Giai thoại 'cha vợ Minh Mạng bị chém' và chuyện Voi 9 ngà

06/12/2018 10:30
Giai thoại 'cha vợ Minh Mạng bị chém' và chuyện Voi 9 ngà

Ý nghĩa các giai thoại thể hiện thái độ của người dân nhưng đó không phải sử liệu để làm bằng chứng thể hiện sự tồn tại của nhân vật Huệ phi. Điều này cũng giống như khi đọc về truyền thuyết Sơn Tinh - Thủy Tinh thì chúng ta thấy được ý nghĩa về cuộc chiến chống lũ lụt của ông cha ta chứ chúng ta không thể nào tin là có voi 9 ngà được.

Giai thoại kiểu Lê công kỳ án tả Lê Văn Duyệt không sợ cường quyền đã đi vào tâm khảm người dân. Việc Tả quân chém Hoàng Công Lý bất chấp thân phận kẻ tham nhũng ở đất Gia Định là cha vợ Minh Mạng trên sân khấu ấn tượng mạnh đến mức nhiều người nghĩ là thật. Vì thế, không ai còn nhớ tới giai thoại đời đầu do Trương Vĩnh Ký kể rằng Tả Quân chém Hoàng Công Lý vì trêu ghẹo thê thiếp của Lê Văn Duyệt.

Tuy giai thoại kiểu Lê Công kỳ án mang lại công bằng cho Lê Văn Duyệt nhưng lại đẩy Minh Mạng vào thế kẹt, trở thành vị vua thiếu công minh, có ý bao che cho người thân của vợ phạm tội tham nhũng và bị mang tiếng là kẻ thù vặt khi trả thù Lê Văn Duyệt sau này.

Nhiều học giả trong các công trình nghiên cứu và cả các bài viết trong các hội thảo lịch sử gần đây thể hiện xu hướng muốn đòi lại công bằng cho Minh Mạng và cả Lê Văn Duyệt dựa trên các tài liệu lịch sử. Theo đó, không có chuyện Lê Văn Duyệt tự ý chém "cha vợ" Minh Mạng mà cả Minh Mạng và Lê Văn Duyệt đều đồng lòng trừ tham nhũng. Các phân tích mới này cứu Minh Mạng khỏi mang tiếng là vị vua bao che, thù vặt trong vụ án Hoàng Công Lý.

Có thể nói so với giai thoại thời đầu hay kiểu Lê công kỳ án thì các phân tích mới nhất có bước tiến hóa vượt bậc khi bám sát rất gần ghi chép trong chính sử nhưng vẫn còn sót "cái đuôi" chưa chịu rụng là chi tiết Hoàng Công Lý là cha vợ Minh Mạng. Khi đề cập chuyện Hoàng Công Lý là cha vợ vua Minh Mạng thì hầu như các nghiên cứu lại dựa vào chính giai thoại được chép bởi Trương Vĩnh Ký hay Vương Hồng Sển chứ không có bằng chứng lịch sử đáng tin cậy nào khác. Chính chi tiết này khiến các phân tích mới về vụ cha vợ Minh Mạng bị Tả quân chém trở nên mâu thuẫn.

Nếu vua Minh Mạng thực sự "quân pháp bất vị thân" khi chém cha vợ thì chắc chắn sử nhà Nguyễn phải ghi lại chi tiết này để thể hiện gương sáng của quân vương. Trong thực tế, Đại Nam thực lục hay Minh Mạng chính yếu đều không mô tả mối quan hệ này. Trong quá trình đăng các bài về chủ đề này, cũng có độc giả tin theo thuyết âm mưu rằng chính sử bị "đục" nên Huệ phi mất dấu tích. Tuy nhiên, suy luận thế không hợp logic vì hành động dám bỏ vợ yêu vì có người nhà tham nhũng được nhìn nhận như điểm son của một ông vua thì chẳng việc gì phải đục bỏ.

Như vậy, khi điểm qua tất cả các giai thoại từ khi được Trương Vĩnh Ký chép, được dựng thành kịch rồi các phân tích mổ xẻ gần đây thì cái sau đá cái trước.

