Sách là mặt hàng thiết yếu: Đừng để COVID-19 nhấn chìm văn hóa

15/08/2021 14:00
Sách là mặt hàng thiết yếu: Đừng để COVID-19 nhấn chìm văn hóa

Bạn có nghĩ sách là thiết yếu trong bối cảnh giãn cách?". Khi đặt câu hỏi này trên một fanpage, chúng tôi nhận được phản hồi nhiều chiều.

Sách là mặt hàng thiết yếu: Đừng để COVID-19 nhấn chìm văn hóa - Ảnh 1.

Độc giả mua sách tại Đường sách TP.HCM trước đợt giãn cách vì COVID-19 - Ảnh: T.T.D.

Có người cho rằng sách là sản phẩm văn hóa cần có để chữa lành tinh thần con người trong cuộc khủng hoảng; có người nói rằng sách thiết yếu theo nghĩa đây là khoảng thời gian để đọc những cuốn sách mua nhưng chưa có thì giờ đọc, và cũng có người đặt vấn đề gốc rễ hơn: ở VN, có bao nhiêu phần trăm đọc sách, coi sách cần cho tinh thần như thực phẩm nuôi sống thể chất?

"Đóng băng" hệ thống ấn hành

Tạm rời cuộc tranh luận với nhiều quan điểm riêng để trở về với thực tế của ngành xuất bản tại TP.HCM sau hơn một tháng giãn cách theo chỉ thị 16, có thể thấy nhiều công ty xuất bản, nhà xuất bản, nhà phát hành sách đang đứng trước bờ vực khó khăn.

Hàng trăm đầu sách đã đầu tư bản quyền, xử lý nội dung, thậm chí lên kế hoạch truyền thông nhưng bị "mắc kẹt" ở nhà in (vì nhà in cũng phải giãn cách theo đúng quy định).

Cộng với giá giấy tăng đột biến, nguồn giấy nhập khan hiếm làm cho việc xuất bản sách mới phải trì hoãn.

Về đầu ra, hàng trăm nhà sách, không gian sinh hoạt của người đọc sách tạm dừng hoạt động và hàng ngàn đơn hàng, hợp đồng xuất kho phải gián đoạn vì hệ thống vận chuyển ngừng đột ngột, bộ máy chăm sóc khách hàng cũng phải đóng cửa theo quyết định giãn cách.

Dù có nhiều chương trình giảm giá được quảng bá trên các trang thương mại điện tử, nhưng bộ phận chăm sóc khách hàng của các sàn này cũng liên tục nhắn tin, gọi điện xin lỗi, mong độc giả đã đặt sách thông cảm vì giao sách không đúng hẹn. Nhiều độc giả đã hủy đơn.

Sự "đóng băng" nói trên ở hai đầu mối thị trường lớn là TP.HCM và Hà Nội đang ảnh hưởng sâu sắc đến dịch vụ phát hành sách trên toàn quốc.

Qua cơn "bĩ cực" này, điều gì sẽ đón đợi? Các nhà xuất bản, công ty sách sẽ đối diện với bài toán nguồn vốn hoạt động khi đối tác phân phối, tức hệ thống phát hành truyền thống (chuỗi các nhà sách) gia tăng công nợ do suốt một thời gian dài giãn cách thiếu hụt nguồn thu.

"Hiệu ứng domino" sẽ xảy ra: nhà phát hành nợ nhà xuất bản, nhà xuất bản nợ nhà in, đối tác bản quyền và cả tác giả, dịch giả... Yếu tố này cộng với giá giấy, giá vận chuyển, chi phí gia công tăng, dự kiến giá bìa sách sẽ tăng cao.

Trong điều kiện kinh tế chung khó khăn vì người dân phải tiết giảm tiêu dùng, chắc chắn thị trường kinh doanh xuất bản sẽ khó chồng khó trong tương lai gần nếu không có giải pháp cụ thể từ bây giờ!

