Chuyện mẹ vua Trần bị ‘tuýt còi’ vì dùng thuyền không đúng quy định

08/01/2019 16:11
Chuyện mẹ vua Trần bị ‘tuýt còi’ vì dùng thuyền không đúng quy định

Nhà Trần trong giai đoạn đầu thịnh trị có khá nhiều câu chuyện về việc hoàng tộc phải giữ nghiêm phép nước. Câu chuyện về mẹ ruột của vua Trần Minh Tông bị “tuýt còi” vì đi thuyền sai quy định là một điển hình.

Khâm định Việt sử thông giám cương mục chép: “Mùa xuân (1321). Tôn Thuận Thánh Bảo Từ thái thượng hoàng hậu làm hoàng thái hậu, Huy Tư hoàng phi làm hoàng thái phi.

Bảo Từ là mẹ cả của nhà vua, Huy Tư là mẹ đẻ ra nhà vua. Trước đây, rước quan tài Thượng hoàng từ phủ Thiên Trường đi đường thủy về để ở cung Thánh Từ. Theo thể lệ thì thuyền của Bảo Từ được một đoàn tám chiếc kéo dây, thuyền của Huy Tư được một đoàn hai chiếc kéo dây; lính cấm quân có ý tâng công, đem dây kéo buộc thêm vào thuyền Huy Tư. Tướng quân là Trần Hựu nói: "Thuyền của thái hậu được một đoàn tám chiếc kéo dây, là chế độ nhà Trần, cốt để phân biệt kẻ trên người dưới". Nói rồi, liền lấy gươm chặt ngay dây kéo không hợp lệ đi. Nhà vua khen Trần Hựu là người trung thực”.

Có thể thấy bọn cấm quân vốn tìm cách nịnh bợ Huy Tư hoàng phi bằng cách cho thuyền được 8 dây kéo ngang với của Bảo Từ thái hậu. Bọn cấm quân nghĩ rằng làm như thế thì Huy Tư sẽ mát mày mát mặt còn Minh Tông nếu có trông thấy thế thì ắt hẳn bụng rồng sẽ vui. Thực tế thì trước đây, sử Việt từng chép chuyện có vua vì yêu mẹ ruột mà hắt hủi mẹ đích (chính cung của tiên đế) mà tiêu biểu là câu chuyện năm 1073, vua Lý Nhân Tông phế truất Thái hậu Thượng Dương.

Theo các sách Đại Việt sử lược và Đại Việt sử ký toàn thư, thái phi Ỷ Lan bất mãn vì không được tham gia trị nước, nên đã phàn nàn với Lý Nhân Tông: "Mẹ già khó nhọc mới có ngày nay, mà bây giờ phú quý người khác được hưởng thế thì sẽ để mẹ già vào đâu?". Nghe lời mẹ, Lý Nhân Tông bèn sai đem giam Dương thái hậu và 76 người thị nữ vào cung Thượng Dương, rồi bức phải chết chôn theo lăng Thánh Tông.

Nhưng bọn cấm quân không ngờ là trong số các quan lại nhà Trần đâu phải ai cũng ham nịnh bợ và thiếu hiểu biết về quy định pháp chế. Thế nên tướng quân Trần Hựu mới dũng cảm chặt ngay dây kéo không hợp lệ và giải thích rõ rằng bằng pháp chế. Điều hay nhất là mà có lẽ bọn cấm binh không ngờ tới là Trần Minh Tông lại đứng về phía Trần Hựu để giữ nghiêm phép nước. Chỉ có điều sử không chép việc Trần Minh Tông có xử lý bọn cấm quân vì tâng công mà phạm phép nước hay không? Nếu Trần Minh Tông mà xử nặng bọn cấm quân đó thì người ta càng ca ngợi ông là một vị minh quân, biết giữ phép nước chứ không vì tình cảm cá nhân mà đồng lõa với điều khó coi.

Đó cũng không phải là lần duy nhất mà Minh Tông phải xử lý chuyện liên quan đến việc các vị phu nhân cậy thế để tư lợi. Sử chép: “Uy Giản hầu trước kia lấy Huy Chân công chúa. Mẹ công chúa là Trần Thị, cung tần của Anh Tông, thường chiếm ruộng của dân. Có người tố cáo, nhà vua triệu Uy Giản hầu đến bảo rằng: "Trẫm không giao việc chiếm ruộng này cho quan lại trừng trị, là sợ điếm nhục đến phi tần của tiên đế, nhà ngươi nên thể theo đức ý ấy của trẫm". Uy Giản về, phàm những ruộng nào mà Trần Thị đã chiếm đoạt đều trả hết lại cho dân; nhà vua tỏ lòng khen”.

