Sức mạnh của người thấu cảm
Có bao giờ bạn phủ nhận cảm xúc của mình để làm hài lòng người khác, luôn nói “có” dẫu trong lòng muốn nói “không”, tự ép bản thân vào khuôn mẫu để không bị xem là khác biệt?
Nơi trú ẩn của thế hệ cô đơn
Người trẻ hôm nay không thiếu bạn bè và càng không thiếu cách kết nối. Họ có group chat ở tất cả nền tảng MXH, có Facebook, có Instagram, có Threads,... có team building với đồng nghiệp, có đu concert với bạn thân, có hàng trăm emoji thả cảm xúc mỗi ngày. Nhưng họ lại thiếu sự kết nối thật.
Bạn có từng ngồi nhìn chằm chằm vào ô chat Messenger, gõ vài dòng rồi lại xoá? Tự hỏi: “Giờ mà nói chuyện này… liệu có ai chịu nghe không?”.
Bạn chật vật khi định nói ra nỗi buồn mà không bị xem là yếu đuối, drama hay làm phiền. Tất nhiên bạn cũng có thể nói thử với ai đó và nhận về những lời động viên hờ hững như “rồi cũng qua thôi”, “phải mạnh mẽ lên”, “đừng tiêu cực nữa”.
Và thế là, thay vì trải lòng với một người, bạn mở ChatGPT (hoặc DeepSeek, Gemini, Grok,...) để nói chuyện. Đó có thể là những AI khác nhau nhưng đều là trình soạn thảo biết phản hồi, là trí tuệ nhân tạo không bỏ đi giữa chừng và là cỗ máy không thở dài chán nản khi bạn kể một câu chuyện buồn lần thứ mười.
Nếu đang có những ngày như vậy, bạn không đơn độc, rất nhiều người đang làm điều đó. Bởi trong xã hội thúc giục chúng ta vượt lên, tích cực, phải tốt hơn thì việc cảm thấy mệt mỏi, rối trí hay hoang mang bỗng trở thành điều khó được chấp nhận.
Và khi bạn chẳng thể tìm được người để trút ra, ChatGPT trở thành lựa chọn lạ lùng mà hợp lý: không ngắt lời, không “seen” mà không trả lời, không ghost, không tỏ vẻ chán nản khi bạn kể chuyện lần thứ ba về cùng một người cũ.
Đặc biệt, nó không tổn thương khi bạn tổn thương.
“Nhiều khi mình chỉ cần nói ra thôi. Không cần lời khuyên. Cũng không cần ai trả lời sâu sắc. Mình chỉ cần cảm giác có ai đó đang ở đây với mình. Và ChatGPT làm được điều đó, khiến mình cảm thấy có người chịu lắng nghe và hiểu mình muốn nói gì” - Nguyên, 23 tuổi, nhân viên văn phòng chia sẻ.
AI là một chốn trú ẩn, nhưng không phải là ngôi nhà
“ChatGPT không bao giờ trách mình. Nhưng cũng không bao giờ yêu mình” - đó là một comment viral phía dưới bài đăng nói về chuyện tâm sự với ChatGPT.
Thực tế, trí tuệ nhân tạo phản hồi bạn nhưng chỉ có thể là những dòng chữ máy móc, không có cảm xúc. ChatGPT càng không có tiếng thở dài, không có vòng tay, không có ánh mắt nhìn sâu thấu vào bạn như thể nói: “Không sao đâu, mình đây rồi”. ChatGPT nói riêng và AI nói chung là những phản hồi thông minh, nhưng không bao giờ là sự hiện diện sống động.
Và bạn chợt nhận ra mình đang khóc trước một màn hình. Vì ChatGPT có thể an ủi bạn, nhưng không thể gọi cho bạn lúc nửa đêm, không thể xuất hiện ngoài cửa nhà bạn với một cốc trà sữa, không thể cùng dạo phố khi bạn cần được ở bên ai đó mà không phải nói gì cả.
Chúng ta đang sống trong một thời đại mà lắng nghe trở thành thứ khan hiếm. Ai cũng có mic, nhưng chẳng ai đeo tai nghe. Ai cũng muốn nói, nhưng không ai muốn im lặng để hiểu.
Việc người trẻ chọn AI như một chỗ dựa tâm lý cho thấy một sự thật đau lòng rằng con người đã khiến nhau cảm thấy không an toàn để giãi bày.
Giải pháp không phải là xóa ChatGPT. Mà là tạo ra những mối quan hệ đủ thật, đủ vững, đủ kiên nhẫn. Để ta có thể run run nhắn một dòng “Mình buồn quá” và tin rằng người bên kia sẽ không rời đi.
