Một từ tiếng Việt, chỉ người Việt mới nói được: Nhẹ như hơi thở, nhưng nặng như một đời được dạy dỗ chở che

Thiên An19/05/2025 13:00
Một từ tiếng Việt, chỉ người Việt mới nói được: Nhẹ như hơi thở, nhưng nặng như một đời được dạy dỗ chở che

Chỉ một tiếng thôi mà như nghe được cả bóng dáng người mẹ dạy con, cả chiều sâu của cách người Việt học cách làm người.

Trong nhiều ngôn ngữ, lời đáp đơn thuần chỉ là để xác nhận thông tin: "yes", "oui", "hai", "shi"… Nhưng tiếng Việt có một cách đáp riêng dịu dàng hơn, tình cảm hơn, mềm lòng hơn: "Dạ". "Dạ" là một từ ngắn gọn, chỉ một âm tiết, nhưng lại có thể gợi nên cả một câu chuyện về văn hoá, giáo dục và tình người.

"Dạ" không chỉ là cách trả lời. Nó là tiếng vọng của những giá trị truyền thống Việt Nam. Là khi con trẻ đáp "Dạ, thưa bà" khi được hỏi thăm. Là khi học trò cúi đầu "Dạ, thầy dạy đúng ạ" trước lời khuyên. Là khi một người xa quê, nghe mẹ hỏi qua điện thoại: "Con ăn uống đầy đủ không?" , liền đáp khẽ: "Dạ, mẹ đừng lo". Trong từng tiếng "dạ" ấy, không chỉ có sự vâng lời, mà còn có sự yêu thương, gắn bó và cả lòng biết ơn.

Một từ mà chỉ người Việt mới nói được: Nhẹ như hơi thở, nhưng nặng như một đời được dạy dỗ chở che- Ảnh 1.

Ảnh minh họa

Định nghĩa một từ… không thể dịch trọn

Theo Từ điển tiếng Việt, "dạ" là từ biểu thị sự vâng lời, sự đồng tình một cách lễ phép, thường dùng trong giao tiếp với người lớn hoặc người trên.

Ngắn gọn là thế, nhưng nếu thử dịch "dạ" sang tiếng Anh, người ta sẽ bối rối giữa "yes", "okay", "alright", thậm chí là "sir" hay "madam" để tăng phần lịch sự mà vẫn không thể lột tả được chất tình cảm, nhẹ nhàng và văn hoá đậm đặc trong một tiếng "dạ".

"Dạ" không khô khan như "yes", không lạnh lùng như "okay". "Dạ" là một lời mời, một cánh cửa mở ra để người nghe cảm nhận được sự chân thành. Là cách người Việt giữ cho lời nói luôn mềm mại, cho các mối quan hệ luôn tròn trịa.

Những tiếng "dạ" đi vào lòng người

Trong văn hoá Việt, "dạ" không chỉ là lời đáp, mà là một cách giữ gìn mối quan hệ, một lời nói khéo, một cách thể hiện tình nghĩa lặng thầm.

Là khi người mẹ gọi: "Con ơi!" , đứa con đáp: "Dạ!" . Khi đó, một tiếng đáp ngắn, nhưng như nối liền hai thế hệ.

Là khi người thầy hỏi: "Em hiểu chưa?" , học trò đáp: "Dạ rồi ạ!" . Khi đó, "dạ" là một cách thể hiện sự tôn trọng tuyệt đối.

Là khi người yêu nhắn: "Nhớ mặc ấm nha" , người kia chỉ nhắn lại: "Dạ" . Khi đó, lời quan tâm không màu mè, không hoa mỹ mà chỉ như gửi đi một cái gật đầu đầy tình cảm.

Đó còn là khi bạn đứng trước ông cụ bán vé số, đáp một tiếng "dạ" thật dịu dàng để từ chối, và thấy lòng mình nhẹ nhõm vì đã giữ được sự trân trọng. Là khi bạn nghe lời dặn dò của cha, chẳng đáp gì nhiều, chỉ "dạ" mà trong lòng đã tự nhủ sẽ cố gắng hơn.

Đôi khi, "dạ" cũng được dùng để thay cho lời cam kết, rằng "Dạ, con sẽ cố gắng" , hay để níu lại một điều gì đó đang sắp rời đi, "Dạ, em biết rồi" . Có cả những tiếng "dạ" buồn khi không thể phản kháng, chỉ biết lặng lẽ đồng ý. Và cũng có những tiếng "dạ" khiến người ta muốn bật khóc vì nó chất chứa cả sự chịu đựng và lòng biết ơn.

