Đỉnh cao tiến hóa của loài người xuất phát từ chiếc lưỡi

Anh Tú20/08/2023 10:00
Đỉnh cao tiến hóa của loài người xuất phát từ chiếc lưỡi

Sau khi tổ tiên của chúng ta rời mặt nước để lên cạn, lưỡi đã có sự tiến hóa kỳ diệu. Tuy nhiên, ở động vật có vú, lưỡi mới thể hiện tính linh hoạt tối đa.

Kỳ trước: Từ đâu sinh ra chiếc lưỡi trong miệng?

Sự tiến hóa diệu kỳ của lưỡi ở chim và bò sát

Lưỡi của động vật có vú đã phát triển thành một mạng lưới phức tạp gồm các sợi cơ có khả năng di chuyển theo những cách phức tạp ngay cả khi không có xương, gân hoặc khớp.

Nó góp phần giúp các con non ở hầu hết các loài có thể bú, giúp điều hòa thân nhiệt ở một số loài (hãy hình dung một con chó đang thở hổn hển bằng cách thè lưỡi) và thậm chí đảm nhận các nhiệm vụ chuyên biệt hơn ở một số loài, chẳng hạn như tạo ra âm thanh được sử dụng để định vị bằng tiếng vang ở loài dơi và đặc biệt giúp loài người giao tiếp bằng tiếng nói.

Và lưỡi còn lưu trữ các nụ vị giác giúp định hướng việc ăn uống ở tất cả các loài này. David Hu, một nhà nghiên cứu cơ sinh học tại Viện Công nghệ Georgia nói: “Lưỡi của hầu hết các loài động vật có vú thực hiện những kỳ tích tuyệt vời. Nó thực sự là một công cụ đa chức năng nhưng chỉ ít được chú ý vì nó khó tiếp cận hơn so với các bộ phận phụ bên ngoài của động vật”.

Công việc quan trọng nhất của lưỡi ở động vật có vú là định vị thức ăn để nhai và nuốt. Tùy thuộc vào loài, điều đó có thể có nghĩa là chuyển thức ăn từ bên này sang bên kia trong mỗi lần nhai hoặc chỉ giữ nó ở một bên, trong khi bản thân lưỡi vẫn an toàn tránh xa răng đang nghiền thức ăn. Sau đó, với việc bổ sung nước bọt mà nó tạo phần tiết ra, lưỡi sẽ nhào nặn tạo hình thức ăn đã nghiền thành dạng viên để có thể dễ dàng đưa xuống cổ họng. Cuối cùng, lưỡi đẩy viên thức ăn đó xuống để nuốt vào, đảm bảo không có chút thức ăn nào lọt vào đường thở. Laurence-Chasen, nhà sinh vật học tại Phòng thí nghiệm Năng lượng Tái tạo Quốc gia, cho biết theo một nghĩa nào đó, cái lưỡi đã trở thành “tay của miệng”.

Tất cả quá trình xử lý này cho phép động vật có vú tiêu hóa thức ăn nhanh hơn và hiệu quả hơn. Nhờ vậy, chúng nhận được nhiều năng lượng hơn từ chế độ ăn uống của mình so với hầu hết các loài động vật khác. Phần thưởng đó đã thúc đẩy những tiến hóa tích cực khác, chẳng hạn như tốc độ và hoạt động trao đổi chất, thời gian mang thai kéo dài và bộ não lớn. Thật vậy, Callum Ross, nhà sinh học chuyên về thần kinh tại Đại học Chicago, coi nguồn gốc của khả năng nhai là một trong ba quá trình tiến hóa bước ngoặt do lưỡi kích hoạt (hai quá trình còn lại là sự chuyển đổi từ nước lên cạn và khả năng phát âm của loài người).

luoi.jpeg
Loài người có thể giao tiếp với nhau bằng ngôn ngữ là nhờ tiến hóa của lưỡi - Ảnh: Pexels

Cho đến gần đây, các nhà nghiên cứu không thể có được cái nhìn chi tiết về cách lưỡi điều khiển thức ăn vì môi, má và răng cản trở quan sát. Chỉ mới gần đây, nhóm của Ross đã sử dụng một kỹ thuật gọi là tái tạo hình thái chuyển động bằng tia X (XROMM) liên quan đến việc ghi lại chuyển động của các hạt được cấy ghép bằng phẫu thuật bằng tia X và chuyển kết quả thành hoạt ảnh 3D.

