Đầu tư thông minh - 7 sự thật thú vị về thị trường mà không ai nói cho bạn biết

Sự thật 1: Sự điều chỉnh giá xảy ra trung bình mỗi năm một lần

Bạn đã bao giờ nghe các chuyên gia tài chính trên hai kênh CNBC hoặc MSNBC ở Mỹ nói về thị trường chứng khoán chưa? Họ thật sự xuất sắc trong việc làm cho thị trường chứng khoán nghe có vẻ vô cùng kịch tính đúng không? Thay vì bị phân tâm bởi những thông tin nhiễu loạn từ các “chuyên gia” này, bạn nên tập trung vào sự kiện then chốt. Ví dụ: kể từ năm 1900, năm nào cũng xuất hiện sự điều chỉnh giá trong thị trường chứng khoán.

Điều đó cho thấy những đợt điều chỉnh của thị trường chỉ là một phần trong thông lệ của trò chơi. Thay vì sống trong nỗi sợ về chúng, bạn phải chấp nhận chúng như những sự kiện diễn ra thường xuyên - như bốn mùa xuân, hạ, thu, đông. Chưa hết! Theo ghi nhận, một đợt điều chỉnh giá bình thường chỉ kéo dài 54 ngày - chưa tới hai tháng! Nói cách khác, hầu hết các giai đoạn điều chỉnh của thị trường đều biến mất trước khi bạn kịp nhận ra.

Tuy nhiên, khi đang trải qua giai đoạn điều chỉnh của thị trường, bạn có thể thấy mình trở nên dễ dao động và chỉ muốn bán tống bán tháo cổ phiếu vì lo rằng mình sẽ bị thiệt nhiều hơn nếu không bán. Nhưng hãy nhớ chỉ cần bạn vững tay chèo, cơn dông trước mắt sẽ sớm qua đi.

Sự thật 2: Có chưa đến 20% đợt điều chỉnh giá tạo ra thị trường giá xuống

Khi thị trường bắt đầu bị xáo trộn mạnh - đặc biệt là khi nó sụt giảm hơn 10% - nhiều người không thể chịu đựng được nỗi bất an và bắt đầu bán tháo vì sợ sự sụt giảm này có thể biến thành vòng xoáy tử thần. Chẳng phải họ chỉ đang hành động hợp lý và thận trọng sao? Thực tế thì không phải vậy. Chưa tới 1/5 các đợt điều chỉnh giá leo thang đến mức tạo thành một thị trường giá xuống. Nói cách khác, 80% các đợt điều chỉnh giá không tạo thành thị trường giá xuống.

Nếu bạn hoảng sợ và chuyển chứng khoán thành tiền mặt trong thời gian thị trường đang điều chỉnh, đó có thể là hành động ngốc nghếch vì có thể thị trường sẽ phục hồi ngay sau đó. Khi bạn hiểu rằng phần lớn các đợt điều chỉnh giá của thị trường không tệ đến mức đó, bạn sẽ dễ giữ được bình tĩnh hơn và chống lại cám dỗ nhấn nút “bán tháo” ngay khi nhìn thấy dấu hiệu đầu tiên của sự hỗn loạn.

Sự thật 3: Không ai có thể liên tục dự đoán chính xác thị trường sẽ tăng hay giảm

Các phương tiện truyền thông thường lan truyền một chuyện hoang đường rằng nếu đủ thông minh, bạn có thể dự đoán các động thái của thị trường và tránh được khi nó suy thoái. Tôi không biết bạn cảm thấy thế nào về các bà tiên hoặc ông già Noel. Tuy nhiên, khi nói đến tài chính, tốt nhất bạn nên nhìn vào sự thật. Thật ảo tưởng khi nghĩ rằng bạn hoặc tôi đã thành công đoán đúng thời điểm thị trường vì đã nhảy vào và thoát ra vào đúng lúc.

Sự thật 4: Thị trường tăng theo thời gian bất chấp nhiều đợt suy giảm ngắn hạn

Chỉ số S&P 500 có mức giảm trung bình 14,2% một năm kể từ năm 1980 đến cuối năm 2015. Nói cách khác, những đợt thị trường sụt giảm này diễn ra đều đặn trong suốt 36 năm. Một lần nữa, không có gì phải sợ - đây chỉ là chuyện mùa đông xuất hiện vào thời điểm mà nó vẫn thường xuất hiện mỗi năm. Nhưng bạn biết điều gì làm tôi sửng sốt không? Mặc dù có mức sụt giảm trung bình 14,2% một năm, thị trường chứng khoán Mỹ vẫn đạt lợi nhuận dương trong 27 trên tổng số 36 năm qua, tức 75% tổng thời gian! Nó nhắc rằng nhìn chung, thị trường thường tăng nếu xét trong thời gian dài - dù trên chặng đường dài đó có không ít ổ gà.

