Kỳ 78: Stephen Hawking – Giải mã vũ trụ bên tách cà phê

T.N.L20/10/2021 11:30
Kỳ 78: Stephen Hawking – Giải mã vũ trụ bên tách cà phê

Stephen Hawking là biểu tượng vang danh nhất của khoa học đương đại bởi trí tuệ và sức sáng tạo phi thường. Những công trình nghiên cứu của ông đã làm thay đổi cách con người hiểu về vũ trụ.

ky-78-hinh-bia.jpg

Đi tìm lược sử thời gian

Thuyết lượng tử và thuyết tương đối là hai trụ cột của khoa học thế kỷ 20. Thuyết lượng tử mô tả thế giới vi mô từ phân tử, nguyên tử và các hạt hạ nguyên tử, được nhà vật lý Max Planck khám phá vào năm 1900. Sau đó, Albert Einstein đã chứng minh rằng con người có thể trực tiếp quan sát các lượng tử. Đến giữa thập niên 1920, thuyết lượng tử được diễn tả một cách hệ thống trong các định đề cơ bản của Niels Bohr, Erwin Schrödinger, Werner Heisenberg, Max Born và nhiều nhà khoa học khác.

Cùng trong giai đoạn đó, năm 1905, Albert Einstein lần đầu tiên đề xuất thuyết tương đối hẹp. Theo ông, không gian và thời gian không mang tính tuyệt đối, chúng là các đại lượng động lực học được định hình bởi vật chất và năng lượng trong vũ trụ. Đến năm 1915, Albert Einstein tiếp tục công bố thuyết tương đối rộng, chỉ ra sự tồn tại của hố đen – những vùng không gian và thời gian bị uốn cong đến mức ánh sáng cũng không thể thoát ra được.

ky-78-01.jpg

Hai lý thuyết nỗ lực giải đáp câu hỏi ngàn đời: vũ trụ có nguồn gốc từ đâu, vì sao vũ trụ xuất hiện? vũ trụ tiến hoá như thế nào, số phận của nó ra sao? Trong khi thuyết lượng tử mô tả những hiện tượng ở phạm vi cực nhỏ thì thuyết tương đối mô tả cấu trúc cực vĩ của vũ trụ, cả hai không thể đều đồng thời đúng. Stephen Hawking có tham vọng tìm ra lý thuyết duy nhất có khả năng mô tả được toàn bộ vũ trụ, ông xem đó là mục đích tối hậu của khoa học.

Stephen Hawking đã xuất bản nhiều nghiên cứu giải mã vũ trụ học, lý thuyết Vụ Nổ Lớn (Bing Bang), hố đen, thuyết lượng tử hấp dẫn. Năm 1966, khi đang theo học ngành vật lý tại Đại học Cambridge, Stephen Hawking đã làm luận án trình bày cơ sở lý thuyết về sự khởi đầu của vũ trụ từ một điểm kỳ dị. Nghiên cứu của ông có tên “Các kỳ dị và Hình học của Không - Thời gian” đã giành giải Adam Prize. Năm 1968, Stephen Hawking đưa ra khái niệm “Lý thuyết kỳ dị hấp dẫn” mô tả kịch bản sự kết thúc vũ trụ. Năm 1970, ông khám phá ra một thứ mà sau này được gọi là “Định luật thứ hai của cơ học hố đen”. Năm 1973, ông phát hành cuốn sách đầu tiên “Cấu trúc Vĩ mô của Không-Thời gian”. Năm 1974, ông khám phá ra “Bức xạ Hawking” được nhìn nhận như một đột phá quan trọng trong vật lý lý thuyết. Năm 1981, ông giới thiệu công trình đề xuất rằng vũ trụ có thể không có điểm đầu hay điểm cuối. Năm 1983, Stephen Hawking hợp tác với James Hartle giới thiệu mô hình “Trạng thái Hartle-Hawking”. Mô hình này đề xuất rằng trước Bing Bang, thời gian không tồn tại và khái niệm về một sự khởi đầu của vũ trụ là vô nghĩa.

