Tư duy truy tìm sự thật - Kiểu người tiềm ẩn khả năng phi thường: Sở hữu 'tư duy trinh sát'

Thảo Thảo13/07/2023 08:00
Tư duy truy tìm sự thật - Kiểu người tiềm ẩn khả năng phi thường: Sở hữu 'tư duy trinh sát'

Tư duy truy tìm sự thật" của Julia Galef xoay quanh một lối tư duy rất phổ biến: lập luận theo động cơ, nghĩa là con người vô thức chọn hướng lập luận dẫn đến kết luận mà họ mong muốn.

Lập luận theo kiểu tư duy chiến binh hay trinh sát?

"Địa đàng quanh co" là hình ảnh ẩn dụ được nêu ra trong cuốn sách "Tư duy truy tìm sự thật", ám chỉ sự đa dạng về hướng lập luận mà chúng ta có trước mỗi vấn đề: Có rất nhiều ngã rẽ về tìm kiếm, chọn lọc thông tin và hướng lập luận, và ta thường vô thức lựa chọn ngã rẽ dẫn đến kết luận mà mình mong muốn.

Nếu nhận thấy kế hoạch khởi nghiệp của mình có nguy cơ thất bại, bạn sẽ vô thức tránh nói chuyện với những người có thể chỉ ra các khuyết điểm của kế hoạch đó. Nếu tự cho mình là "game thủ", bạn sẽ nghĩ đến nhiều luận điểm ủng hộ lợi ích của game. Nếu là người ghiền thuốc, bạn sẽ tự động nghĩ ra nhiều bằng chứng phản bác tác hại của thuốc lá hơn người bình thường.

Trong các trường hợp trên, quá trình tư duy chiến binh trông thì có vẻ hợp lý, nhưng thật ra có rất nhiều ngã rẽ khác, vốn sẽ dẫn tới những kết luận khác, đã bị bạn bỏ qua.

Julia Galef cho rằng lối tư duy "lập luận theo động cơ" này đã giúp tổ tiên chúng ta sinh tồn, tiến hoá, và cảm thấy an toàn về mặt tâm lý. Cụ thể hơn, lối tư duy này giúp chúng ta né tránh sự thất vọng và có cảm giác thoải mái nhất thời, củng cố cái tôi, và giữ hình ảnh tốt đẹp trong mắt người khác.

Trái ngược với tư duy chiến binh là tư duy trinh sát - "nhìn nhận sự việc một cách khách quan và chính xác, thay vì chỉ thấy được một phương diện và đấu tranh cho phương diện đó", theo mô tả của Julia. Tư duy trinh sát, theo tác giả, thay vì hướng đến sự an toàn tâm lý, ta hướng đến sự thật, đến việc "nhìn thế giới theo đúng bản chất của nó".

Vậy làm sao để áp dụng tư duy trinh sát vào cuộc sống hằng ngày? Nếu biết 3 thói quen trong tư duy sau đây, bạn sẽ tự động dừng bước trước khi sa chân vào "địa đàng quanh co" của sự hợp lý hoá để nhìn nhận mọi việc khách quan hơn.

Kiểu người nhìn bề ngoài rất bình thường, nhưng tiềm ẩn khả năng phi thường: Sở hữu “tư duy trinh sát” - Ảnh 1.

3 thói quen điển hình của người có Tư duy trinh sát

1.Sẵn sàng điều chỉnh quan điểm và niềm tin

Khi tư duy, nếu muốn tìm ra sự thật chứ không phải củng cố cái tôi, thì mấu chốt không phải là bảo vệ quan điểm của mình, mà là sẵn sàng điều chỉnh quan điểm khi cần thiết. Thói quen này rất tự nhiên đối với người quen tư duy trinh sát, và theo Julia Galef, nó có thể tự nhiên đến mức người khác phải thán phục trước sự tự tin và bình thản của bạn.

Malo là một người bạn của tác giả, rất thường thẳng thắn và vô tư thừa nhận sai lầm của mình. Julia đã hỏi Malo tại sao anh không hề ngần ngại mỗi khi thừa nhận những sai lầm đó. Anh này chỉ nhún vai: "Tại sao tôi phải ngại? Tôi có làm gì sai trái đâu?".

"Lính trinh sát tự tin với việc xây dựng (và điều chỉnh) niềm tin của họ nhiều hơn là việc đặt lòng tin của mình vào từng niềm tin đó", Julia khẳng định.

