó.

35/ Không có cảm xúc xấu, chỉ có cách phản ứng xấu với cảm xúc thôi

Mọi cảm xúc đều có thể biến thành công cụ tích cực… hoặc vũ khí phá hoại. Một trong những kỹ năng quan trọng nhất bạn có thể học trong đời: Biến cảm xúc tiêu cực thành hành động tích cực.

(Tức là, tức giận thì đi chạy bộ, buồn thì viết nhật ký, chứ đừng đi "trút giận" lên người khác nhé.)

36/ Ngủ sớm, dậy sớm đi cho đời bớt thảm

Tôi từng thề là mình sẽ không bao giờ là cái kiểu người đi ngủ lúc 9 giờ tối thứ Sáu và dậy lúc 5 giờ sáng để đi tập gym. Nhưng nghe này các bạn… Buổi sáng mới là đỉnh cao cuộc sống.

Thật đấy, tôi cũng bất ngờ.

37/ Bạn không cần phải chứng minh gì với ai cả — kể cả chính mình

Để tôi nhắc lại lần nữa cho thấm: Bạn không cần phải chứng minh gì với ai. KỂ CẢ VỚI BẢN THÂN.

38/ Lời khuyên cũng giống như quần áo

Cứ thử mặc thử xem, hợp thì mặc tiếp, không hợp thì cởi ra vứt sang bên. Mà giống quần áo ở chỗ nữa là: Lời khuyên dở thì vài tuần là lỗi thời, lời khuyên chất thì dùng cả đời không hết.

39/ Việc gì dễ thì chẳng có ý nghĩa gì, việc gì ý nghĩa thì không dễ đâu

Ai mà chẳng mơ có cái gì đó "tự dưng rơi vào đầu", khỏi làm vẫn có ăn. Nhưng sự thật là: Thứ dễ đến thì mình cũng chẳng trân trọng. Thế nên đừng né mấy chuyện khó khăn nữa. Hãy tìm cái khó nào mà bạn… thấy vui khi làm. Thế mới là sống chất lượng.

Và cuối cùng…

40/ Không bao giờ là quá muộn để thay đổi

Tôi có người bạn kể về bà của anh ấy. Bà 62 tuổi thì chồng mất. Và lần đầu tiên trong đời, bà… đi học piano. Bà tập suốt ngày, ngày nào cũng chơi đàn. Lúc đầu, cả nhà nghĩ “chắc bà đang buồn, học tạm để khuây khỏa thôi.” Nhưng vài tháng trôi qua, bà vẫn chơi. Ngày nào cũng chơi.

Hàng xóm bắt đầu xì xào: “Bà này có bình thường không nhỉ?” Họ khuyên bà nên bỏ đi, quay về với “thực tế”. Bà mặc kệ.

Đến khi bà ngoài 90, bà đã chơi piano suốt hơn 30 năm – còn lâu hơn tuổi nghề của nhiều nhạc công chuyên nghiệp. Bà “thuộc bài” hết: Mozart, Beethoven, Bach, Vivaldi…

Ai nghe bà chơi cũng nghĩ chắc chắn bà là nghệ sĩ piano từ trẻ. Không ai tin nổi bà mới học năm… 60 tuổi.

Tôi thích câu chuyện này vì nó cho thấy: Dù ở tuổi mà nhiều người nghĩ là “nghỉ hưu”, bạn vẫn còn đủ thời gian để giỏi một thứ gì đó – thậm chí hơn cả tuổi đời của dân chuyên.

Tôi bắt đầu viết lúc 27 tuổi. Làm YouTube lúc 36. Giai đoạn nào trong đời tôi cũng khởi đầu trễ hơn người ta 5-10 năm. Nhưng đoán xem? Không thành vấn đề.

Tôi nhận được rất nhiều câu hỏi:

“Tôi 20 tuổi rồi, muộn chưa?”

“Tôi 40 tuổi, còn kịp không?”

“Tôi 60, 80 tuổi, có còn cơ hội không?”

Câu trả lời là: Không bao giờ là quá muộn. Luôn luôn còn thời gian.

Câu hỏi thực sự là: Chúng ta còn định ngồi đây bao lâu nữa để viện cớ và giả vờ là “hết thời gian rồi”?

- Theo Mark Manson