Kể ra thì nếu vua Minh Tông để cho cơ quan thuộc bộ Hình xử vụ này thì mới thật công tâm. Tuy nhiên, xét bối cảnh thời đó thì vua Minh Tông vốn là người có hiếu với tiên đế nên không muốn làm mất mặt Trần thị. Tuy nhiên, việc vua đích thân ra mặt yêu cầu nhà Trần thị tự sửa sai thì cũng là điều đáng khen.

Trước đó, Trần Thủ Độ cũng có những giai thoại giữ nghiêm phép nước không cho vợ là Trần Thị Dung cậy chức vụ của chồng mà tư lợi. Đại Việt sử ký toàn thư chép: "Linh Từ quốc mẫu, vợ Trần Thủ Độ có lần ngồi kiệu đi qua thềm cấm, bị quân hiệu ngăn lại, về dinh khóc bảo Thủ Độ: "Mụ này làm vợ ông, mà bị bọn quân hiệu khinh nhờn đến thế". Thủ Độ tức giận, sai đi bắt. Người quân hiệu ấy nghĩ rằng mình chắc phải chết. Khi đến nơi, Thủ Độ vặn hỏi trước mặt, người quân hiệu ấy cứ theo sự thực trả lời. Thủ Độ nói: "Ngươi ở chức thấp mà giữ được luật pháp, ta còn trách gì nữa". Lấy vàng lụa thưởng cho rồi cho về.

Thủ Độ có lần duyệt định số hộ khẩu, vợ ông là bà Linh Từ xin riêng cho một người làm chức nhỏ ở địa phương. Thủ Độ gật đầu, rồi ghi họ tên quê quán của người đó. Khi xét duyệt đến xã ấy, hỏi tên ở đâu, người đó mừng rỡ, Thủ Độ bảo: "Ngươi vì có công chúa (tức bà Linh Từ) xin cho được làm câu đương (tên của chức vị ở địa phương), không thể ví những câu đương khác được, phải chặt một ngón chân để phân biệt với người khác". Người đó kêu van xin thôi mãi mới tha cho. Từ đó không ai dám đến thăm vì việc riêng nữa".

Cần nhớ, vai trò và ảnh hưởng của Trần Thị Dung thời điểm đầu nhà Trần vẫn rất lớn. Bà lúc đó không chỉ là mẹ vợ vua Trần Thái Tông (dù Lý Chiêu Hoàng hay Thuận Thiên công chúa là hoàng hậu thì mẹ của họ vẫn là Trần Thị Dung) mà còn là em gái của Thái thượng hoàng Trần Thừa, đặc biệt là vợ của Trần Thủ Độ - người nắm giữ binh quyền khi ấy. Tuy nhiên, Trần Thủ Độ quyết không nhượng bộ khi phải đứng giữa phép nước và tình riêng. Có thể nói nhà Trần đã rút được bài học lớn từ việc nhà Lý để các bà hoàng hậu, hoàng phi cậy thế làm càn khiến giang sơn nghiêng ngả. Nhờ vua quan biết giữ phép nước, không để mấy bà phu nhân cậy thế là một trong những yếu tố giúp triều đại nhà Trần thời từ Trần Thái Tông đến Trần Minh Tông ổn định.

Nhà Trần quy định rõ về xe cộ cho quan lại

Trần Thái Tông, năm Nguyên Phong thứ 4 [1254], định quy chế vể xe cộ, phẩm phục và người theo hầu của tôn thất và các quan văn võ thứ bậc khác nhau. Từ tôn thất đến quan ngũ phẩm, đểu được đi kiệu, đi ngựa, đi cáng. Tướng quổc dược đi kiệu anh vũ sơn đen, lọng tía; tam phẩm trở lên dùng lọng xanh vẽ mây, tứ phẩm đến lục phẩm đi kiệu bình đính [mui bằng]; ngũ phẩm trở lên dùng lọng xanh; lục thất phẩm dùng lọng giấy đen. Số người theo hầu thì nhiều là 1.000 người, ít là 100 người.

Sách Cổ sự sao của Trần Cương Trung đời Nguyên nói: "Chế độ nhà Trần, quan phẩm cao hay thấp lấy số lọng mà phân biệt: khanh tướng dùng ba lọng xanh, dưói thì hai lọng, dưới nữa thì một lọng. Lọng tía chỉ tôn thất mới được dùng, người khác không dám dùng". Đó cũng có thể tham khảo mà so sánh.

Theo Lịch triều hiến chương loại chí

Anh Tú


Gửi bình luận
(0) Bình luận
1

Ngành xuất bản chuyển mình thế nào trong kỷ nguyên số?

