Quét não người dùng ChatGPT suốt 4 tháng, các nhà khoa học phát hiện sự thật kinh hoàng

Nguyễn Hải23/06/2025 10:00
Quét não người dùng ChatGPT suốt 4 tháng, các nhà khoa học phát hiện sự thật kinh hoàng

Cho dù có thể giúp người dùng cải thiện năng suất làm việc trong ngắn hạn, nghiên cứu chỉ ra rằng việc lệ thuộc vào ChatGPT có thể gây hại lâu dài cho não bộ của người dùng.

Trong căn phòng thí nghiệm tại MIT Media Lab, 54 tình nguyện viên từ 18 đến 39 tuổi đang thực hiện một nhiệm vụ tưởng chừng đơn giản: viết bài luận SAT trong 20 phút. Tuy nhiên, điều họ không biết là mình đang tham gia vào nghiên cứu đầu tiên trên thế giới sử dụng công nghệ quét não để khám phá tác động thực sự của ChatGPT lên bộ não con người. Và kết quả mà các nhà khoa học thu được đã khiến họ phải "rùng mình".

Tiến sĩ Nataliya Kosmyna, nhà nghiên cứu chính của dự án, đã theo dõi hoạt động não bộ của các tình nguyện viên qua 32 vùng khác nhau bằng thiết bị EEG trong suốt 4 tháng. Cô chia họ thành ba nhóm: nhóm đầu sử dụng ChatGPT để hỗ trợ viết bài, nhóm thứ hai dùng Google Search để tìm kiếm thông tin, và nhóm cuối cùng chỉ dựa vào chính khả năng tư duy của mình.

Ngay từ những ngày đầu, sự khác biệt đã bắt đầu hiện rõ. Nhóm sử dụng ChatGPT thể hiện mức độ tham gia não bộ thấp nhất trong cả ba nhóm và "liên tục kém hiệu quả ở cấp độ thần kinh, ngôn ngữ và hành vi". Qua từng bài luận, họ ngày càng trở nên lười biếng, và đến cuối nghiên cứu, nhiều người trong số họ đã đơn giản chỉ sao chép-dán nội dung từ ChatGPT.

Những khác biệt trong bộ não người sau một thời gian sử dụng các công cụ khác nhau để làm bài tập

Điều làm các nhà nghiên cứu lo ngại nhất không phải là sự lười biếng đó, mà là những gì họ phát hiện được qua máy quét não. Các bài luận do nhóm ChatGPT viết ra đều "cực kỳ giống nhau và thiếu tư duy độc đáo", sử dụng những cách diễn đạt và ý tưởng na ná nhau. Hai giáo viên tiếng Anh được mời đánh giá các bài viết đã mô tả chúng là "vô hồn" và "rỗng tuếch về nội dung".

Nhưng đó chỉ là bề nổi của vấn đề. Dữ liệu EEG cho thấy những người sử dụng ChatGPT có mức kiểm soát điều hành và sự tập trung chú ý thấp. Đến bài luận thứ ba, nhiều người trong số họ đã đơn giản giao cho ChatGPT toàn bộ công việc. "Họ chỉ nói 'hãy cho tôi bài luận, tinh chỉnh câu này, chỉnh sửa nó'", Kosmyna chia sẻ.

Ngược lại, nhóm viết bài không sử dụng bất kỳ công cụ hỗ trợ nào thể hiện kết nối thần kinh cao nhất, đặc biệt ở các dải sóng não alpha, theta và delta - những vùng liên quan đến sáng tạo, bộ nhớ và xử lý ngữ nghĩa. Họ tham gia tích cực hơn, tò mò hơn và cảm thấy hài lòng với sản phẩm của mình. Nhóm sử dụng Google Search cũng cho thấy sự hài lòng cao và hoạt động não tích cực - một sự khác biệt đáng chú ý khi so với việc tìm kiếm thông tin trong các chatbot AI.

Thí nghiệm đảo ngược càng làm rõ tác hại của việc phụ thuộc AI. Khi buộc phải viết lại bài cũ mà không có ChatGPT, những người từng sử dụng AI gặp khó khăn nghiêm trọng - họ hầu như không nhớ gì về bài luận mình đã viết và thể hiện sóng não alpha, theta yếu hơn. Đáng chú ý, 83.3% trong số họ không thể trích dẫn từ những bài luận họ vừa hoàn thành chỉ vài phút trước đó.

