Tại sao âm nhạc có thể khơi gợi những ký ức trong quá khứ?

Đan Thùy01/09/2023 11:00
Tại sao âm nhạc có thể khơi gợi những ký ức trong quá khứ?

Âm nhạc không chỉ đơn giản để giải trí, mà còn là một phương pháp kích thích tích cực đến thần kinh, não bộ.

Khi đứa con đầu lòng của bà Laura Nye Falsone chào đời năm 1996, album Bringing Down the Horse của nhóm nhạc Wallflowers đã gây được tiếng vang lớn. "Lần nào khi nghe lại album đó, trái tim tôi lúc nào cũng được lấp đầy bởi những niềm vui", bà Laura chia sẻ. 

Khi bệnh alzheimer của Carol Howard trở nặng, bà thường không thể nhận ra chồng mình. Nhưng khi bà nghe một bài hát của nhóm Simon & Garfunkel những năm 1960 đang phát, thì bà có thể hát trôi chảy từng từ. 

Khả năng gợi lên những ký ức sống động của âm nhạc là một hiện tượng được các nhà nghiên cứu não bộ biết rõ từ lâu. Đối với nhiều người, nó có thể kích hoạt những ký ức mãnh liệt trong quá khứ, mạnh mẽ hơn các giác quan khác như vị giác, khứu giác và khơi gợi những cảm xúc mãnh liệt.

"Âm nhạc có thể mở ra những cánh cửa bị lãng quên trong trí nhớ của bạn. Âm nhạc có thể đưa bạn quay ngược thời gian, cũng như hoạt động như một luồng điện có thể kích hoạt bộ não của bạn và khiến nó hoạt động. Tất cả chúng ta đều có cảm giác quen thuộc khi trở về quê hương, thăm ngôi trường mình từng học và cảm thấy những kỷ niệm ùa về. Âm nhạc có thể làm điều tương tự. Nó cung cấp một môi trường thính giác và cảm xúc cho phép con người cảm nhận lại tất cả những ký ức đó", ông Andrew Budson, Giám đốc Trung tâm Khoa học thần kinh nhận thức dịch thuật tại Hệ thống Chăm sóc sức khỏe cựu chiến binh Boston (Mỹ) chia sẻ. 

musica_y_cerebro_02.jpeg

Các nhà khoa học nghiên cứu về tác dụng mạnh mẽ của âm nhạc đối với não bộ nói rằng các hiểu biết thu thập được có thể cải thiện liệu pháp điều trị các tình trạng như mất trí nhớ và các rối loạn trí nhớ khác như lo âu, căng thẳng, trầm cảm cũng như nhiều bệnh khác gồm đau mạn tính, ung thư và bệnh parkinson. 

Cũng có bằng chứng cho thấy rằng âm nhạc thúc đẩy sự tiết ra các chất dẫn truyền thần kinh trong não, chẳng hạn như dopamin có nhiều chức năng liên quan đến trí nhớ, sự chú ý, động lực và cả quá trình điều hòa vận động của cơ thể. Hormone dopamine khi được tiết ra với số lượng lớn sẽ tạo cho bạn cảm giác hưng phấn và hạnh phúc.

Các nghiên cứu khác đã chỉ ra rằng âm nhạc làm giảm hormone cortisol gây căng thẳng và tăng tiết oxytocin, đóng vai trò trong quá trình chuyển dạ và sinh nở, cũng như trong sự gắn kết, tin tưởng giữa trẻ sơ sinh và cha mẹ.

Amy Belfi, trợ lý giáo sư khoa học tâm lý tại Đại học Khoa học và công nghệ Missouri (Mỹ), đồng thời là điều tra viên chính của Phòng thí nghiệm thẩm mỹ và nhận thức âm nhạc cho biết: "Âm nhạc kích hoạt các phần khác nhau của não bộ khiến nó trở thành một công cụ đặc biệt linh hoạt. Chúng ta có thể sử dụng nó để cải thiện tâm trạng, giúp chúng ta học hỏi, gắn kết xã hội với những người khác. Nó trở thành một phần bản sắc của chúng ta, điều này giải thích tại sao nó rất hiệu quả trong việc kích thích và hồi tưởng ký ức". 

Một số chuyên gia cũng nhận thấy vai trò của âm nhạc có thể làm giảm bớt sự kích động ở những người mắc chứng mất trí nhớ, như một phương pháp thay thế thuốc an thần.