Trong các thí nghiệm của họ với thú có túi ôpôt và khỉ, máy quay đồng thời ghi lại hình ảnh từ các góc khác nhau khi động vật ăn hoặc uống. Hình ảnh động được tái tạo lại cho phép các nhà nghiên cứu xem lưỡi di chuyển như thế nào so với hàm và răng. Elizabeth Brainerd là nhà hình thái học chức năng tại Đại học Brown và là người tiên phong trong kỹ thuật XROMM, cũng là người đã tư vấn cho Ross về cách áp dụng công nghệ này cho nghiên cứu trên.

Brainerd nói: “Chúng ta có thể thấy các đặc điểm của chuyển động hoàn toàn bị che giấu. Bằng cách so sánh các chuyển động của lưỡi ở các loài khác nhau, nhóm nghiên cứu hy vọng tìm hiểu xem sự chuyên môn hóa của lưỡi có thể đã góp phần vào sự tiến hóa của đời sống và sở thích ăn uống của mỗi loài động vật như thế nào”.

Gần đây hơn, Laurence-Chasen và Ross đã làm việc với đồng nghiệp Nicho Hatsopoulos ở Chicago và Fritzie Arce-McShane, hiện là nhà sinh học thần kinh tại UW, để kết hợp phân tích XROMM với các bản ghi hoạt động thần kinh ở khỉ. Họ hy vọng những nghiên cứu như vậy sẽ tiết lộ cách thức bộ não điều phối các chuyển động phức tạp của lưỡi liên quan đến việc ăn, uống và thậm chí có thể phát âm.

Trong thí nghiệm, một dãy điện cực được gắn để theo dõi một vùng vỏ não có kích thước bằng đồng xu khi những con khỉ nhai nho. Vùng này chứa cả tế bào thần kinh cảm giác nhận đầu vào từ lưỡi, miệng và tế bào thần kinh vận động gửi tín hiệu trở lại để giúp kiểm soát chuyển động của lưỡi. Nhóm nghiên cứu phát hiện ra rằng kiểu phóng tín hiệu của các tế bào thần kinh vận động đã dự đoán chính xác sự thay đổi hình dạng của lưỡi.

Nghiên cứu này đã đảo ngược quan niệm phổ biến một thời rằng hoạt động nhai, giống như đi bộ, chủ yếu nằm dưới sự kiểm soát của thân não. Laurence-Chasen giải thích rằng vỏ não cũng tham gia rất nhiều, đảm bảo rằng lưỡi “có khả năng biến dạng phức tạp, không đối xứng” để điều chỉnh tài tình khi ta đang ăn các kiểu đồ ăn khác nhau.

Whishaw tự hỏi liệu sự khéo léo của lưỡi con người có thể giúp mở đường cho khả năng kiểm soát tốt đôi tay và thậm chí cả suy nghĩ của chúng ta hay không. Trong các nghiên cứu tiếp theo vẫn chưa được công bố, Whishaw và nhà sinh học thần kinh Xu An đến Đại học Duke cùng các đồng nghiệp đã xác định được cái mà họ gọi là vùng “điều khiển bằng tay” của vỏ não, một khu vực chưa được khám phá trước đây có tác dụng kiểm soát cả tay và lưỡi.

Whishaw cho rằng một vùng não tương tự cũng tồn tại ở con người và có thể giúp giải thích tại sao rất nhiều người khoa tay khi họ dùng lưỡi nói chuyện, tại sao trẻ em học viết thường vặn lưỡi khi ngón tay của chúng lần đầu cầm bút —một hiện tượng được Charles Darwin ghi nhận. Whishaw nghi ngờ rằng nhiều người sẽ di chuyển lưỡi của họ khi họ chuẩn bị sử dụng tay của mình—nhưng vì miệng của họ luôn ngậm lại nên không ai nhận thấy.

Theo Whishaw, một vùng não chung cho bàn tay và lưỡi có ý nghĩa lớn trong thuyết tiến hóa. Ở các loài động vật trên cạn sơ khai, một chiếc lưỡi khéo léo là điều cần thiết để kiếm ăn; sau này, khi một số loài động vật bắt đầu dùng chi để kiếm thức ăn, quá trình tiến hóa có thể đã tạo ra cùng một mạch não liên kết lưỡi để phối hợp các chuyển động của tay. Ông suy đoán rằng những hành vi thậm chí phức tạp hơn - chẳng hạn như suy nghĩ - có thể phát sinh từ việc bộ não phát triển để điều khiển lưỡi hiệu quả hơn. Bởi vậy, Whishaw nhấn mạnh lại quan điểm: “Tôi nghĩ lưỡi là bộ phận trung tâm của con người chúng ta, dù điều đó có vẻ khó tin đến đâu”.