Năm 1988, ông phát hành cuốn “Lược sử thời gian”, thành công phổ biến vật lý hiện đại đến công chúng. Năm 1993, ông công bố tuyển tập các bài viết về hố đen và Bing Bang. Năm 2001, cuốn sách “Vũ trụ trong vỏ hạt dẻ” của ông tiên đoán tương lai của vũ trụ. Năm 2010, ông phát hành cuốn “Bản thiết kế vĩ đại” đặt ra những câu hỏi tối hậu về sự sống, vũ trụ và vạn vật. Nếu trả lời được những câu hỏi này, con người cũng sẽ hoàn thành được mục đích cuối cùng của nhân loại.

ky-78-02.jpg

Trong hơn 40 năm, Stephen Hawking đã cố gắng thống nhất lý thuyết lượng tử và thuyết tương đối để giải thích tất cả các khía cạnh vật lý của vũ trụ. Với những cống hiến của mình, Stephen Hawking được coi là nhà khoa học vĩ đại của nhân loại, ngôi sao sáng nhất trong ngành vũ trụ học hiện đại.

Chiến thắng của sức mạnh trí tuệ

Cùng với những đóng góp to lớn cho khoa học, cuộc đời của Stephen Hawking là nguồn cảm hứng về ý chí và nghị lực sống phi thường, ông còn được tôn vinh là biểu tượng của sức mạnh trí tuệ con người. Ngay sau sinh nhật lần thứ 21, Stephen Hawking được chẩn đoán mắc chứng xơ cứng teo cơ một bên (ALS) không thể chữa khỏi. Đó là bệnh về thần kinh vận động khiến cho thể chất bị tàn phế nghiêm trọng. Các bác sĩ dự đoán ông có thể chết trước năm 24 tuổi. Đứng trước giới hạn về thời gian được sống, ông khởi phát một ý thức mãnh liệt trong mục đích sống của mình.

Stephen Hawking rất thích các hoạt động xã hội, ông đặc biệt coi việc tương tác là một phần quan trọng trong cuộc sống cũng như công việc. Stephen từng là học trò của nhà vật lý Dennis Sciama - một trong những người sáng lập ngành vũ trụ học hiện đại, Dennis luôn nói rằng đi cà phê quan trọng hơn đi dự hội thảo, với cà phê, chúng ta sẽ gặp gỡ tất cả những người cần trò chuyện. Trong những năm đầu làm nghiên cứu tiến sĩ ở Khoa Toán ứng dụng và Vật lý lý thuyết tại Đại học Cambridge, Stephen Hawking tham gia những buổi thảo luận hàng ngày dành cho các thành viên nhóm nghiên cứu sinh. Nhóm gặp nhau lúc 11 giờ sáng để uống cà phê và bàn luận về các ý tưởng mới.

Trong lời kể của tiến sỹ Thiên văn học Robert Smith, những năm đầu mắc chứng ALS, Stephen Hawking vẫn chống gậy mang theo cốc cà phê đến gặp các cộng sự. Mọi người được khuyến khích chia sẻ ý tưởng của mình và cùng nhau phân tích. Mặc dù bệnh nhưng Stephen luôn tham gia đầy đủ vào các cuộc thảo luận này. Cuốn sách “Stephen Hawking: A Life In Science” của Michael White và John Gribbin cũng nhắc lại giai đoạn khi được bổ nhiệm làm Giáo sư toán học Lucasian và có văn phòng riêng tại Đại học Cambridge, Stephen Hawking vẫn giữ thói quen tổ chức những buổi cà phê lúc 11 giờ sáng với các sinh viên của mình.

