Kỹ năng tư duy phê phán

GS John Vu23/01/2024 13:00
Kỹ năng tư duy phê phán

Một trong những kỹ năng quan trọng ngày nay là “tư duy phê phán” nhưng ít người có khả năng giải thích nó một cách rõ ràng.

Có vài cuốn sách viết về tư duy phê phán nhưng hầu hết dành cho học giả triết học hay nhà toán học chuyên sâu hơn là cho người thường. Sinh viên thường nói với tôi là họ hiểu kĩ năng kĩ thuật, kĩ năng mềm nhưng không hiểu về kĩ năng tư duy phê phán. Một sinh viên nói: “Nếu em không biết nó là gì, làm sao em có thể phát triển hay cải tiến nó được?” Cho nên tôi đi tới một hướng dẫn đơn giản, dựa trên trực giác riêng của tôi để chia sẻ với sinh viên như sau:

Tư duy phê phán thường bắt đầu với một câu hỏi quan trọng: Tại sao? Câu hỏi này dẫn tới nhiều “cái nhìn sâu” thú vị vì bạn đang thách thức cách thức sự việc thông thường xảy ra và muốn biết nhiều hơn. Nó là tính tò mò của bạn để đi sâu hơn vào trong thông tin hiện thời và những niềm tin để học nhiều hơn và bằng việc hỏi câu hỏi này, bạn đang bắt đầu phát triển “kĩ năng tư duy phê phán” của bạn.

Ví dụ đơn giản nhất về tư duy phê phán là câu chuyện Isaac Newton thấy quả táo rơi và hỏi tại sao táo bao giờ cũng rơi xuống đất và suy ra luật hấp dẫn. Vài năm trước đây, Jeff Bezos đã thấy một số sinh viên tới trường với những đống sách nặng và hỏi câu hỏi tương tự: “Tại sao họ phải mang nhiều sách thế tới trường?” điều dẫn ông ấy tới máy đọc sách Kindle của Amazon.

Bằng việc bắt đầu với “Tại sao?” và liên tục hỏi cho tới khi bạn tới cốt lõi của vấn đề sẽ cho phép bạn hiểu nhiều điều ở các mức sâu nhất. Kiểu tư duy này sẽ cho bạn sáng suốt để phát triển giải pháp cho vấn đề phức tạp. Xem xét bất kì cái gì nghĩa là đi sâu vào trong vấn đề để hiểu nó một cách toàn bộ. Sau đây là ví dụ đơn giản về thảo luận giữa hai người A và B về việc ghi danh thấp của một đại học.

A: Khó có được nhiều sinh viên vào đại học của chúng ta.

B: Tại sao?

A: Nhiều sinh viên không biết về đại học của chúng ta.

B: Sao sinh viên không biết về đại học của chúng ta?

A: Có nhiều đại học trong khu vực này và chúng ta không phải là đại học hàng đầu.

B: Sao đại học của chúng ta không là đại học hàng đầu?

A: Chương trình đào tạo của chúng ta không duy nhất và các thầy cô của chúng ta không nổi tiếng.

B: Sao chương trình đào tạo của chúng ta không duy nhất và thầy cô của chúng ta không nổi tiếng?

A: Chúng ta có chương trình đào tạo thông thường cũng giống như các đại học khác và các thầy cô giáo trong khoa có cùng phẩm chất như các trường khác.

B: Sao chúng ta có chương trình thông thường và thuê các thầy cô với cùng phẩm chất như trường khác?

A: Chúng ta tin rằng mọi đại học đều phải có cùng đào tạo và các thầy cô phải có chất lượng tương tự.

Đến chỗ này, B biết rằng bằng việc đi sâu hơn, anh ta đã có được “cái nhìn sâu” vào trong niềm tin rằng mọi đại học phải như nhau trong đào tạo và chất lượng của các thầy khoa. Liệu niềm tin này là đúng hay không là không liên quan nhưng bằng việc thách thức niềm tin này, sự việc có thể xảy ra. Nếu B quyết định cải tiên việc ghi danh bằng việc có đào tạo duy nhất mà các đại học khác không có và thuê các thầy cô chất lượng hàng đầu, ông ấy có thể cải thiện tình trạng của đại học như đại học hàng đầu trong khu vực. Giả định rằng điều đó xảy ra; có thể ông ấy có nhiều sinh viên tham dự vào đại học của mình. Bằng việc thay đổi niềm tin chung, ông ấy có thể tìm ra giải pháp cho việc ghi danh thấp vào đại học. Về căn bản tư duy phê phán là cách quyết định liệu một niềm tin là đúng hay không bằng việc đi sâu hơn vào trong nó cho tới khi bạn tìm ra câu trả lời.

English version

Critical thinking skills

One of the important skills today is “Critical thinking” but few people would be able to explain it clearly. There are several books written about critical thinking but mostly for philosophy scholars or advanced mathematicians than ordinary people. Students often told me that they understand technical skills, soft-skills but not critical thinking skills. A student said: “If I do not know what it is, how can I develop it or improve it?” So I come up with a simple guide, based on my own intuition to share with students as follow:

Critical thinking often begins with an important question: Why? This question leads to many interesting “insights” because you are challenging the way ordinary things happen and want to know more. It is your curiosity to go deep into the current information and beliefs to learn more and by asking this question, you are beginning to develop your “critical thinking skills.”