Một từ mà chỉ người Việt mới nói được: Nhẹ như hơi thở, nhưng nặng như một đời được dạy dỗ chở che- Ảnh 2.

Ảnh minh họa

Một tiếng "dạ", một nếp người

Trong văn học, "dạ" len lỏi vào những câu ca dao dịu dàng, những lời dạy sâu sắc. Chẳng hạn, ca dao xưa nhắn nhủ: "Bảo vâng, gọi dạ, con ơi/ Vâng lời sau trước, con thời chớ quên". Tiếng "dạ" ấy không chỉ là lời đáp, mà là sự thể hiện lòng hiếu thảo, sự trân trọng với đấng sinh thành. Nghe một tiếng "dạ" trong câu ca dao, trong lời ru của mẹ, trong câu chào của trẻ thơ, là thấy cả một Việt Nam hiền hòa, lễ nghĩa, nơi con người sống với nhau bằng sự trân quý.

Khi một đứa trẻ biết "dạ" trước người lớn, người ta không chỉ khen đứa trẻ lễ phép, mà còn khen bố mẹ biết dạy con.

Khi một người trả lời "dạ" trong một cuộc nói chuyện, không ai bảo họ yếu đuối, mà trái lại, thấy họ là người biết chừng mực, biết nhún nhường, biết lắng nghe - ba điều quan trọng nhất để sống tử tế giữa cuộc đời.

Người Việt nói "dạ" như một thói quen, nhưng cũng như một nghệ thuật. "Dạ" là lời gật đầu của tâm hồn, nhẹ tênh như hơi thở, mà nặng sâu như một đời được dạy dỗ chở che tử tế.

Ở đâu đó giữa nhịp sống hiện đại, khi mọi thứ trở nên vội vàng và khô khốc, một tiếng "dạ" vang lên dù nhỏ thôi, nhưng đủ khiến người ta khựng lại một giây, thấy ấm lòng, và chợt nhớ về những điều tử tế mình từng nhận được.

Tiếng Việt thật kỳ diệu, vì đã sinh ra một từ như "dạ". Tiếng "dạ" nhỏ mà chứa đựng cả lòng kính trọng, sự khiêm nhường và tình người. Một từ không cần giải thích, không cần nói to, chỉ cần khẽ thốt ra là đủ để nhắc chúng ta sống đẹp hơn mỗi ngày.


Gửi bình luận
(0) Bình luận
1

Người nóng nảy, vô lễ ở nhà nhưng lễ phép, tử tế với người ngoài không phải là bất hiếu mà là...

Hiện tượng "ngoài nóng trong lạnh" này không phải hiếm gặp, mà phản ánh những vấn đề sâu xa trong quan hệ gia đình hiện đại.
2

Từ đỉnh cao quyền lực đến bước rút lui thầm lặng: Bài học từ giai thoại 'ngã ngựa' của Jack Ma

Bài học sau cùng không chỉ dành cho các CEO tại Trung Quốc – mà là cho mọi nhà lãnh đạo trên toàn cầu.
3

Cô giáo nổi tiếng với lá thư “người bình thường tử tế” nói, con không cần hoàn hảo

Từng gây sốt dư luận với bức thư "người bình thường tử tế" nhiều năm trước, năm nay, cô giáo Nguyễn Minh Ngọc nói với con trai về việc... không cần phải hoàn hảo.
4

Chuyên gia lý giải tại sao con người thích thuyết âm mưu

Khác với quan điểm cho rằng con người tin vào thuyết âm mưu là do thiếu hiểu biết, một nghiên cứu mới đây chỉ ra nhiều lý do phức tạp hơn thế.
5

Gần 300 bé mẫu giáo “mang bầu” một ngày khiến phụ huynh xúc động

Nhìn các bé chật vật ôm “bụng bầu” đi lại, ăn uống, ngủ nghỉ mới hiểu: tình mẹ lớn đến nhường nào!

Chuyên gia Đào Trung Thành: Đừng tin AI, đến Amazon cũng từng sai lầm khi tin tưởng AI

Ông Đào Trung Thành - Phó Viện trưởng Viện Công nghệ Blockchain và AI nhấn mạnh rằng AI chỉ là công nghệ, không có lương tâm, cảm xúc, luân lý. Vì vậy, các vấn đề về đạo đức đều do con người đưa vào AI.