ky-78-03.jpg

Cho đến khi mất kiểm soát chức năng vận động đôi tay dẫn đến không thể viết ra các công thức dài, Stephen Hawking tiếp tục nghiên cứu vật lý thiên văn bằng cách sử dụng các đồ hình và các biểu tượng hình ảnh. Nhà vật lý Werner Israel từng so sánh khả năng tính toán phức tạp của Stephen Hawking tương đồng với việc Mozart soạn cả một bản giao hưởng trong tâm trí. Một trong những bộ phim nổi tiếng về ông mang tên “Theory of everything” có một khoảnh khắc rất đặc biệt. Trên một chuyến tàu, Stephen Hawking nhìn xuống tách cà phê và để ý các vòng xoáy quanh một tâm điểm trên miệng tách. Đối với hầu hết mọi người, quan sát này rất bình thường, nhưng với Hawking, hình ảnh đó đã khởi lên cảm hứng cho lý thuyết xác định hướng của thời gian. Trong các bài giảng, ông cũng thường dùng hình ảnh một tách cà phê rơi vỡ thành nhiều mảnh để làm ví dụ dễ hiểu cho lý thuyết mũi tên thời gian.

ky-78-04.jpg

Stephen Hawking gây kinh ngạc cho nền y học khi ông sống đến 76 tuổi, hơn nữa còn để lại cho thế giới những công trình nghiên cứu khoa học vĩ đại. Stephen Hawking được trao vô số giải thưởng danh giá như: giải Albert Einstein, giải Wolf, Huy chương Copley, Giải thưởng Vật lý cơ bản… Ông trở thành biểu tượng cho sức mạnh vô biên của trí tuệ. Stephen Hawking đã vượt qua những hạn chế tình trạng cơ thể bệnh tật, quyết theo đuổi khát vọng làm khoa học đến cùng, để đưa ánh sáng khoa học mô tả đầy đủ vũ trụ mà nhân loại đang sống. Kho tư liệu và các di vật bao gồm cả thiết bị pha cà phê của Stephen Hawking được lưu giữ tại Bảo tàng Khoa học London, cùng nơi với kho lưu trữ của Isaac Newton và Charles Darwin.

Bộ phim “Theory of everything” cũng đã được Nhà sáng lập – Chủ Tịch tập đoàn Trung Nguyên Legend Đặng Lê Nguyên Vũ tâm huyết tuyển chọn vào Tủ phim Nền Tảng Đổi Đời nhằm truyền tải thông điệp ý nghĩa về cuộc đời phi thường của nhà khoa học Stephen Hawking. Ông từng nói: “Cuộc sống có khó khăn thế nào đi nữa, luôn luôn có một điều gì đó bạn có thể làm và thành công. Điều quan trọng là bạn không bỏ cuộc”, với sức mạnh của một trí tuệ không giới hạn, một thái độ sống đầy tích cực, ông đã sống một cuộc đời huy hoàng và trọn vẹn.

Đón đọc kỳ sau: Lược sử kinh tế cà phê.


Gửi bình luận
(0) Bình luận
1

Ngành xuất bản chuyển mình thế nào trong kỷ nguyên số?

Trước những thay đổi nhanh chóng của ngành xuất bản toàn cầu dưới tác động của công nghệ số và AI, Việt Nam đang đứng trước nhu cầu cấp thiết phải đổi mới để thích ứng với hành vi tiêu dùng nội dung hiện đại.

Sốc: Tranh bị cắt nát có giá... 580 tỷ đồng

Nghệ thuật vừa xuất hiện một "trò đùa" mới. Một bức tranh từng bị cắt nát tới một nửa vừa xuất hiện trở lại trên thị trường và xác lập mức giá kỷ lục.

Họa sĩ Việt thành công với những sáng tạo từ tranh vải

Trong suốt 40 năm, họa sĩ Trần Thanh Thục đã sử dụng những tấm vải để tái hiện phong cảnh Việt Nam và những nơi bà từng đến.

Nhớ đò ngang Long Kiểng

Dự án cầu Long Kiểng tại huyện Nhà Bè, vốn đầu tư 557 tỉ đồng đã dừng thi công từ tháng 12.2019 do mặt bằng chưa được bàn giao. Nhìn dự án dở dang, bâng khuâng nhớ lại thời vẫn còn con đò bến Long Kiểng.

