Một từ phòng the trần trụi trở thành cao quý lãng mạn trong tiếng Việt

27/06/2019 17:58
Một từ phòng the trần trụi trở thành cao quý lãng mạn trong tiếng Việt

Không chỉ chúng ta mà ngay cả bậc thầy ngôn ngữ là thi hào Nguyễn Du cũng quên luôn chuyện này khi viết câu thơ tả Thúy Kiều trong đoạn Mã Giám sinh đi dạm hỏi: “Mặn nồng một vẻ một ưa/Bằng lòng khách mới tùy cơ dặt dìu”.

Đề tài sex, kể cả trong ngôn ngữ thường được coi là điều kiêng kỵ, nhạy cảm với người Việt. Có lẽ đó là ảnh hưởng của quá trình Nho giáo ngự trị trong thời gian dài ở nước ta. Trong Nho giáo, việc sinh hoạt vợ chồng nếu mà nói ra một cách “không kín đáo” thì dễ bị coi là “dâm tà”, xấu xa vậy.

Tuy nhiên, trước khi Nho giáo có ảnh hưởng ở nước ta thì người Việt có thời gian dài chịu ảnh hưởng văn hóa phồn thực và coi chuyện sinh hoạt vợ chồng rất bình thường. Không những thế, ngôn từ sinh hoạt phòng the đó thẩm thấu vào trong ngôn ngữ đến mức cả ngàn năm Bắc thuộc, cộng thêm ngàn năm phong kiến Nho giáo nữa cũng không phai mờ. Thậm chí, nó còn được đẩy cao lên mức cao quý và lãng mạn trong văn học nhưng nhiều khi chúng ta vì mặc định cái ý vị cao siêu của nó mà quên luôn cái gốc ban đầu. Trong bài này, chúng tôi nói về từ "mặn nồng".

Không chỉ chúng ta mà ngay cả bậc thầy ngôn ngữ là thi hào Nguyễn Du cũng quên luôn chuyện ấy khi viết câu thơ tả Thúy Kiều trong đoạn Mã Giám sinh đi dạm hỏi:

Mặn nồng một vẻ một ưa

Bằng lòng khách mới tùy cơ dặt dìu

Rằng mua ngọc đến Lam kiều

Sính nghi xin dạy bao nhiêu cho tường”.

Đầy rẫy sách vở thơ văn nói về chuyện tình cảm mặn nồng nhưng có ai hỏi tại sao lại là mặn nồng không? Chuyện là vì nước ta ở xứ nóng, khi cơ thể hoạt động thì ắt ra mồ hôi. Việc sinh hoạt vợ chồng từ thời xưa đến nay vốn luôn tốn sức và thường tiến hành ở nơi kín đáo, gió khó lọt. Trong mùa nóng nực mà các cụ ngày xưa đâu có máy điều hòa hay quạt máy (còn quạt tay lúc "sinh hoạt" thì chắc khó) nên dễ chảy mồ hôi. Kết quả là miệng phải nếm mùi mồ hôi mằn mặn mà mũi thì phải ngửi mùi cơ thể rất nồng của đối tác. Các cụ ngày xưa cũng chẳng có các loại nước hoa, lăn khử mùi như bây giờ thì làm sao ngăn được mùi hương nồng nàn thoát ra theo tuyến mồ hôi.

Do vậy, thay vì nhắc tình cảm hai người nam nữ yêu nhau say đắm thì người ta dùng luôn từ tình cảm “mặn nồng” để chỉ 2 người đang trong thời kỳ khao khát, muốn gần gũi thân xác với nhau, để nếm mùi mồ hôi mặn, ngửi mùi cơ thể của nhau trong hạnh phúc. Còn nếu hai người chẳng còn thiết tha nhau, không còn khao khát quan hệ nam nữ với nhau thì chỉ cần nói “hết mặn nồng”. Từ mặn nồng vốn thật trần trụi, hoang dại nhưng theo thời gian lại rất bóng bẩy nên thơ trong tiếng Việt.