Sự thật 5: Theo ghi nhận, thị trường giá xuống xảy ra mỗi 3-5 năm một lần

Đầu tiên, bạn cần biết là đã có 34 thị trường giá xuống xuất hiện trong 115 năm từ 1900 đến 2015. Nói cách khác, trung bình, thị trường giá xuống diễn ra gần 3 năm một lần. Gần đây hơn, thị trường giá xuống xuất hiện thưa hơn một chút: trong 70 năm kể từ năm 1946, chỉ có 14 thị trường giá xuống. Đó là tần suất 5 năm một lần. Như vậy, các thị trường giá xuống trong quá khứ thường xảy ra mỗi 3 hoặc 5 năm một lần. Với tốc độ đó, nếu bạn 50 tuổi, khả năng cao là bạn sẽ còn trải qua tám hoặc mười lần thị trường giá xuống khác nữa!

Mọi thứ sẽ tồi tệ đến mức nào khi thị trường thật sự sụp đổ? Các nhà đầu tư thành công nhất tận dụng toàn bộ nỗi sợ và sự u ám đó, sử dụng những giai đoạn hỗn loạn để đầu tư nhiều tiền hơn với giá hời. John Templeton, một trong những nhà đầu tư vĩ đại nhất của thế kỷ trước, người đã làm giàu từ việc mua cổ phiếu giá rẻ giữa Chiến tranh Thế giới thứ hai đã giải thích: “Cơ hội đầu tư tốt nhất đến từ những lần thị trường làm người ta bi quan nhất”.

Sự thật 6: Thị trường giá xuống trở thành thị trường giá lên và kẻ bi quan trở thành người lạc quan

Bạn có nhớ thế giới dường như mong manh dễ vỡ như thế nào vào năm 2008 khi các ngân hàng sụp đổ và thị trường chứng khoán thế giới rơi tự do không? Khi tưởng tượng ra viễn cảnh đó, bạn có thấy nó tăm tối và nguy hiểm không?

Như bạn có thể thấy, thị trường chứng khoán cuối cùng đã chạm đáy vào ngày 9/3/2009. Bạn có biết chuyện gì xảy ra sau đó không? Chỉ số S&P 500 tăng 69,5% trong 12 tháng tiếp theo. Thật là một cú lội ngược dòng ngoạn mục! Mới phút trước, thị trường đang chao đảo. Ngay phút sau đó, chúng ta bắt đầu thấy một trong những thị trường giá lên chấn động nhất lịch sử xuất hiện! Khi tôi viết những điều này vào cuối năm 2016, chỉ số S&P 500 đã tăng đáng kinh ngạc lên 266% kể từ mức thấp nhất vào tháng 3/2009.

Bạn có thể nghĩ rằng đây là một sự kiện kỳ lạ. Nhưng như bạn có thể thấy, tình trạng thị trường giá xuống đột ngột nhường chỗ cho thị trường giá lên đã lặp đi lặp lại ở Mỹ trong 75 năm qua.

Sự thật 7: Mối nguy lớn nhất là không tham gia vào thị trường

Tôi hy vọng đến lúc này bạn đã đồng ý với tôi rằng chúng ta không thể nào canh đúng thời điểm để tham gia hoặc rút khỏi thị trường. Mặc dù vậy, khi thị trường dao động gần mức cao nhất mọi thời đại, bạn có thể bị cám dỗ chơi theo lối an toàn bằng cách ôm khư khư tiền mặt đứng ngoài cuộc chơi chờ đến khi giá cổ phiếu giảm mới mua vào. 

Vấn đề là đứng ngoài cuộc chơi dù chỉ trong một khoảng thời gian ngắn cũng có thể là sai lầm đắt giá nhất đời bạn. Từ năm 1996 đến năm 2015, S&P 500 cho lợi nhuận trung bình 8,2% một năm. Nhưng nếu bạn bỏ lỡ 10 ngày giao dịch đạt đỉnh trong 20 năm đó, lợi nhuận của bạn sẽ giảm xuống chỉ còn 4,5% một năm. Bạn tin được không? Lợi nhuận của bạn bị giảm gần một nửa chỉ vì bạn bỏ lỡ 10 ngày giao dịch tốt nhất trong 20 năm! 

Chuyện này còn có thể tồi tệ hơn! Nếu bạn bỏ lỡ 20 ngày giao dịch đạt đỉnh, lợi nhuận của bạn sẽ giảm từ 8,2% một năm xuống còn 2,1%. Và nếu bạn bỏ lỡ 30 ngày? Lợi nhuận của bạn bốc hơi, toàn bộ về 0! 

Bên cạnh đó, một nghiên cứu của JPMorgan phát hiện 6 trong số 10 ngày mua vào tốt nhất trên thị trường trong 20 năm qua diễn ra trong vòng hai tuần lễ của 10 ngày đen tối nhất. Bài học ở đây là nếu hoảng loạn và bán cổ phiếu sai thời điểm, bạn sẽ bỏ lỡ những ngày tuyệt vời sau đó, quãng thời gian mà các nhà đầu tư kiên nhẫn kiếm được gần như toàn bộ lợi nhuận của họ trong năm.

Nói cách khác, sự hỗn loạn của thị trường không phải là điều đáng sợ. Đó là cơ hội lớn nhất để bạn thực hiện bước nhảy vọt đến tự do tài chính. Bạn không thể giành chiến thắng nếu cứ ngồi lì trên băng ghế dự bị. Bạn phải tham gia vào cuộc chơi. Nỗi sợ không bao giờ được tưởng thưởng, nhưng sự dũng cảm thì có phần thưởng của nó.

Anthony Robbins