Sức mạnh của người thấu cảm
Có bao giờ bạn phủ nhận cảm xúc của mình để làm hài lòng người khác, luôn nói “có” dẫu trong lòng muốn nói “không”, tự ép bản thân vào khuôn mẫu để không bị xem là khác biệt?
Q.D. (21 tuổi), sinh viên tại Hà Nội, chưa hết sốc khi kể lại khoảnh khắc trong chiều 10/6, mà theo lời kể của cậu là "giống như bị người yêu bỏ rơi".
“Tôi đang gõ prompt thì đột nhiên ChatGPT đứng hình, xoay vòng vòng. Ban đầu tôi tưởng mạng yếu, load lại mãi không được. Đến khi lướt Facebook thì mới biết không chỉ mình tôi bị bỏ rơi”, D. kể lại.
Và đó là lúc mọi kế hoạch “nước rút” cho bài tập trên lớp mà D. tính toán kỹ lưỡng bắt đầu đổ bể.
Với những tác vụ như tìm ý tưởng, phân tích, viết thô rồi sửa lại, D. đã quen với việc nhập lệnh vào ChatGPT, chờ vài phút là có thể có bản nháp ổn để chỉnh sửa và nộp đúng hạn.
Nam sinh bất lực trước sự cố Chat GPT sập toàn cầu (Ảnh: Linh Chi).
Cách đây vài năm, với Q.D., những kỹ năng như tìm kiếm thông tin, lên ý tưởng, viết bài rồi chỉnh sửa, biên tập từng là công việc quen thuộc và khá dễ dàng. Thế nhưng giờ đây lại trở nên khó khăn và là một cực hình.
“Không có ChatGPT, tôi như con cá bị vớt khỏi hồ, không có phao cứu sinh”, Q.D bất lực.
Theo lời D,. anh đã phải cố “nát óc” để viết từng chữ, từng từ trong tình trạng trống rỗng và áp lực deadline (hạn nộp).
“Những ý tưởng hay ho không thể bật ra “tuôn trào” như người bạn trợ lý vẫn hay làm hộ. Trước giờ làm bài như có người đi trước dọn đường, ngày hôm qua, tôi đã phải tự mình mò mẫm từng chữ”, D. thừa nhận.
Trong cơn tuyệt vọng, D. “chữa cháy” bằng cách tìm đến hàng loạt công cụ AI khác với hy vọng có thể tìm ra giải pháp khả dĩ hơn. Thế nhưng, tất cả đều không đáp ứng được kỳ vọng của anh.
Thói quen nhờ ChatGPT hỗ trợ khiến Q.D. lúng túng khi phải tự viết bài (Ảnh: Linh Chi).
“Các công cụ đó ít được tôi training (huấn luyện) bài bản và toàn diện. Cách chúng diễn đạt ý tưởng còn rời rạc, không đủ sức thuyết phục để có thể ứng dụng ngay vào công việc thực tế”, D. chia sẻ.
Là một sinh viên, cậu từng không ít lần cân nhắc việc sẽ tạm thời loại ChatGPT ra khỏi danh sách các công cụ hỗ trợ học tập của mình.
Nam sinh này muốn tự rèn luyện khả năng tư duy độc lập trong quá trình viết, thay vì chỉ dựa vào việc biên tập lại những gì mà công cụ AI này gợi ý sẵn.
“Tôi không ngờ rằng, kế hoạch ấy cuối cùng lại được thực hiện một cách bất đắc dĩ và bị động trong tình cảnh ngàn cân treo sợi tóc này”, D. kể trong bất lực.
Cũng vào chiều 10/6, buổi họp marketing thường lệ của nhóm chị M.A. (27 tuổi, Hà Nội) hiện là freelancer kiêm chủ một quán cà phê nhỏ ở Hà Nội đã diễn ra trong tình cảnh dở khóc dở cười vì sự cố “mất tích” bất ngờ của ChatGPT.
Ban đầu, mọi việc vẫn theo đúng kịch bản quen thuộc. Nhóm đã chuẩn bị sẵn những chủ đề chính cho kế hoạch nội dung tháng mới.
Còn việc tìm ý tưởng chi tiết, lên caption hay sáng tạo nội dung viral thì gần như được "khoán trắng" cho ChatGPT, công cụ AI vốn đã trở thành “trợ lý ruột” của cả nhóm suốt nhiều tháng qua.
“Tôi đang gõ prompt bình thường, bỗng nhiên ChatGPT đơ như tượng. Mãi đến khi lướt Facebook, thấy dân tình đồng loạt up bài mới biết là ChatGPT sập toàn cầu”, chị M.A kể lại.
Sự cố bất ngờ khiến cả nhóm rơi vào trạng thái… lơ lửng, chẳng ai biết nên làm gì tiếp theo. Kế hoạch nội dung vốn đã được xây dựng theo hướng có AI hỗ trợ, nay bất ngờ “trụ cột” biến mất, mọi người đành ngồi nhìn nhau bất lực.
