Tìm hiểu cội nguồn của thiền thông qua trích dẫn 'Thiền là gì?' của triết gia J. Krishnamurti

Khi nhắc đến thiền định, nhiều người có thể nghĩ đó là một khái niệm xa vời và có phần hơi khó tiếp cận. Điều này phần lớn là do ta nhìn nhận thiền định theo hướng liên kết với các tôn giáo, các nghi thức phức tạp, hay yêu cầu về một sự tập trung cao độ mà không phải ai cũng dễ dàng đạt được. 

Nhiều người cảm thấy bị áp lực bởi ý nghĩ rằng thiền định đòi hỏi một không gian yên tĩnh, một tư thế ngồi cố định, và một tâm trí hoàn toàn thanh tịnh - những điều mà trong cuộc sống bận rộn hiện nay có vẻ gần như là không thể. Tuy nhiên, trên thực tế bản chất của thiền định đơn giản hơn thế và tác giả của cuốn sách "Thiền là gì?” đã chứng minh điều đó.

Thiền định không chỉ là việc ngồi yên trong tư thế tĩnh lặng mà còn là sự hiện diện tỉnh thức trong từng khoảnh khắc của cuộc sống hàng ngày. Trong cuốn sách “Thiền là gì?”, tác giả J.Krishnamurti đã làm sáng tỏ rằng thiền định không nhất thiết là phải tuân theo những nghi thức phức tạp hay kỹ thuật cầu kỳ mà thực sự là một trạng thái tự nhiên của tâm hồn khi chúng ta biết cách quan sát và hiểu rõ bản thân. 

Krishnamurti, một trong những nhà giáo dục tinh thần, triết gia và nhà diễn thuyết có ảnh hưởng lớn của thế kỷ 20, đã đưa người đọc vào một hành trình khám phá bản chất thực sự của thiền định, vượt ra khỏi các kỹ thuật và phương pháp truyền thống. Với cách tiếp cận độc đáo và sâu sắc, J. Krishnamurti không chỉ hướng dẫn cách thiền mà còn đưa người đọc vào một hành trình khám phá tự thân, thách thức những khái niệm truyền thống về thiền định và nhận thức. 

Cuốn sách "Thiền là gì?" giống như một chuỗi trò chuyện gần gũi và chứa đựng vô vàn suy ngẫm minh triết của J. Krishnamurti về thiền định. Qua từng trang sách, J. Krishnamurti chia sẻ cái nhìn sâu sắc của ông về thiền, về nhận thức và tỉnh thức, đồng thời mở ra những cách tiếp cận mới mẻ và sâu sắc về tinh thần, để khi thấm nhuần những triết lý ấy, người đọc có thể đạt được trạng thái tự do, và hạnh phúc đích thực. 

“Tín ngưỡng, trí tưởng tượng và đức tin không có chỗ trong thiền, bởi vì tín ngưỡng, trí tưởng tượng và đức tin tạo ra ảo tưởng, một sự dối gạt mà tâm trí bị mắc vào.” 

Một trong những điểm nhấn quan trọng của cuốn sách là định nghĩa của J. Krishnamurti về thiền định. Ông cho rằng thiền không phải là một quá trình kỹ thuật hay một phương pháp để đạt được một trạng thái tinh thần cụ thể. Thay vào đó, thiền là sự tỉnh thức toàn diện về bản thân và thế giới xung quanh. Theo J. Krishnamurti, thiền là một trạng thái của ý thức, nơi không có sự phân chia giữa người quan sát và đối tượng quan sát.

Krishnamurti nhấn mạnh rằng thiền không nên bị gò bó bởi các khuôn mẫu hay quy tắc cố định. Ông phản đối mạnh mẽ ý tưởng rằng thiền là một phương pháp để đạt được sự bình an hay hạnh phúc, vì điều này chỉ làm tăng thêm sự theo đuổi của cái tôi. Thay vào đó, ông khuyến khích một cách tiếp cận không mục đích, không có sự mong đợi, mà chỉ đơn giản là quan sát và nhận biết mọi thứ xung quanh. 

Một khía cạnh quan trọng khác của thiền theo J. Krishnamurti là sự tỉnh thức và nhận thức. Ông cho rằng chúng ta thường sống trong trạng thái vô thức, bị chi phối bởi những thói quen, ký ức và điều kiện xã hội. Thiền định, theo ông, là quá trình giải phóng bản thân khỏi những ràng buộc này và sống trong trạng thái tỉnh thức hoàn toàn.

Krishnamurti khuyến khích người đọc tự quan sát và nhận biết mọi suy nghĩ, cảm xúc và hành động của mình mà không phán xét hay can thiệp. Ông tin rằng qua quá trình này, chúng ta có thể đạt được sự hiểu biết sâu sắc về bản thân và thế giới, từ đó sống một cuộc sống chân thực và tự do.

“Thiền không phải là lặp đi lặp lại những câu chú, cũng không đơn thuần là ngồi xuống và hít thở thật cẩn thận. Thiền phải hoàn toàn không được mời gọi, không được trù liệu, không được sắp xếp. Nghĩa là không có sự đo lường.” 

“Thiền trong đời sống hằng ngày là hành động mà không chọn lựa hay mong muốn.” 