 


Gửi bình luận
(0) Bình luận
1

Top 3 cao thủ chưa từng lộ diện trong truyện Kim Dung, Độc Cô Cầu Bại chỉ xếp thứ 2

Bài viết này sẽ hé lộ danh tính và xếp hạng ba vị đại cao thủ "ẩn dật" này.
2

Là tôi, con người đây mà

Cốc, cốc, cốc, ai gọi đó? - Tôi là người - Nếu là người, cho xem…?
3

Người đàn ông cưới AI làm "vợ hai", cuộc hôn nhân viên mãn suốt 5 năm nhưng bối rối khi cô ấy đề nghị sinh con

Mỗi ngày, cặp đôi cùng nhau nấu ăn, xem phim và đi dã ngoại lãng mạn. Thực tế, Travis luôn mang Lily Rose theo bên mình mọi lúc mọi nơi – chủ yếu là vì cô ấy sống trong túi anh, với tư cách là người vợ AI.
4

3 truyền nhân của Ngũ Tuyệt tông sư: Mai Siêu Phong, Khưu Xứ Cơ và Âu Dương Khắc so tài, ai mạnh hơn?

Ba cao thủ Mai Siêu Phong, Khưu Xứ Cơ và Âu Dương Khắc cùng giao chiến thì ai sẽ là người chiến thắng cuối cùng?
5

3 cao thủ khiến Trương Tam Phong thua xa: Có người chỉ dùng kiếm trúc tước hết vũ khí của 2.000 binh sĩ

Ai vượt mặt Trương Tam Phong về võ công trong thế giới kiếm hiệp Kim Dung?

Vì sao loài người đang tiến hóa sinh học để sống thọ hơn 100 tuổi?

Cá mập Greenland, rùa Galapagos và cá voi thường trưởng thành muộn và có thể sống hàng thế kỷ. Con người cũng có những điều kiện để tiến hóa như vậy.

Tranh cãi chuyện ai là Trạng nguyên đầu tiên của nước ta?

Trạng nguyên là người đỗ cao nhất trong các khoa đình thời phong kiến. Việc xác định ai là Trạng nguyên đầu tiên ở nước ta là một vấn đề gây tranh cãi và tốn nhiều giấy mực.

Nắng nóng khắc nghiệt đang đẩy giới hạn chịu đựng của con người tới mức nào?

Đêm nóng hơn và sóng nhiệt ẩm ướt hơn đang thách thức sức chịu đựng của cơ thể con người.

Có khi nào cá voi tiến hóa để lên cạn săn mồi một lần nữa?

Theo một nghiên cứu mới điều tra hơn 5.000 loài động vật có vú chuyển từ môi trường trên cạn xuống nước, sự thích nghi với cuộc sống dưới nước của chúng có thể sẽ không bao giờ đảo ngược.

Mối nguy từ ứng dụng bạn gái AI

Trang The Guardian dẫn lời một số chuyên gia cảnh báo các ứng dụng bạn gái trí tuệ nhân tạo (AI) sẽ nuôi dưỡng nhiều quan điểm không lành mạnh về kiểm soát và bạo lực giới.

Quá trình huấn luyện chim ưng "tàn nhẫn" của dân du mục

Chim ưng có thể đi săn cùng con người là vì nó coi con người là đối tác đáng tin cậy.

Những hình ảnh gợi nhớ 'tuổi thơ dữ dội' của thế hệ 8x, 9x

Cả "bầu trời tuổi thơ" hồn nhiên, trong trẻo của thế hệ 8x, 9x bỗng ùa về khi xem những hình ảnh này.

Cuộn băng keo in ảnh chân dung trẻ em ở Hàn Quốc, tia hy vọng của các bậc cha mẹ có con mất tích

Đó là một ý tưởng sáng tạo độc đáo nhận được sự ủng hộ nhiệt tình của cộng đồng.

Sức mạnh của người thấu cảm – Khi nhạy cảm là món quà trong thế giới khắc nghiệt

“Sức mạnh của người thấu cảm” là một lời kêu gọi mỗi chúng ta hãy nhìn nhận lại giá trị của bản thân, đặc biệt là những ai luôn cảm thấy mình “khác biệt” vì sự sâu sắc trong cảm xúc và nhận thức.

Justin Timberlake: Kẻ hủy hoại Britney Spears và Janet Jackson, mắc bệnh truyền nhiễm khi cả thế giới quay lưng

Giải trí - Minh Hồng - 04/08/2025 13:00
Justin Timberlake từng là "hoàng tử nhạc Pop" vạn người mê, nhưng giờ đây chỉ còn là cái tên khiến khán giả chán ghét.

