Thế giới kỳ lạ của ký sinh trùng: Mượn xác đoạt hồn chuyên nghiệp

Anh Tú28/08/2023 11:00
Thế giới kỳ lạ của ký sinh trùng: Mượn xác đoạt hồn chuyên nghiệp

Có rất nhiều ký sinh trùng ngoài kia điều chỉnh vật chủ của chúng theo những cách khác nhau… và điều thú vị là chúng ta thường không biết chúng thực sự làm điều đó như thế nào.

Cuộc sống mưu sinh không phải lúc nào cũng suôn sẻ. Ngoài tự nhiên cũng vậy. Ví dụ, một chuỗi thức ăn bao gồm các mắt xích nối tiếp là các sinh vật ăn cắp khả năng xử lý năng lượng của sinh vật khác.

Chúng ta không thể xử lý ánh sáng mặt trời thành đường mà chúng ta cần để tạo năng lượng; chúng ta đợi thực vật làm điều đó và ăn chúng. Động vật ăn thịt không thể tiêu hóa thực vật đúng cách; chúng đợi những con vật khác ăn thực vật, rồi ăn thịt những con vật đó.

Nói cách khác, hầu hết chúng ta ăn bám các sinh vật khác theo một cách nào đó - nhưng ký sinh trùng đưa khái niệm này đi đến đỉnh cao. Tại sao phải tiếp tục cuộc sống vất vả khi bạn có thể ngồi một chỗ để các sinh vật khác làm điều đó cho bạn? Hoặc, thậm chí sai khiến chúng làm điều đó cho bạn.

Thế giới ký sinh trùng là nơi đầy rẫy bạo lực và mưu mô: ký sinh trùng không chỉ quá giang mà còn chiếm đoạt cơ thể của vật chủ theo một cách nào đó, khiến con vật bị ký sinh có những hành vi có lợi cho ký sinh trùng – dù điều đó thường gây bất lợi lớn, thậm chí khiến vật chủ tử vong.

Nhà ký sinh trùng học Alex Maier của Đại học Quốc gia Úc nhận định: “Trong tài liệu khoa học, tên gọi của thuyết này là Thao túng vật chủ thích ứng. Điều đó có nghĩa là ký sinh trùng thực sự tạo ra sự biến đổi trong vật chủ, để có thể làm tăng tối đa lây lan bệnh ký sinh trùng".

Bạn có thể đã nghe nói về điều này trước đây. Một trong những ví dụ nổi tiếng nhất là Toxoplasma gondii (viết tắt là T. gondii), gây ra bệnh gọi là toxoplasmosis.

Các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng động vật bị nhiễm T. gondii có biểu hiện thay đổi hành vi, chấp nhận nhiều rủi ro hơn và cư xử theo cách có thể khiến chúng dễ gặp phải mèo – vật chủ cuối cùng mà ký sinh trùng có thể mượn cơ thể để sinh sản phát tán.

Việc T. gondii có thực sự thao túng vật chủ hay không vẫn đang được nghiên cứu, nhưng T. gondii chỉ là một loại ký sinh trùng. Có rất nhiều ký sinh trùng ngoài kia điều chỉnh vật chủ của chúng theo những cách khác nhau… và điều thú vị là chúng ta thường không biết chúng thực sự làm điều đó như thế nào.

Ký sinh trùng sống một cuộc sống rất phức tạp và tuần hoàn, nhưng nó dường như cực kỳ hiệu quả. Trong khi một số ký sinh trùng bám vào một vật chủ trong suốt vòng đời của chúng, thì một số khác lại cần nhiều vật chủ để hoàn thành hành trình sinh học của chúng.

Ký sinh trùng sinh sản và đẻ trứng trong vật chủ cuối cùng. Những quả trứng đó được thải ra môi trường, thường là theo phân; trứng hoặc ấu trùng sau đó được vật chủ trung gian đầu tiên hấp thụ.

Ở đó, ký sinh trùng tiếp tục phát triển đến khi trưởng thành hoặc tìm đường đến vật chủ trung gian thứ hai để hoàn thành quá trình phát triển của nó.

Sau khi đã trưởng thành hoàn toàn và sẵn sàng sinh sản, ký sinh trùng cần quay trở lại vật chủ cuối cùng – thường là một loại động vật cụ thể được tạo hóa ghép cặp với nó, như T. gondii và mèo.

