Viết và Sống
Anne Lamott xuất bản cuốn sách “Viết và Sống” (Bird by bird) năm 1994, chỉ một năm trước khi Internet bùng nổ toàn cầu, làm thay đổi vĩnh viễn thói quen đọc, viết và tiêu thụ văn hóa của nhân loại.
Bạn sẽ là ai khi những niềm tin về tiền bạc của bạn khác đi? “Nếu bạn không bao giờ quyết định giữ lại và bỏ qua những gì, bạn đang để mặc cho hàng loạt các quy tắc của người khác tác động đến cách bạn hành xử với tiền bạc”, chuyên gia tài chính cá nhân Paco De Leon viết trong “Tài chính cho mọi người” (tựa gốc: “Finance for the People”).
Trong cuốn sách, Paco mời gọi độc giả khám phá bản thân, thay đổi toàn diện những niềm tin liên quan đến chi tiêu, nợ nần, kiếm tiền, tích luỹ và đầu tư - nhằm hướng đến một cuộc sống sung túc hơn.
Nhiều người trong chúng ta đang âm thầm liên kết niềm vui, sự thoả mãn
với chuyện mua sắm. “Đây là cái bẫy của chủ nghĩa tiêu dùng. Mua sắm một chút có thể khiến bạn thấy vui hơn về lâu dài, nhưng mua sắm vô độ thì không”, Paco viết.
Như Paco chỉ ra trong sách, sau khi mua một món đồ, niềm vui bạn có được chỉ là tạm thời và sẽ giảm đi nhanh chóng. Nếu tiếp tục dựa vào cách đó để cảm thấy vui vẻ, bạn sẽ tiếp tục phải mua thêm, mua thêm nữa. Như vậy, bạn đã bị cuốn vào một “guồng quay khoái lạc” không điểm dừng; và tiền bạc cứ thế nối đuôi nhau bay ra ngoài cửa sổ.
Để giúp bạn đọc thoát khỏi guồng quay này, Paco đưa ra “một cách tiếp cận an lạc hơn” đối với hạnh phúc (eudaimonic approach). Cách tiếp cận này đề ra 6 cách bền vững hơn để theo đuổi hạnh phúc:
Theo tác giả, những hành động trên có ý nghĩa hơn nhiều so với việc mua “những thứ vớ vẩn được quảng cáo trên Instagram”. Quan trọng hơn, bạn vừa cảm thấy hạnh phúc hơn mà túi tiền của bạn vẫn không bị tổn hại.
Xưa nay, rất nhiều người vẫn xem nợ như một cách để trang trải cuộc sống. Nhưng Paco khuyên bạn ngừng ngay tư duy này, bởi nếu sử dụng nợ theo cách đó, bạn như bước vào một “vòng lặp nợ nần” không lối ra: Bạn vay tiền để chi tiêu, có tiền thì trả nợ, rồi vay mượn tiếp để chi tiêu, và cứ thế. Theo Paco De Leon, bạn phải thoát ra vòng lặp đó sớm nhất có thể, bằng cách chi tiêu ít hơn, hoặc kiếm tiền nhiều hơn, hoặc cả hai.
Nhưng nợ không phải luôn xấu. Ngược lại, trong “Tài chính cho mọi người”, Paco đề ra ý tưởng về “khoản nợ thông minh”: Khi được sử dụng để tài trợ cho thứ gì đó có thể tăng giá trị trong tương lai, nợ có vai trò như một công cụ.
“Nợ là công cụ để tích luỹ của cải chứ không phải để trang trải cuộc sống”, Paco De Leon nhấn mạnh.
Một số ví dụ về sử dụng khoản nợ thông minh là vay vốn kinh doanh để tăng doanh thu, vay tiền để mua bất động sản hoặc tiếp cận giáo dục. Cũng là mắc nợ, nhưnng bạn có thể hy vọng doanh nghiệp của mình phát triển và trở nên có giá trị hơn với số vốn mới; ngôi nhà của bạn sẽ tăng giá trị trong vài năm nữa; hoặc trình độ học vấn của bạn sẽ giúp bạn có được những cơ hội việc làm tốt hơn…
 |
Tiếp theo, có một khía cạnh rất quan trọng liên quan đến tài chính cá nhân: khả năng kiếm tiền của bạn. Có thể bạn rất rành rẽ tiết kiệm, chi tiêu rất hợp lý, nhưng vẫn chưa đủ, bởi “chi tiêu tằn tiện không thể bù cho thu nhập thấp”, theo Paco.
