Sự lãng tránh các vết thương tinh thần
Có thể bạn không biết, bên trong mỗi người đều có một đứa trẻ tổn thương đang ẩn náu. Đó là những nỗi đau tinh thần đã bị lãng tránh hoặc đè nén trong quá khứ. Robert Jackman – một chuyên gia trị liệu tâm lý nổi tiếng – đã dành nhiều thời gian nghiên cứu và hỗ trợ vô số người chữa lành những đứa trẻ tổn thương bên trong họ. Trong quá trình này, ông nhận thấy phần lớn mọi người đều đang vô thức lãng tránh vết thương của chính mình.
Rất nhiều người cho rằng họ hoàn toàn ổn với một tuổi thơ bình thường, không có nhiều biến cố. Thậm chí, ngay cả vị chuyên gia tâm lý này cũng từng nghĩ rằng tuổi thơ của mình hoàn toàn êm đẹp, không có gì đáng lo ngại. Tuy nhiên, chính suy nghĩ này đã khiến cho nỗi đau quá khứ tiếp tục ngự trị và biểu hiện ra ngoài bằng các phản ứng bốc đồng hay những kiểu phản hồi cảm xúc thái quá – thứ mà nhiều người vẫn lầm tưởng là bản tính của họ.
Tình trạng này có thể dễ dàng nhận thấy ở nhiều nước đang phát triển, khi ngành tâm lý học còn chưa hoàn thiện. Trong nhiều trường hợp, những biểu hiện tổn thương tâm lý đã không được nhìn nhận đúng cách, thậm chí một số người còn gán cho nó cái mác của “sự bốc đồng”, “gây ảnh hưởng đến năng suất công việc”… Những điều này vô hình trung tác động đến tâm lý cá nhân, khiến nhiều người có xu hướng lãng tránh, phủ nhận sự tồn tại của các tổn thương mà họ đang mang.
Theo Robert Jackman, bằng cơ chế tự phòng vệ, con người đã tự xoa dịu hoặc vờ như đã quên đi những tổn thương trong quá khứ. Thế nhưng, khi nhìn nhận một cách khách quan, ta vẫn thấy mình luôn nao lòng trước các sự kiện có nét tương đồng với nỗi đau trước đó. Ta không ngừng rơi vào vòng lặp bi kịch không lối thoát của số phận; không ngừng tự trách về những sai lầm của mình và tự nhủ bản thân không xứng đáng với yêu thương. Đó là những dấu hiệu của vết thương tinh thần chưa được chữa lành.
Chúng ta đều biết, lãng tránh không bao giờ là phương pháp hiệu quả để giải quyết vấn đề. Theo thời gian – khi bạn đã trưởng thành cùng với những tư duy và kỹ năng đã được hoàn thiện – thì đứa trẻ tổn thương ngày xưa đã bị bỏ lại trong góc tối nào đó của tâm trí sẽ tìm cách vùng dậy và đẩy bạn vào trạng thái mất kiểm soát, gây ra vô số sai lầm.
Để chấm dứt được tình trạng này, điều đầu tiên bạn cần làm là đối mặt và thừa nhận những vết thương tinh thần đã luôn đeo đẳng mình. Chỉ khi tìm được gốc rễ của nỗi đau, chúng ta mới có khả năng chữa lành nó và đạt đến sự trưởng thành nội tâm thực thụ. Ngược lại, việc né tránh những vết thương cũng giống như hành động đặt một miếng băng dán lên chỗ đau và hy vọng nó sẽ lành. Đó là điều không thể.
Dĩ nhiên, sau thời gian dài lãng tránh, việc đối diện với đứa trẻ tổn thương không phải là chuyện dễ dàng, thậm chí mang đến cảm giác đau đớn cho chính bạn. Nhưng nếu bạn kiên nhẫn và chịu mở lòng, những chuyển biến tích cực sẽ đến.
Như Robert Jackman đã viết: “Quy trình chữa lành nhìn vượt lên trên phần bất ổn trong bạn để làm lộ diện phần tuyệt vời của bạn.”.