Từ chính sách cụ thể

Phát hành sách online, hay nói cách khác giao dịch qua trang thương mại điện tử là một xu hướng lớn có thể giải quyết phần nào những khó khăn, đảm bảo thị trường xuất bản duy trì hoạt động trong thời gian giãn cách, với điều kiện về mặt chính sách cụ thể: Nhà nước cần công nhận sách là mặt hàng thiết yếu, như đề nghị của Cục Xuất bản in và phát hành cùng nhiều đơn vị xuất bản và phát hành tại hội nghị trực tuyến hôm 12-8. Tiếp theo là triển khai cụ thể bằng chính sách hỗ trợ xuất bản từ việc "khai thông" hai khâu chính: in ấn và phát hành.

Tìm cách đảm bảo cho các nhà in hoạt động liên tục trong những địa phương có chỉ thị giãn cách và tạo điều kiện chính sách công nhận dịch vụ liên tục của các trang thương mại điện tử là những việc cần làm bức thiết lúc này.

Điều này không chỉ tiếp sức cho ngành xuất bản, mà còn đáp ứng nhu cầu được tiếp cận sách của người dân. Ở đây, cần tư duy sách không chỉ đáp ứng nhu cầu giải trí, mà còn là phương tiện tiếp cận tri thức bảo vệ sức khỏe cộng đồng, trau dồi tri thức phát triển và phổ biến nhất là học tập.

Một trong những nhóm xã hội mà chính sách cần lưu tâm là trẻ em. Các quốc gia từng chịu những đợt sóng nặng nề của đại dịch trong năm 2020 đều ghi nhận sự nguy hiểm của "hội chứng giãn cách dài ngày" tác động lên với trẻ em.

Sự gián đoạn việc học và môi trường tiếp xúc bạn bè, thiếu vắng những cuốn sách phù hợp lứa tuổi để học hỏi và giải trí, thay vào đó việc tiếp xúc quá nhiều với phương tiện công nghệ khiến trẻ em rơi vào những cuộc khủng hoảng tâm lý.

Trong điều kiện giãn cách tại Việt Nam ở thời điểm này, còn có một vấn đề nữa mà các phụ huynh đang băn khoăn, đó là chưa biết sẽ phải mua bộ sách giáo khoa năm mới, học cụ cho con em như thế nào nếu các nhà sách, thiết bị trường học đều đóng cửa trong khi năm học mới thì đang đến rất gần. Không phải phụ huynh nào cũng có thể mua sách qua mạng, cũng đã có nhiều phụ huynh lo âu khi sau hơn một tháng đặt mua sách giáo khoa, sách vẫn chưa được giao tới.

Vậy, xem sách là mặt hàng thiết yếu không chỉ là vấn đề quan điểm riêng của mỗi người về sự đọc nữa, mà nhìn trong bối cảnh rộng là vấn đề duy trì sức sống của một ngành công nghiệp văn hóa, duy trì môi trường học hành và sinh hoạt tri thức phát triển cộng đồng. Không ngạc nhiên khi nhiều quốc gia phương Tây như Pháp, Ý, Bỉ đã công nhận sách là thiết yếu và ưu tiên hỗ trợ thị trường xuất bản hoạt động trong giãn cách.

Một số nước châu Á như Nhật Bản, Trung Quốc, Singapore cũng đang tìm kiếm giải pháp duy trì kênh phát hành sách thương mại điện tử, đồng thời mở cửa hiệu sách trong sự kiểm soát số lượng, mật độ giãn cách, cốt là không để bão táp của đại dịch nhấn chìm con thuyền văn hóa của cộng đồng xã hội.

Lời phát biểu của Phó thủ tướng Bỉ Georges Gilkinet trên tờ Le Soir soi tỏ một quan niệm chính đáng và cần nhất quán bằng chính sách khẩn cấp, cụ thể: "Chúng ta luôn phải xem trọng chăm sóc sức khỏe tinh thần trong đại dịch. Văn hóa giữ vai trò quan trọng, nhất là việc đọc sách".

Bà KHÚC THỊ HOA PHƯỢNG (giám đốc kiêm tổng biên tập NXB Phụ Nữ):

Cần chăm sóc đời sống tinh thần của người dân

 

hoa phuong1

Bà Khúc Thị Hoa Phượng

Trong kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa V, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (tỉnh Hải Dương) cho rằng cần có những quan tâm, nghiên cứu về tác động, ảnh hưởng của COVID-19 đến tâm lý, đời sống tinh thần nói chung của người dân, đặc biệt là đối với phụ nữ, trẻ em: sự lo lắng, hoảng sợ, bi quan, tù túng...

