Lời khuyên dành cho thầy cô - Hiện tượng ‘bộ tộc kiến’ của Trung Quốc

Quang Thanh21/02/2023 08:00
Lời khuyên dành cho thầy cô - Hiện tượng ‘bộ tộc kiến’ của Trung Quốc

“Bộ tộc kiến” chỉ những sinh viên tốt nghiệp đại học, nhập cư vào các thành phố lớn với hy vọng tìm một cuộc sống tốt hơn nhưng chỉ tìm được những công việc lương thấp, sinh sống ở những nơi tồi tàn và kiên nhẫn chờ thời.

Nhiều năm trước, khi tôi dạy chuyên ngành kỹ sư phần mềm ở Trung Quốc, một giáo sư dạy môn kinh tế đưa tôi đến một khu công nghiệp, nơi hàng trăm cơ xưởng đang hoạt động. Ông ấy nói: “Chúng tôi có lực lượng lao động rộng khắp và chi phí thấp nhất thế giới. Mục đích của chúng tôi là trở thành công xưởng của thế giới”. Tôi hỏi: “Chuyện gì sẽ xảy ra nếu thế giới không còn nhu cầu về nhân công?”. Ông ấy cười: “Các nhà máy chế tạo luôn cần nguồn nhân lực, làm sao chuyện đó có thể xảy ra được?”.

Khi sinh viên tốt nghiệp không có việc làm

Đúng là vào thời điểm đó thì như vậy. Nhưng gần đây, khi tôi quay trở lại dạy ở Trung Quốc, vị giáo sư ấy cho tôi biết nạn thất nghiệp ở đây đang gia tăng. Ông ấy nói: “Công nghệ đang thay đổi nhiều thứ và tự động hóa đã thế chỗ nhiều nhân công. Ngày càng có nhiều người lao động không có việc làm. Khi nền kinh tế thịnh vượng, chỉ số tiêu dùng cao sẽ kích thích các công ty sản xuất nhiều hơn và cần nhiều nhân công hơn, nhưng nền kinh tế không phát triển như mong đợi”.

Tôi đồng cảm với ông ấy: “Lý thuyết đó chỉ đúng trong quá khứ. Với xu hướng toàn cầu hóa, các nhà máy trên thế giới sẽ được dịch chuyển đến bất kỳ nơi nào có chi phí thấp nhất vì các doanh nghiệp cần tối đa lợi nhuận. Ngày nay, Trung Quốc không còn là nước có chi phí thấp nhất thế giới và không thể cạnh tranh được với các nước có chi phí thấp hơn, chẳng hạn như ở châu Phi. Tuy nhiên, xu hướng đó chỉ mới bắt đầu, chẳng mấy chốc công nghệ tự động hóa tinh vi sẽ dẫn đến việc robot thay thế nhân công, thì ngay cả các nước có chi phí thấp nhất cũng không thể cạnh tranh với máy móc tự động.

Tôi nghĩ các nhà kinh tế cũng cần nghiên cứu về công nghệ để hiểu những thay đổi xảy ra trong thời đại thông tin này. Nhiều học thuyết kinh tế đang được giảng dạy vốn dành cho thời đại công nghiệp - thời đại mà chi phí thấp và xuất khẩu sản phẩm là những nhân tố then chốt. Ngày nay, những học thuyết này đã không còn phù hợp nữa. Thay vì tập trung vào sản xuất và xây dựng thêm nhiều nhà máy, các ông nên ưu tiên cải tiến giáo dục trong lĩnh vực công nghệ để đào tạo ra nhiều lao động trí thức trước khi quá muộn”.

 Ông ấy thắc mắc: “Hiện nay chúng tôi có nhiều sinh viên đại học hơn bao giờ hết và số người tốt nghiệp đại học đang tăng lên tới vài triệu người mỗi năm. Chúng tôi đều hy vọng rằng thế hệ này sẽ có những cơ hội tốt hơn thế hệ trước nhưng trong một số lĩnh vực vẫn có nhiều sinh viên tốt nghiệp không có việc làm, làm thế nào họ có thể đóng góp được cho nền kinh tế?”.