Krishnamurti không coi thiền như một hoạt động tách biệt mà là một phần không thể thiếu của cuộc sống hàng ngày. Ông khuyến khích người đọc thực hành thiền không chỉ trong lúc ngồi yên mà trong mọi khoảnh khắc của cuộc sống. Từ việc đi bộ, ăn uống, làm việc cho đến giao tiếp với người khác, mỗi khoảnh khắc đều là cơ hội để thực hành thiền và sống trong sự tỉnh thức.

Trong một đoạn của cuốn sách, J. Krishnamurti miêu tả cách chúng ta có thể thiền khi đặt hoàn toàn tâm trí cho những gì ta làm. Ông gợi ý rằng thay vì để tâm trí lạc lối trong những suy nghĩ, thì khi đi bộ chúng ta nên tập trung vào từng bước chân, cảm nhận mặt đất dưới chân, khi nói chuyện với ai đó hãy lắng nghe thật chú tâm, khi nghĩ ngợi, ăn uống cũng nên đặt hoàn toàn sự có mặt của mình trong khoảnh khắc đó. Qua cách này, mọi hành động, dù nhỏ nhặt nhất, cũng trở thành một cơ hội để thiền và sống trong sự tỉnh thức.

Một trong những mục tiêu chính của thiền, theo J. Krishnamurti, là sự tự do hoàn toàn – tự do khỏi những nỗi sợ hãi, ảo tưởng và những ràng buộc của cái tôi. Ông cho rằng khi chúng ta sống trong trạng thái tỉnh thức hoàn toàn, chúng ta có thể vượt qua những giới hạn của bản thân và đạt được sự giải thoát thật sự.

Krishnamurti nhấn mạnh rằng sự tự do này không thể đạt được qua bất kỳ phương pháp hay kỹ thuật nào. Nó chỉ có thể đạt được qua sự tỉnh thức và nhận thức liên tục, qua việc tự khám phá và hiểu biết sâu sắc về bản chất của chính mình và thế giới. 

Sự tự do này, theo ông, là nền tảng của một cuộc sống hạnh phúc và ý nghĩa.

Krishnamurti đã gửi gắm vô vàn bài học trong cuốn sách “Thiền là gì?”, và một trong những bài học quan trọng nhất mà người đọc có thể rút ra, chính là thiền không phải một kỹ thuật phức tạp hay một nghi thức tôn giáo, mà đơn giản là trạng thái tự nhiên của tâm trí. Cuốn sách giúp người đọc nhận thức rằng thiền định không cần phải gò bó trong các phương pháp cụ thể hay các nghi lễ trang trọng. Thay vào đó, thiền là khả năng sống hoàn toàn trong hiện tại, với sự hiện diện và nhận biết trọn vẹn trong từng khoảnh khắc của cuộc sống. J. Krishnamurti chỉ ra rằng sự tỉnh thức này có thể được thực hành ở mọi nơi và mọi lúc, từ những hoạt động hàng ngày cho đến các tình huống giao tiếp.

Chúng ta không cần phải dành thời gian đặc biệt chỉ để thiền, mà có thể thực hành sự tỉnh thức trong mọi hành động và tương tác. Bằng cách này, mọi khoảnh khắc của cuộc sống trở thành cơ hội để thực hành thiền và sống một cách chân thực hơn.

Cuốn sách mở ra một cách tiếp cận thiền định sâu sắc nhưng cũng vô cùng đơn giản, giúp chúng ta nhận ra rằng thiền không phải là một công cụ để đạt được sự bình an tạm thời mà là một cách sống, một trạng thái tinh thần mà chúng ta có thể duy trì và phát triển suốt đời, và sự bình an, tự do thật sự đến từ việc sống một cách chân thực, hiện diện trong từng khoảnh khắc của cuộc sống và từ việc giải phóng bản thân khỏi những ràng buộc của cái tôi và sống trong trạng thái nhận thức hoàn toàn. 

“Thiền là gì?” của J. Krishnamurti không chỉ là một cuốn sách về thiền mà còn là chứa đựng trong đó một hành trình tinh thần, dẫn dắt người đọc khám phá bản chất thực sự của thiền định và sự tỉnh thức. 

Với cách tiếp cận gần gũi nhưng không kém phần sâu sắc, J. Krishnamurti đã mang đến cho độc giả một cái nhìn mới về thiền, vượt qua những khái niệm truyền thống và mở ra những chân trời mới về nhận thức và tự do.

Cuốn sách này không chỉ là một tài liệu quý giá cho những ai quan tâm đến thiền định mà còn là nguồn cảm hứng cho bất kỳ ai đang tìm kiếm sự hiểu biết sâu sắc về bản thân và cuộc sống. Với những suy ngẫm sâu sắc và ví dụ thực tiễn, J. Krishnamurti đã giúp người đọc hiểu rõ hơn về thiền và cách áp dụng nó vào cuộc sống hàng ngày, mang lại cho họ sự bình an và tự do thật sự.

"Thiền là gì?" là một cuốn sách không chỉ để đọc mà còn để suy ngẫm và thực hành. Qua từng trang sách, J. Krishnamurti dẫn dắt chúng ta vào một hành trình khám phá tự thân, mở ra những cái nhìn mới mẻ và sâu sắc về thiền và nhận thức, giúp chúng ta sống một cuộc sống chân thực và ý nghĩa hơn.

“Thiền là sự khám phá, sự chú tâm để mang lại trật tự cho cuộc đời bạn, và do đó, cho xã hội.”