Không có chuyện vua Minh Mạng xử tử 'cha vợ' là Phó tổng trấn Gia Định

26/11/2018 11:24
Không có chuyện vua Minh Mạng xử tử 'cha vợ' là Phó tổng trấn Gia Định

Chuyện Hoàng Công Lý (hay Huỳnh Công Lý) là cha vợ Minh Mạng chỉ tồn tại trên một vài giai thoại mà giai thoại đôi khi lại gây ra ngộ nhận về lịch sử. Trong những trường hợp giai thoại đánh tráo nhận định lịch sử thì chúng ta cần phải minh định rõ ràng để lịch sử được trả về đúng sự thật. Minh Mạng chỉ xử một viên tham quan chứ đừng 'đóng mác' cho ông là xử tử cha vợ, hay để bụng với Lê Văn Duyệt trong vụ án Hoàng Công Lý.

Phó tổng trấn Gia Định là sủng thần thời Gia Long bị Minh Mạng xử chết vì tham nhũng

Trong số trước, báo điện tử Một Thế Giới đã có bài về chuyện Phó tổng trấn Gia Định là sủng thần thời Gia Long bị Minh Mạng xử chết về tội tham nhũng. Chính sử đã ghi rất rõ chuyện Minh Mạng ban chết cho Hoàng Công Lý bởi tội danh tham nhũng. Thế nhưng, Hoàng Công Lý chưa bao giờ được chính sử ghi là cha vợ của Minh Mạng.

Tuy nhiên, Wikipedia phần chép về Hoàng Công Lý lại ghi: "Đến khi con gái ông được tuyển vào cung, được vua Minh Mạng phong làm phi (Huệ phi), ông càng được tin cậy" và đây là nguồn cơn khiến nhiều tờ báo ngộ nhận rằng con gái của Hoàng Công Lý là Huệ phi thì đương nhiên ông Lý là cha vợ. Trên thực tế, gia phả hoàng tộc nhà Nguyễn cũng không hề ghi chép về việc Minh Mạng có người vợ nào là Huệ phi, là con gái của Hoàng Công Lý cả. Do vậy, việc nói Minh Mạng "quân pháp bất vị thân" trong vụ xử chết cha vợ tham nhũng hay việc Lê Văn Duyệt "tiền trảm hậu tấu" đối với Hoàng Công Lý đều không có cơ sở.

Trước hết, cần phải xem trong Đại Nam thực lục ghi chép khá rõ việc xử tội Hoàng Công Lý. Cụ thể là năm 1820, "Phó tổng trấn Gia Định là Hoàng Công Lý tham lam trái phép, bị quân nhân tố cáo hơn mười việc. Lê Văn Duyệt đem việc tâu lên. Vua bảo Nguyễn Văn Nhân và Nguyễn Đức Xuyên rằng : “Không ngờ Công Lý quá đến thế, công trạng nó có gì bằng các khanh, duy nhờ Tiên đế cất nhắc, ngôi đến Phó tổng trấn, lộc nước ơn vua, thực không phải bạc, thế mà lại bóc lột tiểu dân, làm con mọt nước. Nay tuy dùng phép buộc tội, nhưng dân đã khốn khổ rồi”.

Cuối năm, khi bàn bạc với quần thần thì vua Minh Mạng lại nhắc đến Hoàng Công Lý với thái độ rất dứt khoát: “Trẫm nuôi dân như con, thực không kể phí tổn. Nhưng bọn quan lại tham lam giảo quyệt, ngấm ngầm chứa đầy túi riêng, mà kẻ quan quả cô độc lại không được thấm nhuần ơn thực. Gần đây Hoàng Công Lý làm Phó tổng trấn Gia Định không bao lâu mà bóc lột của dân đến trên 3 vạn. Nếu các viên mục thú đều như y cả, thì dân ta còn nhờ cậy vào đâu. Trẫm dẫu có lòng săn sóc thương xót cũng không làm thế nào được”.