Tôi nêu quan điểm: “Vấn đề là nền kinh tế của các ông vẫn dựa trên việc gia công sản xuất. Nếu không ưu tiên tạo ra môi trường việc làm cho người lao động có trình độ cao, nhiều sinh viên ra trường sẽ không tìm được việc làm phù hợp. Một vấn đề nữa là hệ thống giáo dục ở đất nước các ông hầu như không có sự đổi mới đáng kể, nên sinh viên tốt nghiệp không có những kỹ năng mà thị trường việc làm toàn cầu đang cần. Do đó, những người tốt nghiệp đại học không thể đi làm việc ở nước khác, trong khi khắp nơi trên thế giới đều đang thiếu hụt các chuyên viên có kỹ năng”.

Vị giáo sư đồng ý với tôi và cho rằng đó là một khoảng cách khó lấp đầy. Đó là lý do tại sao trong xã hội Trung Quốc có hiện tượng “bộ tộc kiến”, tức là tình trạng hàng triệu người tốt nghiệp đại học không có việc làm, ở lại thành phố, sống chen chúc trong tầng hầm của các tòa nhà hay khắp các ngõ hẻm để kiếm việc làm. Nhiều người nản chí, sa vào các hoạt động phạm pháp hay nghiện ngập. “Ông đã đọc quyển sách Bộ tộc kiến của giáo sư Liêm Tư chưa?”, vị giáo sư hỏi tôi.

Một “thế hệ bị lãng phí”

“Bộ tộc kiến” chỉ những người trẻ tốt nghiệp đại học thuộc thế hệ 8x, nhập cư vào các thành phố lớn với hy vọng tìm một cuộc sống tốt hơn nhưng thất nghiệp triền miên hoặc chỉ tìm được những công việc lương thấp, trái với ngành nghề, sinh sống ở những nơi tồi tàn và kiên nhẫn chờ thời (sống theo bầy đàn như loài kiến). Tác phẩm Bộ tộc kiến là kết quả của một nghiên cứu trong hai năm, phỏng vấn 600 sinh viên có bằng đại học sống lây lất ở vùng ven các thành phố lớn Trung Quốc.

Tôi nói với ông là tôi đã đọc quyển sách. Thật đáng buồn khi những người có trình độ đại học lại không thành công với nghề nghiệp mình đã chọn. Tôi cũng nói thêm với ông: “Với trách nhiệm của người làm giáo dục, chúng ta cần tìm ra giải pháp vì nếu không có giải pháp đúng đắn, chúng ta sẽ có một ‘thế hệ bị lãng phí’ và có thể trở thành gánh nặng cho xã hội. Một hệ quả rất có thể xảy ra là những người bị thất nghiệp trong một thời gian dài sẽ trở nên tách biệt khỏi xã hội và tham gia vào những hoạt động không mong muốn hay trái đạo đức. Nhiều nhà kinh tế đã cảnh báo về những quả bom hẹn giờ này”.

Vị giáo sư trông có vẻ tâm tư: “Tôi biết điều đó. Tôi cùng với các giáo sư kinh tế học khác đang thảo luận về việc làm thế nào để chuyển biến nền kinh tế từ nền kinh tế sản xuất sang nền kinh tế sáng tạo”.

Tôi gửi gắm vài lời với ông: “Để làm được điều này, mọi thứ đều phải bắt đầu từ hệ thống giáo dục. Hiện nay chỉ có vài nước đi đúng hướng như Nhật Bản, Hàn Quốc và Singapore. Nhiều nước khác vẫn còn tin rằng chỉ cần chuyển đổi mục tiêu phát triển quốc gia từ ‘công xưởng của thế giới’ thành ‘trung tâm công nghệ cao’ thì đã thành công. Đây là quan điểm sai lầm vì sáng tạo công nghệ đòi hỏi phải có lao động tri thức làm lực lượng then chốt chứ không đơn thuần chỉ cần xây dựng thêm nhiều khu công nghệ. Sự chuyển đổi phải bắt đầu từ một nền giáo dục lấy công nghệ làm then chốt, trong đó giáo dục STEM cần được chú trọng.

