Não bộ của bạn sẽ ra sao khi ngừng sử dụng mạng xã hội

Phúc Toàn20/01/2025 11:00
Não bộ của bạn sẽ ra sao khi ngừng sử dụng mạng xã hội

Trung bình, một người trưởng thành ở Mỹ dành hơn hai giờ mỗi ngày trên mạng xã hội, trong khi thanh thiếu niên dành gấp đôi thời gian đó trên các nền tảng như TikTok và Instagram.

Não bộ của bạn sẽ ra sao khi ngừng sử dụng mạng xã hội- Ảnh 1.

Biểu tượng mạng xã hội TikTok. Ảnh: Kyodo/TTXVN

Bạn có cảm thấy mình đang dành quá nhiều thời gian lướt điện thoại? Bạn không hề đơn độc.

Trung bình, một người trưởng thành ở Mỹ dành hơn hai giờ mỗi ngày trên mạng xã hội, trong khi thanh thiếu niên dành gấp đôi thời gian đó trên các nền tảng như TikTok và Instagram.

Khi các chuyên gia cảnh báo về các tính năng gây nghiện của mạng xã hội, ngày càng có nhiều người tìm cách "cai nghiện", bằng chứng là số lượt tìm kiếm trên Google về "cai nghiện mạng xã hội" đã tăng vọt 60% trong những tháng gần đây.

Nhưng liệu việc tạm dừng lướt mạng xã hội có thực sự tạo ra sự khác biệt? Các nhà nghiên cứu khẳng định là có, và những lợi ích cho não bộ và sức khỏe tinh thần của bạn có thể khiến bạn bất ngờ.

Ảnh hưởng của mạng xã hội lên não bộ

Nhiều người trong chúng ta nghi ngờ rằng mình đang dành quá nhiều thời gian lướt mạng xã hội, một mối lo ngại được củng cố khi Nhà xuất bản Đại học Oxford chọn "mục rữa não" (brain rot) là từ của năm 2024.

Tuy nhiên, việc tìm thấy ý chí để cắt giảm thói quen này không hề dễ dàng, nhờ cách mạng xã hội khai thác "hệ thống khen thưởng" của não bộ.

Anna Lembke, chuyên gia về các loại thuốc gây nghiện và là tác giả cuốn sách Dopamine Nation: Finding Balance in the Age of Indulgence (tạm dịch: Tìm kiếm sự cân bằng trong thời đại buông thả), giải thích rằng con người có thể nghiện phương tiện kỹ thuật số giống như nghiện ma túy.

Dựa trên những gì chúng ta biết về cách ma túy và rượu ảnh hưởng đến não bộ, chúng ta có thể suy ra một quá trình tương tự diễn ra khi chúng ta lướt mạng xã hội. Mỗi lượt thích, bình luận hoặc video mèo dễ thương sẽ kích hoạt một đợt dopamine (chất hóa học cảm thấy dễ chịu của não bộ).

Tuy nhiên, não bộ của chúng ta được thiết kế để duy trì sự cân bằng dopamine tổng thể, điều mà chuyên gia Lembke mô tả là cơ chế bập bênh. Việc lướt mạng xã hội không ngừng cuối cùng sẽ phá vỡ sự cân bằng này, khiến não bộ phải bù đắp bằng cách sản xuất ít dopamine hơn hoặc làm chậm quá trình truyền tải. Theo thời gian, điều này có thể dẫn chúng ta vào trạng thái thiếu hụt dopamine, nơi chúng ta cần nhiều thời gian trực tuyến hơn để cảm thấy bình thường trở lại.

Tạm dừng chu kỳ dopamine

Chuyên gia Lembke nói rằng việc tạm dừng chu kỳ dopamine do mạng xã hội gây ra có thể cho phép não bộ thiết lập lại các "con đường khen thưởng", cho phép chúng ta ngăn chặn tình trạng tiêu thụ quá mức một cách cưỡng bức dẫn đến "mục rữa não".

