Câu đố Tiếng Việt: Vì sao nói là 'trộm vía'?

Ứng Hà Chi20/08/2022 09:30
Câu đố Tiếng Việt: Vì sao nói là 'trộm vía'?

Có bao giờ bạn thắc mắc về nguồn gốc của cách gọi "trộm vía" không?

Tiếng Việt thật giàu đẹp và phong phú! Để diễn tả một sự vật, hiện tượng có nhiều lối nói khác nhau. Nhiều cụm từ hay cách nói có từ xa xưa, được lưu truyền từ đời này qua đời khác nhưng ít ai hiểu được ý nghĩa sâu xa của nó. Những cụm từ thú vị phải kể đến như: Chuột rút, giời leo, vọp bẻ, nghèo rớt mồng tơi,… Và từ "trộm vía" cũng là một từ khiến nhiều người thắc mắc về nguồn gốc của nó.

Tại một số địa phương, nhất là miền Bắc, khi khen một đứa bé, người ta thường thêm từ "trộm vía" ở trước. Chẳng hạn như: "Trộm vía bé kháu khỉnh quá!", "Trộm vía bé ngoan quá!",… Vậy vì đâu hình thành lối khen trẻ nhỏ như vậy?

Câu đố Tiếng Việt: Vì sao nói là trộm vía? - Ảnh 1.

Nguồn: Tiếng Việt giàu đẹp

Theo nhà nghiên cứu Nguyễn Hùng Vĩ, cách nói "trộm vía" bắt nguồn từ quan niệm "ba hồn bảy vía" trong dân gian. Người Việt quan niệm hồn vía là năng lượng tinh thần để con người sống khoẻ mạnh. Người mang bệnh là người có một vía nào đó bị xâm phạm do những tác động bên ngoài.

Người xưa cho rằng vía trẻ em còn yếu, cần được giữ gìn nên trước khi khen, phải "xin phép" các vía trước. Vì vậy mà có cách nói "trộm vía" như ngày nay chúng ta thường dùng.

Chúng ta cần lưu ý rằng ở đây, "trộm vía" được dùng như một lời xin phép, nhưng như vậy không có nghĩa "trộm" tương đương với "xin phép". Điều này cũng giống như người Việt khi gặp nhau hay hỏi "Anh/chị đang đi đâu đấy?" thay cho lời chào. Nhưng điều này không nói lên rằng "đi đâu đấy" có nghĩa là "chào".

Theo Đại Nam Quốc Âm Tự Vị, từ "trộm" ban đầu có nghĩa là "lén lút". Trong Việt Nam tự điển của Hội Khai Trí Tiến Đức cũng giảng: "Trộm: Lén giấu, thầm vụng". Vậy bên cạnh nghĩa "lấy đi tài sản của người khác khi họ không để ý", "trộm" còn có thể dùng để chỉ chung sắc thái "lén, vụng". Vì thế, "trộm vía" có thể hiểu sát nghĩa là "xin lén các vía (để khen em bé)".

Tất nhiên việc phân tích sát nghĩa sẽ dễ gây khó hiểu, vậy nên chúng ta có thể xem đây là một lời xin phép. Điều này cũng giống như "xin lỗi" hiểu cho sát là "xin lấy lỗi về". Nhưng như vậy thì khá rối rắm nên chỉ cần hiểu đơn giản đây là lời dùng để bày tỏ sự ăn năn khi phạm phải sai lầm.

Tóm lại, "trộm vía" nghĩa là "lén các vía (để làm gì đó)", hiểu nôm na là một lời xin phép.

Ngôn ngữ Việt thật thú vị phải không nào? Hy vọng qua bài viết, bạn sẽ có thêm kiến thức hữu ích về quan niệm dân gian cũng như nguồn gốc của cách khen "trộm vía" đối với trẻ nhỏ.

 


Gửi bình luận
(0) Bình luận
1

Top 3 cao thủ chưa từng lộ diện trong truyện Kim Dung, Độc Cô Cầu Bại chỉ xếp thứ 2

Bài viết này sẽ hé lộ danh tính và xếp hạng ba vị đại cao thủ "ẩn dật" này.
2

Ảnh địa phận 29 tỉnh thành chỉ còn trong kỷ niệm, chạm cảm xúc nhiều người

Từ năm 2020 tới nay, anh Duy An rong ruổi tới khắp các vùng miền trên Tổ quốc, ghi lại bức ảnh về địa phận từng tỉnh thành. Không ngờ bộ ảnh nhận sự quan tâm đặc biệt do chạm tới cảm xúc nhiều người.
3