Một thực tế đáng lưu ý là nền kinh tế sản xuất đòi hỏi ‘sức mạnh cơ bắp’ trong khi nền kinh tế sáng tạo đòi hỏi ‘sức mạnh trí não’. Do đó, một hệ thống giáo dục mạnh là điều kiện tiên quyết. Khuyến khích nhiều học sinh thi vào đại học là cách để phát triển nguồn nhân lực có kỹ năng, hướng đến xây dựng nền kinh tế dựa trên sáng tạo công nghệ. Nhưng nếu hệ thống giáo dục không được cải tiến đồng thời bằng cách chú trọng hơn vào lĩnh vực công nghệ thì các ông sẽ chỉ tạo ra một thế hệ tốt nghiệp đại học ‘dễ bị tổn thương về kinh tế’ với khả năng thất nghiệp cao”.


Gửi bình luận
(0) Bình luận
1

‘Thuyết Mặc Kệ Họ’ - Bí quyết để ngừng lo âu

Điều gì sẽ xảy ra nếu chìa khóa dẫn đến hạnh phúc, thành công và tình yêu chỉ là ba từ đơn giản: hãy để họ.
2

Sức mạnh của người thấu cảm - Vẻ đẹp trong sự nhạy cảm của bạn

 “Sự nhạy cảm của tôi là một siêu năng lực!"
3

Tại sao có lúc bạn lại trở thành ‘Người lạ với chính ta’?

Tâm thần học đã làm thay đổi thế giới bằng cách đưa nỗi đau tinh thần ra khỏi bóng tối của mê tín và đặt nó vào ngôn ngữ của khoa học, giúp những người từng bị xem là “ma quỷ ám” thành những bệnh nhân có thể được chữa trị và đồng cảm.
4

‘Tiến vào đồng cỏ hoang’ - Câu chuyện ngụ ngôn về những bất đồng với mẹ

Đây là câu chuyện ngụ ngôn xoay quanh những sự việc xảy ra với một cậu bé và bạn gấu Walter, khi cả hai bỏ trốn khỏi nhà. Bởi cậu bé cảm thấy bị mất tự do và quá chán nản với việc phải ngoan ngoãn, tuân theo những qui tắc do mẹ đặt ra.
5

Nơi vết thương ánh sáng rọi vào - Vì sao lời trách móc dễ dẫn ta vào ngõ cụt?

Nhớ rằng ai cũng đang chiến đấu với những cuộc chiến riêng, đồng cảm sẽ giúp ta bớt khắt khe.

Warren Buffett tiết lộ 5 sự thật về đầu tư mà các chuyên gia tài chính không muốn bạn biết

Trong mắt huyền thoại đầu tư xứ Omaha, giá trị duy nhất của các chuyên gia dự đoán chứng khoán chính là làm cho mấy ông thầy bói trông có vẻ tốt đẹp hơn.

Làm chủ cuộc đời, tự giải mã hành vi qua 'Sao ta làm điều ta làm'

Sao ta làm điều ta làm, tác phẩm thú vị của Edward L. Deci, Richard Flaste (do First News và NXB Dân Trí vừa ấn hành), sẽ góp phần giúp người đọc thấu hiểu động lực, giải mã hành vi, làm chủ cuộc đời mình và của những người liên quan.

'Lời tiên tri Celestine' - Cuộc sống, tiền bạc và mối quan hệ dưới góc nhìn năng lượng

Nếu bạn đang đi lượn nhà sách, bỗng nhiên một cuốn sách vô tình rơi xuống chân bạn, điều đó không hề… vô tình hay ngẫu nhiên.