Frank Russo, Giáo sư tâm lý học tại Đại học Toronto Metropolitan (Canada) cho biết ông tin rằng điều này cuối cùng sẽ có thể thực hiện được. Ông cũng là giám đốc khoa học của một công ty đang phát triển một loại máy nghe nhạc sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để sắp xếp một danh sách phát cá nhân được thiết kế để hướng dẫn bệnh nhân có thể chuyển từ trạng thái lo lắng sang bình tĩnh.

Để hiểu tác động của âm nhạc đối với não bộ, các chuyên gia đã xem xét các loại trí nhớ khác nhau có liên quan. Ví dụ, khi biểu diễn âm nhạc, thay vì chỉ nghe, con người sử dụng trí nhớ phương thức, một loại trí nhớ dài hạn có liên quan tới các kỹ xảo và thủ tục mà được sử dụng quá thông thường đến nỗi không cần phải có ý thức mới nhớ được, chẳng hạn như gõ phím cảm ứng, đi xe đạp hoặc đánh răng.

Điều này khác với trí nhớ từng hồi, đây là bộ nhớ kinh nghiệm cụ thể của chúng ta về một vài đặc điểm nổi bật của kinh nghiệm mà ta có được từ những cuốn sách mà ta từng đọc, những món từng ăn, những trò chơi từng chơi… Đó là bộ nhớ giúp chúng ta đưa ra được những nhận xét từ những điều mà chúng ta đã từng trải nghiệm.

Budson cho biết trí nhớ từng hồi bắt nguồn từ vùng hồi hải mã của não, vùng tổn thương đầu khi chứng mất trí nhớ ập đến.

Ông nói: "Bệnh alzheimer tấn công vùng hồi hải mã đầu tiên". Ông cũng giải thích tại sao trí nhớ từng hồi vẫn cho phép bệnh nhân sa sút trí tuệ nhớ lời bài hát và biểu diễn. "Đó là một hệ thống bộ nhớ hoàn toàn khác", ông Budson nói thêm.

Ở những người có bộ não khỏe mạnh, "trí nhớ từng hồi cho phép quay ngược thời gian" về một sự kiện hoặc khoảng thời gian cụ thể trong quá khứ "khi bạn nghe một bản nhạc", trong khi khả năng hát hoặc sáng tác nhạc là trí nhớ phương thức. Một ví dụ nổi tiếng gần đây là của ca sĩ huyền thoại Tony Bennett (96 tuổi), người mắc bệnh alzheimer nặng vẫn có thể biểu diễn những bản hit kinh điển của mình một cách hoàn hảo.

Russo cho rằng khi ai đó nghe một bản nhạc thời trẻ của họ, hiệu ứng "cỗ máy thời gian" là thứ mà "mọi người có thể liên tưởng đến". "Những năm 1980 là khoảng thời gian tôi đang học trung học. Khi tôi nghe một bài hát từ Blondie hoặc Depeche Mode, tôi có cảm giác như đang trẻ lại, cảm giác đó thực sự mạnh mẽ. Chúng ta có thể nhớ lại những ký ức sống động hơn khi chúng ta tiếp xúc với âm nhạc", Russo nói. 


Gửi bình luận
(0) Bình luận
1

Top 3 cao thủ chưa từng lộ diện trong truyện Kim Dung, Độc Cô Cầu Bại chỉ xếp thứ 2

Bài viết này sẽ hé lộ danh tính và xếp hạng ba vị đại cao thủ "ẩn dật" này.
2

Ảnh địa phận 29 tỉnh thành chỉ còn trong kỷ niệm, chạm cảm xúc nhiều người

Từ năm 2020 tới nay, anh Duy An rong ruổi tới khắp các vùng miền trên Tổ quốc, ghi lại bức ảnh về địa phận từng tỉnh thành. Không ngờ bộ ảnh nhận sự quan tâm đặc biệt do chạm tới cảm xúc nhiều người.
3

Là tôi, con người đây mà

Cốc, cốc, cốc, ai gọi đó? - Tôi là người - Nếu là người, cho xem…?
4

Người đàn ông cưới AI làm "vợ hai", cuộc hôn nhân viên mãn suốt 5 năm nhưng bối rối khi cô ấy đề nghị sinh con

Mỗi ngày, cặp đôi cùng nhau nấu ăn, xem phim và đi dã ngoại lãng mạn. Thực tế, Travis luôn mang Lily Rose theo bên mình mọi lúc mọi nơi – chủ yếu là vì cô ấy sống trong túi anh, với tư cách là người vợ AI.
5

3 cao thủ khiến Trương Tam Phong thua xa: Có người chỉ dùng kiếm trúc tước hết vũ khí của 2.000 binh sĩ

Ai vượt mặt Trương Tam Phong về võ công trong thế giới kiếm hiệp Kim Dung?

