Công nghệ và xã hội

Lê Thiện23/08/2022 09:53
Công nghệ và xã hội

Một số người nghĩ công nghệ giúp chúng ta hiệu quả hơn nhưng cũng có người nghĩ công nghệ làm chúng ta lười đi. Có quan niệm sai và các ý kiến về công nghệ tuỳ theo bạn nói chuyện với ai.

Một năm trước, một thủ thư nhà trường phàn nàn: “Trong quá khứ sinh viên tới thư viện để tìm thông tin và đọc sách; ngày nay với Internet và Google họ tìm trực tuyến và đọc websites. Dường như là không ai muốn đọc sách nữa.”

Tôi giải thích: “Ngay cả với công nghệ, mọi người vẫn đọc sách chứ. Amazon bán vài triệu cuốn sách một năm và số người mua sách từ cửa hàng trực tuyến vẫn đang tăng. Đừng lo về websites vì cách mọi người đọc tài liệu trực tuyến là khác với cách họ đọc sách in. Tài liệu trực tuyến được thiết kế cho việc đọc ngắn và nhanh, không để tận hưởng hay cho việc đọc sâu. Mọi người đọc sách in khi họ thảnh thơi vì thời gian đọc là một thú vui nhưng họ không thể làm điều đó khi đọc trực tuyến.

Trong tương lai, báo chí và tạp chí sẽ bị thay thế bởi website trực tuyến nhưng sách in sẽ không biến mất bởi vì chúng là cái gì đó mọi người thích thú, suy tư để hiểu sâu hơn. Có chỗ cho tài liệu trực tuyến và có chỗ cho tài liệu in. Tôi không tin websites hay ngay cả sách điện tử có thể thay thế được sách in.”

Vài tháng trước, một sinh viên than: “Phương tiện xã hội phá huỷ khả năng phát triển mối quan hệ con người với con người vì ngày nay mọi người quan hệ với nhau phần lớn trực tuyến qua Facebooks và Twitter.”

Tôi giải thích cho cô ấy: “Các trạm kết nối mạng xã hội được tạo ra để cho mọi người tạo kết nối với người khác. Bạn có thể dùng nó để biết bạn của bạn đang làm gì hay tìm những người bạn cũ và thiết lập lại tình bạn. Bạn cũng có thể dùng những trạm này để làm bạn mới với những người có chung cùng mối quan tâm.”

Tôi bảo cô ấy rằng kết mạng xã hội không thể thay thế được mối quan hệ người với người vì nó xảy ra trong “Thế giới ảo” và có nhiều lầm lạc và sai hướng ở đó. Bạn không có ý tưởng gì về người khác là ai và họ làm gì. Bạn cần cẩn thận trong những người bạn nghĩ là “bạn” của bạn và có giới hạn về điều bạn có thể làm và nên làm. Vì bạn tạo ra hồ sơ cá nhân trên trạm kết mạng xã hội, bạn cũng chia sẻ nhiều thông tin về bản thân bạn với người khác. Điều đó là nguy hiểm vì hackers và kẻ tội phạm có thể dùng chúng để lừa bạn tải xuống phần mềm hại và lan toả chúng cho người khác.

Chẳng hạn, bạn nhận được một đường link từ một “người bạn” bảo bạn về một bài hát mới nhưng một khi bạn bấm vào nó, nó thực tế lại là virus hay chương trình ngựa Tơ roa mà có thể lây nhiễm vào máy tính của bạn. Ngày nay nhiều người “nghiện” kết mạng xã hội vì họ thường xuyên bị bận tâm bởi nhiều cập nhật từ bạn bè; họ càng có nhiều bạn, càng nhiều tin tức tới với họ với đủ kiểu thông tin mà họ không cần. Họ mất kiểm soát cuộc sống của họ vì họ để cho những mạng xã hội này kiểm soát họ.

Công nghệ cũng đang thay đổi cách học sinh học. Ngày nay, học sinh có truy nhập vào nhiều thông tin hơn bất kì thời nào khác trong lịch sử và khối lượng thông tin đang tăng lên nhanh chóng. Học sinh thông minh biết cách dùng công nghệ cho ưu thế của họ, họ biết websites nào nên đọc, thông tin nào nên dùng và giữ cân bằng thời gian học của họ với các hoạt động khác và thành công trong việc phát triển tri thức và kĩ năng của họ để xây dựng nghề mạnh.

Học sinh “không thông minh thế” trở thành “nô lệ” của công nghệ, họ tin mọi thứ họ đọc trên Internet mà không nghĩ. Họ dành nhiều thời gian hơn vào trò chơi video, phòng chat, trở nên nghiện Internet thay vì học và họ thường thất bại ở trường và kết thúc trong số những người thất nghiệp và không có kĩ năng.