10 điều mẹ chưa bao giờ kể với chúng ta

Chúng ta có thể nói với mẹ mọi thứ nhưng mẹ thì không vậy, có rất nhiều sự thật mẹ chưa bao giờ kể.

Nghiên cứu của ĐH Stanford: Tại sao ám ảnh lo âu trở thành ‘căn bệnh thời hiện đại’ và cách vượt qua

1-Chia tay người yêu ở tuổi 35 không có nghĩa là bạn sẽ cô độc mãi mãi, bị sa thải ở tuổi 40 không có nghĩa sẽ thất nghiệp tới cuối đời.

Thiên kiến AI

Trong những năm gần đây, trí tuệ nhân tạo (AI) đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống và công việc của con người, từ chăm sóc sức khỏe, tài chính đến giáo dục và sáng tạo nội dung.

Facebook gieo mầm cô đơn, Mark Zuckerberg nay lại kêu gọi kết bạn và trò chuyện với AI

Trong tầm nhìn mới nhất của Mark Zuckerberg (Giám đốc điều hành Meta Platforms) về tương lai, chúng ta có thể lấp đầy những khoảng trống cô đơn bằng cách trò chuyện với AI.

8 câu nói để đời của "huyền thoại đầu tư" Warren Buffett

Warren Buffett sẽ rời bỏ vị trí CEO Berkshire Hathaway vào cuối năm 2025. Dù về hậu trường, những câu nói kinh điển của ông vẫn là kim chỉ nam bất hủ cho giới đầu tư toàn cầu.

Sự cố 60 triệu người mất điện khiến tôi "sáng mắt": Có nhiều tiền mà lâm vào cảnh này cũng vô dụng

Việc bị ngắt kết nối đột ngột khiến cuộc sống của nhiều người bị ảnh hưởng, họ nhận ra mình đã phụ thuộc vào công nghệ quá nhiều.

Skype: Hành trình suy tàn của một tượng đài gọi video trực tuyến

Từng cách mạng hóa giao tiếp toàn cầu, nền tảng Skype đã không thể thích ứng kịp với sự thay đổi và chính thức dừng hoạt động.

Hạnh phúc tuổi trẻ - Tuổi trẻ cũng cần đến những khoảng lặng

Có bao giờ bạn dành thời gian chỉ để… ngồi yên? Không cầm điện thoại, không nghe nhạc, không tán gẫu cùng bạn bè? Trong thế giới luôn hối hả này, sự tĩnh lặng trở thành một thứ xa xỉ. Vì thế, ta ngày càng xa rời chính mình.

Hạnh phúc tuổi trẻ - Tuổi trẻ cũng cần đến những khoảng lặng

Từ sách - Phim - Quìn - 19/06/2025 08:00
Có bao giờ bạn dành thời gian chỉ để… ngồi yên? Không cầm điện thoại, không nghe nhạc, không tán gẫu cùng bạn bè? Trong thế giới luôn hối hả này, sự tĩnh lặng trở thành một thứ xa xỉ. Vì thế, ta ngày càng xa rời chính mình.

Xem 'Khi Cuộc Đời Cho Bạn Quả Quýt', tôi thề sẽ không bao giờ nói "Mẹ sống vì con"

Điện ảnh - An Chi - 18/06/2025 13:00
Đứa trẻ lớn lên trong “sự hy sinh của mẹ” sẽ không học được cách hỏi mình: “Mình muốn gì?”, mà chỉ biết hỏi: “Mình nên làm gì để cha mẹ vui?”.

Quán cà phê treo hơn 700 con gấu bông gây sốt TPHCM, bảo vệ túc trực 24/24

Thư giãn - Cẩm Tiên - 18/06/2025 12:00
Quán cà phê "Mê" ở quận Gò Vấp (TPHCM) đang trở thành điểm đến gây sốt của giới trẻ nhờ trang trí hơn 700 con gấu bông đủ kích cỡ.

Cần biết về 168 phường, xã của TP.HCM (mới) sau sáp nhập

Kỹ năng - Thuỷ Long - 18/06/2025 11:00
Sau khi sắp xếp, TP.HCM có 168 đơn vị hành chính cấp xã, gồm 113 phường, 54 xã và 1 đặc khu; trong đó có 112 phường, 50 xã, 1 đặc khu hình thành sau sắp xếp.