Cách rõ ràng nhất mà một ký sinh trùng có thể thao túng vật chủ là thay đổi cơ thể của khổ chủ theo một cách nào đó. Một vài trong số này rất kỳ lạ ngoạn mục.

ech.jpg
Ếch bị nhiễm ký sinh trùng tự nhiên mọc ra nhiều chân khó chạy nhảy

Ribeiroia ondatrae (giun dẹp biến ếch) là một loài giun dẹp, giống như tên gọi của nó có khả năng làm biến đổi ếch. Cụ thể, nó dường như nhắm vào chân sau của ếch. Ếch sau khi bị nhiễm ký sinh trùng này mọc thêm các chi vô dụng – đôi khi rất nhiều.

Một loài giun dẹp khác, được gọi là Leucochloridium paradoxum xâm nhập vào mắt của ốc sên, nơi nó phồng lên và đập, tạo ra hình ảnh màu sắc chuyển động bắt mắt.

Trong cả hai trường hợp này, mục tiêu cuối cùng của ký sinh trùng không phải là ếch hay ốc sên. Cả R. ondatrae và L. paradoxum đều sống và phát triển trong cơ thể vật chủ trung gian, nhưng chúng chỉ có thể sinh sản trong cơ thể vật chủ cuối cùng là chim (hoặc cả động vật có vú đối với R. ondatrae).

Do vậy, mục đích cuối cùng của chúng là tăng khả năng ếch và ốc sên (hoặc chỉ cần cuống mắt của sên) sẽ bị vào bụng vật săn mồi, mang theo ký sinh trùng.

Trong trường hợp của ếch, ký sinh trùng làm giảm khả năng di chuyển và khả năng chạy trốn của chúng. Trong trường hợp của những con ốc sên, cặp mắt đầy màu sắc giống như một bảng hiệu đèn neon nói với các loài chim đến ăn. Đáng chú ý, cuống mắt của ốc sên tái sinh sau khi bị chim ăn, vì vậy cùng một con ốc có thể mọc thêm mắt nhiễm ký sinh trùng để phục vụ nhiều con chim.

Trong những trường hợp này, các nhà nghiên cứu có thể hiểu được cách thức ký sinh trùng đang làm những gì. Ấu trùng của R. ontradae tập trung vào điểm lồi ở chi của vật chủ lưỡng cư trung gian thứ hai của chúng; chúng bao quanh khu vực này, nơi chúng ảnh hưởng đến sự phát triển của các chi. Còn L. paradoxum tự đặt mình ở nơi mà nó sẽ dễ thấy và hấp dẫn nhất đối với những kẻ săn mồi.

Kỳ tiếp theo: Bí ẩn về bệnh dại

 


Gửi bình luận
(0) Bình luận
1

Gần 200 tựa game Việt phát hành toàn cầu gắn hình quốc kỳ, nhuộm đỏ không gian mạng

Các nền tảng mạng xã hội và 30 công ty game hàng đầu Việt Nam tham gia chiến dịch Tự hào Việt Nam - Nhuộm đỏ không gian mạng chào mừng 80 năm Quốc khánh.
2

Mai Siêu Phong và Lý Mạc Sầu, ai mới là cao thủ?

Mai Siêu Phong và Lý Mạc Sầu, hai nữ ma đầu nổi tiếng trong thế giới võ hiệp Kim Dung, liệu ai hơn ai về võ công?
4

Tại sao Kiều Phong lại là người yếu nhất trong số các cao thủ tứ tuyệt của Thiên Long?

Bài viết phân tích sức mạnh của các cao thủ trong Thiên Long Bát Bộ, đặc biệt là tứ tuyệt, và đặt ra nghi vấn về vị trí của Kiều Phong. Liệu "chiến thần" Kiều Phong có thực sự xứng đáng với danh hiệu này khi so sánh nội lực với các cao thủ khác?
5

Sản xuất búp bê giá 260 triệu đồng giống trẻ em thật đến mức khó phân biệt!

"Tôi đã trải qua nhiều biến cố và những con búp bê thực sự đã giúp ích rất nhiều cho sức khỏe tinh thần của tôi", cô gái 23 tuổi tâm sự.

Bộ não loài người đang nhỏ dần và tương lai sẽ khó xuất hiện thiên tài như Newton, Einstein

Ở châu Âu, kích thước bộ não đạt đỉnh như thời 10.000 - 20.000 năm trước, ngay trước khi con người phát minh ra nông nghiệp. Sau đó, bộ não trở nên nhỏ hơn.