Nhiều nhà kinh tế buộc tội công nghệ là yếu tố tạo ra việc dâng cao về bất bình đẳng thu nhập. Một nhà kinh tế nổi tiếng viết: “Thế kỉ 21 đã phân chia con người thành hai nhóm: người “có giáo dục công nghệ” và người “không có giáo dục công nghệ” mà nhóm thứ nhất ngày càng giầu hơn, có quyền hơn và kiểm soát mọi thứ …” Điều đó có thể là quá cực đoan vì công nghệ đã cải thiện cuộc sống mọi người theo nhiều cách.

Chẳng hạn, công nghệ di động như viễn y tế đã làm thay đổi nhiều mạng người ở các nước đang phát triển: Bác sĩ có thể tiến hành chẩn đoán cho bệnh nhân ở làng vùng sâu xa bằng việc dùng app di động. Giáo dục trực tuyến đã cung cấp đào tạo cho hàng triệu người trên khắp thế giới. Ở những nước này, công nghệ đã tạo ra nhiều việc làm mới và nâng chất lượng sống lên.

Có những người phàn nàn rằng các công nghệ như robotics, tự động hoá, trí tuệ nhân tạo phá huỷ việc làm. Nhưng công nghệ cũng tạo ra nhiều việc làm mới, phần lớn là những việc làm được trả lương cao. Mặc dầu robot thông minh có thể thực hiện nhiều thứ tốt hơn công nhân cơ xưởng, nhưng con người có thể làm điều robot không thể làm được, như lập trình cho robots, kiểm soát hệ thống ra lệnh cho robots làm các nhiệm vụ bằng việc dùng tiếng nói của bạn.

Đồng nghiệp của tôi ở Viện Robotic tại Carnegie Mellon đã tạo ra nhiều robot thông minh có khả năng hiểu các mệnh lệnh qua tiếng nói con người để thực hiện các nhiệm vụ nào đó. Tôi đã chơi với một số trong chúng trong phòng thí nghiệm của họ và bảo robot: “Đem cho tôi cốc nước”; “Lau sàn đi”; “Nấu cơm tối dùng lò vi sóng nhé.” Cho nên trong tương lai gần các cơ xưởng nhận dạng tiếng nói, các robot chế tạo hiểu được tiếng người đang được kiểm thử và điều đó có thể giúp cho nhiều công nhân tương đối không có kĩ năng.

Bạn tôi nói: “Thay vì làm công việc, bây giờ mọi người trở thành người giám sát robot.”

Nhiều người vẫn còn biện minh rằng công nghệ chỉ giúp các nước đã phát triển nhưng làm hại các nước đang phát triển. Nó tạo ra bất bình đẳng kinh tế vì các nước đang phát triển còn nghèo và không thể đảm đương được những phát kiến này. Tuy nhiên, nếu bạn nhìn lại 20 tới 30 năm trước, Mĩ, Đức và Nhật Bản đã là ba cường quốc kinh tế hàng đầu nhưng ngày nay Trung Quốc và Ấn Độ chiếm vị trí số hai và số năm. Điều gì làm cho hai nước đang phát triển này đi lên nhanh chóng thế? Câu trả lời: “Toàn cầu hoá và giáo dục.”

Ấn Độ đã đầu tư nặng vào cải tiến hệ thống giáo dục và là trung tâm làm khoán ngoài phần mềm của thế giới. Dùng điều đó làm nền tảng, Ấn Độ đã tạo ra nhiều công nghệ chất lượng cao mà có thể cạnh tranh trực tiếp với Mĩ và Đức. Trung Quốc đã đầu tư nặng vào chế tạo để tận dụng chi phí lao động thấp của nó và là trung tâm chế tạo của thế giới. Dùng điều đó làm nền tảng, Trung Quốc đã tạo ra nhiều sản phẩm điện tử mới như máy tính, điện thoại, vật dụng và thiết bị di động. Nếu bạn hỏi bất kì người Ấn Độ và người Trung Quốc nào về điều gì đã xảy ra trong hai mươi năm qua, họ có thể nói cho bạn rằng “công nghệ là kì diệu” và “toàn cầu hoá là điều tốt nhất có thể xảy ra.”