Paige Coyne, đồng tác giả của một nghiên cứu về tác động sức khỏe của việc cai nghiện mạng xã hội trong hai tuần ở 31 người trẻ, cho biết: "Việc sử dụng quá mức mạng xã hội có thể mang những ý nghĩa khác nhau đối với những người khác nhau. Điều quan trọng là phải đặt ra các mục tiêu thực tế để giảm mức tiêu thụ mạng xã hội thông thường của chúng ta". Một số người có thể muốn từ bỏ hoàn toàn, trong khi những người khác có thể muốn cắt giảm một nửa thời gian sử dụng mạng xã hội.

Để giúp điều chỉnh lại "hệ thống khen thưởng" của não bộ, chuyên gia Lembke khuyên bạn nên kiêng khem càng lâu càng tốt, lý tưởng nhất là ít nhất bốn tuần.

Tuy nhiên, ngay cả những khoảng thời gian nghỉ ngơi ngắn cũng đã chứng tỏ hiệu quả trong việc cải thiện sức khỏe tinh thần. Một nghiên cứu trên 65 cô gái từ 10 đến 19 tuổi cho thấy rằng việc nghỉ ngơi ba ngày không sử dụng mạng xã hội đã cải thiện lòng tự trọng và sự trắc ẩn của họ, dẫn đến việc giảm sự xấu hổ về cơ thể.

Sarah Woodruff, đồng tác giả nghiên cứu về cai nghiện mạng xã hội với Coyne, cho biết dù bạn quyết định ngừng sử dụng mạng xã hội trong vài tuần hay hạn chế sử dụng hàng ngày trong một thời gian, bạn có thể sẽ thấy những ngày đầu tiên là khó khăn nhất để vượt qua.

Chuyên gia Lembke cho biết việc trải qua các triệu chứng cai nghiện như thèm muốn hoặc lo lắng là điều có thể xảy ra, vì não bộ đang điều chỉnh để giảm lượng dopamine. Nhưng việc chịu đựng những cảm giác khó chịu này cho phép "hệ thống khen thưởng" của não bộ khởi động lại và ngăn chặn chu kỳ thèm muốn và tiêu thụ.

Cuối cùng, cơn thèm muốn sẽ dừng lại, và bạn sẽ dễ dàng vượt qua một ngày mà không cần liên tục nạp dopamine. Woodruff cho biết: "Khi những ngày trôi qua, mọi người thấy rằng việc cai nghiện dễ dàng hơn họ mong đợi. Khi họ đã vào guồng, hầu hết mọi người đều thích nó".

Vào cuối đợt cai nghiện kéo dài hai tuần, nơi mức tiêu thụ mạng xã hội được giới hạn ở 30 phút mỗi ngày, hầu hết những người tham gia đều báo cáo những lợi ích về sức khỏe tinh thần như sự hài lòng với cuộc sống cao hơn, giảm mức độ căng thẳng và cải thiện giấc ngủ so với thời kỳ trước khi nghiên cứu.

Việc vượt qua giai đoạn khó khăn ban đầu có thể dễ dàng hơn nếu bạn hợp tác với một hoặc nhiều người bạn cai nghiện. Trong nghiên cứu về các cô gái tuổi teen, Tomi-Ann Roberts, một giáo sư tâm lý học tại Colorado College, đã yêu cầu những người tham gia liên lạc với nhau thông qua một nhóm WhatsApp trong mỗi ngày của thử nghiệm để tìm kiếm sự hỗ trợ.

Ông Roberts cho biết: "Chúng tôi nhận thấy rằng các cô gái trải qua cảm giác mất kết nối và sợ bị bỏ lỡ, nhưng họ có thể chia sẻ trải nghiệm của mình với những người khác, vì vậy họ cảm thấy bớt cô đơn hơn".

Ngoài việc điều chỉnh lại "hệ thống khen thưởng" của não bộ, việc tạm dừng sử dụng mạng xã hội có thể giúp chúng ta nhận thức rõ hơn về mối quan hệ của mình với các nền tảng mạng xã hội. Woodruff nói: "Chúng ta có thể sử dụng thời gian này để lùi lại một bước và nhận thức rõ hơn về những gì chúng ta làm (trên mạng xã hội) và liệu nó có mang lại lợi ích cho chúng ta hay không. Chẳng hạn như liệu tôi có hoàn thành mọi việc cần làm trong một ngày hay tôi đang bỏ lỡ các tương tác trực tiếp vì mạng xã hội".