Rồi từ cái tình cảm mặn nồng vốn chỉ dành riêng để làm tiếng lóng bắt nguồn từ sinh hoạt phòng the, người ta mở rộng mặn nồng ra để diễn tả độ nông sâu trong một mối quan hệ, thậm chí quan hệ vĩ mô giữa các nước trên thế giới (ví dụ có báo đã đặt tít "Cuộc gặp Tổng thống Putin-Trump: Sẽ khó mặn nồng" hoặc "Quan hệ Mỹ-Trung hết mặn nồng sau ‘tuần trăng mật’).

Theo dòng tiến hóa của ngôn ngữ, từ "mặn nồng" là còn được dùng để tả vẻ đẹp, vẻ quyến rũ theo kiểu phồn thực của người phụ nữ với các biến thể khác là mặn mà. Một người con gái mà không khiến nam nhân khao khát đến mức muốn chảy mồ hôi thì khó gọi là có vẻ đẹp mặn nồng được.

Quay lại câu thơ trong truyện Kiều, chúng ta có thể thấy cụ Nguyễn Du tả Thúy Kiều: “Mặn nồng một vẻ một ưa”, có vẻ oan cho nàng quá bởi Kiều lúc đó còn là gái tân, sau khi bị Mã Giám Sinh lừa mua mới biết chuyện chăn gối.

Thế nên tả Thúy Kiều lúc đó theo kiểu biết thú mặn nồng, sành sỏi mặn nồng là không đúng. Còn nếu bảo Nguyễn Du muốn mượn chữ mặn nồng để tả Thúy Kiều là người dâm thì cũng không đúng vì ngay mấy câu trước trong cùng bối cảnh, ông đã tả nàng:

Ngại ngùng dín gió e sương

Nhìn hoa bóng thẹn, trông gương mặt dày.

Mối càng vén tóc bắt tay

Nét buồn như cúc, điệu gầy như mai”.

Để hiểu thêm ý nghĩa của từ mặn nồng, xin mời độc giả nghe Bài không tên số 4 của Vũ Thành An qua trình bày của nam danh ca Tuấn Ngọc với câu rất hay:

"Đếm cho em giây phút mặn nồng

Giữ cho em mái tóc bồng

Lời anh nói sẽ còn mai đây

Chuyện mai sau xin gửi trên tay..." .

Anh Tú


Gửi bình luận
(0) Bình luận
1

Ngành xuất bản chuyển mình thế nào trong kỷ nguyên số?

Trước những thay đổi nhanh chóng của ngành xuất bản toàn cầu dưới tác động của công nghệ số và AI, Việt Nam đang đứng trước nhu cầu cấp thiết phải đổi mới để thích ứng với hành vi tiêu dùng nội dung hiện đại.

Viện Bảo tồn di tích đề xuất hai phương án tu sửa nhà thờ Bùi Chu

Trùng tu cục bộ hoặc hạ giải toàn bộ nhà thờ là hai phương án được Viện Bảo tồn di tích đề xuất sau khi khảo sát hiện trạng di tích.

Sách giả sẽ giết chết ngành xuất bản Việt Nam

Nguyễn Văn Phước, Giám đốc First News - Trí Việt cho rằng, sản xuất, tiêu thụ sách giả sẽ giết chết ngành xuất bản Việt Nam.

Shopee, Sendo, Lazada bị 'điểm mặt' kinh doanh sách giả

Trong buổi công bố bằng chứng tiếp tay tiêu thụ sách giả, sách lậu trong buổi họp sáng ngày 18/3, Công ty Văn hóa sáng tạo Trí Việt - First News đã nêu thẳng tên ba đơn vị có kinh doanh sách online: Shopee, Sendo và Lazada.

Đại biểu Quốc hội lên tiếng về 2 bức phù điêu quý bị ‘kẹt' ở Hà Nội

Liên quan đến hai bức phù điêu quý do thầy trò Trường Mỹ thuật Đông Dương bị “nhốt” nhiều thập niên ở tuyến phố cấm, hai đại biểu Quốc hội là ông Dương Trung Quốc và ông Lưu Bình Nhưỡng đã nêu ý kiến về vấn đề này.

