Amanda Lear - Ảnh: Internet
Amanda Lear (69 tuổi - 80 tuổi)
Amanda Lear là một nghệ sĩ nổi tiếng và đa tài tại Pháp. Bà vừa là người mẫu, diễn viên, ca sĩ, họa sĩ và MC truyền hình. Tuy nhiên, lai lịch của Lear tới nay vẫn là bí ẩn đối với công chúng. Không ai biết bà sinh năm nào, ở đâu, cha mẹ là ai hay thậm chí là giới tính trên giấy tờ khai sinh. Lear ít nhất đã 69 tuổi hoặc cao nhất là 80 tuổi.
Lear bắt đầu sự nghiệp từ giữa thập niên 1960 với tư cách người mẫu và được Karl Lagerfield để mắt tới. Bà có mối quan hệ đặc biệt thân thiết với họa sĩ lừng danh Salvador Dalí và trở thành nàng thơ của ông trong nhiều năm. Từ thập niên 1970 đến đầu thập niên 1980, Lear phát hành 4 album phòng thu lọt vào top 10 của BXH châu Âu và bán được hàng triệu bản. Bà có nhiều bài hit như Blood and Honey và Enigma.
Hiện nay, Lear vẫn hoạt động sôi nổi trong lĩnh vực truyền hình và sân khấu. Bà chính là hình mẫu lý tưởng cho nhiều thế hệ chuyển giới tại Pháp và Ý học tập và noi theo.
Wendy Carlos (80 tuổi)
Ngay từ nhỏ, Wendy Carlos đã bộc lộ năng khiếu âm nhạc bẩm sinh. Bà biết đánh đàn piano vào năm 6 tuổi và cho ra đời sáng tác đầu tiên vào năm 10 tuổi.
Carlos tốt nghiệp đại học Brown chuyên ngành âm nhạc và nhận bằng thạc sĩ âm nhạc tại đại học Colombia. Sau khi ra trường, bà tiếp tục theo học các nhạc sĩ nổi tiếng nhất vào thời điểm đó và giúp phát triển nhạc cụ tổng hợp Moog - bàn phím thương mại đầu tiên được tạo ra bởi Robert Moog.
Carlos bắt đầu được biết đến thông qua album Switched-On Bach (1968) chơi nhạc của Bach. Các ca khúc được trình diễn trên một nhạc cụ tổng hợp Moog giúp phổ biến việc sử dụng nó vào những năm 1970 và giành được 3 giải Grammy. Thành công thương mại của Switched-On Bach cũng đã tạo tiền đề cho nhiều album nhạc điện tử khác.
Bên cạnh đó, Carlos còn sáng tác nhạc phim cho 3 bom tấn Hollywood: A Clockwork Orange (1971), The Shining (1980) và Tron (1982).
Năm 1979, Carlos là một trong những người nổi tiếng đầu tiên tại Mỹ công khai chuyển đổi giới tính. Sau này, bà cho biết công chúng chấp nhận chuyện đó tốt hơn dự đoán ban đầu của mình.
Lynn Conway (82 tuổi)
Lynn Ann Conway là một nhà khoa học máy tính, kỹ sư điện và nhà phát minh. Bà tốt nghiệp đại học MIIT danh tiếng và nhận bằng Tiến sĩ của đại học Colombia chuyên ngành kỹ thuật và khoa học ứng dụng trước khi vào làm việc cho IBM vào thập niên 1960.
Conway từng kết hôn và có con nhưng đã trải nghiệm “bức bối giới” từ khi còn nhỏ. Năm 1968, bà quyết định công khai thay đổi giới tính và đã bị IBM đuổi việc vì điều này. Vào thời điểm ấy, hành động của IBM được xem là hợp pháp và Conway không thể phản kháng.
Thế nhưng, Conway vẫn tiếp tục phát triển sự nghiệp và nổi tiếng là một nhà tiên phong bao gồm việc tạo ra cuộc cách mạng Mead & Conway trong thiết kế vi mạch. Cùng với Carver Mead, bà đã cho ra đời cuốn sách Introduction to VLSI Systems (1980) hướng dẫn thiết kế chip. Sau gần 4 thập niên, nó vẫn là cuốn cẩm nang đầy tiện ích cho các kỹ sư trên toàn thế giới.