Tôi tin bất bình đẳng và bất lợi nào đó sẽ thay đổi với thời gian. Khi những người trẻ hơn, người đã lớn lên cùng công nghệ trở thành người lãnh đạo, người chủ, người quản lí và công nhân có kĩ năng, họ có thể giúp cải tiến nền kinh tế của họ và làm thăng tiến xã hội của họ, nếu và chỉ nếu họ được giáo dục đúng. Chúng ta đã ở trong thế kỉ 21 hay “Thời đại thông tin” và công nghệ đã làm thay đổi mọi thứ nhưng nó tác động tới chúng ta thế nào, giúp đỡ chúng ta hay làm tổn thương chúng ta, là tuỳ thuộc vào cách chúng ta dùng công nghệ.


Gửi bình luận
(0) Bình luận
1

Phía bên kia của công nghệ

Một giáo sư về xã hội học bảo tôi: “Trong cuộc khủng hoảng tài chính, nhiều người mất việc ở mức cao nhất trong nhiều năm. Nếu mọi sự không cải thiện sớm, họ sẽ không bao giờ có khả năng phục hồi khi việc làm của họ sẽ bị những người trẻ hơn sớm chiếm mất.”
2

Phỏng vấn xin việc các công ty toàn cầu

Tôi đã nhận được nhiều email hỏi về “việc làm với các công ti toàn cầu” mà tôi đã viết vài tuần trước đây. Nhiều người hỏi về cách qua được cuộc phỏng vấn với họ, cho nên sau đây là vài lời khuyên:

Lời khuyên về Học tích cực

Phần lớn sinh viên không quen thuộc với phương pháp Học tích cực, vì vậy tôi khuyên các thầy dành nhiều thời gian hơn để giải thích phương pháp mới này và thực hiện nó từ từ, từng bước một mỗi lúc.

Câu hỏi duy nhất mà sinh viên cần trả lời

Một người quản lí thuê người có lần bảo tôi: “Chỉ có một câu hỏi mà mọi công ti muốn hỏi người tốt nghiệp đại học: “Tại sao chúng tôi phải thuê bạn?”

Cách để các bạn trẻ khởi nghiệp thành công trong giai đoạn mới

Tôi vừa nhận được thư GS. John Vu - người rất quan tâm đến các bạn trẻ Việt Nam - xin được đưa lên để các bạn trẻ chiêm nghiệm.

Ngôn ngữ lập trình

Một sinh viên hỏi: “Vì có nhiều ngôn ngữ lập trình, ngôn ngữ nào là tốt nhất và ngôn ngữ nào sẽ giúp cho em có được việc làm tốt? Xin thầy giúp.”

Kĩ năng tương lai, việc làm tương lai

Theo một báo cáo công nghiệp, năm năm tới sẽ là rất tốt cho sinh viên trong Công nghệ thông tin (CNTT) vì công nghiệp tiếp tục mở rộng với tăng trưởng việc làm nhiều trên khắp thế giới.

Giáo dục và kinh tế

Trong năm năm tới, số việc làm trong STEM sẽ tăng trưởng quãng 20% nhưng số người tốt nghiệp đại học trong STEM sẽ chỉ tăng trưởng quãng 4% điều có nghĩa là việc thiếu hụt các kĩ năng STEM sẽ tiếp tục.

Lời khuyên cho sinh viên sắp tốt nghiệp

Bạn phải tích cực tìm việc làm mơ ước của bạn từ bây giờ: Bạn sẵn sàng chưa? Bạn có tích cực nhìn vào chỗ đúng không? Bạn có biết cách giải quyết việc bị bác bỏ không?

Năm của robot

Từ xe hơi tự lái, máy bay không người lái tới robots chăm sóc người già hay thực hiện giải phẫu trong bệnh viện, ngành công nghiệp này được mong đợi tăng trưởng nhanh và đem tới lợi nhuận khổng lồ cho các công ti thiết kế và chế tạo robots.

Sức mạnh của người thấu cảm – Khi nhạy cảm là món quà trong thế giới khắc nghiệt

“Sức mạnh của người thấu cảm” là một lời kêu gọi mỗi chúng ta hãy nhìn nhận lại giá trị của bản thân, đặc biệt là những ai luôn cảm thấy mình “khác biệt” vì sự sâu sắc trong cảm xúc và nhận thức.

Justin Timberlake: Kẻ hủy hoại Britney Spears và Janet Jackson, mắc bệnh truyền nhiễm khi cả thế giới quay lưng

Giải trí - Minh Hồng - 04/08/2025 13:00
Justin Timberlake từng là "hoàng tử nhạc Pop" vạn người mê, nhưng giờ đây chỉ còn là cái tên khiến khán giả chán ghét.