'Tứ trụ sử học' Việt Nam đồng nhất quan điểm về Triệu Đà

Cả "tứ trụ sử học" của miền Bắc Việt Nam đều có quan điểm giống nhau về nhà Triệu và Triệu Đà. Cả 4 ông Lâm, Lê, Tấn, Vượng đều cho rằng Triệu Đà là kẻ xâm lược.

Nhiếp ảnh gia Mỹ Dũng và những trăn trở về biển và ngư dân Việt Nam

"Biển trong chúng ta” của Mỹ Dũng là những bức ảnh đen trắng chụp "các câu ca dao" về ngư dân Việt Nam từ Móng Cái cho đến Cà Mau, mỗi bức ảnh là niềm trăn trở của người nghệ sĩ về thân phận lênh đênh của người dân làng chài.

Bộ VHTT-DL lên tiếng về việc cháu nội Vua Mèo tính đóng cửa dinh thự họ Vương

Dinh thự Vua Mèo Hà Giang lâu nay là địa điểm nổi tiếng với du khách khi ghé thăm cao nguyên Đồng Văn, Hà Giang, thế nhưng mới đây, ông Vương Duy Bảo - cháu nội vua Mèo Vương Chí Thành cho biết, dự kiến ngày 15.6, ông sẽ "đóng cửa" khu dinh thự vua Mèo.

Vai trò của Triệu Đà trong quan niệm 'lịch sử duy vật' của Đào Duy Anh

Sông Bến Hải, cầu Hiền Lương là những địa danh lịch sử để nói về thời kỳ đất nước bị chia cắt. Trong giai đoạn đó, 2 miền có quan điểm khác nhau trên nhiều lĩnh vực và cả quan điểm về Triệu Đà.

Bạn đang nghịch gì với đời mình - Khi khổ đau cũng là một phần của cuộc sống

Có những ngày bạn cảm thấy mọi thứ từng bỗng vụn vỡ, những câu hỏi không lời đáp giày vò tâm trí: “Rốt cuộc mình sống để làm gì?”, “Tại sao phải đau khổ đến vậy?”. Bạn không biết bám vào đâu, càng vùng vẫy, càng thấy mình lún sâu trong một vũng lầy vô hình.

"Tên 29 tỉnh, thành từng in dấu trong tim”: Loạt ảnh đi dọc Việt Nam để đời chính là đây!

Thư giãn - Trần Hà - 01/07/2025 13:19
Sẽ như thế nào nếu bạn sở hữu BST bảng tên các tỉnh, thành sẽ thay đổi khi sáp nhập diễn ra ngày 1/7. Oách xà lách.

Xem Sex Education, tôi kinh ngạc trước 1 câu thoại quá hay, bèn đem đi dạy con trai

Điện ảnh - Thanh Hương - 01/07/2025 12:00
Khi nghe câu nói này, tôi đã bật cười và thích thú.

AI có thể tống tiền, phản bội khi cảm thấy bị đe dọa

Kỹ năng - Hoàng Vũ - 01/07/2025 11:00
Một nghiên cứu mới từ Anthropic cho thấy các mô hình ngôn ngữ tiên tiến như Claude hay Gemini không chỉ sẵn sàng vạch trần các vụ bê bối cá nhân để tự bảo vệ, mà thậm chí còn cân nhắc "để mặc bạn chết" nếu mục tiêu của chúng bị đe dọa.

Bức thư bà mẹ gửi con "nổi loạn": Nếu đứa trẻ nào cũng đọc được những câu chữ này, tương lai có thể sẽ khác

Suy ngẫm - Hiểu Đan - 01/07/2025 10:00
Tôi hy vọng nhiều bậc phụ huynh sẽ lan toả cho con mình chiêm nghiệm sớm!

