Chủ nghĩa Khắc kỷ - Sống mạnh mẽ như thép được tôi luyện

Nguyễn Thao29/10/2022 08:00
Chủ nghĩa Khắc kỷ - Sống mạnh mẽ như thép được tôi luyện

Các bậc thầy khắc kỷ ngủ trên giường cứng, phơi mình trong lạnh giá và đói khát để luyện khả năng chịu đựng. Con người hiện đại có thể học được gì từ lối sống “hành xác” này?

Từ “khắc kỷ” (stoic) thường được dùng để chỉ những người có tính cách nghiêm nghị, lý trí đến khô khan, vô cảm. Thực tế, thuật ngữ “khắc kỷ” có nguồn gốc sâu xa từ Chủ nghĩa Khắc kỷ - một trường phái triết học Hy Lạp hướng con người đến cuộc sống hạnh phúc bằng cách mưu cầu trí tuệ và đức hạnh.

Lịch sử của Chủ nghĩa Khắc kỷ

Chủ nghĩa Khắc kỷ được khởi xướng bởi Zeno xứ Citium tại Athens vào khoảng năm 301 trước Công nguyên. Sau đó, trường phái triết học này được phát triển và mở rộng bởi các triết gia lừng lẫy của Hi Lạp và La Mã như Seneca, Epictetus và Hoàng đế Marcus Aurelius.

Thuyết Khắc kỷ cổ đại vốn bao gồm ba nhánh chủ đề đan bện vào nhau: Vật lý học, Logic học và Đạo đức học. Theo phép ẩn dụ thời xưa, nếu Triết học là một khu vườn, thì Logic học là bức tường bảo vệ bao quanh, Vật lý học là đất đai màu mỡ và cây cối, còn Đạo đức học là hoa trái chín muồi - tượng trưng cho đức hạnh của con người.

Trong suốt chiều dài 500 năm, chủ nghĩa này đã có nhiều biến đổi trong đường hướng nghiên cứu lẫn áp dụng thực tiễn. Đến cuối thời La Mã, Đạo đức học trở thành chủ đề trung tâm, và các bài viết cổ thuộc nhánh này là nguồn tài liệu chính còn tồn tại đến ngày nay. Thời hiện đại, Đạo đức học Khắc kỷ có ít nhiều liên quan đến hoạt động trị liệu tâm lý, ví dụ như Liệu pháp Nhận thức - Hành vi (Cognitive Behavioral Therapy) được xem là lấy cảm hứng từ trường phái triết học này.

Donald Robertson là nhà trị liệu tâm lý chuyên về chứng lo âu. Ông viết tác phẩm “Chủ nghĩa Khắc kỷ” dựa trên mối quan hệ có nhiều điểm tương đồng giữa triết học cổ đại và trị liệu tâm lý hiện đại, phân tích phương pháp sử dụng hiểu biết lý tính để vượt qua các vấn đề cảm xúc mà con người hiện đại thường đối mặt.

Chủ nghĩa Khắc kỷ trong đời sống hiện đại

Ở xã hội ngày nay, xe cộ, máy tính, điện thoại thông minh giúp con người ít phải “động tay động chân”; Internet là biển kiến thức có sẵn chỉ bằng vài cú nhấp chuột; thức ăn ngon, quần áo đẹp và các loại phương tiện giải trí không còn là thứ xa xỉ mà đã tràn ngập đến mức dư thừa. Sống trong môi trường như vậy, nhiều người cảm thấy những hoạt động đòi hỏi sự nỗ lực và tính kỷ luật như miệt mài học tập và làm việc suốt nhiều năm tháng, luyện tập thể thao đến vã mồ hôi hay ăn theo chế độ dinh dưỡng nghiêm ngặt là sự tự hành xác, là đánh mất tự do.

Thả mình vào lối sống dễ dãi, con người không được rèn luyện để sẵn sàng đối mặt với những khó khăn như sự túng thiếu, tai nạn, bệnh tật hay mất đi người thân - những tai ương vốn có thể xảy ra với bất kỳ ai như một phần tự nhiên của cuộc sống. Khi đó, họ dễ rơi vào khủng hoảng và rối loạn.

