Ngôi làng nhỏ bé Yangsi nằm biệt lập ở phía tây nam xa xôi của tỉnh Tứ Xuyên, Trung Quốc, được bao bọc bởi những ngọn núi trùng điệp và cánh đồng lúa mênh mông. Cuộc sống bình thường và hạnh phúc của họ đã bị hủy hoại vào một đêm mùa hè năm 1951 vì một căn bệnh lạ. Căn bệnh chủ yếu ảnh hưởng đến trẻ em trong độ tuổi 5 đến 7, khiến các em ngừng phát triển và giữ nguyên chiều cao suốt phần đời còn lại. Ngoài việc không cao lên, một số bệnh nhân mắc nhiều dạng khuyết tật khác nhau.
Một thống kê được thực hiện vào năm 1985, phát hiện 119 trường hợp ngừng phát triển chiều cao. Căn bệnh này còn ảnh hưởng đến những thế hệ sau. Vào năm 2014, 36 trong số 80 dân làng là người lùn. Trong số này, người cao nhất chỉ cao 117 cm, trong khi người thấp nhất cao 64 cm.
Có rất nhiều giả thuyết được đưa ra để phỏng đoán về nguyên nhân gây ra tình trạng này.
Theo già làng Luo Luodhan, vào những năm 1930, dân làng thường cảm thấy đau ở các khớp như hông, đầu gối và mắt cá chân, sau khi những cơn đau liên tục bắt đầu, dân làng ngừng phát triển. Tình trạng bệnh lạ này kéo dài đến khoảng năm 1954 rồi dần chấm dứt. Nhưng vào những năm 1960 và 1970, thanh thiếu niên trong làng lại bắt đầu bị đau khớp.
Dân làng cũng biết đây là một căn bệnh có di truyền nhưng trình độ y tế lúc đó còn tương đối thấp, nguyên nhân của căn bệnh lạ vẫn chưa được tìm ra.
Nhiều chuyên gia cho rằng bệnh này được gọi là "bệnh lùn". Người mắc bệnh này trên thế giới đã phát hiện nhiều nhưng không có tính tập trung như làng Yangsi.
Vào tháng 1/2008, Cục Y tế huyện Tư Trung đã ủy quyền cho Bệnh viện Nhân dân huyện tiến hành kiểm tra X-quang đối với những người lùn ở làng Yangsi. Phim chụp X-quang cho thấy rõ ràng các khớp cơ thể không chỉ là dị tật mà khe hở giữa khớp háng và chỏm xương đùi không tồn tại, được dính chặt với xương chậu. Những thay đổi về cơ thể này khiến sự tăng trưởng bị hạn chế, biểu hiện chính là chiều cao ngừng phát triển.
Các chuyên gia đã quyết tâm về làng Yangsi để nghiên cứu nguyên nhân. Sau khi kết hợp các tài liệu lịch sử và các chuyến tham quan thực địa, họ cho rằng nguyên nhân khiến dân làng nơi đây trở nên thấp bé có thể liên quan đến thực phẩm từ những năm 1930.
Theo ghi chép, vào những năm 1930, lượng mưa ở Tứ Xuyên tăng cao, điều kiện sống thấp, lúa mì, khoai lang, ngô… được dân làng Yangsi thu hoạch rất dễ bị nấm mốc và sản sinh ra một loại nấm tên là nấm Fusarium. Vào thời điểm đó, quan niệm vệ sinh chưa cao, trình độ kinh tế chưa phát triển nên dân làng hay ăn phải một số thực phẩm bị mốc.
Được biết loại nấm Fusarium sau khi xâm nhập vào cơ thể con người sẽ sinh ra độc tố lắng đọng trong cơ thể và ức chế sự phát triển của mô sụn, khiến xương khớp sẽ ngừng phát triển, các bộ phận phát triển chậm, cuối cùng dẫn đến bệnh thiếu máu cục bộ khớp háng. Vì vậy, trong ảnh chụp X-quang của dân làng Yangsi, đỉnh đầu xương đùi biến mất và khe hở cũng biến mất.