“Bình thường mọi thứ mượt lắm. Chỉ cần gõ vài dòng, ChatGPT sẽ đề xuất hàng loạt ý tưởng caption, nội dung bài đăng. Cả tháng có khi tôi chỉ cần 1-2 buổi làm việc là lên xong kế hoạch nội dung. Giờ bỗng dưng phải tự brainstorm từ đầu, bí lắm”, chị M.A. chia sẻ.
Trước tình hình “người bạn AI” tạm ngưng hoạt động, cả nhóm quyết định kết thúc buổi họp sớm.
“Nhóm quyết định chờ mai ChatGPT hoạt động lại rồi làm tiếp. Ngồi nghĩ “tay bo” thì mình đi làm việc khác hiệu quả hơn”, chị M.A. cười bất lực.
Theo lời M.A., ChatGPT gần như đã chiếm tới 80% khối lượng công việc sáng tạo nội dung cho quán cà phê trên mạng xã hội.
“Thật sự nhờ ChatGPT mà công việc nhẹ đi rất nhiều. Có hôm chỉ trong vòng một buổi sáng, tôi đã lên xong cả kế hoạch đăng bài cho nguyên tháng. Chỉ cần vài câu lệnh, tôi có thể cho ra lò 5-6 bài đăng chỉ trong chưa đầy 1 tiếng đồng hồ”, chị kể.
Chị M.A. đã quen làm việc với sự hỗ trợ đắc lực của ChatGPT (Ảnh: Linh Chi).
Gần đây, đội ngũ của chị còn bắt đầu khai thác thêm mảng tạo meme bằng AI - một hướng đi mới giúp các bài viết trên fanpage của quán trở nên vui nhộn, dễ viral hơn, thu hút thêm nhiều lượt tương tác từ khách hàng trẻ.
Khi được hỏi vì sao không thử chuyển sang những công cụ AI khác trong thời điểm ChatGPT bị sập, chị M.A giải thích: “Tôi đã mua gói premium ChatGPT từ lâu, làm việc với nó cũng quen tay rồi. Mấy lần thử các công cụ khác thì thấy nội dung vẫn còn hơi khô, ý tưởng chưa thực sự "wow” như mình mong muốn”.
Với nhiều người trẻ như chị M.A., ChatGPT gần như đã trở thành “đồng nghiệp ảo” đồng hành trong công việc mỗi ngày. Chính vì vậy, sự cố sập toàn cầu chiều qua như một cú “đứt gãy bất ngờ”, khiến nhiều người chới với giữa guồng quay công việc vốn đã quen có AI hỗ trợ đắc lực.
Sự cố ChatGPT sập toàn cầu trong vài giờ đồng hồ đã khiến nhiều người trẻ lúng túng xoay xở với những công việc mà bấy lâu họ đã gần như phó thác hoàn toàn cho AI.
Nguyễn Việt Hùng, CEO một công ty phát triển phần mềm ứng dụng AI tại Hà Nội, nhìn nhận: “Tôi không bất ngờ khi nhiều bạn trẻ cảm thấy bối rối trong sự cố lần này. Thực tế, không ít người đã để AI làm gần như toàn bộ phần việc mà trước đây họ từng phải tự làm”.
Bởi theo anh, trong vài năm gần đây, AI đã được ứng dụng sâu vào quy trình làm việc, học tập của nhiều bạn trẻ, từ viết lách, làm slide thuyết trình. Mọi thứ có thể được tạo ra chỉ bằng vài dòng lệnh.
"AI giúp các bạn rút ngắn được rất nhiều thời gian, nhưng đi kèm đó là thói quen ỷ lại. Việc tự nghĩ, tự triển khai ý tưởng từ đầu dần trở nên lạ lẫm với một số người", anh Hùng nhấn mạnh.
Theo anh Hùng, điểm hấp dẫn nhất của AI hiện nay nằm ở khả năng rút ngắn quy trình: Từ việc lên ý tưởng, triển khai nội dung cho đến biên tập hoàn thiện, tất cả đều có thể được thực hiện chỉ trong vài phút.
Chuyên gia về AI Nguyễn Việt Hùng cảnh báo thói quen "khoán trắng" cho Chat GPT (Ảnh: Minh Nhật).
Thói quen đó khiến một số bạn trẻ dần ít đi kỹ năng "tự thân vận động", đặc biệt là ở những công việc mang tính sáng tạo như viết lách, lập kế hoạch, thuyết trình hay phân tích dữ liệu.
"Nhiều đội nhóm content bây giờ có thể lên kế hoạch nội dung một tháng chỉ trong nửa buổi sáng, hoặc cá nhân làm báo cáo dài cả chục trang chỉ sau một buổi tối, nhờ AI gợi ý sườn bài và triển khai hộ từng phần”, anh Hùng dẫn chứng.
Cũng theo vị CEO, điều đáng lo ngại không nằm ở chính công nghệ, mà ở thói quen sử dụng: “AI không có lỗi. Nó chỉ làm đúng những gì người dùng yêu cầu. Nhưng việc người dùng ngày càng lệ thuộc mà không rèn luyện các kỹ năng nền tảng, như tư duy logic, phân tích, sáng tạo nội dung mới là điều dễ tạo ra khoảng trống nguy hiểm”.