Như nhận định của Socrates: chúng ta chỉ nên “ăn để sống, chứ không phải sống để ăn”, khi nói khép mình vào kỷ luật, ý của các triết gia này là hướng đến sức mạnh tinh thần và tư duy lý trí để không rơi vào cạm bẫy của vui thú lầm lạc. Như lòng quả cảm của dũng sĩ Hercules - người đã khước từ lời hứa hẹn về cuộc sống xa hoa của “nữ thần xấu xa” Kakia để chọn lấy con đường gian khổ của “nữ thần đức hạnh” Aretê; và rồi cuối cùng, sau những gian khổ, chàng đã được thần Zeus tôn lên địa vị của một vị thần bất tử.

Tương tự, không ít người chạy marathon chia sẻ rằng họ từng không thể đi bộ từ nhà đến siêu thị mà không thở nặng nhọc, thật khó tin là giờ đây họ có thể chạy liên tục 42km bất kể nắng mưa. Hoặc, những người bị béo phì kiên trì theo đuổi kế hoạch giảm cân với thời gian tính bằng năm, chiến thắng mọi cơn thèm đồ ngọt luôn chực chờ quyến rũ. Như thép được tôi luyện qua thời gian, thành quả từ hành trình nghị lực này không chỉ là sức khỏe thể chất, mà còn là ý chí mạnh mẽ và bền bỉ để không bỏ cuộc trước khó khăn trong mọi khía cạnh đời sống và công việc.

Tác giả phác thảo bao quát về lịch sử của các học thuyết và sử dụng rất nhiều trích dẫn có giá trị từ các triết gia cổ đại để giới thiệu cho bạn đọc về Chủ nghĩa Khắc kỷ. Tuy nhiên, đây không phải là một cuốn sách phê bình triết học, mà đây là cuốn cẩm nang về nghệ thuật sống được viết theo quan điểm của một nhà trị liệu tâm lý, muốn tìm hiểu gốc rễ các vấn đề cảm xúc của con người. Như lời của triết gia La Mã Musonius Rufus, chúng ta không nên sử dụng triết học như là đơn thuốc trị bệnh nhất thời, mà hãy tư duy triết học như một lối sống. Bằng nỗ lực thay đổi cốt lõi tư duy để định danh bản chất mình là một sinh vật có lý trí, con người sẽ có quyền năng điều khiển số phận của chính mình.


Gửi bình luận
(0) Bình luận
1

"Không còn bệnh tim" với tác dụng đáng kinh ngạc khi chữa bệnh bằng oxit nitric

“Không còn bệnh tim” (No More Heart Disease) là quyển sách công phu của Dr. Louis J. Ignarro, về việc ngăn ngừa và chữa trị bệnh tim mạch bằng oxit nitric (NO).
2

‘Hạnh phúc tuổi trẻ’ - Những lá thư Krishnamurti gửi bạn trẻ

Trong một thế giới tràn ngập thông tin như hiện nay, nhiều người trẻ đang mắc kẹt trong cuộc chạy đua điên cuồng: không ngừng tìm kiếm thành công, tình yêu, sự an toàn, thấu hiểu, tự do... Nhưng nghịch lý là, càng tìm kiếm, họ càng xa rời chính mình.
3

Đường vào thiền - Osho: Đừng tự làm khổ mình vì những lỗi lầm đã qua

Có những đêm nằm trằn trọc vì một lỗi lầm đã qua, một lời nói khiến ai đó tổn thương, hay một lựa chọn sai lầm đổi cả cuộc đời. Quá khứ vẫn còn đó không thể xoá đi, nhưng bạn hoàn toàn có thể bước ra khỏi nó.
4

'Khai mở cảm xúc' và 'Khai mở hạnh phúc' - Đừng che giấu cảm xúc bằng hai chữ “Ổn mà”

“Ổn mà” – hai chữ ngắn ngủi nhưng lại là câu trả lời phổ biến nhất trong những khoảnh khắc ta cảm thấy tệ nhất.
5

Minh triết trong ăn uống của phương Đông - Bạn đang ăn vì thích… hay ăn để sống khỏe?

Chúng ta đang sống trong một thời đại thịnh vượng chưa từng có với công nghệ phát triển, đời sống tiện nghi, y học hiện đại. Nhưng nghịch lý thay, bệnh tật lại ngày càng phổ biến, thậm chí còn “trẻ hóa” một cách đáng sợ.