Đến một ngày ba má nhớ nhớ, quên quên...

Suy ngẫm - An Hiên - 18/06/2025 10:00
Má tôi nay ngoài 80, bắt đầu lẩn thẩn khiến tôi vui buồn lẫn lộn. Vui vì trời thương, má vẫn ở lại với chúng tôi đến lúc này và chạnh lòng vì bà đã dần lãng quên nhiều thứ.

Không còn bệnh tim - Chế ngự 'kẻ giết người thầm lặng' từ phân tử nhỏ bé

Từ sách - Phim - Hồ Lam - TT - 18/06/2025 09:00
Theo TS Louis J. Ignarro, NO - một phân tử được xem là chất độc trong công nghiệp - có thể cứu sống hàng triệu người mắc bệnh tim mạch.

7 thói quen tạo gia đình hạnh phúc - Tạo dựng gia đình hạnh phúc bằng những thay đổi nhỏ

Từ sách - Phim - Quìn - 18/06/2025 08:00
Nếu toàn bộ xã hội chúng ta đều làm việc cần mẫn ở mọi lĩnh vực khác của cuộc sống nhưng không quan tâm thích đáng đến gia đình, kết cục của chúng ta cũng sẽ giống như con tàu Titanic.

Hướng dẫn tra cứu BHXH, bảo hiểm thất nghiệp qua ứng dụng VssID

Kỹ năng - Quang Huy - 17/06/2025 13:00
Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn bạn cách thức để tra cứu chi tiết về quá trình đóng Bảo hiểm xã hội thông qua ứng dụng VssID trên smartphone.

Xem 'Sex Education', tôi day dứt vì khiến mẹ tủi thân

Điện ảnh - Ứng Hà Chi - 17/06/2025 12:00
Tôi hiểu mình cần phải ngày càng cố gắng để mang lại cho mẹ cuộc sống tốt hơn.

90% người bệnh đều không biết thận đang chết dần, bác sĩ chỉ cách tự kiểm tra

Kỹ năng - Nguyễn Phượng - 17/06/2025 11:00
Việc kiểm tra lượng nước tiểu có thể chỉ ra hiệu quả chức năng thận. Hay nói cách khác, chỉ cần kiểm tra lượng nước tiểu đầu ra là đủ để biết thận có đang khỏe mạnh.

Chuyên gia lý giải tại sao con người thích thuyết âm mưu

Suy ngẫm - Hoàng Hà - 17/06/2025 10:00
Khác với quan điểm cho rằng con người tin vào thuyết âm mưu là do thiếu hiểu biết, một nghiên cứu mới đây chỉ ra nhiều lý do phức tạp hơn thế.

"Cửa tiệm hạnh phúc" của người tự kỷ - Nơi công việc là chìa khóa giúp mở cánh cửa hòa nhập với cộng đồng

Truyền cảm hứng - Nguyễn Phượng - 17/06/2025 09:00
Trong “cửa tiệm hạnh phúc”, có 10 đứa trẻ đặc biệt đang ngày càng thay đổi, hoàn thiện và có thể tự kiếm tiền nuôi sống bản thân mình.

Ánh sáng trong ta - Người gieo ánh sáng cho Michelle Obama

Từ sách - Phim - Quìn - 17/06/2025 08:00
Trong cuốn hồi ký "Ánh sáng trong ta", Michelle không gọi cha mình là một người hùng hay biểu tượng, nhưng hình ảnh ông hiện lên như một nguồn sáng lặng lẽ mà âm ỉ cháy qua từng hành động nhỏ, từng giá trị sống mà ông âm thầm truyền lại cho các con.

Phía tối của công nghệ

Blog GS John VU - GS John Vu - 16/06/2025 13:00
Đã có nhiều bài viết về thành công của công nghiệp khoán ngoài CNTT ở Ấn Độ, phần lớn trong số đó đều từ quan điểm kinh tế như $ 85 tỉ đô la xuất khẩu trong năm 2008 và nhiều triệu việc làm công nghệ cao được tạo ra.

Xem 'Sex Education', tôi hối hận vì nói: 'Nhìn con nhà người ta mà xem, mẹ thất vọng vì con'

Điện ảnh - Ứng Hà Chi - 16/06/2025 12:00
Đôi khi, những điều tưởng chừng nhỏ bé lại khắc sâu trong lòng con trẻ, âm thầm định hình cách con nhìn nhận bản thân và thế giới xung quanh.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 5, 19/06/2025