Đặc biệt là trong bản thân mỗi giai thoại thì chi tiết Hoàng Công Lý là cha vợ Minh Mạng đều bộc lộ mâu thuẫn không thể lý giải nổi. Ngược lại, các chính sử từ Đại nam thực lục, Đại nam liệt truyện cho đến Thế phả nhà Nguyễn và cả Khâm định Đại nam hội sự điển lệ đều thống nhất trong việc không ghi nhận ai là vợ của Minh mạng mang họ Hoàng hay ai là Huệ phi cả. Từ việc dựa vào chính sử và cân nhắc tính hợp lý trong các giai thoại thì có căn cứ để khẳng định: Không có chuyện Lê Văn Duyệt chém cha vợ Minh Mạng mà chỉ có chuyện viên tham quan Hoàng Công Lý bị xử tử mà thôi.

Thực ra, người viết bài này không giáo điều đến mức tôn sùng chính sử, hạ thấp dã sử một cách mù quáng. Phương pháp phân tích vấn đề trong mục Bàn tròn lịch sử từ trước đến giờ vẫn là xem cả xét chính sử và dã sử để tiếp cận đến sự thật một cách hợp lý nhất. Các bài viết trước đây trên báo Một Thế Giới đã nhiều lần phân tích sự phi lý trong chính sử như các bài "Cha của Hưng Đạo vương với án oan hãm hiếp cung nữ do Trần Thủ Độ dựng? (xem tại đây)" hay "Cần minh oan cho con trai Hưng Đạo vương bị vu tội phản nghịch" (xem tại đây).

Thậm chí, bài "Trần Khánh Dư bị mang tiếng oan là tham quan? (xem tại đây)" cũng từng có đoạn khẳng định: "Trong nghiên cứu, chính sử thường được tin cậy hơn nhưng không phải lúc nào cũng đúng vì có thể trong bối cảnh nhất định và chịu sự thiên kiến nào đó mà sử gia có cách nhìn nhận hẹp hòi. Còn dã sử là do nhân dân viết, tuy không phải luôn chính xác hay toát lên vẻ hàn lâm nhưng thái độ của nhân dân thì luôn công bằng".

Với những chính sử được ghi chép từ thời Lý - Trần thì báo điện tử Một Thế Giới sẵn sàng phân tích những điểm bất hợp lý. Thời điểm đó, sử liệu còn giữ lại được khá ít ỏi do bị giặc Minh đốt phá và các sử gia thời Lê viết lại nhiều khi ghi cả giai thoại vào chính sử. Việc "sử hóa" các giai thoại rất nguy hiểm vì đó là cách đánh tráo sự việc giống như chuyện giai thoại Hoàng Công Lý là cha vợ Minh Mạng gần như đã biến thành "sử hiển nhiên".

Còn sử triều Nguyễn được chép chỉ trong vòng 2 thế kỷ gần đây với sự chi tiết cao, khối lượng sử liệu nhiều hơn hẳn các bộ sử chép thời kỳ trước và đáng tin cậy hơn rất nhiều. Và một lần nữa khẳng định các sử gia nhà Nguyễn không có động cơ gì mà phải gạt bỏ không chép sự tồn tại của Huệ Phi, chẳng qua là vì không có nên không được chép mà thôi.

Còn các giai thoại dân gian về vụ Lê Văn Duyệt chém Hoàng Công Lý là cha vợ của Minh Mạng cũng thể hiện thái độ rất công bằng của người dân. Giai thoại thời Trương Vĩnh Ký chép đã thể hiện thái độ bất mãn của người dân với sự ngang ngược của Hoàng Công Lý nên họ gán cho viên quan này cả cái tội trêu ghẹo đàn bà, đến vợ của Lê Văn Duyệt cũng không tha. Giai thoại kiểu Lê công kỳ án thì lại thể hiện thái độ tôn trọng của người dân đối với vị thanh quan Lê Văn Duyệt và phần nào muốn giải tiếng oan của ông trong vụ bị Minh Mạng cho san ủi cả mộ, truy vô số tội...

Ý nghĩa các giai thoại thể hiện thái độ của người dân nhưng đó không phải sử liệu để làm bằng chứng thể hiện sự tồn tại của nhân vật Huệ phi. Điều này cũng giống như khi đọc về truyền thuyết Sơn Tinh - Thủy Tinh thì chúng ta thấy được ý nghĩa về cuộc chiến chống lũ lụt của ông cha ta chứ chúng ta không thể nào tin là có voi 9 ngà được. Chi tiết voi 9 ngà chỉ là tạo thêm cho hấp dẫn mà thôi.