Duy trì sự cân bằng

Chuyên gia Lembke cho biết sau một khoảng thời gian cai nghiện, điều quan trọng là phải tạo ra các biện pháp bảo vệ để tránh rơi trở lại tình trạng tiêu thụ quá mức cưỡng bức. Chuyên gia Lembke nói: "Tôi khuyên bạn nên tạo ra các rào cản vật lý hoặc tinh thần giữa chúng ta và mạng xã hội. Chẳng hạn như không giữ điện thoại trong phòng ngủ hoặc tắt các thông báo".

Việc thay thế các đợt dopamine nhanh chóng bằng những loại thỏa mãn ít tức thì hơn cũng có thể giúp giữ cân bằng các con đường khen thưởng của não bộ.

Chuyên gia Lembke nói: "Các nguồn dopamine lành mạnh thường đi kèm với công việc trước mắt", đồng thời lấy ví dụ như chơi một nhạc cụ hoặc nấu ăn, "khi chúng ta tham gia vào các hành động đòi hỏi sự chú ý của mình, não bộ sẽ giải phóng dopamine với một độ trễ nhất định, giữ cho sự cân bằng tổng thể được kiểm soát".

Não bộ của bạn sẽ ra sao khi ngừng sử dụng mạng xã hội- Ảnh 2.

Chơi một bản nhạc có thể giúp bạn tạm rời xa mạng xã hội. Ảnh: Shutershock

Cuối cùng, các chuyên gia khuyên bạn nên lên lịch các đợt cai nghiện mạng xã hội trong suốt cả năm để duy trì việc sử dụng mạng xã hội cân bằng.

Woodruff nói: "Chúng ta không thể loại bỏ hoàn toàn mạng xã hội, nhưng việc nghỉ ngơi một lần có thể giúp chúng ta thiết lập lại và đánh giá xem chúng ta đang sử dụng các nền tảng này như thế nào và chúng khiến chúng ta cảm thấy ra sao".

 


Gửi bình luận
(0) Bình luận
1

8 thủ thuật tâm lý giúp bạn thu phục người khác dễ dàng

Gọi tên đối phương thường xuyên trong cuộc trò chuyện là một trong những thủ thuật tâm lý đơn giản nhưng vô cùng hiệu quả giúp bạn chiếm được cảm tình của họ.
2

15 lời khuyên "thực dụng" nhất dành cho người phụ nữ muốn sống sáng suốt và cưới đúng người

Phụ nữ nào cũng mơ một tình yêu đẹp, một bến đỗ bình yên nhưng vẫn giữ được sự tự chủ và giá trị của chính mình.
3

Giáo sư khuyên: Mỗi ngày nói 6 câu này, bạn sẽ không còn quát mắng con nữa

Con cái sẽ không nhớ bạn đã quát gì, nhưng sẽ mãi mãi khắc ghi ánh mắt, gương mặt bạn khi quát mắng.
4

Bạn chọn sách giấy hay sách điện tử?

Với những người mê đọc thì cuộc chiến giữa e-book (sách điện tử) và sách giấy chưa bao giờ kết thúc.
5

Người dùng Meta AI đang bị khai thác dữ liệu nhạy cảm mà không hề biết

Hãy tưởng tượng một cảnh phim kinh dị thế kỷ 21: Lịch sử duyệt web cá nhân của bạn bị công khai mà bạn không biết, đây chính là cảm giác mà nhiều người dùng đang trải qua với ứng dụng Meta AI.

5 câu nói người EQ cao không bao giờ "treo" cửa miệng

Đây chính là "bí quyết" giúp người EQ cao luôn được lòng mọi người.