Nếu tiếp tục biến đổi khí hậu, có thể con người sẽ sống dưới lòng đất

Trong khi hầu hết mọi người sẵn sàng đi xuống lòng đất trong khoảng thời gian ngắn, thì ý tưởng sống dưới lòng đất vĩnh viễn lại khiến mọi người khó chấp nhận hơn nhiều.

Thế giới kỳ lạ của ký sinh trùng: Mượn xác đoạt hồn chuyên nghiệp

Có rất nhiều ký sinh trùng ngoài kia điều chỉnh vật chủ của chúng theo những cách khác nhau… và điều thú vị là chúng ta thường không biết chúng thực sự làm điều đó như thế nào.

Bộ não loài người đang nhỏ dần và tương lai sẽ khó xuất hiện thiên tài như Newton, Einstein

Ở châu Âu, kích thước bộ não đạt đỉnh như thời 10.000 - 20.000 năm trước, ngay trước khi con người phát minh ra nông nghiệp. Sau đó, bộ não trở nên nhỏ hơn.

AI vẽ lại chân dung Dương Quý Phi, Võ Tắc Thiên...

Các mỹ nhân nổi tiếng như Dương Quý Phi và Võ Tắc Thiên sau khi được AI phục dựng tướng mạo trông sẽ như thế nào?

Sử dụng APP Loopsie biến ảnh chụp thành tranh vẽ theo phong cách anime cần lưu ý gì?

Ứng dụng Loopsie có khả năng biến ảnh chụp thành tranh vẽ theo phong cách hoạt hình Nhật Bản (anime) đang "gây sốt" mạng xã hội Việt Nam, nhưng cũng gây ra không ít tranh cãi trong cộng đồng mạng.

Khoa học giải thích việc muỗi thích hút máu người này mà chê người khác

Muỗi không chỉ hút máu vì trên thực tế, nguồn thức ăn chính của chúng là mật hoa từ thực vật. Do vậy, việc chúng ta tỏa ra những mùi hương có nguồn gốc từ thực vật hoặc giống với thực vật có thể khiến chúng bối rối trong việc ra quyết định.

Vì sao có danh xưng Trạng nguyên, Bảng nhãn, Thám hoa cho 3 người đỗ đầu?

Tại sao lại gọi người đỗ đầu là Trạng nguyên, người thứ hai là Bảng nhãn còn người thứ ba là Thám hoa, đồng thời ý nghĩa của những từ này là gì, thì không phải ai cũng rõ.

Đỉnh cao tiến hóa của loài người xuất phát từ chiếc lưỡi

Sau khi tổ tiên của chúng ta rời mặt nước để lên cạn, lưỡi đã có sự tiến hóa kỳ diệu. Tuy nhiên, ở động vật có vú, lưỡi mới thể hiện tính linh hoạt tối đa.

Hồi ký của cựu Tổng thống Joe Biden được đấu giá 10 triệu USD

Giải trí - TĐ - 29/07/2025 13:00
Cựu tổng thống cho biết ông đã “làm việc cật lực” cho cuốn sách này, vốn sẽ tập trung vào nhiệm kỳ của ông tại Nhà Trắng.

Sống sót kỳ diệu sau cơn đau tim, người phụ nữ kể về cảm giác kỳ lạ khi sang "thế giới bên kia"

Suy ngẫm - Lam Chi - 29/07/2025 12:00
Người phụ nữ đang viết một cuốn sách kể về trải nghiệm đáng kinh ngạc của mình ở “thế giới bên kia”.

8 thủ thuật tâm lý giúp bạn thu phục người khác dễ dàng

Kỹ năng - Nguyệt Ánh - 29/07/2025 11:00
Gọi tên đối phương thường xuyên trong cuộc trò chuyện là một trong những thủ thuật tâm lý đơn giản nhưng vô cùng hiệu quả giúp bạn chiếm được cảm tình của họ.