Có độc giả cho rằng người viết chưa tìm hết đủ giai thoại dân gian thì không chứng minh được việc "Huệ phi không tồn tại". Chất vấn này không phù hợp logic lắm vì với một thứ tranh cãi về sự tồn tại hay không tồn tại thì người ta phải đi chứng minh nó tồn tại chứ không phải là bắt đi chứng minh nó không tồn tại.

Lấy ví dụ về chuyện Voi 9 ngà trong Sơn Tinh - Thủy Tinh thì chỉ có thể từ các bằng chứng khảo cổ và phân tích sinh học để khẳng định không tồn tại Voi 9 ngà trên đời. Còn với những ai tin rằng Voi 9 ngà trong truyền thuyết có tồn tại thì họ cần đi chứng minh.

Xét trong chừng mực nào đó, nhân vật Huệ Phi cũng giống như Voi 9 ngà mà thôi. Dựa trên chính sử và phân tích một cách khoa học của các giai thoại là đủ để chúng ta khẳng định không tồn tại nhân vật Huệ Phi. Còn các nhà nghiên cứu, các nhà phân tích hay bất kỳ ai tin rằng Huệ Phi có tồn tại như trong các giai thoại thì họ cần phải đi tìm bằng chứng đáng tin cậy để khẳng định sự tồn tại đó...

Việc phủ định sự tồn tại của nhân vật Huệ Phi sẽ giúp lịch sử được trả lại đúng sự thật. Minh Mạng chỉ hạ lệnh xử tử viên tham quan Hoàng Công Lý vốn là sủng thần thời Gia Long chứ đừng 'đóng mác' cho ông là xử tử cha vợ, hay để bụng với Lê Văn Duyệt trong vụ án Hoàng Công Lý.

Chủ đề phủ định Hoàng Công Lý là cha vợ Minh Mạng trên báo Một Thế Giới cũng xin khép lại tại đây. Xin cảm ơn quý độc giả đã quan tâm theo dõi từ trước đến giờ.

Anh Tú


Gửi bình luận
(0) Bình luận
1

Ngành xuất bản chuyển mình thế nào trong kỷ nguyên số?

Trước những thay đổi nhanh chóng của ngành xuất bản toàn cầu dưới tác động của công nghệ số và AI, Việt Nam đang đứng trước nhu cầu cấp thiết phải đổi mới để thích ứng với hành vi tiêu dùng nội dung hiện đại.

Chuyện 'Tả quân chém cha vợ Minh Mạng': Khi lịch sử được chế biến trên sân khấu

Các đình thần thời Minh Mạng đã soi chân tơ kẽ tóc nhưng chẳng hề có cái chuyện nào là việc Lê Văn Duyệt tự tiện chém trọng thần Hoàng Công Lý mà không báo cho Minh Mạng biết. Như vậy là đủ biết giai thoại Lê công kỳ án mang sặc màu sắc hư cấu, xa rời lịch sử.

Xin hãy 'nhẹ tay' với di tích

Từ việc trùng tu tôn tạo lại di tích biến sự cổ kính, trang nghiêm, thành loè loẹt phô trương; hay việc bôi bẩn, khắc tên mình vào di tích đến việc lấn chiếm, bức hại di tích; trộm cắp bảo vật ở di tích… cho thấy hành xử kém văn hoá tại các di tích hiện là hồi chuông đáng báo động.

Sự phi lý trong giai thoại 'Lê Văn Duyệt chém đầu cha vợ Minh Mạng'

Để phủ định việc Hoàng (hay Huỳnh) Công Lý là cha vợ Minh Mạng là việc làm không dễ khi từ cả trăm năm nay, người ta thường nghĩ Hoàng Công Lý là cha vợ của vị vua thứ 2 triều Nguyễn.

Nguyễn Văn Phước: 'Chiến binh' sách

Người sáng lập và điều hành First News - Trí Việt, anh Nguyễn Văn Phước vừa cười vừa thở dài: “Là một trí thức trong lĩnh vực xuất bản mà tôi lại được tặng thưởng về thành tích chống tham nhũng!"