Tôi rất đồng tình với ý kiến của chị Nga. Trong khi chúng ta chưa có được những nghiên cứu cụ thể thì ta có thể góp phần tác động theo hướng tích cực bằng cách tạo ra các hoạt động chăm sóc đời sống tinh thần của người dân. Đó là việc đọc sách và phục vụ nhu cầu đọc sách tăng cao trong mùa dịch.

Vì vậy, chúng tôi đề nghị Chính phủ xem xét để sách được coi là mặt hàng thiết yếu chăm sóc đời sống tinh thần cho người dân, đồng thời sách tiếp tục thực hiện sứ mệnh nâng cao dân trí trong bất kỳ hoàn cảnh ngặt nghèo nào. Mong Chính phủ sớm công nhận và tạo điều kiện để sách được vận chuyển thuận lợi đến mỗi người dân.

Tôi cho rằng không chỉ cần ưu tiên cho sách giáo khoa trong khâu cung ứng, vận chuyển mà còn cần đặc biệt ưu tiên sách để phục vụ bạn đọc ngay trong mỗi gia đình, mỗi khu cách ly và phục vụ xã hội nói chung trong thời gian giãn cách để đảm bảo việc chăm sóc đời sống tinh thần cho người dân, giảm các sang chấn về tâm lý, đặc biệt là đối với phụ nữ, trẻ em. Sách là người bạn tinh thần thực sự khi ta gặp khó khăn, cần có bầu bạn để chia sẻ...

Mi Ly ghi


Gửi bình luận
(0) Bình luận
1

‘Nơi vết thương ánh sáng rọi vào’ - Cuốn sách tiên phong về Sang chấn Phức tạp

Sẽ ra sao nếu một ngày ta nhận ra mình đã bị bạo hành dưới danh nghĩa yêu thương? Liệu câu chuyện tổn thương của ta chỉ là nỗi đau mang tính cá nhân hay là bi kịch chung của một cộng đồng?
2

Đơn giản mà nói - Cái bẫy của sự phức tạp trong marketing hiện đại

Trong cuốn sách "Đơn giản mà nói" (Simply Put), tác giả Ben Guttmann đưa ra một quan điểm tưởng chừng đơn giản nhưng vô cùng quan trọng: giữa thế giới quá tải thông tin, thương hiệu nào càng rõ ràng, dễ hiểu, thương hiệu đó có cơ hội tồn tại.
3

Đại địa chấn kinh tế Kỳ 3: Mở cửa phục hồi

Ngày 04/5/2020 Ý đã mở cửa lại các cơ sở sản xuất và các nước châu Âu khác cũng bắt đầu nới lỏng một số biện pháp hạn chế.
4

Nơi vết thương ánh sáng rọi vào - EMDR: Liệu pháp giúp viết lại ký ức và chữa lành tổn thương

Trong cuốn The Body Keeps the Score, tác giả Bessel van der Kolk viết về một dạng trị liệu có tên là EMDR hay giải mẫn cảm và tái xử lý thông tin thông qua chuyển động mắt.
5

'Hạnh phúc tuổi trẻ' - Cuốn sách nhỏ gói trọn chân lý lớn về tự do và yêu thương

​​​​​​​“Hạnh phúc Tuổi trẻ” của J. Krishnamurti là một quyển sách khổ nhỏ, nhưng lại chứa đựng nhiều kiến thức, những lời khuyên giá trị, và một tấm lòng yêu thương dào dạt với người trẻ, có thể giúp chữa lành cho những người đang hoang mang, khổ đau, bế tắc.

Nhà văn Vũ Hạnh qua đời

Nhà văn Vũ Hạnh vừa trút hơi thở cuối cùng vào sáng sớm nay (15.8) do tuổi cao, sức yếu, thọ 96 tuổi.

Những xu hướng làm thay đổi ngành công nghiệp xuất bản

Sau biến cố vì đại dịch Covid-19, ngành công nghiệp xuất bản toàn cầu sẽ phải thay đổi cách thức hoạt động để đứng vững trong tương lai.