AI vẽ lại chân dung Dương Quý Phi, Võ Tắc Thiên...

Các mỹ nhân nổi tiếng như Dương Quý Phi và Võ Tắc Thiên sau khi được AI phục dựng tướng mạo trông sẽ như thế nào?

Sử dụng APP Loopsie biến ảnh chụp thành tranh vẽ theo phong cách anime cần lưu ý gì?

Ứng dụng Loopsie có khả năng biến ảnh chụp thành tranh vẽ theo phong cách hoạt hình Nhật Bản (anime) đang "gây sốt" mạng xã hội Việt Nam, nhưng cũng gây ra không ít tranh cãi trong cộng đồng mạng.

Khoa học giải thích việc muỗi thích hút máu người này mà chê người khác

Muỗi không chỉ hút máu vì trên thực tế, nguồn thức ăn chính của chúng là mật hoa từ thực vật. Do vậy, việc chúng ta tỏa ra những mùi hương có nguồn gốc từ thực vật hoặc giống với thực vật có thể khiến chúng bối rối trong việc ra quyết định.

Vì sao có danh xưng Trạng nguyên, Bảng nhãn, Thám hoa cho 3 người đỗ đầu?

Tại sao lại gọi người đỗ đầu là Trạng nguyên, người thứ hai là Bảng nhãn còn người thứ ba là Thám hoa, đồng thời ý nghĩa của những từ này là gì, thì không phải ai cũng rõ.

Đỉnh cao tiến hóa của loài người xuất phát từ chiếc lưỡi

Sau khi tổ tiên của chúng ta rời mặt nước để lên cạn, lưỡi đã có sự tiến hóa kỳ diệu. Tuy nhiên, ở động vật có vú, lưỡi mới thể hiện tính linh hoạt tối đa.

Vì sao loài người đang tiến hóa sinh học để sống thọ hơn 100 tuổi?

Cá mập Greenland, rùa Galapagos và cá voi thường trưởng thành muộn và có thể sống hàng thế kỷ. Con người cũng có những điều kiện để tiến hóa như vậy.

Tranh cãi chuyện ai là Trạng nguyên đầu tiên của nước ta?

Trạng nguyên là người đỗ cao nhất trong các khoa đình thời phong kiến. Việc xác định ai là Trạng nguyên đầu tiên ở nước ta là một vấn đề gây tranh cãi và tốn nhiều giấy mực.

Cuộc hội thoại thú vị của tỷ phú Elon Musk – Hoá ra đây là tư duy của người giàu, biến nguy thành cơ

Phong cách sống - Ứng Hà Chi - 03/09/2025 13:00
Đây đều là bí quyết giúp Elon Musk làm được những điều vĩ đại.

Xem Sex Education, tôi bật khóc khi nghĩ tới người bạn thân: Thật sai lầm khi đã im lặng!

Điện ảnh - Lam Chi - 03/09/2025 12:00
Xem phim “Sex Education” giúp tôi rút ra được những bài học cho cuộc sống.

Nếu có 1 cậu con trai thuộc Gen Alpha, bố mẹ nên nuôi dạy con thế nào?

Kỹ năng - Mạn Ngọc - 03/09/2025 11:00
Đây là thế hệ “công dân số” thực thụ, thông minh, nhạy bén nhưng cũng dễ chịu tác động từ môi trường xung quanh. Vì vậy, bố mẹ cần định hướng thật khéo léo để con phát triển toàn diện.

Khoảnh khắc Mỹ Tâm đặt tay lên ngực áo, hát về Tổ quốc ở đại lễ 2/9 gây sốt

Truyền cảm hứng - Quỳnh Tâm - 03/09/2025 10:24
Giữa Quảng trường Ba Đình lịch sử, Mỹ Tâm đặt tay lên ngực áo, cất vang tiếng hát đầy tự hào. Khoảnh khắc này nhanh chóng lan tỏa trong đại lễ Quốc khánh 2/9.

Cô gái 9x miệt mài 6 năm lặn lội sông suối tìm cách khôi phục nghề cổ 500 năm

Phong cách sống - Diệp Anh - 03/09/2025 10:00
Từ bỏ cuộc sống công sở, không kết hôn cũng chẳng giao thiệp nhiều, Giang Hân (sinh năm 1992) dấn thân vào hành trình phục dựng những tuyệt tác gốm sứ cổ.