2.Không chú trọng bản sắc cá nhân

Julia Galef là một thành viên của Effective Altruism (phong trào đặt mục tiêu giúp đỡ thế giới theo cách hiệu quả nhất có thể thông qua việc vận dụng lý lẽ và chứng cứ). Khi Julia đọc được một bài báo phê bình phong trào này, cô đã nói chuyện với nhà đồng sáng lập, và rồi, Julia nhận được lời đáp bình thản đến bất ngờ.

"Họ đã chỉ ra những điểm yếu nhất của Effective Altruism, cũng như những khía cạnh mà chúng ta thường quá tự tin", anh này nói, "Dù gì thì bài báo đó vẫn là một hồi chuông cảnh tỉnh tốt cho chúng ta".

Câu nói đó khiến Julia nhận ra cô cần bớt chú trọng đến bản sắc cá nhân của mình hơn, ít nhất là khi tư duy.

Trong "Tư duy truy tìm sự thật", cô cho rằng khi quá đề cao bản sắc cá nhân - những nhóm bạn thuộc về, những nhãn dán, danh xưng - bạn sẽ dễ nổi giận và tạo khoảng cách với người không có cùng bản sắc đó, dễ lập luận chỉ để củng cố bản sắc (trong vô thức), dễ hành động chỉ để bảo vệ bản sắc hoặc nhóm, thay vì tạo-hiệu-quả.

Và theo Julia, việc không quá chú trọng đến bản sắc, biết lắng nghe lời phê bình đến từ những nhóm khác rất có lợi cho chính bạn, vì nó giúp bạn tìm ra sự thật. "Thường thì những người có nhận định đúng về những gì bạn đang làm sai lại không phải là người trong nhóm", nữ tác giả viết.

Kiểu người nhìn bề ngoài rất bình thường, nhưng tiềm ẩn khả năng phi thường: Sở hữu “tư duy trinh sát” - Ảnh 2.

3.Điềm tĩnh trước thông tin và tình huống tiêu cực

Theo Julia, trong khi người có thói quen hợp lý hoá để cảm giác dễ chịu âm thầm dẫn dắt lập luận, người có tư duy trinh sát lại rất quen với cảm giác khó chịu có thể đến ngay trong quá trình truy tìm sự thật. Nói cách khác, khả năng làm chủ cảm xúc liên hệ trực tiếp với khả năng tư duy xác đáng.

Chẳng hạn, khi có một ý nghĩ tiêu cực về kế hoạch khởi nghiệp, thay vì chỉ nghe từ những nguồn tin muốn nghe, người có tư duy trinh sát chủ động tìm đến những nguồn tin sẵn sàng rỉ vào tai họ những sự thật mất lòng. Để làm được điều đó, trước tiên, họ phải điềm tĩnh chịu cảm xúc thất vọng nhất thời.

Hoặc, khi nghe được ý kiến rằng "sự nghiệp của bạn đang xuống dốc", thay vì ngay lập tức xua tan nó bằng hàng tá những lập luận phản bác, họ điềm tĩnh không gạt qua ý kiến tiêu cực đó ngay từ đầu. Người có tư duy trinh sát không nhất thiết phải nghiêm túc điều tra ý kiến đó ngay lập tức, họ chỉ không gạt bỏ ý kiến đó mà chấp nhận rằng đó là điều cần được xem xét kỹ hơn.

Xa hơn, người có tư duy trinh sát điềm tĩnh vạch chiến lược cho những tình huống xấu nhất, dù là trong một chuyến đi, một kế hoạch kinh doanh, hay một sự nghiệp - thay vì chọn các hướng lập luận để trấn an bản thân rằng "mọi thứ vẫn tốt". Cảm giác khó chịu khi nhìn vào các thông tin và dữ liệu tiêu cực, theo Julia, sẽ dần biến mất và nhường chỗ cho sự an tâm khi ta biết rằng mình có thể kiểm soát được ngay cả tình huống tệ nhất.

Tư duy ảnh hưởng hành động; khi tư duy xác đáng về bản thân và thế giới, bạn sẽ hành động và ra quyết định xác đáng, điều sau cùng sẽ cải thiện chất lượng cuộc sống của bạn. Vì người có tư duy trinh sát "luôn nỗ lực nhìn thế giới một cách xác đáng", Julia khuyến khích bạn đọc rèn luyện lối tư duy này trong mọi tình huống hàng ngày, để thu về lợi ích dài hạn.