NTK nổi tiếng Diego Chula đột ngột qua đời ở Việt Nam, hưởng thọ 49 tuổi

Sự ra đi đường đột của Diego Chula - NTK có rất nhiều đóng góp cho nền nghệ thuật Việt Nam khiến dư luận xôn xao.

Thảm gạch mosaic của thương xá Tax bây giờ ra sao?

Đã 5 năm sau khi thương xá Tax phải dỡ bỏ, những người yêu di sản của thành phố đang mong đợi thảm gạch mosaic tuyệt đẹp và cầu thang lộng lẫy của tòa nhà này sớm được hồi sinh trong một ngôi nhà mới.

Họa sĩ trẻ tái hiện những ngày chống dịch ở TPHCM lên bìa carton

Trong những ngày giãn cách, họa sĩ Nguyễn Việt Cường đã tái hiện những câu chuyện, khoảnh khắc bình dị mà ấm lòng của Sài Gòn trong những ngày chống chọi với đại dịch lên thùng bìa carton.

Nhà văn Trương Đạm Thủy qua đời vì COVID-19

Ông mất tại Bệnh viện dã chiến quận Tân Bình, TP.HCM sau 5 ngày nhập viện điều trị COVID-19, hưởng thọ 81 tuổi.

Phố đồ cổ Lê Công Kiều - Một góc chợ xưa cho người hoài cổ

Nằm ở khu tam giác gần chợ Bến Thành, đối diện với “nhà thương Chú Hỏa” ngay trung tâm Q.1 có một con đường nhỏ chỉ dài khoảng hơn 200m, nổi tiếng từ trước năm 1975 là khu phố bán đồ cổ Lê Công Kiều.

Khai mở hạnh phúc - Ba chiến lược giúp bạn hạnh phúc và viên mãn

Chúng ta thường nghĩ sức khỏe tinh thần suy kiệt là điều gì đó bất thường, thậm chí không tự nhiên. Nhưng bạn nên biết, có một số liệu thống kê nói rằng cứ bốn người sẽ có một người gặp những khó khăn về sức khỏe tinh thần.

Tra cứu nhanh 168 phường, xã, đặc khu thuộc TP.HCM mới

Kỹ năng - 30/06/2025 13:55
Chuyên trang toàn cảnh thông tin về 168 phường, xã, đặc khu của TP.HCM chính thức đi vào hoạt động. Bạn có thể tra cứu, theo dõi video và các thông tin về hoạt động vận hành khi TP.HCM thực hiện chính quyền 2 cấp.

Cẩn thận với ký tự vô hình khi mở đường link trên điện thoại

Kỹ năng - Anh Tú - 30/06/2025 13:00
Chuyên gia bảo mật Gabriele Digregorio đã phát hiện một lỗ hổng tiềm ẩn trên hệ điều hành Android, có thể bị tin tặc khai thác để thực hiện các cuộc tấn công lừa đảo (phishing).

Xem 'Sex Education' tôi đau khổ hiểu ra: Dù hơn 30 tuổi vẫn mơ hồ về 2 chữ "trưởng thành"

Điện ảnh - Ứng Hà Chi - 30/06/2025 12:00
Hoá ra, trưởng thành không phải là kiểm soát mọi thứ, mà là học cách buông bỏ và bước tiếp.

Những lo ngại khi Facebook muốn truy cập vào thư viện ảnh trên điện thoại

Kỹ năng - Anh Tú - 30/06/2025 11:00
Facebook đang yêu cầu người dùng cho phép truy cập vào thư viện ảnh trên điện thoại để tự động đề xuất các phiên bản ảnh được chỉnh sửa bằng AI, gồm cả những bức ảnh chưa từng được tải lên Facebook.

Gia đình "độc lạ" Việt Nam, dâu rể các thế hệ mới đến đều choáng váng rồi... "nghiện" lúc nào không hay!