Thuyết Mặc kệ họ - Liệu có phải là chìa khóa đến bình yên tuyệt đối trong thế giới đầy áp lực?

Từ sách - Phim - Minh Hằng - 03/09/2025 09:00
Mỗi ngày mạng xã hội không ngừng "nạp" vào tâm trí bạn những hình ảnh về sự hoàn hảo, thành công, và hạnh phúc. Để rồi bạn thường xuyên bị cuốn vào một vòng xoáy so sánh, lo âu và áp lực phải đáp ứng những kỳ vọng từ bên ngoài...

X6 Điệp viên hoàn hảo - Tình yêu và giấc mơ của một nhà báo, tình báo huyền thoại

Từ sách - Phim - Thu An - 03/09/2025 08:00
“X6 Điệp viên hoàn hảo”- thiếu tướng tình báo Phạm Xuân Ẩn - có lẽ không quá xa lạ trong sự hiểu biết của nhiều người. Nhưng chắc rằng, chưa ai có thể hiểu được tận cùng con người và cuộc đời hoạt động tình báo huyền thoại của ông.

Đan Mạch miễn thuế sách vì 1/4 học sinh 15 tuổi ‘yếu’ khả năng đọc hiểu văn bản đơn giản

Suy ngẫm - Băng Băng - 02/09/2025 13:00
Từng là nước áp mức thuế VAT với sách cao nhất Châu Âu, Đan Mạch đang phải thay đổi vì khủng hoảng đọc ở giới trẻ.

Tổng Bí thư Tô Lâm: Không gì có thể ngăn chúng ta vươn tới hòa bình, thịnh vượng

Suy ngẫm - NLĐ - 02/09/2025 12:19
Tại Lễ kỷ niệm 80 năm Quốc khánh, Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định không gì có thể ngăn chúng ta vươn tới hòa bình, thịnh vượng, dân tộc ta trường tồn, phát triển

Tại sao người lớn trong Doraemon luôn mờ nhạt? - Tiết lộ của tác giả có thể sẽ khiến bạn bất ngờ

Điện ảnh - Trang Vũ - 02/09/2025 12:00
Không chỉ là bộ truyện của trẻ con, Doraemon còn mang nhiều ý nghĩa sâu xa khác.

AI thay đổi cách con người lên kế hoạch du lịch như thế nào?

Kỹ năng - Nhật Hạ - 02/09/2025 11:00
Ngành du lịch toàn cầu đang chứng kiến một sự chuyển mình mạnh mẽ, nơi công nghệ không chỉ là công cụ hỗ trợ mà định hình hành trình khám phá thế giới của mỗi du khách.

Tiến sĩ Mai Liêm Trực và 'cái vỗ vai' và quyết định lịch sử đưa Internet vào Việt Nam

Truyền cảm hứng - Nam Đoàn, Thế Anh - Dân Trí - 02/09/2025 10:00
Việc chính thức kết nối Internet toàn cầu vào năm 1997 được xem là một trong những dấu mốc quan trọng nhất trong quá trình đổi mới và hội nhập quốc tế của Việt Nam.

X6 Điệp viên hoàn hảo – Giải mã những bí ẩn về người hùng thầm lặng Phạm Xuân Ẩn

Từ sách - Phim - Nguyễn Hoa - Bookademy - 02/09/2025 09:00
Trong dòng chảy của lịch sử Việt Nam, có những câu chuyện, những con người mãi mãi trở thành huyền thoại, định hình nên bản sắc và tinh thần của dân tộc. Một trong số đó là Phạm Xuân Ẩn, điệp viên hoàn hảo mang mật danh X6.

Chân trần Chí thép – Khi sức mạnh không chỉ đến từ vũ khí tối tân

Từ sách - Phim - Quìn - 02/09/2025 08:00
Có những cuốn sách không chỉ để đọc, mà còn để sống cùng tinh thần mà nó khơi gợi. Chân Trần, Chí Thép của James G. Zumwalt chính là một tác phẩm như vậy.

Để trở thành người mẹ tốt, hi sinh không phải là cách duy nhất để yêu thương

Phong cách sống - Tích Thành - 01/09/2025 13:00
Trong hành trình làm mẹ, nhiều phụ nữ đánh mất chính mình vì nghĩ rằng hi sinh là điều hiển nhiên. Nhưng sự thật là: Mẹ hạnh phúc thì gia đình mới hạnh phúc. Và điều đó bắt đầu từ việc biết giữ lại chính mình.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 5, 04/09/2025