Trở về từ cõi sáng: Những trải nghiệm quý giá về cuộc sống sau cái c.hết

Có thể bạn cho rằng điều tôi sắp trình bày chỉ là những lời an ủi hay những dự đoán mơ hồ mà thôi. Nhưng tôi muốn hỏi bạn, sự đau khổ và suy nghĩ của bạn hiện nay đã được xây dựng trên nền tảng nào?

Nhiều nước công nhận sách là hàng hóa thiết yếu trong mùa dịch

Giữa lúc thế giới đang phải lựa chọn đâu là ưu tiên trong thời kỳ đại dịch, một số quốc gia vẫn kiên định với việc quyết định sách là mặt hàng thiết yếu.

Sách cần được coi là mặt hàng thiết yếu

Cục Xuất bản, in và phát hành vừa tổ chức hội nghị trực tuyến với 35 đơn vị xuất bản và phát hành, do Thứ trưởng Bộ Thông tin - truyền thông Hoàng Vĩnh Bảo chủ trì, để lắng nghe những kiến nghị về việc đưa sách vào diện mặt hàng thiết yếu.

Can đảm - Sống an nhiên giữa dòng đời nghiệt ngã: Tìm căn nguyên nỗi sợ bên trong bạn

Nếu cái chết là nỗi sợ cơ bản, thì chỉ một thứ mới có thể khiến bạn không sợ hãi, đó chính là ý thức về sự bất tử bên trong bạn.

Đường về tỉnh thức - Chánh niệm như là một loại siêu nhận thức về khoảnh khắc hiện tại

Chúng ta thấy từ “chánh niệm” được kết nối đến mọi thứ, từ làm vườn cho đến trị liệu, huấn luyện thể thao hay tin học. Thậm chí, ta còn thấy những tập tô màu để rèn luyện chánh niệm. Về cơ bản, tất cả đều hướng về một mục tiêu duy nhất là sống tỉnh thức.

Sức bật tinh thần - Biến khó khăn thành cơ hội giữa đại dịch

Sức bật tinh thần - Học cách xóa bỏ những bài học cũ và đón nhận cách hoạt động mới là rất cần thiết để tạo ra đột phá trong công nghệ, phát kiến hay phát triển sáng tạo trong bất kỳ lĩnh vực nào.

Anh-Thu Nguyen - Nữ phi công gốc Việt tử nạn ở Mỹ trên hành trình vòng quanh thế giới

Truyền cảm hứng - 01/08/2025 13:00
Nữ phi công gốc Việt tử nạn trong vụ rơi máy bay tại Greenwood thuộc bang Indiana – Mỹ là người phụ nữ thứ 10 từng bay một mình vòng quanh thế giới.

Xem Sex Education, lần đầu tiên tôi nhận ra, chính mình khiến con trai sống trong mặc cảm, lo sợ

Điện ảnh - Thanh Hương - 01/08/2025 12:00
Tôi đã không làm gì sai. Nhưng tôi cũng không làm gì đúng.

PGS.TS Giáo dục: Thủ thuật thao túng tâm lý - Dù con bạn thông minh, nhưng liệu có thắng nổi

Kỹ năng - Trang Đào - 01/08/2025 11:00
Gần đây, những kẻ lừa đảo chỉ cần lời nói được lập trình tinh vi để thao túng tâm lý trẻ em. TS. Phạm Mạnh Hà cảnh báo: ngay cả những đứa trẻ thông minh, được giáo dục tốt vẫn có thể trở thành nạn nhân nếu không được trang bị kỹ năng nhận diện chiêu trò.

Cụ ông 111 tuổi vẫn lái ô tô mỗi ngày chia sẻ bí quyết sống lâu, sống khỏe

Phong cách sống - Hoàng Hà - 01/08/2025 10:00
Ở tuổi 111, ông Vincent Dransfield vẫn lái ô tô mỗi ngày, ham chạy bộ, tự nấu ăn và không cần ai hỗ trợ trong sinh hoạt, con cái chỉ cần đến thăm mỗi tuần một lần.