Phong cách sống - Khánh Huyền - 30/06/2025 10:00
Những ai lần đầu tiên đến gia đình tôi đều không giấu nổi sự sửng sốt. Có người khó tính từng bảo cách này khiến con cháu dễ sinh hư, thiếu tôn ti trật tự.

Khai mở hạnh phúc - Ba chiến lược giúp bạn hạnh phúc và viên mãn

Từ sách - Phim - Quang Thanh - 30/06/2025 09:00
Chúng ta thường nghĩ sức khỏe tinh thần suy kiệt là điều gì đó bất thường, thậm chí không tự nhiên. Nhưng bạn nên biết, có một số liệu thống kê nói rằng cứ bốn người sẽ có một người gặp những khó khăn về sức khỏe tinh thần.

Ánh sáng trong ta - Chậm lại để tiến xa hơn

Từ sách - Phim - Quìn - 30/06/2025 08:00
Chúng ta đang sống trong một thời đại mà tốc độ được xem là thước đo thành công. Hiểu nhanh, làm vội, đạt được càng nhiều càng tốt dường như đã trở thành tiêu chuẩn ngầm của một người “hiệu quả”.

Xem 'Sex Education', tôi nhận ra sai lầm khiến bản thân thành ‘kẻ thù’ trong mắt con

Điện ảnh - Ứng Hà Chi - 29/06/2025 13:00
Nhờ bộ phim, tôi nhận thức được sai lầm của mình và quyết định thay đổi vì con.

Thủ đoạn thao túng tâm lý người trẻ để bắt cóc online, tống tiền qua mạng

Kỹ năng - An Huy - 29/06/2025 11:00
Kẻ gian không dùng súng hay dao, mà dùng tâm lý để khiến nạn nhân tự mở két”, Thượng tá Đào Trung Hiếu cảnh báo về thủ đoạn lừa đảo mới, khi nạn nhân bị thao túng tâm lý như bị “bắt cóc tinh thần”.

Cô gái Việt làm trợ lý đạo diễn phim người lớn tại Nhật, tiết lộ quá trình thực hiện mỗi set quay

Phong cách sống - Nguyễn Phượng - 29/06/2025 10:00
"Nếu bạn thấy trải nghiệm tình dục của mình khác xa porn, thì đó là vì chúng tôi đã rất cố”, nữ trợ lý đạo diễn khẳng định về tính dàn dựng trong mỗi bộ phim không hề giống ngoài đời.

Ánh sáng trong ta - Chúng ta là ai trong chính ngôi nhà của chính mình?

Từ sách - Phim - Quỳnh - 29/06/2025 09:00
Ai trong chúng ta cũng từng mơ về một gia đình lý tưởng, nơi luôn đầy ắp tiếng cười và những buổi cơm đầy ắp yêu thương. Nhưng khi bước vào đời sống hôn nhân, không ít người bàng hoàng nhận ra rằng, những điều đẹp đẽ ấy không tự nhiên mà có.

Chiến lược dữ liệu - Khai phá “mỏ vàng” dữ liệu trong thời đại AI

Từ sách - Phim - Quìn - 29/06/2025 08:00
Trong thế giới ngày nay, dữ liệu đã vượt xa khái niệm những con số khô khan. Nó chính là “nhiên liệu” nuôi dưỡng những bước tiến vượt bậc của công nghệ, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo (AI).

Xem phim Sex Education, tôi nhận ra sai lầm, giúp mối quan hệ với con cái từ "thù hẳn" trở nên vui vẻ

Điện ảnh - Thanh Hương - 28/06/2025 13:00
Sau khi tôi thay đổi, cả gia đình đều hạnh phúc!

Một tính năng cực hữu ích trên VNeID mà người dùng không nên bỏ qua

Kỹ năng - Nhật Hạ - 28/06/2025 12:00
Hành khách bay nội địa hiện nay có thể hoàn tất toàn bộ thủ tục từ mua vé, check-in, qua cửa an ninh đến lên máy bay mà không cần xuất trình giấy tờ tùy thân, nhờ ứng dụng nhận diện khuôn mặt qua VNeID.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 3, 01/07/2025