Không nên chia sẻ quá nhiều với chatbot AI

Theo khuyến cáo của các chuyên gia, người dùng không nên chia sẻ quá nhiều thông tin với chatbot AI, đặc biệt là những dữ liệu riêng tư.

Lo ngại TikTok bị cấm ở Mỹ, người dùng đổ xô tải app 'bản sao': Xiaohongshu

Đây một ứng dụng truyền thông xã hội phổ biến ở Trung Quốc nhưng ít được biết đến bên ngoài đất nước.

Vì sao Google Maps không chỉ đường ngắn nhất mà lại chỉ đường vòng, đây là lý do!

Đôi khi nhập địa chỉ cần đến trên Google Maps, bạn sẽ nhận được kết quả là một tuyến đường xa hơn thay vì đường ngắn nhất. Đây là thắc mắc của rất nhiều người, nhưng hóa ra điều bất thường này có nguyên nhân cả đấy.

Kế hoạch triển khai hàng trăm ngàn nhân vật AI trên Facebook khiến nhiều người bất bình

Dân mạng xôn xao khi Meta Platforms thông báo đang có kế hoạch đưa nhiều nhân vật AI (hay còn gọi là bot) lên Facebook.

Cách theo dõi tình hình kẹt xe online, tìm đường đi GALA WeChoice Awards 2024 nhanh hết cỡ!

Tình trạng kẹt xe, ùn tắc ở TP.HCM thường xuyên xảy ra, nhất là trong các dịp lễ lớn, giờ cao điểm. Ứng dụng này có thể giúp bạn biết được đâu là các cung đường đông phương tiện, tránh được tình trạng kẹt xe.

6 món đồ tưởng hiện đại nhưng lại "hại điện": Tỉ lệ hối hận sau khi mua bằng 100%

Mặc dù mỗi thiết bị gia dụng đều có giá trị sử dụng nhưng không phải món nào cũng đáng để đầu tư.

IQ "âm vô cực" khiến tôi đã trách oan 5 món đồ dùng quen thuộc

Hôm nay, hãy cùng tôi điểm qua một số món đồ quen thuộc trong cuộc sống mà sau hơn 30 năm, tôi mới nhận ra mình đã luôn dùng sai cách.

Xem Sex Education, lần đầu tiên tôi nhận ra, chính mình khiến con trai sống trong mặc cảm, lo sợ

Điện ảnh - Thanh Hương - 01/08/2025 12:00
Tôi đã không làm gì sai. Nhưng tôi cũng không làm gì đúng.

PGS.TS Giáo dục: Thủ thuật thao túng tâm lý - Dù con bạn thông minh, nhưng liệu có thắng nổi

Kỹ năng - Trang Đào - 01/08/2025 11:00
Gần đây, những kẻ lừa đảo chỉ cần lời nói được lập trình tinh vi để thao túng tâm lý trẻ em. TS. Phạm Mạnh Hà cảnh báo: ngay cả những đứa trẻ thông minh, được giáo dục tốt vẫn có thể trở thành nạn nhân nếu không được trang bị kỹ năng nhận diện chiêu trò.

Cụ ông 111 tuổi vẫn lái ô tô mỗi ngày chia sẻ bí quyết sống lâu, sống khỏe

Phong cách sống - Hoàng Hà - 01/08/2025 10:00
Ở tuổi 111, ông Vincent Dransfield vẫn lái ô tô mỗi ngày, ham chạy bộ, tự nấu ăn và không cần ai hỗ trợ trong sinh hoạt, con cái chỉ cần đến thăm mỗi tuần một lần.

“Bắt cóc online”: Nạn nhân tự nhốt, quay clip tra tấn gửi gia đình

Suy ngẫm - PV - 01/08/2025 09:00
18 vụ "bắt cóc online" chỉ trong 4 tháng. Không có dây trói, không ai tiếp xúc, nhưng nạn nhân đa phần là sinh viên vẫn tự nhốt, quay clip tra tấn gửi gia đình.

Thuyết mặc kệ họ

Tủ sách - FN - 01/08/2025 08:00
Điều gì sẽ xảy ra nếu chìa khóa dẫn đến hạnh phúc, thành công và tình yêu chỉ là ba từ đơn giản: hãy kệ họ.