Trước những thay đổi nhanh chóng của ngành xuất bản toàn cầu dưới tác động của công nghệ số và AI, Việt Nam đang đứng trước nhu cầu cấp thiết phải đổi mới để thích ứng với hành vi tiêu dùng nội dung hiện đại.
2

Sài Gòn từng là 'Paris thu nhỏ' trong mắt người Pháp

Theo PGS.TS Trần Thị Mai, trong quá khứ, người phương Tây ví Sài Gòn còn lớn hơn Băng Cốc của Vương quốc Xiêm và không thua kém một số thành phố ở châu Âu. Vì vậy, họ đã từng quyết tâm xây dựng Sài Gòn thành một 'Paris thu nhỏ'.

Ba hồn ma đêm Giáng sinh và món quà từ Charles Dickens

A Christmas Carol thuộc loại tiểu thuyết mỏng nhất và dễ đọc nhất của Charles Dickens (bản song ngữ của First New chỉ khoảng 300 trang in). Nó được xem là tiểu thuyết dành cho thiếu nhi nhưng thực ra người lớn mới là đối tượng mà ông nhắm đến.

Dám ước mơ vĩ đại

Ngày 7.12 vừa qua, Hành trình Từ Trái Tim - Hành trình Lập chí Vĩ đại - Khởi nghiệp Kiến quốc đã đến với thanh niên tỉnh Đắk Lắk.

First News - Hành trình 24 năm, xin được cảm ơn tất cả!

Tròn 24 năm trước, vào ngày 10 -12 -1994 - Ban Biên dịch First News đã ra đời tại một hẻm nhỏ Sài Gòn chỉ với ba người. Và từ nơi đây những cuốn sách tạo sóng đầu tiên mang tên First News ra đời.

Giai thoại 'cha vợ Minh Mạng bị chém' và chuyện Voi 9 ngà

Ý nghĩa các giai thoại thể hiện thái độ của người dân nhưng đó không phải sử liệu để làm bằng chứng thể hiện sự tồn tại của nhân vật Huệ phi. Điều này cũng giống như khi đọc về truyền thuyết Sơn Tinh - Thủy Tinh thì chúng ta thấy được ý nghĩa về cuộc chiến chống lũ lụt của ông cha ta chứ chúng ta không thể nào tin là có voi 9 ngà được.

Chuyện 'Tả quân chém cha vợ Minh Mạng': Khi lịch sử được chế biến trên sân khấu

Các đình thần thời Minh Mạng đã soi chân tơ kẽ tóc nhưng chẳng hề có cái chuyện nào là việc Lê Văn Duyệt tự tiện chém trọng thần Hoàng Công Lý mà không báo cho Minh Mạng biết. Như vậy là đủ biết giai thoại Lê công kỳ án mang sặc màu sắc hư cấu, xa rời lịch sử.

Xin hãy 'nhẹ tay' với di tích

Từ việc trùng tu tôn tạo lại di tích biến sự cổ kính, trang nghiêm, thành loè loẹt phô trương; hay việc bôi bẩn, khắc tên mình vào di tích đến việc lấn chiếm, bức hại di tích; trộm cắp bảo vật ở di tích… cho thấy hành xử kém văn hoá tại các di tích hiện là hồi chuông đáng báo động.

Sự phi lý trong giai thoại 'Lê Văn Duyệt chém đầu cha vợ Minh Mạng'

Để phủ định việc Hoàng (hay Huỳnh) Công Lý là cha vợ Minh Mạng là việc làm không dễ khi từ cả trăm năm nay, người ta thường nghĩ Hoàng Công Lý là cha vợ của vị vua thứ 2 triều Nguyễn.

Nguyễn Văn Phước: 'Chiến binh' sách

Người sáng lập và điều hành First News - Trí Việt, anh Nguyễn Văn Phước vừa cười vừa thở dài: “Là một trí thức trong lĩnh vực xuất bản mà tôi lại được tặng thưởng về thành tích chống tham nhũng!"

Xác thực đăng nhập qua SMS rất rủi ro, thay bằng cách nào?

Kỹ năng - Lê Tinh - 26/06/2025 13:00
Xác thực qua SMS đang bị xem là một trong những phương thức bảo mật yếu nhất hiện nay.

Xem phim "Sex Education", tôi phát hiện mình đang lạc lối, khiến cuộc sống không lối thoát

Điện ảnh - Mỹ Hạnh - 26/06/2025 12:00
Tôi luôn phải gồng mình để giải quyết từng vấn đề một. Nhưng càng lúc, mọi chuyện càng phức tạp hơn.

CapCut thay đổi điều khoản sử dụng khiến người dùng lo lắng

Kỹ năng - Anh Tú - 26/06/2025 11:00
CapCut đang "âm thầm" thay đổi điều khoản dịch vụ đối với quyền sử dụng khuôn mặt, giọng nói và nội dung của người dùng, làm dấy lên lo ngại trong cộng đồng.