Một giả thuyết khác được đưa ra, giữa những năm 1920 - 1970, làng chỉ có hơn 100 hộ gia đình, hơn một nửa trong số đó có con nhỏ đột nhiên mắc bệnh trong khoảng 3 - 8 tuổi. Lũ trẻ bị đau đầu gối, yếu tay và chân, mất khả năng vận động, cha mẹ chúng lo lắng đến y sĩ nhưng không tìm được nguyên nhân. Vài năm sau khi gặp phải những triệu chứng trên, bọn trẻ không cao lên nữa.
Chỉ vài năm ngắn ngủi, căn bệnh đã tàn phá ngôi làng khiến những người trưởng thành lại mang vóc dáng trẻ con. Tìm việc khó khăn, tìm bạn đời càng khó hơn, họ phải sống mãi trong cô đơn.
Bầu không khí hoang mang, lo sợ bao trùm cả ngôi làng, một số người lựa chọn rời khỏi nơi chôn rau cắt rốn nhưng đáng sợ này. Sự khủng hoảng cũng khiến những người muốn tìm đến thăm chùn bước, khiến tin đồn về ngôi làng càng lan xa.
Dân làng cũng đã đến bệnh viện kiểm tra nhiều nơi, nhưng họ không phát hiện ra vấn đề gì trong mỗi lần kiểm tra. Rất nhiều các nhà khoa học đã tìm đến ngôi làng nhỏ để nghiên cứu hiện tượng kì lạ này. Một cuộc điều tra chuyên sâu về đất, nước, nguồn lương thực cũng như chất lượng không khí trong làng đã được tiến hành.
Các nhà nghiên cứu phát hiện, từ mẫu nước lấy từ giếng cổ của làng từ những năm 20 thế kỷ trước, các nguyên tố như Canxi, Phốt pho thiếu trầm trọng, trong khi con người muốn cao, những chất này là không thể không có. Họ cho rằng nguồn nước của làng có vấn đề. Cũng được biết, qua điều tra, ngôi làng này thường xuyên cảm nhận có những cơn địa chấn, mà họ cho là động đất. Nỗi sợ lại càng kéo dài thêm, mấy năm sau thì họ mắc bệnh lạ này.
Thêm một giả thuyết khác từ các nhà khoa học, là năm 1997, do nồng độ thủy ngân trong đất làng Yangsi cao nên gây ra bệnh. Song họ không thể tự chứng minh nhận định này nên nguyên nhân của căn bệnh vẫn còn là bí ẩn cho đến ngày nay.
Giới chức Trung Quốc không phủ nhận sự tồn tại của ngôi làng, nhưng hiện chưa cho phép người nước ngoài đến đây. Do đó, càng khiến cho câu chuyện về một ngôi làng toàn người lùn trở nên bí ẩn và ly kỳ.
Một số người cho rằng do ngôi làng có phong thủy xấu hoặc trước đây không chôn cất tổ tiên tử tế. Song, lời đồn được chú ý nhất là "lời nguyền rùa đen".
Người dân truyền tai nhau rằng, trước kia có một người đàn ông tên Wang đã phát hiện một con rùa đen với bàn chân kỳ lạ. Dân làng đã tranh cãi xem nên thả con rùa hay ăn nó.
Cuối cùng, người dân lại nướng con rùa đen để ăn. Khi căn bệnh ập đến, người dân đồn đại rùa đen đã nổi cơn thịnh nộ và đã giáng lời nguyền lên trẻ con cùng thế hệ sau này.
Một số cư dân đã rời bỏ làng do sợ mắc bệnh. Song, tình hình đã được cải thiện trong những năm gần đây. Các báo cáo cho biết những thế hệ sau này dường như không bị ảnh hưởng bởi căn bệnh lạ.
Theo Stoly