The simplest example of critical thinking is the story that Isaac Newton saw a falling apple and asks why the apples always fall on the ground and derived the law of gravity. Few years ago, Jeff Bezos saw a number of students go to school with heavy book-packs and asked similar question: “Why do they have to carry so many books to school?” that led him to create the Amazon Kindle.

By starting with “Why?” and continue to ask until you get to the core of the issue will allow you to understand many things at the deepest level. This type of thinking will give you the insight to develop solution to complex problems. To examine anything critically means to go deep into the problem in order to understand it totally. The following is a simple example of the discussion between two people A and B about the lower enrollment of a university.

A: It is difficult to get a lot of students to go to our university.

B: Why?

A: Many students do not know about our university.

B: Why students do not know about our university?

A: There are many universities in this area and we are not a top university.

B: Why our university is not a top university?

A: Our training programs are not unique and our faculties are not famous.

B: Why our training programs are not unique and our faculties are not famous?

A: We have common training programs just like any other universities and our faculties have the same qualifications as others.

B: Why do we have common programs and hire faculties with the same qualifications as others?

A: We believe that every university should have the same trainings and faculties must have similar qualifications.

By this time, B knows that by going deeper, he already gets an “insight” into the belief that every university should be the same in trainings and faculty qualifications. Whether this belief is correct or not is irrelevant but by challenging this belief, thing could happen. If B decides to improve the enrollment by having unique trainings that other universities do not have and hires top quality faculties, he could improve the status of the university as the top university in the area. And assume that it happens; maybe he can have more students to attend the university. By changing the common belief, he can find a solution to the lower enrollment of the university. Basically critical thinking is a way of deciding whether a belief is correct or not by going deeper into it until you find the answer.

 


Gửi bình luận
(0) Bình luận
1

Trở lại chuyện kiểm thử phần mềm

Một sinh viên mới tốt nghiệp, làm việc cho một công ti phần mềm gặp tôi nói: “Tôi làm việc là người kiểm thử phần mềm, tôi kiểm thử mọi thứ rất cẩn thận nhưng khách hàng của tôi vẫn tìm ra lỗi. Tôi đã làm gì sai và tôi có thể làm gì để là người kiểm thử giỏi hơn?”

Thời đại tri thức

Theo một khảo cứu công nghiệp, “Thời đại thông tin” sắp chấm dứt sớm khi chúng ta đi vào thời đại khác “Thời đại tri thức”.

Nói tiếp nhu cầu về công nhân Công nghệ thông tin

Theo một báo cáo công nghiệp, 2013 là năm tốt nhất mà việc làm cho người tốt nghiệp công nghệ thông tin (CNTT) đạt tới nhu cầu cao nhất.

Xe hơi tự lái

Sau nhiều thập kỉ nhìn xe hơi tự lái trong các cuốn sách hay phim viễn tưởng khoa học, xe hơi tự lái bây giờ là thực tại.

Chuẩn bị cho tương lai của bạn

Bất kể nơi bạn sống, phần lớn việc làm tương lai sẽ yêu cầu giáo dục đại học. Ích lợi của việc đầu tư vào giáo dục đại học là tốt hơn bất kì đầu tư nào bạn có thể làm trong đời bạn.

Đối thoại với sinh viên lớn tuổi

Năm nay chương trình bằng Thạc sĩ của tôi về kĩ nghệ phần mềm có năm sinh viên là những người lớn tuổi hơn hầu hết những người khác.

“Kinh tế App” bùng nổ

Kinh tế App là mạng những người phát triển và các công ti viết phần mềm cho các nền di động. Các nền này (IOS, Android, và Window 8) cung cấp cho người dùng điện thoại thông minh truy nhập dễ dàng vào thị trường toàn cầu.

Tính hiệu quả và tính hiệu lực

Một người quản lí dự án hỏi: “Khác biệt gì giữa tính hiệu quả và tính hiệu lực trong dự án phần mềm và làm sao tôi đo được chúng?

Máy tính thông minh

Đấy không phải là khoa học viễn tưởng mà nó là thực tại với trí tuệ nhân tạo, nơi máy có thể học và dự đoán mọi thứ trước khi nó xảy ra.

Xem ‘Sex Education’, tôi ân hận vì nói với con: ‘Chuyện này không dành cho con nít’

Điện ảnh - Ứng Hà Chi - 30/05/2025 13:00
Tôi từng né tránh chuyện tình yêu, giới tính để bảo vệ con.

Vợ u não sống thực vật, chồng hát, nhảy mỗi ngày để đánh thức và phép màu xảy ra

Truyền cảm hứng - Nhật Thùy - 30/05/2025 12:00
Bác sỹ khuyên từ bỏ khi người vợ u não chuyển sang sống thực vật, tiền đã cạn, nhưng phép màu đã xảy ra sau nhiều tháng Deng nhảy và hát để cố gắng đánh thức cô.