Không có chuyện vua Minh Mạng xử tử 'cha vợ' là Phó tổng trấn Gia Định

Chuyện Hoàng Công Lý (hay Huỳnh Công Lý) là cha vợ Minh Mạng chỉ tồn tại trên một vài giai thoại mà giai thoại đôi khi lại gây ra ngộ nhận về lịch sử. Trong những trường hợp giai thoại đánh tráo nhận định lịch sử thì chúng ta cần phải minh định rõ ràng để lịch sử được trả về đúng sự thật. Minh Mạng chỉ xử một viên tham quan chứ đừng 'đóng mác' cho ông là xử tử cha vợ, hay để bụng với Lê Văn Duyệt trong vụ án Hoàng Công Lý.

Phó tổng trấn Gia Định là sủng thần thời Gia Long bị Minh Mạng xử chết vì tham nhũng

Sự kiện Hoàng Công Lý làm Phó tổng trấn Gia Định được nêu trong Đệ nhất kỷ - Quyển LVIII - Thực lục về Thế tổ cao hoàng đế tức Gia Long. Năm 1818, Lấy Đô thống chế Tả dinh quân Thần sách là Lê Văn Phong làm Phó tổng trấn Bắc Thành, Tả thống chế Thị trung là Hoàng Công Lý làm Phó tổng trấn Gia Định.

Truyền kỳ lãnh địa A Rem: Bài 1: Cách thức lưu giữ tình yêu

Đây là những câu chuyện độc đáo của tộc người A Rem giữa nền văn minh của thế kỷ 21. Khi mọi thứ đổi thay thì họ vẫn sống sót bằng phương cách cổ xưa về ngôn ngữ, tâm linh, hát hò riêng...

Chuyện giặc Minh nướng thịt người nhìn từ góc độ lịch sử

Trong Bình Ngô đại cáo, khi Nguyễn Trãi kể tội giặc Minh đã viết: "Nướng dân đen trên ngọn lửa hung tàn/Vùi con đỏ xuống hầm tai vạ". Đó không phải là những câu kể tội mang tính ước lệ mà là để nói về sự thật về tội ác của giặc Minh dưới thời Trương Phụ gieo rắc xuống dân nước Nam với sự toan tính đáng sợ.

Xem "Sex Education", tôi hối hận tột cùng: Tương lai mờ mọt chỉ vì lỗi lầm ngớ ngẩn này

Điện ảnh - Mỹ Hạnh - 12/07/2025 13:00
Tôi cứ nhìn mình mãi trong gương, sau đó thì bật khóc nức nở vì hối hận. Bộ phim "Sex Education" đã khiến tôi nhận ra mình sống tệ hại thế nào?

Những điều cần biết trên VNeID

Kỹ năng - Tuyết Nhung - 12/07/2025 12:00
VNeID sẽ cung cấp 5 dịch vụ mới, bao gồm chứng thư chữ ký số, dịch vụ ngân hàng, ví điện tử, mua vé máy bay và tra cứu thông tin sử dụng điện.

Top 3 cao thủ chưa từng lộ diện trong truyện Kim Dung, Độc Cô Cầu Bại chỉ xếp thứ 2

Thư giãn - Nguyệt Phạm - 12/07/2025 11:00
Bài viết này sẽ hé lộ danh tính và xếp hạng ba vị đại cao thủ "ẩn dật" này.

7 nguyên tắc của Einstein để có cuộc sống tốt đẹp hơn

Suy ngẫm - TĐ - 12/07/2025 10:00
Einstein cũng là người thoải mái trong việc đưa ra lời khuyên về cuộc sống cho bạn bè, người quen và những người cùng thời với ông. Những lời khuyên thông thái và giàu lòng trắc ẩn ấy vẫn còn phù hợp với cuộc sống ngày nay.

Đại địa chấn kinh tế - Vì sao một đồng tiền có thể sụp đổ chỉ sau một đêm?

Từ sách - Phim - Quìn - 12/07/2025 09:00
Chúng ta thường nghĩ đồng tiền quốc gia là thứ vững chắc, được chống lưng bởi cả một chính phủ. Nhưng thực tế, có những lúc chỉ một động thái bán tháo ồ ạt của giới đầu cơ cũng đủ khiến đồng tiền mất giá, thị trường hoảng loạn, người dân rơi vào khủng hoảng.