 

Dữ liệu quét não còn tiết lộ một con số gây sốc: kết nối thần kinh của người dùng ChatGPT giảm 47%, từ 79 xuống chỉ còn 42. Như Kosmyna giải thích: "Nhiệm vụ đã được thực hiện, và bạn có thể nói rằng nó hiệu quả và tiện lợi. Nhưng như chúng tôi chỉ ra trong nghiên cứu, về cơ bản bạn không tích hợp bất kỳ điều gì vào mạng lưới bộ nhớ của mình."

Kosmyna đã quyết định công bố kết quả nghiên cứu ngay cả khi chưa qua đánh giá đồng nghiệp vì lo ngại về việc các nhà hoạch định chính sách có thể áp dụng "GPT cho trẻ mầm non" mà không hiểu rõ hậu quả. "Não đang phát triển có nguy cơ cao nhất," bà cảnh báo.

Bác sĩ tâm thần Zishan Khan, người điều trị trẻ em và thanh thiếu niên, chia sẻ quan sát tương tự: "Từ góc độ tâm thần học, tôi thấy rằng việc phụ thuộc quá mức vào các LLM có thể có những hậu quả tâm lý và nhận thức không mong muốn, đặc biệt đối với những người trẻ tuổi có não bộ vẫn đang phát triển."

Nghiên cứu cũng tiết lộ một nghịch lý thú vị: mặc dù ChatGPT giúp tăng 60% tốc độ hoàn thành công việc, nhưng nó lại giảm 32% "tải trọng nhận thức Germane" - nỗ lực sử dụng trí nhớ và trí tuệ để biến thông tin thành các giản đồ - yếu tố cần thiết cho việc học tập thực sự. Đây chính là cái mà các nhà nghiên cứu gọi là "nợ nhận thức" - tương tự như nợ kỹ thuật nhưng đối với não bộ.

Điều đặc biệt đáng lo ngại là tác động này có vẻ như không thể đảo ngược dễ dàng. Khi buộc phải viết mà không có sự hỗ trợ của AI, những người đã quen sử dụng ChatGPT thể hiện hiệu suất kém hơn cả những người chưa bao giờ sử dụng AI. Đây không chỉ đơn thuần là sự phụ thuộc, mà là tình trạng teo cơ nhận thức - giống như cơ bắp của bạn đã quên cách hoạt động.

 

Tuy nhiên, nghiên cứu cũng mang đến hy vọng. Khi nhóm viết bài thuần túy được phép sử dụng ChatGPT, họ thể hiện sự gia tăng đáng kể trong kết nối não bộ ở tất cả các dải tần EEG. Điều này cho thấy nếu được sử dụng đúng cách, AI có thể tăng cường học tập thay vì làm suy giảm nó.

Kosmyna và nhóm nghiên cứu hiện đang tiến hành một nghiên cứu tương tự về hoạt động não bộ trong lĩnh vực kỹ thuật phần mềm và lập trình có hoặc không có AI. Bà tiết lộ rằng "kết quả còn tệ hơn", điều này có thể có ý nghĩa quan trọng đối với nhiều công ty đang hy vọng thay thế các lập trình viên cấp độ đầu bằng AI.

Trong một chi tiết thú vị, Kosmyna đã cố tình chèn "bẫy AI" vào nghiên cứu khi dự đoán người dùng sẽ sử dụng LLM để tóm tắt bài báo. Kết quả, các công cụ AI đã "ảo giác" rằng nghiên cứu sử dụng GPT-4o - thông tin hoàn toàn không có trong bài báo gốc.

Kosmyna quyết định công bố nghiên cứu này ngay cả khi chưa qua đánh giá đồng nghiệp - điều mà bà chưa bao giờ làm trước đây. Động lực thúc đẩy bà là nỗi lo sợ rằng trong 6-8 tháng tới, sẽ có nhà hoạch định chính sách nào đó quyết định "hãy làm GPT cho trẻ mầm non". "Tôi nghĩ điều đó sẽ hoàn toàn tệ hại và có hại", bà nói. "Những bộ não đang phát triển như của trẻ nhỏ có nguy cơ cao nhất".


Gửi bình luận
(0) Bình luận
1

Bí ẩn người phụ nữ kể vanh vách chuyện "kiếp trước", gần 100 năm khoa học vẫn chưa thể lý giải

Khi mới 4 tuổi, cô bé Shanti Devi ở New Delhi, Ấn Độ, đã bắt đầu kể chi tiết về cuộc đời " kiếp trước" của mình tại một thị trấn cách nhà hơn 100km.
2

Tưởng người thương, hóa ra ChatGPT: AI đang thao túng hẹn hò thế nào?