Điểm yếu chí mạng khiến trẻ 13 tuổi dễ bị thao túng và sa bẫy lừa đảo, cha mẹ cần làm ngay điều này

Kỹ năng - Đông - 04/08/2025 11:00
Tuổi 13 là thời điểm trẻ mong muốn trở thành người lớn nhưng vẫn cần được bảo vệ như một đứa trẻ.

Cơn sốt “quiet vacationing” và nỗi sợ vô hình của dân công sở

Phong cách sống - Cấm Hà - 04/08/2025 10:00
Không ít gen Y đang lén đi nghỉ mà không xin phép, vẫn giả vờ làm việc để tránh bị đánh giá. Xu hướng “quiet vacationing” đang bùng lên từ nỗi sợ và sự kiệt sức.

Sức mạnh của người thấu cảm – Khi nhạy cảm là món quà trong thế giới khắc nghiệt

Từ sách - Phim - Minh Hằng - 04/08/2025 09:00
“Sức mạnh của người thấu cảm” là một lời kêu gọi mỗi chúng ta hãy nhìn nhận lại giá trị của bản thân, đặc biệt là những ai luôn cảm thấy mình “khác biệt” vì sự sâu sắc trong cảm xúc và nhận thức.

Những cái chết thương tâm và hàng chục chữ giá như: Đừng chỉ tiếc thương, đừng chỉ đổ lỗi...

Suy ngẫm - Bảo Tín - 04/08/2025 08:00
Đừng chờ đến khi nhìn thấy một đôi dép nhỏ bỏ lại bên bờ ao mới giật mình nhớ rằng, hôm qua mình quên dặn con "không được một mình đến gần hồ nước".

Người dùng nên xóa bỏ tất cả mật khẩu đã lưu trong Google Chrome

Kỹ năng - Nam Đoàn - 03/08/2025 13:00
Những nguy cơ bảo mật ngày càng gia tăng và việc người dùng lưu trữ mật khẩu trên các trình duyệt không còn là lựa chọn an toàn.

Xem "Sex Education", tôi bật khóc nhận ra mình đã làm con trai đau khổ 20 năm

Điện ảnh - Mỹ Hạnh - 03/08/2025 12:00
Tôi luôn mong muốn sẽ đem lại những điều tốt đẹp nhất cho con. Nhưng tôi lại hành động đi ngược với điều đó.

Tại sao Hồng Thất Công cứu Âu Dương Khắc?

Thư giãn - Nguyệt Phạm - 03/08/2025 11:00
Hành động này của Hồng Thất Công ẩn chứa nhiều toan tính.

Trào lưu người lớn ngậm núm ti giả đi ngủ gây sốt mạng xã hội Trung Quốc

Phong cách sống - Mỹ Diệu - 03/08/2025 10:00
Trên các sàn thương mại điện tử, hàng loạt sản phẩm núm ti giả dành cho người lớn có giá từ 10.000 đến 500.000 đồng, nhiều mẫu có doanh số bán hàng trên 2.000 chiếc/tháng.

"13 tuổi, tôi nghĩ mình đã chuẩn bị đủ để... biến mất"

Suy ngẫm - Minh Ngọc - 03/08/2025 09:00
"Tôi không chỉ muốn rời khỏi nhà. Tôi đã nghĩ đến cái chết. 13 tuổi, tôi nghĩ mình đã chuẩn bị đủ để biến mất" - Đó là những gì chị Q. – hiện đã ngoài 30 tuổi – kể lại khi hồi tưởng về ngày Chủ nhật tháng 3 định mệnh của tuổi 13.

Sức mạnh của người thấu cảm - 34 câu hỏi xác định bạn có phải là người thấu cảm?

Từ sách - Phim - TĐ - 03/08/2025 08:00
Đi tìm người sáu giác quan trong thế giới năm giác quan

‘Bắt cóc ảo’ đòi tiền thật: Những cạm bẫy từ môi trường mạng

Kỹ năng - Thanh Hà - 02/08/2025 13:00
Một thực trạng đáng báo động xảy ra thời gian vừa qua là việc nhiều học sinh, sinh viên nhận được cuộc gọi từ đối tượng giả danh cơ quan công an đe dọa liên quan đến vụ án đang điều tra nhằm thao túng tâm lý, buộc nạn nhân liên hệ về gia đình chuyển tiền chuộc.

Xem "Sex Education", nữ sinh lập tức bị chinh phục vì 1 lý do, thốt lên ‘đầy giá trị’

Điện ảnh - Trà My - 02/08/2025 12:00
Một nữ sinh Mỹ cho rằng phim “Sex Education” là một bộ phim đầy giá trị và rất đáng xem.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 3, 05/08/2025