Trong nửa thế kỷ qua, Conway đã thành công đạt được nhiều thành tựu đáng mơ ước trong lĩnh vực chuyên môn và giờ đây, bà là một nhà phát ngôn năng nổ cho phong trào đấu tranh cho quyền lợi của cộng đồng LGBTQ.
Renée Richards (85 tuổi)
Đối với cộng đồng chuyển giới Mỹ, Renée Richards là một anh hùng đích thực. Vào thập niên 1970 - thời kỳ Elton John còn chưa dám công khai đồng tính, bà đã tham gia giải Quần vợt Mỹ mở rộng vào năm 1976 với tư cách phụ nữ, mặc dù trước đó Hiệp hội Quần vợt Mỹ (USTA) vừa đưa ra yêu cầu các tay vợt tham gia phải trải qua một bài kiểm tra giới tính.
Richards phản đối quy định của USTA và đâm đơn kiện tổ chức này lên tòa án New York vì vi phạm Luật Nhân quyền. Tạp chí thể thao Sports Illustrated đã miêu tả bà là “một người phi thường” và cho rằng phản ứng của công chúng dành cho vụ kiện “thay đổi từ ngạc nhiên đến nghi ngờ, cảm thông và phẫn nộ”.
Về phía mình, USTA cho rằng Richards đã được hưởng lợi thế từ cơ thể của một người đàn ông và tập luyện như một người đàn ông. Do đó, sẽ không công bằng cho các tay vợt nữ còn lại.
Ngày 16.8.1977, thẩm phán Alfred M. Ascione tuyên Richards thắng. Ông cho rằng “con người nay đã là phụ nữ” do đó việc ép cô ấy phải trải qua bài kiểm tra cơ thể là “cực kỳ không công bằng, phân biệt đối xử và vi phạm các quyền cơ bản của cô ấy”.
Richards được phép tham gia giải Quần vợt mở rộng và từng 2 lần lọt vào chung kết. Ở tuổi 41, bà giải nghệ và quay về nghề nghiệp ban đầu là bác sĩ nhãn khoa.
Richards hiện đã nghĩ hưu và đang sống hạnh phúc bên người bạn đời Arleen Larzelere tại thành phố New York. Trước đó, bà đảm nhận chức vụ giám đốc phẫu thuật nhãn khoa và trưởng phòng khám cơ mắt tại Bệnh viện Mắt, Tai và Họng Manhattan.
Jan Morris (93 tuổi)
Sinh năm 1926 dưới cái tên James và giới tính nam, Jan Morris là một nhà sử học và người viết du ký nổi tiếng của xứ Wales thuộc Anh. Bà được công chúng biết đến nhiều nhất thông qua bộ ba sử ký Pax Britannica tóm tắt lịch sử của đế chế Anh tính từ thời mới thành lập Công ty Đông Ấn Anh (1600) cho đến khi các thuộc địa dần giành độc lập vào thế kỷ 20.
Jan Morris kết hôn với Elizabeth Tuckniss và có 5 người con. Bà bắt đầu quá trình thay đổi giới tính vào năm 1964. Do các bác sĩ tại Anh từ chối thực hiện phẫu thuật do Morris từ chối ly dị, bà đã phải bay sang tận Morocco để nhờ sự trợ giúp của bác sĩ Georges Burou. Mãi đến năm 2008, Morris và Tuckniss mới ly dị nhưng cả hai vẫn sống gần nhau tại miền Bắc xứ Wales và duy trì mối quan hệ bạn bè thân thiết.
Năm 1974, Morris xuất bản cuốn tự truyện Conundrum (1974) dưới cái tên mới James. Đây là cuốn tự truyện đầu tiên chia sẻ về trải nghiệm phẫu thuật chuyển đổi giới tính.
Trong lĩnh vực nghiên cứu lịch sử và viết du ký, Morris là một cái tên xuất chúng. Bà đã nhận được bằng tiến sĩ danh dự từ đại học Wales và đại học Glamorgan. Ngoài ra, Morris còn là thành viên của Hiệp hội Văn học Hoàng gia. Năm 1996, bà đã nhận được giải thưởng Glyndŵr cho những đóng góp xuất sắc cho nghệ thuật ở xứ Wales.
Mai Thảo