Paco có một câu chuyện thấm thía liên quan đến chủ đề này. Khi còn làm nhân viên cho công ty tài chính, cô đã kiên trì đạp xe tới chỗ làm vì muốn tiết kiệm 40 đô tiền xăng mỗi tuần. Mọi chuyện vẫn suôn sẻ cho đến khi cô tình cờ nhìn thấy bảng lương của sếp mình. Và Paco đã làm một phép tính để nhận ra: Trong 1 tháng, sếp cô kiếm được 64% số tiền cô kiếm được trong một năm. Trong 2 tháng, anh ta kiếm được 127% số tiền lương cả năm của cô.
“Những con số đó khiến tôi nhận ra không phải tôi đang tiết kiệm cho bản thân tôi 40 đô tiền xăng mỗi tuần bằng cách đi xe đạp, mà tôi đang tiết kiệm cho sếp của tôi 40 đô mỗi tuần bằng cách không yêu cầu được trả một mức lương xứng đáng. Tôi nhận ra tôi chỉ đang chấp nhận tiêu chuẩn mặc định chết tiệt”, Paco thuật lại.
Câu chuyện trên có khiến bạn “bừng tỉnh”? Bạn có đang tin rằng thu nhập của bạn là cố định và bạn không có quyền tác động? “Bạn phải giải phóng tâm trí mình khỏi ý nghĩ này, bắt đầu nghĩ đến khả năng rằng bạn hoàn toàn có thể thương lượng tăng lương, tìm một công việc trả lương tốt hơn hoặc tự tạo việc làm cho mình”, Paco thúc giục.
Trong “Tài chính cho mọi người”, tác giả gợi ý cho bạn đọc nhiều cách kiếm tiền đa dạng. Từng nghĩ rằng đi làm công ty là cách duy nhất để kiếm tiền, nhưng rồi Paco nhận ra rằng khi công nghệ tiến bộ, chúng ta ngày càng nhiều lựa chọn hơn.
Paco cho biết từng làm việc với những khách hàng có thể kiếm hàng chục ngàn đô mỗi tháng nhờ bán các sản phẩm mới lạ trên mạng… Và chính bản thân tác giả bây giờ cũng là một ví dụ rõ nét: Công việc hiện tại của cô là điều hành công ty dịch vụ kế toán, nhưng ngoài ra, cô cũng được trả tiền để tạo và quản lý nội dung về tiền bạc.
Kế đến, “Chỉ người giàu mới đầu tư” là một niềm tin phổ biến đang ngăn cản nhiều người trở nên thịnh vượng. “Liệu người thành công có xu hướng dậy sớm hay người dậy sớm dễ trở nên thành công?”, Paco đặt câu hỏi.
Theo tác giả, nhiều người nghĩ rằng chỉ những người giàu có mới có thể đầu tư, trong khi thực tế là hầu hết những người đó đã trở nên giàu có nhờ đầu tư. “Bí mật quan trọng ở đây là: bạn không cần phải kiếm nhiều tiền để đầu tư. Bạn có thể đầu tư ngay bây giờ chỉ với một ít tiền, và theo thời gian, các khoản đầu tư của bạn sẽ tăng lên”, Paco viết.
Theo Paco, bạn cần bắt đầu đầu tư ngay bây giờ - càng sớm càng tốt - vì lãi kép cần thời gian để tạo thêm tiền cho bạn. Và với những ai nghĩ rằng bản thân không đủ hiểu biết về đầu tư để cảm thấy thoải mái khi đầu tư, lời khuyên của Paco là hãy tập tành đầu tư giống như khi bạn bắt đầu tải ứng dụng Instagram, mới sử dụng Facebook, hoặc khi bắt đầu một sở thích mới.
Cuối cùng, nhiều người trong chúng ta xem cách ai đó trở nên giàu có thường là may mắn, được định đoạt bởi số mệnh. Điều này có thể được định hình từ những câu chuyện và bộ phim kịch tính mà chúng ta đã tiếp thu từ thời thơ ấu.
Tuy nhiên, hành trình trở nên giàu có thực sự không hề diễn ra theo cách đó, mà ngược lại, đó là một quá trình của những nỗ lực bền bỉ, nhất quán, đôi khi hơi buồn tẻ. “Việc tích lũy của cải đòi hỏi sự nhất quán giống như những con sóng biển không ngừng vỗ vào vách đá và cuối cùng tạo nên một vách đá bị ăn mòn tuyệt đẹp”, Paco cho biết.
Liên tục tiết kiệm, đầu tư, thử nghiệm cách kiếm tiền mới, tạo ra những thứ có giá trị - đó mới là cách bạn tích luỹ của cải và trở nên giàu có. May mắn chỉ đóng vai trò rất nhỏ trong quá trình này. Bạn chỉ cần vượt qua tất cả sự tẻ nhạt và nhàm chán của quy trình, hoàn toàn tập trung năng lượng vào những phần việc đó trong một thời gian đủ dài…