Ngày càng nhiều người dùng AI để "tút" lại tin nhắn trên ứng dụng hẹn hò.
3

'Vua dầu mỏ' Rockefeller: Người thông minh sẽ từ bỏ 3 thứ này để sớm giàu có, hưng thịnh

Vị tỷ phú cho rằng, khoảng cách thực sự giữa người nghèo và người giàu không thể được giải quyết bằng cái gọi là “làm việc chăm chỉ”.
4

Tình trạng cận kề cái chết và giải thích của khoa học về linh hồn

Không chỉ khoa học mà cả các tôn giáo và các thuyết thần bí đều rất quan tâm đến cảm nhận về tình trạng này.
5

7 nguyên tắc của Einstein để có cuộc sống tốt đẹp hơn

Einstein cũng là người thoải mái trong việc đưa ra lời khuyên về cuộc sống cho bạn bè, người quen và những người cùng thời với ông. Những lời khuyên thông thái và giàu lòng trắc ẩn ấy vẫn còn phù hợp với cuộc sống ngày nay.

Chân dung kẻ "sống lỗi"

Bạn luôn cảm thấy người khác làm sai với mình, nhưng đã bao giờ tự thấy mình đối xử với bản thân cũng không ra gì chưa?

Bậc thầy tâm lý học Carl Jung chỉ rõ 5 trụ cột của cuộc sống tốt đẹp; ai thấu hiểu - người đó HẠNH PHÚC!

Việc định rõ những "trụ cột" này sẽ giúp con đường tiến tới cuộc sống hạnh phúc của mỗi người trở nên rõ ràng và khả thi hơn.

Đến một ngày ba má nhớ nhớ, quên quên...

Má tôi nay ngoài 80, bắt đầu lẩn thẩn khiến tôi vui buồn lẫn lộn. Vui vì trời thương, má vẫn ở lại với chúng tôi đến lúc này và chạnh lòng vì bà đã dần lãng quên nhiều thứ.

Chuyên gia lý giải tại sao con người thích thuyết âm mưu

Khác với quan điểm cho rằng con người tin vào thuyết âm mưu là do thiếu hiểu biết, một nghiên cứu mới đây chỉ ra nhiều lý do phức tạp hơn thế.

Từ đỉnh cao quyền lực đến bước rút lui thầm lặng: Bài học từ giai thoại 'ngã ngựa' của Jack Ma

Bài học sau cùng không chỉ dành cho các CEO tại Trung Quốc – mà là cho mọi nhà lãnh đạo trên toàn cầu.

Gần 300 bé mẫu giáo “mang bầu” một ngày khiến phụ huynh xúc động

Nhìn các bé chật vật ôm “bụng bầu” đi lại, ăn uống, ngủ nghỉ mới hiểu: tình mẹ lớn đến nhường nào!

Cô giáo nổi tiếng với lá thư “người bình thường tử tế” nói, con không cần hoàn hảo

Từng gây sốt dư luận với bức thư "người bình thường tử tế" nhiều năm trước, năm nay, cô giáo Nguyễn Minh Ngọc nói với con trai về việc... không cần phải hoàn hảo.

Người nóng nảy, vô lễ ở nhà nhưng lễ phép, tử tế với người ngoài không phải là bất hiếu mà là...

Hiện tượng "ngoài nóng trong lạnh" này không phải hiếm gặp, mà phản ánh những vấn đề sâu xa trong quan hệ gia đình hiện đại.

Giới marketing ngày càng phụ thuộc vào AI

Kỹ năng - Anh Tú - 14/07/2025 14:00
Theo một nghiên cứu mới thực hiện bởi Hootsuite, hơn một nửa số chuyên gia marketing được khảo sát cho rằng họ không thể tưởng tượng làm việc nếu thiếu AI.

AI tràn ngập dịch vụ số: Sáng tạo của con người đang bị thay thế?

Kỹ năng - Hoàng Vũ - 14/07/2025 13:00
Từ học ngôn ngữ đến nghe sách nói, trí tuệ nhân tạo (AI) đang len lỏi vào các dịch vụ kỹ thuật số phổ biến, thay thế ngày càng nhiều vai trò vốn thuộc về con người.

Xem Sex Education, càng nghĩ tôi càng lo tật xấu của con gái, không biết dạy thế nào để con tỉnh ngộ!

Điện ảnh - Thanh Hương - 14/07/2025 12:00
Tôi sợ con sẽ mất hết bạn bè vì tính xấu này!

Là tôi, con người đây mà

Thư giãn - TRÚC ANH - 14/07/2025 11:00
Cốc, cốc, cốc, ai gọi đó? - Tôi là người - Nếu là người, cho xem…?