Tôn thờ tuổi thơ "nghèo mà vui", cái giá phải trả đôi khi không chỉ là một kỳ thi trượt

Phong cách sống - Hiểu Đan - 01/07/2025 09:00
Cô gái trong sách "Em phải đến Harvard học kinh tế" lại một lần nữa khiến hội phụ huynh Việt "dậy sóng".

Bạn đang nghịch gì với đời mình - Khi khổ đau cũng là một phần của cuộc sống

Từ sách - Phim - Quìn - 01/07/2025 08:00
Có những ngày bạn cảm thấy mọi thứ từng bỗng vụn vỡ, những câu hỏi không lời đáp giày vò tâm trí: “Rốt cuộc mình sống để làm gì?”, “Tại sao phải đau khổ đến vậy?”. Bạn không biết bám vào đâu, càng vùng vẫy, càng thấy mình lún sâu trong một vũng lầy vô hình.

Tra cứu nhanh 168 phường, xã, đặc khu thuộc TP.HCM mới

Kỹ năng - 30/06/2025 13:55
Chuyên trang toàn cảnh thông tin về 168 phường, xã, đặc khu của TP.HCM chính thức đi vào hoạt động. Bạn có thể tra cứu, theo dõi video và các thông tin về hoạt động vận hành khi TP.HCM thực hiện chính quyền 2 cấp.

Cẩn thận với ký tự vô hình khi mở đường link trên điện thoại

Kỹ năng - Anh Tú - 30/06/2025 13:00
Chuyên gia bảo mật Gabriele Digregorio đã phát hiện một lỗ hổng tiềm ẩn trên hệ điều hành Android, có thể bị tin tặc khai thác để thực hiện các cuộc tấn công lừa đảo (phishing).

Xem 'Sex Education' tôi đau khổ hiểu ra: Dù hơn 30 tuổi vẫn mơ hồ về 2 chữ "trưởng thành"

Điện ảnh - Ứng Hà Chi - 30/06/2025 12:00
Hoá ra, trưởng thành không phải là kiểm soát mọi thứ, mà là học cách buông bỏ và bước tiếp.

Những lo ngại khi Facebook muốn truy cập vào thư viện ảnh trên điện thoại

Kỹ năng - Anh Tú - 30/06/2025 11:00
Facebook đang yêu cầu người dùng cho phép truy cập vào thư viện ảnh trên điện thoại để tự động đề xuất các phiên bản ảnh được chỉnh sửa bằng AI, gồm cả những bức ảnh chưa từng được tải lên Facebook.

Gia đình "độc lạ" Việt Nam, dâu rể các thế hệ mới đến đều choáng váng rồi... "nghiện" lúc nào không hay!

Phong cách sống - Khánh Huyền - 30/06/2025 10:00
Những ai lần đầu tiên đến gia đình tôi đều không giấu nổi sự sửng sốt. Có người khó tính từng bảo cách này khiến con cháu dễ sinh hư, thiếu tôn ti trật tự.

Khai mở hạnh phúc - Ba chiến lược giúp bạn hạnh phúc và viên mãn

Từ sách - Phim - Quang Thanh - 30/06/2025 09:00
Chúng ta thường nghĩ sức khỏe tinh thần suy kiệt là điều gì đó bất thường, thậm chí không tự nhiên. Nhưng bạn nên biết, có một số liệu thống kê nói rằng cứ bốn người sẽ có một người gặp những khó khăn về sức khỏe tinh thần.

Ánh sáng trong ta - Chậm lại để tiến xa hơn

Từ sách - Phim - Quìn - 30/06/2025 08:00
Chúng ta đang sống trong một thời đại mà tốc độ được xem là thước đo thành công. Hiểu nhanh, làm vội, đạt được càng nhiều càng tốt dường như đã trở thành tiêu chuẩn ngầm của một người “hiệu quả”.

Xem 'Sex Education', tôi nhận ra sai lầm khiến bản thân thành ‘kẻ thù’ trong mắt con

Điện ảnh - Ứng Hà Chi - 29/06/2025 13:00
Nhờ bộ phim, tôi nhận thức được sai lầm của mình và quyết định thay đổi vì con.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 3, 01/07/2025