Điểm yếu chí mạng khiến trẻ 13 tuổi dễ bị thao túng và sa bẫy lừa đảo, cha mẹ cần làm ngay điều này

Kỹ năng - Đông - 04/08/2025 11:00
Tuổi 13 là thời điểm trẻ mong muốn trở thành người lớn nhưng vẫn cần được bảo vệ như một đứa trẻ.

Cơn sốt “quiet vacationing” và nỗi sợ vô hình của dân công sở

Phong cách sống - Cấm Hà - 04/08/2025 10:00
Không ít gen Y đang lén đi nghỉ mà không xin phép, vẫn giả vờ làm việc để tránh bị đánh giá. Xu hướng “quiet vacationing” đang bùng lên từ nỗi sợ và sự kiệt sức.

Sức mạnh của người thấu cảm – Khi nhạy cảm là món quà trong thế giới khắc nghiệt

Từ sách - Phim - Minh Hằng - 04/08/2025 09:00
“Sức mạnh của người thấu cảm” là một lời kêu gọi mỗi chúng ta hãy nhìn nhận lại giá trị của bản thân, đặc biệt là những ai luôn cảm thấy mình “khác biệt” vì sự sâu sắc trong cảm xúc và nhận thức.

Những cái chết thương tâm và hàng chục chữ giá như: Đừng chỉ tiếc thương, đừng chỉ đổ lỗi...

Suy ngẫm - Bảo Tín - 04/08/2025 08:00
Đừng chờ đến khi nhìn thấy một đôi dép nhỏ bỏ lại bên bờ ao mới giật mình nhớ rằng, hôm qua mình quên dặn con "không được một mình đến gần hồ nước".

Người dùng nên xóa bỏ tất cả mật khẩu đã lưu trong Google Chrome

Kỹ năng - Nam Đoàn - 03/08/2025 13:00
Những nguy cơ bảo mật ngày càng gia tăng và việc người dùng lưu trữ mật khẩu trên các trình duyệt không còn là lựa chọn an toàn.

Xem "Sex Education", tôi bật khóc nhận ra mình đã làm con trai đau khổ 20 năm

Điện ảnh - Mỹ Hạnh - 03/08/2025 12:00
Tôi luôn mong muốn sẽ đem lại những điều tốt đẹp nhất cho con. Nhưng tôi lại hành động đi ngược với điều đó.

Tại sao Hồng Thất Công cứu Âu Dương Khắc?

Thư giãn - Nguyệt Phạm - 03/08/2025 11:00
Hành động này của Hồng Thất Công ẩn chứa nhiều toan tính.

Trào lưu người lớn ngậm núm ti giả đi ngủ gây sốt mạng xã hội Trung Quốc

Phong cách sống - Mỹ Diệu - 03/08/2025 10:00
Trên các sàn thương mại điện tử, hàng loạt sản phẩm núm ti giả dành cho người lớn có giá từ 10.000 đến 500.000 đồng, nhiều mẫu có doanh số bán hàng trên 2.000 chiếc/tháng.

"13 tuổi, tôi nghĩ mình đã chuẩn bị đủ để... biến mất"

Suy ngẫm - Minh Ngọc - 03/08/2025 09:00
"Tôi không chỉ muốn rời khỏi nhà. Tôi đã nghĩ đến cái chết. 13 tuổi, tôi nghĩ mình đã chuẩn bị đủ để biến mất" - Đó là những gì chị Q. – hiện đã ngoài 30 tuổi – kể lại khi hồi tưởng về ngày Chủ nhật tháng 3 định mệnh của tuổi 13.

Sức mạnh của người thấu cảm - 34 câu hỏi xác định bạn có phải là người thấu cảm?

Từ sách - Phim - TĐ - 03/08/2025 08:00
Đi tìm người sáu giác quan trong thế giới năm giác quan

‘Bắt cóc ảo’ đòi tiền thật: Những cạm bẫy từ môi trường mạng

Kỹ năng - Thanh Hà - 02/08/2025 13:00
Một thực trạng đáng báo động xảy ra thời gian vừa qua là việc nhiều học sinh, sinh viên nhận được cuộc gọi từ đối tượng giả danh cơ quan công an đe dọa liên quan đến vụ án đang điều tra nhằm thao túng tâm lý, buộc nạn nhân liên hệ về gia đình chuyển tiền chuộc.

Xem "Sex Education", nữ sinh lập tức bị chinh phục vì 1 lý do, thốt lên ‘đầy giá trị’

Điện ảnh - Trà My - 02/08/2025 12:00
Một nữ sinh Mỹ cho rằng phim “Sex Education” là một bộ phim đầy giá trị và rất đáng xem.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 3, 05/08/2025