9X Việt được Forbes vinh danh '30 Under 30 Asia' năm 2025: Về nước sau 7 năm du học vì muốn trả ơn đời

Phong cách sống - Minh Nguyệt - 26/06/2025 10:00
Suốt 7 năm qua, Nguyễn Lê Hùng cùng các cộng sự đã gây dựng và phát triển PISE - một dự án phi lợi nhuận với mong muốn góp sức cho cộng đồng, mang lại những giá trị ý nghĩa cho các bạn trẻ. Với Lê Hùng, đó cũng là cách để anh được “trả ơn đời”.

7 thói quen tạo gia đình hạnh phúc - Nếu chỉ được chọn một thành công duy nhất trong đời, bạn sẽ chọn gì?

Từ sách - Phim - Quìn - 26/06/2025 09:00
Chúng ta lớn lên với rất nhiều khái niệm về “thành công” như một sự nghiệp rực rỡ, một tài khoản ngân hàng vững vàng, hay một vị trí khiến người khác nể phục. Nhưng nếu chỉ được chọn duy nhất một điều thành công trong đời, bạn sẽ chọn gì?

Tài chính cho mọi người - Bạn đang làm chủ tiền bạc, hay tiền bạc đang dẫn dắt bạn?

Từ sách - Phim - Quìn - 26/06/2025 08:00
Nhiều người tin rằng thẻ tín dụng là biểu tượng của tự do tài chính. Nhưng thực tế, nó không làm bạn giàu lên. Nó chỉ khiến bạn cảm thấy như mình đang giàu hơn hiện tại.

Ngành xuất bản chuyển mình thế nào trong kỷ nguyên số?

Văn hóa - Lam Thanh - 25/06/2025 13:00
Trước những thay đổi nhanh chóng của ngành xuất bản toàn cầu dưới tác động của công nghệ số và AI, Việt Nam đang đứng trước nhu cầu cấp thiết phải đổi mới để thích ứng với hành vi tiêu dùng nội dung hiện đại.

Xem "Sex Education", tôi nhận ra lý do mình luôn bị tổn thương trong tình yêu

Điện ảnh - Mỹ Hạnh - 25/06/2025 12:00
Là một cô gái, tôi lại chưa từng cảm thấy hạnh phúc trong tình yêu. Đến khi xem phim "Sex Education", tôi mới hiểu lý do.

3 giây quyết đoán, ông bố đã cứu sống 5 mạng người trên chiếc xe bị lũ dữ cuốn trôi

Kỹ năng - Trang Đào - 25/06/2025 11:00
Nước lũ cuốn trôi chiếc Santafe chở 5 người và cách xử lý đầy bình tĩnh của người bố đã cứu sống cả gia đình.

Dùng nhiều ChatGPT khiến não lười suy nghĩ, liệu thế hệ phụ thuộc vào AI của con người có đang đến?

Suy ngẫm - Băng Băng - 25/06/2025 10:00
Các nghiên cứu cho thấy rất nhiều trường hợp không có smartphone hay AI cảm thấy "lạc lối" và thiếu tự tin để giải quyết vấn đề một mình.

Để trở thành điệp viên hoàn hảo, Phạm Xuân Ẩn là nhà báo hoàn hảo

Từ sách - Phim - Quìn - 25/06/2025 09:00
Phóng viên của Time, điệp viên của cách mạng, bạn của cả hai chiến tuyến. Phạm Xuân Ẩn sống như một huyền thoại và để lại bài học sâu sắc về nghề báo, về sự chọn lựa lý tưởng trong những năm tháng khốc liệt nhất.

4 cuốn sách xây nền tự do tài chính: Từ hiểu bản thân đến làm chủ thị trường

Tủ sách - Quìn - 25/06/2025 08:00
Đọc sách để giàu lên có vẻ là một lời khuyên... cũ, nhưng trong một thế giới mà “đầu tư” có thể gói gọn trong vài cú click, thì việc dừng lại để hiểu bản thân và xây chiến lược lại là điều khôn ngoan.

Góc nhìn từ chuyên gia giáo dục: AI là công cụ, không phải chiếc nạng

Suy ngẫm - Bùi Thu Hương - 24/06/2025 13:00
AI không phải là kẻ thù của học tập, nhưng cách dùng của chúng ta mới là vấn đề.

Xem Sex Education, tôi thấy đây chính là lý do nhiều cha mẹ luôn mệt mỏi, kiệt sức!

Điện ảnh - Thanh Hương - 24/06/2025 12:00
Chúng ta cần "sòng phẳng" với con cái.

Công an cảnh báo cẩn trọng trước chiêu trò hack Facebook mới cực tinh vi

Kỹ năng - Mini - 24/06/2025 11:00
Chiêu lừa đảo mới này dùng cách giả mạo Google để “hack” tài khoản Facebook cực kỳ tinh vi.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 6, 27/06/2025