Là tôi, con người đây mà

Cốc, cốc, cốc, ai gọi đó? - Tôi là người - Nếu là người, cho xem…?
4

Người đàn ông cưới AI làm "vợ hai", cuộc hôn nhân viên mãn suốt 5 năm nhưng bối rối khi cô ấy đề nghị sinh con

Mỗi ngày, cặp đôi cùng nhau nấu ăn, xem phim và đi dã ngoại lãng mạn. Thực tế, Travis luôn mang Lily Rose theo bên mình mọi lúc mọi nơi – chủ yếu là vì cô ấy sống trong túi anh, với tư cách là người vợ AI.
5

3 cao thủ khiến Trương Tam Phong thua xa: Có người chỉ dùng kiếm trúc tước hết vũ khí của 2.000 binh sĩ

Ai vượt mặt Trương Tam Phong về võ công trong thế giới kiếm hiệp Kim Dung?

YouTuber gây sốc khi thiết kế chân robot cho… trăn

Video quá trình chế tạo chân robot để giúp một con trăn “đi bộ” của một YouTuber đã đạt được hàng triệu lượt xem chỉ trong vài ngày.

Bí mật thú vị của các tổng thống Mỹ

Từ George Washington, vị Tổng thống đầu tiên cho tới người đương nhiệm Barack Obama đều chứa đựng nhiều bí mật lý thú và gây tò mò cho công chúng.

Giấc mơ trường sinh và cái chết bí ẩn của Tần Thủy Hoàng

Luôn ám ảnh về cái chết, Tần Thủy Hoàng luôn khao khát tìm kiếm một phương thuốc trường sinh. Tuy nhiên, khao khát này dường như lại khiến vị hoàng đế Trung Quốc sớm trở về thế giới bên kia.

Chú chó trốn khỏi kẻ trộm giữa mưa và cử chỉ được khen hết lời của 2 cô gái lạ

Mỗi một cử chỉ đẹp, dù nhỏ đến đâu cũng rất đáng trân trọng.

Nhân viên nghỉ trưa ở một công ty tại TP.HCM được “phục vụ” miễn phí đủ thứ

1 tiếng 30 phút nghỉ trưa ở một công ty tại TP.HCM nhân viên được “phục vụ” mọi dịch vụ như đi nghỉ dưỡng, từ ăn uống, ngủ nghỉ, làm đẹp,… đều có đủ.

Bộ sưu tập mô hình máy bay của chàng trai 10x ở Hà Nội

Sinh năm 2002, Võ Hoàng Hiếu hiện đang là sinh viên năm 3 chuyên ngành Cơ khí tại Đại học Thủy Lợi đã dựng hàng trăm máy bay mô hình.

Nét đẹp văn hóa thờ Mẫu Tứ Phủ được đưa vào BST 'Dạ yến nhà quan'

Với nét đẹp trong tín ngưỡng thờ Mẫu Tứ Phủ, NTK Hoài Sang đã thổi hồn vào 40 mẫu thiết kế mang tên "Dạ yến nhà quan" đầy sáng tạo.

Ngôi làng 'bác học' 1000 năm tuổi tại Việt Nam

Ngôi làng 1000 năm tuổi nằm bên sông Hồng đang thu hút sự chú ý của bạn bè quốc tế và cả giới trẻ thủ đô.

Mẹ bé gái 13 tuổi chia sẻ hành trình tìm con: gia đình kiểm soát chặt chẽ nhưng vẫn bị bất ngờ

Kỹ năng - Trang Đào - 31/07/2025 09:00
"Em xin gửi lời biết ơn sâu sắc tới tất cả mọi người,” – người mẹ mở đầu bài chia sẻ sau khi con gái được đón về vào chiều Chủ nhật, ngày 27/7. Bé Kiều Tr. được tìm thấy vào thứ Bảy, 26/7, sau khi mất tích từ ngày 24/7.

Tỉnh thức - Osho

Tủ sách - FN - 31/07/2025 08:00
Ở "Tỉnh thức" (Awareness) tác phẩm mới nhất vừa ra mắt, Osho bàn tới một vấn đề mà suốt hàng ngàn năm nay nhân loại không ngừng tìm hiểu, đó là sự tỉnh thức.

Phía bên kia của công nghệ

Blog GS John VU - GS John Vu - 30/07/2025 13:00
Một giáo sư về xã hội học bảo tôi: “Trong cuộc khủng hoảng tài chính, nhiều người mất việc ở mức cao nhất trong nhiều năm. Nếu mọi sự không cải thiện sớm, họ sẽ không bao giờ có khả năng phục hồi khi việc làm của họ sẽ bị những người trẻ hơn sớm chiếm mất.”