‘Đầu tư thông minh’ - Bí quyết của các bậc thầy tài chính giúp bạn kiếm lời từ biến động thị trường

Cuốn sách tiết lộ cách các nhà đầu tư huyền thoại kiếm lời khi thị trường sụt giá, đồng thời vén màn bí mật những mánh khoé lừa đảo của sói già Phố Wall.

Sao ta làm điều ta làm - Cẩm nang tự chủ trong một thế giới kiểm soát

Cuốn sách “Sao ta làm điều ta làm" của hai tác giả Edward L.Deci và Richard Flaste chính là cuốn cẩm nang giúp bạn khám phá ra hướng đi phù hợp và bền vững để làm chủ cuộc đời mình.

Lời khuyên dành cho thầy cô - Có phải chỉ thầy cô giáo lười mới yêu cầu sinh viên đọc tài liệu

Steve đã phản đối khi được phân công đọc tài liệu trước khi lên lớp vì tin rằng thầy cô giáo phải giữ vai trò chủ yếu, tức là dành phần lớn thời gian ở lớp cho việc giảng bài.

Dám nghĩ lại - 'Cuộc cách mạng’ về tư duy

“Dám Nghĩ Lại” là công trình ngồn ngộn những ví dụ thực tiễn và bằng chứng của hàng thập kỷ nghiên cứu về tái tư duy của giáo sư tâm lý học Adam Grant.

Cà phê muối

“Ta chỉ mất ba giây để nói lời yêu, nhưng phải mất cả cuộc đời để chứng minh điều đó.” - Khuyết danh

Tại sao có lúc bạn lại trở thành ‘Người lạ với chính ta’?

Tâm thần học đã làm thay đổi thế giới bằng cách đưa nỗi đau tinh thần ra khỏi bóng tối của mê tín và đặt nó vào ngôn ngữ của khoa học, giúp những người từng bị xem là “ma quỷ ám” thành những bệnh nhân có thể được chữa trị và đồng cảm.

Xem "Sex Education" tôi bật khóc vì đã tìm ra cách cứu đứa con ngoan giỏi khỏi nguy hiểm

Điện ảnh - Vỹ Đình - 23/08/2025 13:00
Câu nói đó như một tát nước vào mặt tôi. Tôi đã bật khóc nức nở...

Thành công phụ thuộc vào 20% IQ, 80% còn lại nằm ở điều này – Cha mẹ cần biết để nuôi dạy con đúng cách

Kỹ năng - Ứng Hà Chi - 23/08/2025 12:00
Những người có chỉ số thông minh cao chưa chắc đã đạt được nhiều thành tựu trong cuộc sống.

Nếu Đoàn Dự của Thiên Long Bát Bộ đến thế giới Thần Điêu Hiệp Lữ, chỉ có một cao thủ có thể đánh bại

Thư giãn - Nguyệt Phạm - 23/08/2025 11:00
Liệu Đoàn Dự có thể khuynh đảo giang hồ nếu đặt chân đến thế giới Thần Điêu Hiệp Lữ?

Cố gắng làm gì khi có AI: Xu thế mới sau ‘nghỉ việc thầm lặng’, người lao động từ bỏ nỗ lực vì không có tương lai

Suy ngẫm - Băng Băng - 23/08/2025 10:00
Một làn sóng chán nản, từ chối cố gắng đang lan rộng trong người lao động khi AI dần cướp mất công việc của nhiều nhân viên bất kể họ có nỗ lực ra sao.

Tại sao có lúc bạn lại trở thành ‘Người lạ với chính ta’?

Từ sách - Phim - FN - 23/08/2025 09:00
Tâm thần học đã làm thay đổi thế giới bằng cách đưa nỗi đau tinh thần ra khỏi bóng tối của mê tín và đặt nó vào ngôn ngữ của khoa học, giúp những người từng bị xem là “ma quỷ ám” thành những bệnh nhân có thể được chữa trị và đồng cảm.