Dám tha thứ không chỉ đau đớn và khó khăn, nó còn rất ngọt ngào

Tha thứ xuất phát từ việc nói về nỗi đau của chúng ta nhiều lần, rồi sau đó tìm tình thương ở người khác và thừa nhận sự không hoàn hảo trong chính chúng ta.

Dám tha thứ - Nếu không học cách tha thứ, chính chúng ta phải trả giá

Có lẽ chúng ta giỏi nổi giận nhưng không giỏi tha thứ. Chúng ta khuyên con cái nên tha thứ, nhưng không dạy chúng cách tha thứ như thế nào vì chính chúng ta cũng không biết cách.

‘Cuộc đời phía trước’ và những nỗi sợ của học sinh

“Chúng ta được sinh ra với tình yêu. Nỗi sợ hãi là những gì chúng ta đã học được ở thế giới này.” - Marianne Williamson.

Đường đến tự do - Bạn chọn đầu tư cổ phiếu hay sở hữu toà nhà?

Việc có bất động sản như một phần của một danh mục đầu tư đa dạng chắc chắn có thể tăng thêm giá trị, nhưng theo quan điểm của tôi, bất động sản là một lớp tài sản được đánh giá quá cao.

Đường đến tự do - Mua nhà, khoản đầu tư tài chánh hay cảm xúc?

Mua nhà có phải là khoản đầu tư tài chính tốt? Hãy nghe lời khuyên của Peter Mallouk - nhà tư vấn tài chính số 1 nước Mỹ và Anthony Robbins - bậc thầy về phát triển bản thân qua tác phẩm “Đường đến tự do” (The path).

Tầm nhìn của Krishnamurti và nguồn gốc ra đời cuốn sách Cuộc đời phía trước

Khám phá ấn phẩm đầu tiên của J. Krishnamurti – Cuộc cải cách nền giáo dục toàn diện

Tôi ổn - Bạn ổn - Hướng đến vị thế sống của một cuộc đời hạnh phúc

Sáng 16/10, buổi trò chuyện “Hướng đến vị thế sống Tôi ổn - Bạn ổn, Thuyết Phân tích Tương giao – Giải phóng bản thân và thay đổi cuộc đời” đã được tổ chức tại Đường sách TP. Hồ Chí Minh.

Đôi điều cần suy ngẫm - Cuốn sách cần đọc trong giai đoạn chuyển đổi đặc biệt này

Đức Đạt Lai Lạt Ma coi Krishnamurti là một trong những nhà tư tưởng vĩ đại nhất của thời đại - cả phương Đông lẫn phương Tây đều thực sự kính trọng ông như một bậc đạo sư uyên bác nhất.

3 giây quyết đoán, ông bố đã cứu sống 5 mạng người trên chiếc xe bị lũ dữ cuốn trôi

Kỹ năng - Trang Đào - 25/06/2025 11:00
Nước lũ cuốn trôi chiếc Santafe chở 5 người và cách xử lý đầy bình tĩnh của người bố đã cứu sống cả gia đình.

Dùng nhiều ChatGPT khiến não lười suy nghĩ, liệu thế hệ phụ thuộc vào AI của con người có đang đến?

Suy ngẫm - Băng Băng - 25/06/2025 10:00
Các nghiên cứu cho thấy rất nhiều trường hợp không có smartphone hay AI cảm thấy "lạc lối" và thiếu tự tin để giải quyết vấn đề một mình.

Để trở thành điệp viên hoàn hảo, Phạm Xuân Ẩn là nhà báo hoàn hảo

Từ sách - Phim - Quìn - 25/06/2025 09:00
Phóng viên của Time, điệp viên của cách mạng, bạn của cả hai chiến tuyến. Phạm Xuân Ẩn sống như một huyền thoại và để lại bài học sâu sắc về nghề báo, về sự chọn lựa lý tưởng trong những năm tháng khốc liệt nhất.

4 cuốn sách xây nền tự do tài chính: Từ hiểu bản thân đến làm chủ thị trường

Tủ sách - Quìn - 25/06/2025 08:00
Đọc sách để giàu lên có vẻ là một lời khuyên... cũ, nhưng trong một thế giới mà “đầu tư” có thể gói gọn trong vài cú click, thì việc dừng lại để hiểu bản thân và xây chiến lược lại là điều khôn ngoan.