12 chân lý cuộc sống, ai ngộ ra sớm người ấy hạnh phúc

Suy ngẫm - Tích Thành - 31/07/2025 13:00
Có những câu nói chỉ vài chữ nhưng đủ để khiến lòng người bừng tỉnh, đủ để dẫn lối ta vượt qua bão giông cuộc đời. 12 câu nói dưới đây là những chân lý giản dị nhưng sâu sắc, dành cho những ai đang tìm kiếm sự bình yên giữa thế giới đầy xô bồ.

Xem “Sex Education”: Dù trẻ có thông minh đến mấy, cha mẹ vẫn phải chỉ dạy cho con điều này

Điện ảnh - Ứng Hà Chi - 31/07/2025 12:00
Từ câu hỏi ngây thơ của con, tôi chợt nhận ra bản thân cũng cần học cách trò chuyện và đồng hành cùng con một cách tinh tế hơn.

Ngày càng nhiều đứa con "biến mất" trong chính gia đình mình

Phong cách sống - Thiên Ân - 31/07/2025 11:00
Sẽ không bao giờ là quá muộn để hỏi một câu nhẹ nhàng: "Dạo này con có ổn không?".

Gia cảnh đáng thương và cách hành xử 10 điểm của nữ sinh giữa lũ lịch sử ở Nghệ An

Truyền cảm hứng - Hải My - 31/07/2025 10:00
Bạn này vừa đẹp người, vừa đẹp nết”, một cư dân mạng bình luận.

Mẹ bé gái 13 tuổi chia sẻ hành trình tìm con: gia đình kiểm soát chặt chẽ nhưng vẫn bị bất ngờ

Kỹ năng - Trang Đào - 31/07/2025 09:00
"Em xin gửi lời biết ơn sâu sắc tới tất cả mọi người,” – người mẹ mở đầu bài chia sẻ sau khi con gái được đón về vào chiều Chủ nhật, ngày 27/7. Bé Kiều Tr. được tìm thấy vào thứ Bảy, 26/7, sau khi mất tích từ ngày 24/7.

Tỉnh thức - Osho

Tủ sách - FN - 31/07/2025 08:00
Ở "Tỉnh thức" (Awareness) tác phẩm mới nhất vừa ra mắt, Osho bàn tới một vấn đề mà suốt hàng ngàn năm nay nhân loại không ngừng tìm hiểu, đó là sự tỉnh thức.

Phía bên kia của công nghệ

Blog GS John VU - GS John Vu - 30/07/2025 13:00
Một giáo sư về xã hội học bảo tôi: “Trong cuộc khủng hoảng tài chính, nhiều người mất việc ở mức cao nhất trong nhiều năm. Nếu mọi sự không cải thiện sớm, họ sẽ không bao giờ có khả năng phục hồi khi việc làm của họ sẽ bị những người trẻ hơn sớm chiếm mất.”

Xem "Sex Education", tôi tìm thấy bài học giúp con gái tuổi dậy thì luôn ngẩng cao đầu trong mọi mối quan hệ

Điện ảnh - Mỹ Hạnh - 30/07/2025 12:00
Tôi không ngờ, bộ phim "Sex Education" lại chứa đựng nhiều bài học sâu sắc đến thế.

ChatGPT gây sốc khi khuyến khích người dùng tự gây tổn thương

Kỹ năng - T.Thủy - 30/07/2025 11:00
Một cuộc điều tra của tạp chí The Atlantic (Mỹ) đã phơi bày những lỗ hổng đáng báo động trong hệ thống bảo mật của ChatGPT.

AI đang lấy gì từ công việc của con người?

Suy ngẫm - TTXVN - 30/07/2025 10:00
AI không thay thế toàn bộ công việc, mà đang dần “lấy” những nhiệm vụ nhất định - có thể là phần nhàm chán hoặc phần sáng tạo, tùy cách con người sử dụng công nghệ.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 6, 01/08/2025