Xem "Sex Education", tôi tìm thấy bài học giúp con gái tuổi dậy thì luôn ngẩng cao đầu trong mọi mối quan hệ

Điện ảnh - Mỹ Hạnh - 30/07/2025 12:00
Tôi không ngờ, bộ phim "Sex Education" lại chứa đựng nhiều bài học sâu sắc đến thế.

ChatGPT gây sốc khi khuyến khích người dùng tự gây tổn thương

Kỹ năng - T.Thủy - 30/07/2025 11:00
Một cuộc điều tra của tạp chí The Atlantic (Mỹ) đã phơi bày những lỗ hổng đáng báo động trong hệ thống bảo mật của ChatGPT.

AI đang lấy gì từ công việc của con người?

Suy ngẫm - TTXVN - 30/07/2025 10:00
AI không thay thế toàn bộ công việc, mà đang dần “lấy” những nhiệm vụ nhất định - có thể là phần nhàm chán hoặc phần sáng tạo, tùy cách con người sử dụng công nghệ.

Nơi vết thương ánh sáng rọi vào – Dành tặng những ai chưa từng được chữa lành từ tổn thương gia đình

Từ sách - Phim - Minh Hằng - 30/07/2025 09:00
Có một sự thật, cay đắng và khó chấp nhận, rằng không phải gia đình nào cũng là chốn bình yên, là nơi trú ẩn an toàn để mỗi đứa trẻ lớn lên và phát triển trọn vẹn.

Quyền chủ tịch Huawei nói thẳng với những sinh viên muốn trở nên ưu tú rèn đúng 2 thứ

Phong cách sống - Trang Đào - 30/07/2025 08:00
Trong bài phát biểu mới nhất tại một trường đại học tại Thâm Quyến, quyền Chủ tịch kiêm Giám đốc tài chính Huawei Mạnh Vãn Chu đã chỉ ra cho các sinh viên những điểm quan trọng để thành công.

Hồi ký của cựu Tổng thống Joe Biden được đấu giá 10 triệu USD

Giải trí - TĐ - 29/07/2025 13:00
Cựu tổng thống cho biết ông đã “làm việc cật lực” cho cuốn sách này, vốn sẽ tập trung vào nhiệm kỳ của ông tại Nhà Trắng.

Sống sót kỳ diệu sau cơn đau tim, người phụ nữ kể về cảm giác kỳ lạ khi sang "thế giới bên kia"

Suy ngẫm - Lam Chi - 29/07/2025 12:00
Người phụ nữ đang viết một cuốn sách kể về trải nghiệm đáng kinh ngạc của mình ở “thế giới bên kia”.

8 thủ thuật tâm lý giúp bạn thu phục người khác dễ dàng

Kỹ năng - Nguyệt Ánh - 29/07/2025 11:00
Gọi tên đối phương thường xuyên trong cuộc trò chuyện là một trong những thủ thuật tâm lý đơn giản nhưng vô cùng hiệu quả giúp bạn chiếm được cảm tình của họ.

TP.HCM có một “câu lạc bộ tuổi già” đặc biệt: Bán vé số, bơm xe, nấu cơm chung mỗi ngày

Truyền cảm hứng - Nam An - Ảnh, Clip: Di Anh - 29/07/2025 10:00
Quán trọ Sài Gòn Bao Dung là mái ấm nhỏ giữa lòng thành phố, nơi cưu mang và chở che những cụ già neo đơn, giúp họ có chốn đi về, bữa cơm ấm lòng và một gia đình thứ hai để nương tựa lúc xế chiều.

Xem Doraemon thấy Nobita quá tội nghiệp, giờ lớn lên mới nhận ra người cần được thương là mình!

Điện ảnh - Đông - 29/07/2025 09:00
Tuổi thơ tôi từng khóc cho Nobita. Bây giờ, tôi khóc cho chính mình.

Sức mạnh của người thấu cảm - Vẻ đẹp trong sự nhạy cảm của bạn

Từ sách - Phim - TĐ - 29/07/2025 08:00
 “Sự nhạy cảm của tôi là một siêu năng lực!"

Phỏng vấn xin việc các công ty toàn cầu

Blog GS John VU - GS John Vu - 28/07/2025 13:00
Tôi đã nhận được nhiều email hỏi về “việc làm với các công ti toàn cầu” mà tôi đã viết vài tuần trước đây. Nhiều người hỏi về cách qua được cuộc phỏng vấn với họ, cho nên sau đây là vài lời khuyên:
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 5, 31/07/2025