Học cách làm lộ diện phần tuyệt vời của bạn
Hàng triệu người trên thế giới này cho rằng việc họ phản ứng với cuộc sống theo một mô thức được lặp đi lặp lại là hoàn toàn ổn và không cần thiết phải thực hiện những việc khó khăn để chữa lành chính mình. Nhưng thực tế là họ đang lẩn quẩn trong một vòng lặp tiêu cực, rơi vào những mối quan hệ tiêu cực, để rồi oán trách cuộc đời mình sao không thể tốt lên.
Việc bạn chọn cuốn sách “Chữa lành đứa trẻ tổn thương bên trong” là một dấu hiệu chỉ ra rằng bạn đã sẵn sàng lắng nghe lời giải đáp về nỗi đau bên trong mình. Bạn đã sẵn sàng để tự chữa lành và bắt đầu thay đổi cách bản thân hồi đáp với cuộc sống.
Trong sách, tác giả Robert Jackman đã gợi ý cho chúng ta một số công cụ hữu ích có thể áp dụng ngay lập tức để tự mình chữa lành: nhìn lại dòng sự kiện thời thơ ấu, viết thư trao đổi giữa phần trưởng thành và phần tổn thương, liên hệ những phản ứng bốc đồng trong hiện tại với nguyên nhân trong quá khứ, thiết lập ranh giới lành mạnh… Thông qua các bài tập và câu chuyện của những người đã được chữa lành, Robert Jackman sẽ giúp bạn chữa lành và giải phóng những mô thức sai lệch bắt nguồn từ những vết thương quá khứ.
Trong số những câu chuyện mà tác giả kể, ấn tượng nhất có lẽ là câu chuyện về Jennifer. Cô là một người phụ nữ thông minh và biết yêu thương người khác. Nhưng cô không hiểu vì sao bản thân luôn chọn những người đàn ông ái kỷ và chấp nhận tình trạng bị bạo hành bởi họ. Sau khi nhận được sự hướng dẫn của Robert Jackman, cô đã lục tìm trong quá khứ và nhìn thấy điểm mấu chốt của vấn đề - bên trong cô, có một đứa trẻ đang bị tổn thương. Những tổn thương này bắt nguồn từ sự hiểu lầm trong mối quan hệ giữa cô và người ông. Vết thương đó không được chữa lành cho nên khi trưởng thành, cô đã vô thức thu hút những người đàn ông có đặc điểm tính cách giống như người ông – người đã tạo nên vết thương gốc rễ của cô.
Sau khi nhìn nhận được vấn đề, Jennifer đã không còn vô thức nhận lỗi thay cho người khác và học được cách thiết lập ranh giới lành mạnh cho bản thân. Từ đó, cô đã thoát khỏi được vòng lặp của những mối quan hệ độc hại và biết chịu trách nhiệm cho bản thân mình.
So với việc thay đổi người khác, thay đổi bản thân vẫn luôn dễ dàng, hiệu quả và ít mang lại thương đau hơn. Thay đổi bản thân cho ta sự chủ động trong việc lựa chọn phương pháp và thời gian rèn luyện, đồng thời mang lại hiệu quả lâu dài hơn khi ta đã có cho mình sự chuẩn bị chu đáo nếu phải đối mặt với một người khác trong tình huống tương tự.
Như tác giả Robert Jackman đã viết: “Khi đi qua quy trình chữa lành và chữa lành đứa trẻ tổn thương bên trong chính mình, bạn sẽ thấy rằng những người xung quanh bạn chẳng hề thay đổi khi bạn thay đổi; chúng ta không thể thay đổi và kiểm soát người khác. Tuy nhiên, bạn sẽ chuyển hóa và mở mang nhận thức của bản thân cũng như những mối quan hệ của mình từ bên trong”.
Nhìn chung, hành trình chữa lành đứa trẻ bên trong sẽ tốn rất nhiều thời gian và công sức của bạn. Có lúc, quá trình ấy còn khơi gợi vô vàn nỗi buồn khó tả thành lời. Thế nhưng, một khi đã đi qua quy trình chữa lành, những vết thương lòng của bạn sẽ bắt đầu hợp nhất với phần trưởng thành có trách nhiệm và bạn sẽ không còn cảm thấy bị lờ đi hay lạc lối nữa. Từ đó, những phần tốt đẹp, tuyệt vời nhất của bạn sẽ bắt đầu lộ diện. Bạn đã trở thành người sáng tạo ra thế giới của mình một cách có ý thức thay vì phản ứng với cuộc sống một cách bốc đồng.