Góc nhìn từ chuyên gia giáo dục: AI là công cụ, không phải chiếc nạng

Suy ngẫm - Bùi Thu Hương - 24/06/2025 13:00
AI không phải là kẻ thù của học tập, nhưng cách dùng của chúng ta mới là vấn đề.

Xem Sex Education, tôi thấy đây chính là lý do nhiều cha mẹ luôn mệt mỏi, kiệt sức!

Điện ảnh - Thanh Hương - 24/06/2025 12:00
Chúng ta cần "sòng phẳng" với con cái.

Công an cảnh báo cẩn trọng trước chiêu trò hack Facebook mới cực tinh vi

Kỹ năng - Mini - 24/06/2025 11:00
Chiêu lừa đảo mới này dùng cách giả mạo Google để “hack” tài khoản Facebook cực kỳ tinh vi.

Cuộc hẹn cuối tuần - Hành trình đối mặt và vượt qua căn bệnh ung thư của ca sĩ Hồng Nhung

Truyền cảm hứng - Gia Linh - 24/06/2025 10:00
Diva Hồng Nhung đắn đo, suy nghĩ rất nhiều trước khi đăng tải đoạn video công bố về căn bệnh ung thư mà bản thân mắc phải. Nữ nghệ sĩ cho rằng cô có trách nhiệm lan tỏa, chia sẻ thông tin về căn bệnh ung thư mình mắc phải tới phụ nữ Việt.

‘Đại địa chấn kinh tế’ – Bài học cho Việt Nam từ những cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu

Từ sách - Phim - FN - 24/06/2025 09:00
Với vỏn vẹn 336 trang, nhà kinh tế học Linda Yueh không chỉ “vẽ” nên một bức tranh kỳ vĩ đến tàn khốc của nền kinh tế thế giới trong gần một thế kỷ mà còn mang đến những bài học lớn giúp chúng ta ứng phó trong một nền kinh tế không ngừng biến động.

Ánh sáng trong ta - Bắt đầu ngày mới bằng sự tử tế với chính mình

Từ sách - Phim - Quìn - 24/06/2025 08:00
Ta thường tử tế với mọi người, nhưng lại cực kỳ khắt khe với bản thân. Ta nhìn vào gương không phải để mỉm cười mà để chỉ trích chính mình.

TikTok ra mắt công cụ AI tạo video quảng cáo từ văn bản

Kỹ năng - Anh Tú - 23/06/2025 13:00
Trong khuôn khổ Liên hoan quảng cáo Cannes Lions tại Pháp ngày 16.6, TikTok đã ra mắt các công cụ quảng cáo mới sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI), cho phép các nhà tiếp thị tạo video quảng cáo từ văn bản hoặc hình ảnh.

Là "trùm", suốt ngày bắt nạt người khác, nhưng Chaien mới là đứa trẻ đáng thương nhất!

Điện ảnh - Đông - 23/06/2025 12:00
Chaien không hề đáng ghét, mà thậm chí còn là đứa trẻ đáng thương.

Cô nàng siêu robot Sophia từng tuyên bố “sẽ hủy diệt loài người” bây giờ ra sao?

Thư giãn - PV - 23/06/2025 11:00
Trong thời điểm AI bùng nổ, lời nói năm xưa của Sophia có đáng lo sợ?

Quét não người dùng ChatGPT suốt 4 tháng, các nhà khoa học phát hiện sự thật kinh hoàng

Suy ngẫm - Nguyễn Hải - 23/06/2025 10:00
Cho dù có thể giúp người dùng cải thiện năng suất làm việc trong ngắn hạn, nghiên cứu chỉ ra rằng việc lệ thuộc vào ChatGPT có thể gây hại lâu dài cho não bộ của người dùng.

Cô gái trẻ "người chuột chũi" chui lên từ miệng cống khiến nhiều người ám ảnh là ai?

Phong cách sống - Huy Hoàng - 23/06/2025 09:00
Khoảnh khắc một cô gái trẻ từ từ chui lên từ miệng cống ngầm ở thành phố Makati (Philippines) khiến nhiều người bị ám ảnh. Danh tính của cô gái cũng được nhiều người quan tâm.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 4, 25/06/2025