Ánh sáng trong ta
Là một trong 100 quyển sách phải đọc năm 2022 do tạp chí Time bình chọn, cuốn sách này dành cho những ai đang tìm kiếm sức mạnh và sự lạc quan trong thời điểm khó khăn.
Linh hồn là gì? Nó có thể được chạm vào? Nó có khối lượng không? Những câu hỏi này đã dằn vặt Duncan MacDougall, một bác sĩ đến từ Haverhill, Massachusetts, đến nỗi ông đã nghĩ ra một thí nghiệm để xác định xem liệu linh hồn có trọng lượng vật chất hay không.
Thí nghiệm gây sốc khi quan sát người chết
Duncan MacDougall và thí nghiệm nổi tiếng gây tranh cãi của mình.
Năm 1901, MacDougall chọn 6 bệnh nhân nan y từ một viện dưỡng lão để thực hiện thí nghiệm của mình. Trong đó có 4 người bị bệnh lao, 1 người bị tiểu đường, và 1 người bị bệnh không xác định được nguyên nhân.
Những người này được xem là lý tưởng, vì theo lý giải của MacDougall, ông cần những người đang mắc các chứng bệnh gây suy kiệt cơ thể. Từ đó, phép đo sẽ trở nên chính xác hơn khi họ xa lìa cõi đời này.
MacDougall sau đó đã chế tạo một chiếc giường đặc biệt trong văn phòng của mình. Trên chiếc giường này, ông lần lượt đặt 6 bệnh nhân và quan sát họ từ lúc trước, cũng như trong và sau khi họ chết, đồng thời liên tục đo mọi thay đổi tương ứng về cân nặng.
Điều kỳ lạ là sự sụt cân xảy ra ở những người bệnh xảy ra không nhất quán. Cụ thể, một số bệnh nhân giảm cân, nhưng sau đó đã tăng cân trở lại. Hai trong số các bệnh nhân khác thì thậm chí… tăng cân theo thời gian. Chỉ có một bệnh nhân duy nhất đã giảm 3/4 ounce, tương đương 21,3 gram, trùng với thời điểm tử vong.
Con số này đã được MacDougall công nhận là trọng lượng của linh hồn, đơn giản vì ông không thể tìm được cách lý giải cho hiện tượng sụt giảm này.
MacDougall sau đó lặp lại thí nghiệm của mình với 15 con chó. Không con chó nào ghi nhận sự sụt giảm trọng lượng đáng kể, điều mà MacDougall lấy làm bằng chứng xác thực, phù hợp với học thuyết tôn giáo của ông, rằng động vật không có linh hồn.
MacDougall công bố phát hiện của mình vào 6 năm sau, với lý do rằng thí nghiệm sẽ phải được lặp lại nhiều lần trước khi có thể đưa ra kết luận. Các tài liệu ghi nhận không biết MacDougall đã thực hiện bao nhiêu lần. Tuy nhiên, đề tài này được xuất bản vào năm 1907 trên Tạp chí của Hiệp hội Nghiên cứu Tâm thần Hoa Kỳ và tạp chí y tế American Medicine và cả The New York Times cho thấy lòng tin tưởng về sự tồn tại của linh hồn và cả trọng lượng của chúng.
Chụp ảnh linh hồn?
Tác phẩm "Linh hồn rời khỏi thể xác" của họa sĩ Luigi Schiavonetti vào năm 1810.
Khi thí nghiệm của MacDougall được công bố trên tạp chí American Medicine, một cuộc tranh luận đã xảy ra giữa ông và bác sĩ nổi tiếng thời bấy giờ, có tên là Augustus P. Clarke.
Clarke cho rằng vào thời điểm chết, nhiệt độ cơ thể tăng đột ngột do máu ngừng lưu thông qua phổi, nơi được làm mát bằng không khí. Sự gia tăng nhiệt độ cơ thể này sẽ làm tăng tiết mồ hôi và bay hơi ẩm. Điều này có thể dễ dàng giải thích cho việc thiếu hụt 21 gram trong thí nghiệm của MacDougall.
Điều này cũng giải thích tại sao chó không giảm cân sau khi chết, vì loài động vật này không có tuyến mồ hôi và phải tự làm mát không phải bằng cách đổ mồ hôi mà bằng cách thở hổn hển.
Augustus P. Clarke không phải là người duy nhất chỉ trích "thí nghiệm 21,3 gram" MacDougall. Vị bác sĩ này đã bị giới khoa học chế giễu rằng thí nghiệm của ông có nhiều thiếu sót, và thậm chí là giả mạo.
Nhà khoa học nổi tiếng Karl Kruszelnicki đã chỉ trích rằng thí nghiệm trên có quy mô quá nhỏ và đặt câu hỏi làm thế nào MacDougall có thể xác định chính xác thời điểm một người qua đời dựa trên công nghệ hiện có vào thời điểm đó.
Không nản lòng trước sự hoài nghi, MacDougall chuyển sang giai đoạn tiếp theo của thí nghiệm - chụp ảnh linh hồn tại thời điểm nó rời khỏi cơ thể.
Ông thực hiện hàng tá thí nghiệm với những người sắp chết bằng cách chiếu tia X qua cơ thể họ. Điều này được cho là sẽ phản chiếu lại linh hồn khi nó rời khỏi thân xác, vì bản chất tia X là một hình ảnh trong bóng tối, còn linh hồn được MacDougall cho là sẽ phát sáng giống như các vì sao, nhưng mắt người không thể nhìn thấy.
Tuy nhiên, trước khi MacDougall kịp có thêm đột phá nào liên quan đến các thí nghiệm của mình với linh hồn con người, ông đã qua đời vào năm 1920.
Mặc dù bị bác bỏ là thực tế khoa học, thí nghiệm của MacDougall đã phổ biến ý tưởng rằng linh hồn nặng 21 gram, và chúng lần lượt xuất hiện trong các tiểu thuyết, bài hát và cả lĩnh vực điện ảnh. Tiêu đề của bộ phim phát hành năm 2003 là "21 gram" đã được xây dựng dựa trên niềm tin này.
Minh Khôi