Gửi bình luận
(0) Bình luận
1

‘Thuyết Mặc Kệ Họ’ - Bí quyết để ngừng lo âu

Điều gì sẽ xảy ra nếu chìa khóa dẫn đến hạnh phúc, thành công và tình yêu chỉ là ba từ đơn giản: hãy để họ.
2

Sức mạnh của người thấu cảm - Vẻ đẹp trong sự nhạy cảm của bạn

 “Sự nhạy cảm của tôi là một siêu năng lực!"
3

Đại địa chấn kinh tế Kỳ 3: Mở cửa phục hồi

Ngày 04/5/2020 Ý đã mở cửa lại các cơ sở sản xuất và các nước châu Âu khác cũng bắt đầu nới lỏng một số biện pháp hạn chế.
4

7 chiến lược để sống sung túc và hạnh phúc - Triết lý sống giúp hàng triệu người vươn lên từ con số 0

Không ai sinh ra đã hoàn hảo. Thậm chí người từng bị gắn mác "vô dụng" vẫn có thể bắt đầu đọc một cuốn sách hay, làm điều gì đó mới mẻ và thay đổi cuộc đời họ bắt đầu từ hôm nay.
5

‘Tiến vào đồng cỏ hoang’ - Câu chuyện ngụ ngôn về những bất đồng với mẹ

Đây là câu chuyện ngụ ngôn xoay quanh những sự việc xảy ra với một cậu bé và bạn gấu Walter, khi cả hai bỏ trốn khỏi nhà. Bởi cậu bé cảm thấy bị mất tự do và quá chán nản với việc phải ngoan ngoãn, tuân theo những qui tắc do mẹ đặt ra.

 Sao ta làm điều ta làm - Để tự do, phải hiểu về ràng buộc đích thực

Abraham Maslow đã nói rằng: “Trách nhiệm chính là niềm vui, niềm vui chính là hoàn thành trách nhiệm của mình”.

Muôn kiếp nhân sinh 3 - Đầu tư vào lòng nhân ái và sự tử tế

​​​​​​​Trong một chuyến công tác đến Chicago, thay vì đến các tiệm ăn sang trọng, hợp với địa vị của mình, tỷ phú Farnum đưa tôi đến một quán ăn bình dân, có đông người xếp hàng trước cửa để chờ đến lượt vào dùng bữa.

Nghệ thuật sống vững vàng - Thói quen liên tục kiểm tra điện thoại dẫn đến chứng sao nhãng

Công trình nghiên cứu của một công ty điều phối viễn thông ở Vương quốc Anh cho thấy cứ trung bình mười hai phút chúng ta lại kiểm tra điện thoại một lần.

Tế bào gốc - Chìa khóa của Suối nguồn tươi trẻ

Một nguy cơ của sự suy yếu ở tuổi già là chứng mất trí nhớ. Bộ não trải qua sự lão hóa giống như những phần còn lại của cơ thể. Ở một số người, quá trình này bắt đầu sớm hơn so với những người khác.

Tư duy truy tìm sự thật Kỳ 2 - Công bằng không có nghĩa là cả hai bên đều có phần đúng

Năm 1970, nhà sinh học Paul Ehrlich có một nhận định táo bạo: “Nếu là một tay cờ bạc, tôi sẽ cược năm ăn năm thua rằng nước Anh không thể tồn tại đến năm 2000”.

Bản giao hưởng cuộc sống - Nơi nào có ý chí, nơi đó có con đường

“Đừng bao giờ để nỗi thất vọng của ngày hôm qua che mờ những giấc mơ rực sáng của ngày mai.”

Tư duy truy tìm sự thật Kỳ 1 - Nguyên tắc đầu tiên là đừng tự lừa dối bản thân

Luân Đôn vào giữa thế kỷ 19 là một nơi đáng sợ. Cứ mỗi vài năm là một đợt dịch tả lại bùng phát, lan khắp thành phố và cướp đi mạng sống của hàng trăm, thậm chí hàng ngàn người.

Tế bào gốc kỳ 3 - Sự phục hồi của Kenneth là một phép màu

Câu chuyện của Kenneth Kelley bắt đầu hơi khác một chút so với Anthony. Khi bé được sáu tháng tuổi, mẹ bé dẫn đến nha sĩ để gỡ bỏ lớp amalgam (phương pháp trám răng gồm hỗn hợp thủy ngân, bạc và đồng mạ) và thằng bé vô tình hít phải khói thủy ngân bốc hơi.

4 cách uống cà phê tốt nhất cho sức khỏe

Kỹ năng - Minh Nhật - 18/08/2025 11:00
Cà phê không chỉ giúp đầu óc tỉnh táo, tăng sự tập trung mà nếu uống đúng cách, loại đồ uống quen thuộc này còn mang lại nhiều lợi ích cho tim mạch, gan, cân nặng và đường huyết.