Gen Alpha đang có cuộc "tiến hóa" ngôn ngữ lớn nhất lịch sử

Phong cách sống - Đông - 14/07/2025 10:00
Nếu phụ huynh Gen Alpha thỉnh thoảng nghe con nói những câu nghe kỳ quặc chả hiểu gì thì rất có thể bạn đang bị chúng sử dụng ngôn ngữ "thối não".

Hạnh phúc tuổi trẻ - Để thoát khỏi nỗi sợ hãi

Từ sách - Phim - Quang Thanh - 14/07/2025 09:00
Có lần, khi đang đi dạo ở California, đột nhiên tôi nghe thấy một âm thanh rin rít chói tai vang lên. Tôi nhìn về phía phát ra tiếng động và nhảy lùi lại vì trên đường, ngay trước mặt tôi, có một con rắn đuôi chuông lớn.

Tài chính cho mọi người - Bạn có đang dùng tiền để lấp đầy khoảng trống cảm xúc?

Từ sách - Phim - Quìn - 14/07/2025 08:00
Chúng ta tiêu tiền để cảm thấy nhẹ lòng, nhưng chính tiền lại trở thành nguyên nhân khiến ta mất ngủ mỗi đêm. Nếu bạn từng mơ hồ “mình không hiểu gì về tiền, nhưng lại đang bị nó điều khiển”, thì có lẽ đã đến lúc bạn cần nhìn lại mối quan hệ của mình với tài chính.

Loạt mẹo vặt giúp cuộc sống của bạn dễ dàng hơn

Kỹ năng - Nhật Thùy - 13/07/2025 14:00
Chữa muỗi đốt bằng thìa nóng, làm sạch giày bằng nước tẩy trang... là 2 trong loạt mẹo vặt cuộc sống sẽ giúp bạn cảm thấy mọi việc trở nên dễ dàng, đơn giản.

Zalo với những tính năng nâng cấp trong tháng 7: Chuyển khoản ngân hàng, soạn tin nhắn bằng giọng nói

Kỹ năng - Hạ Vĩ - 13/07/2025 13:00
Là ứng dụng nhắn tin phổ biến nhất Việt Nam với 77,8 triệu người dùng thường xuyên hằng tháng, Zalo luôn nỗ lực cải tiến để phục vụ người dùng tốt hơn.

Xem Sex Education, tôi bỗng bật khóc: Đừng để sếp, giáo viên áp đặt tương lai của bạn!

Điện ảnh - Tuệ Tâm - 13/07/2025 12:00
Vì nếu Steve Jobs tin vào những người từng sa thải ông, sẽ không có Apple.

Dùng AI phục dựng chân dung 5 đại mỹ nhân trong truyện Kim Dung, nhan sắc người đẹp nhất gây tranh cãi

Thư giãn - Hạnh Phúc - 13/07/2025 11:00
Các bức chân dung được tái hiện dựa trên mô tả chi tiết từ nguyên tác, kết hợp với cảm nhận phổ biến từ người hâm mộ võ hiệp.

Sao nữ "phim người lớn" thành giảng viên đại học: Quá khứ không định nghĩa tương lai nếu thật sự muốn thay đổi

Phong cách sống - Bảo Tín - 13/07/2025 10:00
Sự trở lại của nữ diễn viên trong vai trò học thuật và xã hội khiến nhiều người sửng sốt.

Chăm sóc bản thân thật sự - Tại sao những gì bạn gọi là “self-care” lại khiến bạn thấy tệ hơn?

Từ sách - Phim - Quìn - 13/07/2025 09:00
Chúng ta đang sống trong một thời đại mà cụm từ “chăm sóc bản thân” tràn ngập mạng xã hội. Từ những bài tập yoga cho đến các kỳ nghỉ dưỡng được gắn thẻ #SelfCare. Nhưng giữa những hào nhoáng ấy, đã bao giờ bạn tự hỏi: chăm sóc bản thân thật sự là gì?

Xem Tây Du Ký: Người thường muốn trở thành Tôn Ngộ Không, người khôn ngoan sẽ chọn nhân vật khác

Điện ảnh - Ánh Lê - 13/07/2025 08:00
Nhiều người trải đời rồi mới hiểu ra rằng sống thong dong như Trư Bát Giới mới là lựa chọn khôn ngoan.

Xem "Sex Education", tôi hối hận tột cùng: Tương lai mờ mọt chỉ vì lỗi lầm ngớ ngẩn này

Điện ảnh - Mỹ Hạnh - 12/07/2025 13:00
Tôi cứ nhìn mình mãi trong gương, sau đó thì bật khóc nức nở vì hối hận. Bộ phim "Sex Education" đã khiến tôi nhận ra mình sống tệ hại thế nào?
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 2, 14/07/2025