“Bắt cóc online”: Nạn nhân tự nhốt, quay clip tra tấn gửi gia đình

Suy ngẫm - PV - 01/08/2025 09:00
18 vụ "bắt cóc online" chỉ trong 4 tháng. Không có dây trói, không ai tiếp xúc, nhưng nạn nhân đa phần là sinh viên vẫn tự nhốt, quay clip tra tấn gửi gia đình.

Thuyết mặc kệ họ

Tủ sách - FN - 01/08/2025 08:00
Điều gì sẽ xảy ra nếu chìa khóa dẫn đến hạnh phúc, thành công và tình yêu chỉ là ba từ đơn giản: hãy kệ họ.

12 chân lý cuộc sống, ai ngộ ra sớm người ấy hạnh phúc

Suy ngẫm - Tích Thành - 31/07/2025 13:00
Có những câu nói chỉ vài chữ nhưng đủ để khiến lòng người bừng tỉnh, đủ để dẫn lối ta vượt qua bão giông cuộc đời. 12 câu nói dưới đây là những chân lý giản dị nhưng sâu sắc, dành cho những ai đang tìm kiếm sự bình yên giữa thế giới đầy xô bồ.

Xem “Sex Education”: Dù trẻ có thông minh đến mấy, cha mẹ vẫn phải chỉ dạy cho con điều này

Điện ảnh - Ứng Hà Chi - 31/07/2025 12:00
Từ câu hỏi ngây thơ của con, tôi chợt nhận ra bản thân cũng cần học cách trò chuyện và đồng hành cùng con một cách tinh tế hơn.

Ngày càng nhiều đứa con "biến mất" trong chính gia đình mình

Phong cách sống - Thiên Ân - 31/07/2025 11:00
Sẽ không bao giờ là quá muộn để hỏi một câu nhẹ nhàng: "Dạo này con có ổn không?".

Gia cảnh đáng thương và cách hành xử 10 điểm của nữ sinh giữa lũ lịch sử ở Nghệ An

Truyền cảm hứng - Hải My - 31/07/2025 10:00
Bạn này vừa đẹp người, vừa đẹp nết”, một cư dân mạng bình luận.

Mẹ bé gái 13 tuổi chia sẻ hành trình tìm con: gia đình kiểm soát chặt chẽ nhưng vẫn bị bất ngờ

Kỹ năng - Trang Đào - 31/07/2025 09:00
"Em xin gửi lời biết ơn sâu sắc tới tất cả mọi người,” – người mẹ mở đầu bài chia sẻ sau khi con gái được đón về vào chiều Chủ nhật, ngày 27/7. Bé Kiều Tr. được tìm thấy vào thứ Bảy, 26/7, sau khi mất tích từ ngày 24/7.

Tỉnh thức - Osho

Tủ sách - FN - 31/07/2025 08:00
Ở "Tỉnh thức" (Awareness) tác phẩm mới nhất vừa ra mắt, Osho bàn tới một vấn đề mà suốt hàng ngàn năm nay nhân loại không ngừng tìm hiểu, đó là sự tỉnh thức.

Phía bên kia của công nghệ

Blog GS John VU - GS John Vu - 30/07/2025 13:00
Một giáo sư về xã hội học bảo tôi: “Trong cuộc khủng hoảng tài chính, nhiều người mất việc ở mức cao nhất trong nhiều năm. Nếu mọi sự không cải thiện sớm, họ sẽ không bao giờ có khả năng phục hồi khi việc làm của họ sẽ bị những người trẻ hơn sớm chiếm mất.”

Xem "Sex Education", tôi tìm thấy bài học giúp con gái tuổi dậy thì luôn ngẩng cao đầu trong mọi mối quan hệ

Điện ảnh - Mỹ Hạnh - 30/07/2025 12:00
Tôi không ngờ, bộ phim "Sex Education" lại chứa đựng nhiều bài học sâu sắc đến thế.

ChatGPT gây sốc khi khuyến khích người dùng tự gây tổn thương

Kỹ năng - T.Thủy - 30/07/2025 11:00
Một cuộc điều tra của tạp chí The Atlantic (Mỹ) đã phơi bày những lỗ hổng đáng báo động trong hệ thống bảo mật của ChatGPT.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 6, 01/08/2025