TP.HCM có một “câu lạc bộ tuổi già” đặc biệt: Bán vé số, bơm xe, nấu cơm chung mỗi ngày

Truyền cảm hứng - Nam An - Ảnh, Clip: Di Anh - 29/07/2025 10:00
Quán trọ Sài Gòn Bao Dung là mái ấm nhỏ giữa lòng thành phố, nơi cưu mang và chở che những cụ già neo đơn, giúp họ có chốn đi về, bữa cơm ấm lòng và một gia đình thứ hai để nương tựa lúc xế chiều.

Xem Doraemon thấy Nobita quá tội nghiệp, giờ lớn lên mới nhận ra người cần được thương là mình!

Điện ảnh - Đông - 29/07/2025 09:00
Tuổi thơ tôi từng khóc cho Nobita. Bây giờ, tôi khóc cho chính mình.

Sức mạnh của người thấu cảm - Vẻ đẹp trong sự nhạy cảm của bạn

Từ sách - Phim - TĐ - 29/07/2025 08:00
 “Sự nhạy cảm của tôi là một siêu năng lực!"

Phỏng vấn xin việc các công ty toàn cầu

Blog GS John VU - GS John Vu - 28/07/2025 13:00
Tôi đã nhận được nhiều email hỏi về “việc làm với các công ti toàn cầu” mà tôi đã viết vài tuần trước đây. Nhiều người hỏi về cách qua được cuộc phỏng vấn với họ, cho nên sau đây là vài lời khuyên:

Xem Sex Education, tôi nhớ lại câu chuyện "cười ra nước mắt" của hàng xóm

Điện ảnh - Minh Châu - 28/07/2025 12:00
Câu chuyện khiến tôi phải suy nghĩ nhiều về cách dạy con.

15 lời khuyên "thực dụng" nhất dành cho người phụ nữ muốn sống sáng suốt và cưới đúng người

Kỹ năng - Ái Vi - 28/07/2025 11:00
Phụ nữ nào cũng mơ một tình yêu đẹp, một bến đỗ bình yên nhưng vẫn giữ được sự tự chủ và giá trị của chính mình.

Ngày tàn của Internet truyền thống đang đến gần

Suy ngẫm - Trung Nam - 28/07/2025 10:00
Sự ra đời của trí tuệ nhân tạo (AI) đang định hình lại một cách sâu sắc cách chúng ta tương tác với Internet.

‘Đại địa chấn kinh tế’ - Những bài học từ khủng hoảng

Từ sách - Phim - Thu An - 28/07/2025 09:00
Không có gì chắc chắn trong lĩnh vực kinh tế, ngoại trừ một điều: sẽ lại có một cuộc khủng hoảng tài chính nữa xuất hiện.

Bộ ảnh con gái chụp ảnh bố mẹ khiến người xem bật khóc

Phong cách sống - Chi Chi - 28/07/2025 08:00
Những bức hình đen trắng nhưng sống động, rực rỡ và chứa đầy ánh sáng.

Bạn chọn sách giấy hay sách điện tử?

Kỹ năng - TĐ - 27/07/2025 13:00
Với những người mê đọc thì cuộc chiến giữa e-book (sách điện tử) và sách giấy chưa bao giờ kết thúc.

18 câu cổ ngữ bị hiểu sai suốt cả ngàn năm: Hóa ra sách vở vẫn chưa kể hết sự thật này!

Suy ngẫm - Tích Thành - 27/07/2025 12:00
Bạn nghĩ mình đã hiểu rõ những câu nói xưa? Thật tiếc, có lẽ bạn chỉ mới biết một nửa. Có những chân lý cổ xưa đã bị con người hiểu sai và truyền miệng lệch lạc suốt hàng ngàn năm qua và đây là 18 ví dụ kinh điển nhất.

Đừng để phim ảnh đánh lừa, chỉ 8 cao thủ này có thể đánh bại Giang Nam Thất Quái trong các trận đối đầu

Thư giãn - Nguyệt Phạm - 27/07/2025 11:00
Những cao thủ có thể đối đầu với Giang Nam Thất Quái là ai?
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 3, 29/07/2025