Hạnh phúc tuổi trẻ - Khủng hoảng 1/4 cuộc đời, khi tuổi trẻ không giống những gì ta tưởng

Từ sách - Phim - Quìn - 12/07/2025 08:00
Tuổi đôi mươi, ai cũng từng nghĩ đó sẽ là những năm tháng rực rỡ nhất: mình sẽ sống hết mình với đam mê, tự do theo đuổi điều mình yêu thích, và thành công sẽ đến nếu cố gắng đủ nhiều. Nhưng rồi, khi thực sự bước vào đời, mọi thứ lại khác xa.

Vì sao "Hồng Tỷ" lừa tình được gần 1.700 trai đẹp: Câu trả lời khiến người ta hoảng hốt nhưng "không thể cãi"

Suy ngẫm - VV - 11/07/2025 13:00
Câu trả lời nằm ở tâm lý học xã hội và nhu cầu cảm xúc bị đánh trúng tâm lý nam giới hiện đại.

Nhờ phim Sex Education mà tôi kịp bình tĩnh khi phát hiện kho tàng nhạy cảm của con trai

Điện ảnh - Thanh Hương - 11/07/2025 12:00
Con trai tôi đã khen bố mẹ văn minh và tinh tế.

Tra cứu mã vùng điện thoại cố định của 34 tỉnh thành

Kỹ năng - PT - 11/07/2025 11:00
Theo đó, mã vùng điện thoại cố định của 11 tỉnh, thành phố không thay đổi. Các quy định về định tuyến, quay số và tính cước giữ nguyên như hiện hành.

Google Maps vô tình ghi lại chuyện tình 10 năm cuối đời của đôi vợ chồng già khiến hơn 391.000 người dừng bước

Suy ngẫm - Phạm Trang - 11/07/2025 10:00
Mới đây, một bài đăng cảm động đang lan truyền nhanh chóng, ghi lại cuộc sống của một cặp vợ chồng lớn tuổi ở Philippines qua ống kính Google Maps đã chạm đến trái tim của hàng trăm nghìn người.

‘Nơi vết thương ánh sáng rọi vào’ - Cuốn sách tiên phong về Sang chấn Phức tạp

Từ sách - Phim - FN - 11/07/2025 09:00
Sẽ ra sao nếu một ngày ta nhận ra mình đã bị bạo hành dưới danh nghĩa yêu thương? Liệu câu chuyện tổn thương của ta chỉ là nỗi đau mang tính cá nhân hay là bi kịch chung của một cộng đồng?

Hạnh phúc tuổi trẻ - “Điều tốt cũng có thể hủy hoại bạn”, nghe vô lý nhưng chính bạn đang làm điều đó mỗi ngày

Từ sách - Phim - Quìn - 11/07/2025 08:00
Chúng ta lớn lên với niềm tin rằng phải giữ lấy điều tốt và loại bỏ điều xấu, như thể đó là cách duy nhất để sống hạnh phúc. Nhưng vì sao càng chạy theo những lựa chọn ấy, tâm trí lại càng mệt mỏi, càng đầy xung đột và lo lắng?

Mẹo nhỏ khi kết hợp tệp âm thanh với OpenAI

Kỹ năng - Anh Tú - 10/07/2025 13:00
Việc sử dụng các dịch vụ AI của OpenAI một cách nhanh chóng có thể khiến bạn tốn kém. Tuy nhiên, có một mẹo hữu ích giúp tiết kiệm chi phí: sử dụng API để tổng hợp các bản ghi âm.

Xem 'Sex Education', tôi học được hoá ra sống không vì chính mình sẽ khiến cuộc đời lao dốc

Điện ảnh - Ứng Hà Chi - 10/07/2025 12:00
Thông qua bộ phim, tôi nhận ra bấy lâu nay mình luôn sống một cuộc đời tẻ nhạt, thiếu ý nghĩa cuộc sống.

ChatGPT có bao nhiêu mô hình và bạn nên chọn loại nào là 'chân ái'?

Kỹ năng - Anh Tú - 10/07/2025 11:00
Lần đầu tiên, OpenAI cung cấp một bảng so sánh toàn diện 6 mô hình hiện có và đưa ra khuyến nghị rõ ràng về việc nên dùng mô hình nào trong từng trường hợp.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 7, 12/07/2025