Lotus Chat - ứng dụng vừa vượt Zalo, Messenger về lượt tải: Người dùng đánh giá gì?

Kỹ năng - Phan Trang - 30/05/2025 11:00
Lotus Chat - ứng dụng nhắn tin của người Việt đang nhận được nhiều đánh giá tích cực của người sử dụng.

Chuyện tình của Tổng thống Pháp cùng Phu nhân: Từ mối tình tuổi 15 với cô giáo đến hành trình khiến nước Pháp ngưỡng mộ

Phong cách sống - Phạm Trang - 30/05/2025 10:00
Từ những định kiến, ngờ vực, họ cùng nhau viết nên một câu chuyện tình hiếm có vượt thời gian.

Đường vào thiền - Osho: Đừng tự làm khổ mình vì những lỗi lầm đã qua

Từ sách - Phim - Quìn - 30/05/2025 09:00
Có những đêm nằm trằn trọc vì một lỗi lầm đã qua, một lời nói khiến ai đó tổn thương, hay một lựa chọn sai lầm đổi cả cuộc đời. Quá khứ vẫn còn đó không thể xoá đi, nhưng bạn hoàn toàn có thể bước ra khỏi nó.

Khám phá vật liệu quanh ta – Gieo mầm tri thức từ những điều gần gũi

Từ sách - Phim - Quìn - 30/05/2025 08:00
Làm mẹ, ai cũng muốn con lớn lên vừa tò mò, vừa hiểu biết. Nhưng bạn có từng ngạc nhiên khi con hỏi: "Sao cái bàn gỗ cứng thế?", "Nhựa đến từ đâu?", hay "Tại sao cao su lại co giãn được?"

Tại sao con thứ thường thông minh hơn con cả? Sự thật khiến nhiều phụ huynh chạnh lòng...

Suy ngẫm - Hiểu Đan - 29/05/2025 13:00
Chính môi trường và trải nghiệm sống khác nhau đã tạo nên những "kiểu thông minh" khác nhau ở mỗi người.

Lotus Chat vượt Zalo, Messenger, lọt top 3 app chat được tải nhiều nhất tại Việt Nam

Kỹ năng - Huỳnh Duy - 29/05/2025 11:00
Giữa một rừng ứng dụng nhắn tin trong và ngoài nước, Lotus Chat bất ngờ vươn lên trở thành từ khóa đột phá trên Google thời gian gần đây.

Cô gái Phú Thọ mất tay chân, 'hồi sinh' nhờ tình yêu của mẹ

Truyền cảm hứng - Thanh Minh - VNN - 29/05/2025 10:00
Người mẹ Phú Thọ như sinh con ra một lần nữa nhưng lần này, hành trình làm mẹ của bà gian nan và nhiều nước mắt hơn.

Cách mạng - Emmanuel Macron: Hành trình đột phá từ người vô danh đến ông chủ Điện Elysée

Từ sách - Phim - Quìn - 29/05/2025 09:00
Vào một buổi chiều tháng 5/2017, cả nước Pháp chứng kiến một khoảnh khắc chưa từng có: một người đàn ông 39 tuổi, chưa từng giữ vị trí dân cử đã chính thức bước vào Điện Elysée với tư cách là Tổng thống Pháp.

Con đường chuyển hóa – Chìa khóa đưa bạn đến bình an nội tâm

Từ sách - Phim - Quìn - 29/05/2025 08:00
Trong cuộc sống ngày càng hối hả và nhiều bộn bề lo toan, thật dễ hiểu khi tâm hồn chúng ta thường xuyên rối bời, mất phương hướng. Nhưng bạn biết không, chỉ cần giữ được sự tĩnh lặng bên trong, mỗi ngày chúng ta đều có thể tìm thấy bình an.

Xem Sex Education, tôi nhớ lại tuổi thơ đầy cay đắng, đến giờ tôi vẫn chẳng muốn về nhà

Điện ảnh - Thanh Hương - 28/05/2025 13:00
Tôi quyết tâm không bao giờ lặp sai lầm này lên 2 đứa con của mình.

‘Cô gái quá xinh khi khóc’ kêu cứu vì bị lạm dụng ảnh trên nhiều trang web đen

Kỹ năng - Sơn Vân - 28/05/2025 12:00
Nữ sinh viên 19 tuổi được khen là “quá xinh khi khóc” đang tìm cách đòi lại công bằng cho bản thân. Cô không biết mình đã làm gì sai.

Tại sao sân bay bổ nhiệm hai chú chó làm giám đốc?

Thư giãn - Huy Hoàng - 28/05/2025 11:00
Theo lý giải của giới chức thành phố Odate (Nhật Bản), 2 chú chó giống Akita được bổ nhiệm làm giám đốc sân bay để kỷ niệm hành trình 10 năm loài chó này đóng vai trò chào đón du khách.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 7, 31/05/2025