“Đồng nghiệp qua đời ở tuổi 29, khi biết nguyên nhân, tôi thấy chính mình trong câu chuyện ấy”

Phong cách sống - Trần Hà - 18/08/2025 10:00
Cái chết đột ngột khiến bạn bè nhận ra điều họ chưa từng nghĩ tới nhưng đang lặp đi, lặp lại mỗi ngày.

Thuyết Mặc Kệ Họ - Từ bỏ kiểm soát để giành lại sức mạnh của chính mình

Từ sách - Phim - TĐ - 18/08/2025 08:48
Thuyết Mặc Kệ Họ không chỉ là một mẹo tư duy. Nó có nền tảng là những triết lý cổ xưa và các khái niệm tâm lý vốn đã giúp con người chúng ta định hướng cuộc đời mình bao thế kỷ qua.

"Khai mở cảm xúc" và "Khai mở hạnh phúc" - Tàu lượn cảm xúc và bánh kẹp hạnh phúc

Từ sách - Phim - Đan Thanh - 18/08/2025 08:45
Bộ sách “Khai mở cảm xúc” và “Khai mở hạnh phúc” của bác sĩ tâm thần Emma Hepburn không chỉ giải thích tường tận vai trò của cảm xúc trong đời sống tinh thần mà còn hướng dẫn cách tận dụng chính những rung động nội tâm ấy để mang tới hạnh phúc bền vững.

4 kiểu trả lời tin nhắn của EQ thấp, ai cũng muốn né xa

Kỹ năng - Minh Ánh - 17/08/2025 12:00
Người EQ thấp trả lời tin nhắn tùy hứng, không chọn lọc từ ngữ, và ít quan tâm tới cảm xúc của người đối diện.

Tại sao Kiều Phong lại là người yếu nhất trong số các cao thủ tứ tuyệt của Thiên Long?

Thư giãn - Nguyệt Phạm - 17/08/2025 11:00
Bài viết phân tích sức mạnh của các cao thủ trong Thiên Long Bát Bộ, đặc biệt là tứ tuyệt, và đặt ra nghi vấn về vị trí của Kiều Phong. Liệu "chiến thần" Kiều Phong có thực sự xứng đáng với danh hiệu này khi so sánh nội lực với các cao thủ khác?

Nguyên nhân quan hệ méo mó của 2 mẹ con hé lộ trên truyền hình khiến ai nấy rùng mình

Suy ngẫm - Hiểu Đan - 17/08/2025 10:00
Không có ranh giới thì không có độc lập. Không độc lập nghĩa là phải sống cả đời dưới kỳ vọng của người khác, không thể sống cho chính mình.

3 cuốn sách giúp bạn chủ động bảo vệ sức khỏe từ bên trong

Từ sách - Phim - Đan Thanh - 17/08/2025 09:00
Chăm sóc sức khỏe không phải là việc chờ đến khi cơ thể lên tiếng cảnh báo mới bắt đầu, mà là thói quen nhỏ cần duy trì mỗi ngày. Ba cuốn sách dưới đây sẽ mang đến những kiến thức bổ ích giúp bạn hiểu hơn về chăm sóc sức khỏe ngay tại nhà.

'Nữ hoàng bụng bự' khiến người hâm mộ kinh ngạc vì dạ dày 'siêu to'

Phong cách sống - Nhật Thùy - 17/08/2025 08:00
Một người phụ nữ ở Hàn Quốc được mệnh danh trìu mến - “nữ hoàng bụng bự”, cô nổi tiếng vì có khẩu vị ăn uống cực nhiều mặc dù chỉ nặng 50kg, cao 1,61m.

Cặp cha con trong bức ảnh “cõng cả thế giới trên vai vì con” bây giờ ra sao?

Phong cách sống - Chi Chi - 16/08/2025 13:00
"Cái ông cõng trên lưng là gia đình ông. Cái ông nắm giữ trong tay là tương lai”.

Bất ngờ trước câu thoại trong "Sex Education" tôi kể cho con nghe, ngờ đâu con thú nhận hết lỗi lầm

Điện ảnh - Mỹ Hạnh - 16/08/2025 12:00
Tôi đã không thể ngờ, thứ cứu vớt mối quan hệ mẹ con tôi lại là một bộ phim nước ngoài.

Chuyên gia bảo mật chỉ cách ngăn chặn các cuộc trò chuyện với ChatGPT xuất hiện trên Google

Kỹ năng - Thanh Huyền - CFB - 16/08/2025 11:00
Các cuộc trò chuyện của bạn được sử dụng để huấn luyện AI, và chúng còn có thể xuất hiện ngay trên kết quả tìm kiếm Google.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 2, 18/08/2025