Năm 1821, thời điểm Huỳnh Công Lý bị đưa ra chấp pháp thì Minh Mạng có dụ rằng: “Gia Định là nơi đất rộng dân nhiều. Hoàng khảo ta mưu tính, thành lập quân lữ, khôi phục dư đồ, cái nền móng xây dựng cơ nghiệp thực là ở đấy. Từ trước đến nay vẫn thận trọng lựa chọn những trọng thần công lao danh vọng sai trấn phủ cho muôn dân yên ổn. Không may có Hoàng Công Lý, lấy tư cách đê hèn, chứa chất thói tham bạo, vặn trái pháp luật, ăn lót kể đến muôn vàn, bắt người làm việc [riêng] mỗi lần đến hàng mấy nghìn, mọt nước hại dân đến thế là cùng. Nghĩ các ngươi vô tội mà gặp nỗi độc hại này, dù của cải đền được nhưng nỗi khổ lâu ngày khó mà hồi được. Nay tội nhân như thế, pháp luật phải thi hành, để cho nhân dân uất ức một phương đều rõ cái ý trừ bạo an dân của triều đình”.

Lý làm Tả thống chế quân Thị trung, ngày ngày bắt quân sĩ xây dựng nhà riêng ở trên bờ sông Hương, đến nay việc phát, hạ lệnh trị giá bán nhà ấy lấy tiền cho cấm binh. Rồi nhân đó dụ rằng từ nay biền binh trong ngoài nếu gặp kẻ tham tàn cậy quyền thế áp bức mà không kêu được, thì cho phép đón xa giá mà tâu. Lại dụ rõ cho các đại thần võ ban nên lấy việc Lý làm răn".

Như vậy, trong Đại Nam thực lục ghi rất rõ thái độ, phát ngôn của vua Minh Mạng về Hoàng Công Lý và cả việc xử phạt. Trong đó không hề nhắc chuyện như Wikipedia và các thông tin thiếu kiếm chứng trên mạng về sự kiện sau khi Hoàng Công Lý bị chấp pháp thì "gái ông là Huệ phi bị đuổi ra khỏi cung về làm dân thường".

Chuyện vô lý ở đây là nếu con gái của Hoàng Công Lý đã lên đến chức Huệ phi thì cũng có địa vị rất cao trong hậu cung và phải được ghi rõ trong thế phả hoàng tộc (nhà Nguyễn không lập hoàng hậu mà vua thường chỉ có rất ít người phi, tần rồi sau đó mới đến Tiệp dư, Quý nhân, Mỹ nhân, Tài nhân...). Nhưng trên thực tế thì nếu chiếu theo cuốn "Nguyễn Phúc tộc thế phả" của Hội đồng trị sự Nguyễn Phúc tộc biên soạn (do Nhà xuất bản Thuận Hóa - Huế phát hành năm 1995) không có dòng nào ghi chép về Huệ phi thời Minh Mạng.

Trong các hậu phi của Minh Mạng được thế phả ghi rõ gồm Nhất giai Thần phi Hồ Thị Hoa (con Phúc quốc công Hồ Văn Bôi), người là mẹ vua Thiệu Trị sau khi Thiệu Trị lên ngôi mới tôn làm Tá Thiên nhân Hoàng hậu. Hai người phi là Nhất giai Hiền phi Ngô Thị Chinh (con gái của Chưởng cơ Ngô Văn Sở) và Nhị giai Gia phi Phạm Thị Tuyết (con gái của Quang Lộc tự thiếu khanh Phạm Văn Chẩn). Thời Minh Mạng chỉ ghi chép về 2 người phi này chứ tuyệt đối không có ai là Huệ phi cả, tức là không có ai mang họ Hoàng hay là con của Hoàng Công Lý được phong làm phi cả.

Vấn đề đặt ra là có thể Huệ phi bị gạch tên hay không? Câu trả lời là không. Trước hết có thể dựa vào chuyện của Lê Thị Tường (con gái của Quốc công Lê Chất). Do Lê Chất công cao nên con gái cũng được phong đến tước Tần trong hậu cung. Đến khi có án Lê Chất, Minh Mạng dù rất căm tức Lê Chất nhưng cũng chỉ phế tước trong hậu cung của Lê Thị Tường. Nếu chuyện của một tần là Lê Thị Tường được gia phả Hoàng tộc nhà Nguyễn ghi lại rõ ràng thì chẳng có lý do lại "quên" ghi một Huệ phi nào đó.