Học giỏi cách nào đây? Học giỏi không khó, khó là bạn chưa tìm ra cách học khôn ngoan

Từ sách - Phim - Quìn - 23/08/2025 08:00
Bạn có từng tự hỏi vì sao có những bạn học sinh luôn nằm trong top đầu, mà vẫn có thời gian chơi thể thao, giải trí, thậm chí ngủ đủ giấc? Bí quyết của họ không nằm ở tài năng thiên bẩm, mà ở việc lựa chọn cách học hiệu quả.

Kinh doanh khoán ngoài

Blog GS John VU - GS John Vu - 22/08/2025 13:00
Các công ti toàn cầu đã dùng công nghệ thông tin như chiến lược để cải tiến tính hiệu quả, giảm chi phí, tăng lợi nhuận, và cải tiến chất lượng.

Khi cuộc đời cho bạn quả quýt: Thiếu tiền cũng không đáng sợ bằng thiếu thứ này!

Điện ảnh - Ngọc Linh - 22/08/2025 12:00
"Làm chủ” một túp lều tranh với “làm nô lệ trong biệt thự”, chưa biết ai khổ hơn ai.

Cấp cứu giữa đêm vì ngộ độc, bác sĩ nhắc nhở 4 món rất quen nhưng nấu không cẩn thận

Kỹ năng - Ngọc Ái - 22/08/2025 11:00
Sau khi ăn tối khoảng 2 tiếng, người phụ nữ này đột nhiên đau bụng dữ dội, nôn mửa và không nhận ra người thân. Trong khi người nhà cho biết các món trong bữa ăn đều quen thuộc, không có gì đặc biệt.

9 bài học hàng đầu của Mark Twain để sống tốt một cuộc đời đầy thử thách

Suy ngẫm - TĐ - 22/08/2025 10:00
Twain được biết đến với nhiều câu trích dẫn dí dỏm. Dưới đây là những bài học để đời từ Mark Twain đáng để suy ngẫm mỗi ngày!

Những cuốn sách giúp bạn chăm sóc sức khỏe tinh thần từ gốc rễ

Tủ sách - Quìn - 22/08/2025 09:00
Đọc những cuốn sách dưới đây, bạn sẽ thấy việc chăm sóc tinh thần không còn là khái niệm xa xỉ, mà là con đường thực tế để sống cân bằng, bền vững trong một thế giới nhiều biến động.

Bà mẹ ba con làm hoa từ bánh cupcake gây sốt khắp thế giới

Phong cách sống - Hoàng Hà - 22/08/2025 08:00
Dù không qua bất kỳ trường lớp đào tạo nào, thế nhưng với lòng đam mê ẩm thực và nghệ thuật, người mẹ ba con vẫn tạo nên bó hoa bánh cupcake tuyệt đẹp.

Kế hoạch dự án phần mềm

Blog GS John VU - GS John Vu - 21/08/2025 13:00
Theo nhiều nghiên cứu, phần lớn những người quản lí phần mềm đã KHÔNg nhận được đào tạo về quản lí dự án CHÍNH THỨC và nhiều giáo trình quản lí dự án tại đại học KHÔNG thích hợp do thiếu “khía cạnh thực hành”.

Xem Sex Education tôi giật mình, nếu ông bố nào cũng dạy theo kiểu này thì con cái mệt mỏi

Điện ảnh - Thanh Hương - 21/08/2025 12:00
Tôi rùng mình nhớ lại tuổi 15 của bản thân và nhận ra mình đã sai.

3 thông báo Zalo không bao giờ được bỏ qua, coi chừng tài khoản Zalo bị hack

Kỹ năng - KV - 21/08/2025 11:00
Kẻ gian vẫn có thể chiếm đoạt tài khoản nếu bạn lơ là trước 3 dạng thông báo quan trọng dưới đây.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Chủ nhật, 24/08/2025