Quan trọng nhất là thời điểm xử phạt Hoàng Công Lý năm 1821 thì hậu cung nhà Nguyễn chưa hề có tước Huệ phi mà chức này chỉ được lập vào 15 năm sau, tức là năm 1836. Chúng ta có thể thấy việc này được ghi chép rõ trong Nội các triều Nguyễn, Khâm định Đại Nam Hội điển Sự lệ.

Trang 163 tập 6 cuốn Khâm định Đại Nam Hội điển Sự lệ (do nhà xuất bản Thuận Hóa in năm 1993) có ghi việc phi tần hậu cung nhà Nguyễn thời kỳ đầu được quy định theo thứ bậc như sau: “Lúc quốc sơ định lệ cung giai: 3 Phi là Quý phi, Minh phi, Kính phi. 3 Tu là Tu nghi, Tu Dung, Tu viện. 9 Tần là Quý tần, Hiền tần, Trang tần, Đức Tần, Thục tần, Huệ tần, Lệ tần, An tần, Hòa tần. 3 Chiêu là Chiêu nghi, Chiêu dung, Chiêu viện. 3 Sung là Sung nghi, Sung dung, Sung viện. 6 chức là Tiệp dư, Dung hoa, Nghi nhân, Tài nhân, Linh nhân, Lương nhân

Mãi đến năm Minh Mạng thứ 17 (1836), nhà vua lại có chỉ dụ để đặt lại thứ bậc của hậu cung như sau: “… Nay châm chước việc người xưa đã làm, đặt làm 9 bậc ở Nội cung: đặt một Hoàng quý phi ở trên bậc nhất, để giúp Hoàng thái hậu trông coi lương thực ở trong cung, chỉnh tề công việc bên trong. Lại đặt Quý phi, Hiền phi, Thần phi làm bậc nhất, Đức phi, Thục phi, Huệ phi làm bậc nhì. Quý tần, Hiền tần, Trang tần làm bậc ba. Đức tần, Thục tần, Huệ tần làm bậc 4. Lệ tần, An tần, Hòa tần làm bậc 5. Tiệp dư làm bậc 6, Quý nhân làm bậc 7, Mỹ nhân làm bậc 8, Tài nhân làm bậc 9. Khiến cho trong chốn khuê môn được trật tự phân minh, để tỏ phong hóa tôn nghiêm, tuân theo mãi mãi. Lại xuống dụ: Trước đã chuẩn định nội cung 9 bậc, trong đó Đức phi, nay đổi làm Gia phi” - trích trang 164 tập 6 cuốn Khâm định Đại Nam Hội điển Sự lệ.

Từ những điều ghi trong chính sử, trong thế phả và cả những sự kiện mang tính chất điển lệ thì có thể khẳng định nhân vật Huệ phi thời Minh Mạng vốn không tồn tại trong lịch sử. Trong số các phi tần bậc cao vốn dành chỗ cho các con gái đại thần cũng không có ai mang họ Huỳnh/Hoàng cả nên không thể có chuyện Hoàng Công Lý là cha vợ Minh Mạng. Do vậy, chuyện sau khi xử án Hoàng Công Lý, vua Minh Mạng đuổi Huệ phi về làm dân thường chỉ là giai thoại mơ hồ, gây ngộ nhận về nhân vật lịch sử Minh Mạng.

Chúng ta sẽ tiếp tục phân tích sự phi lý và thử mổ xẻ động cơ dẫn đến nảy sinh các giai thoại "Minh Mạng xử tử cha vợ" ở phần tiếp theo.

Ý kiến của nhà nghiên cứu Nguyễn Đắc Xuân

Chúng tôi đã gửi thư trao đổi với ông Nguyễn Đắc Xuân (nhà nghiên cứu Huế và lịch sử triều Nguyễn) về những hoài nghi về sự tồn tại của nhân vật Huệ phi được cho là con gái của Hoàng Công Lý. Nhà nghiên cứu Nguyễn Đắc Xuân cho biết: Theo Nguyễn Phúc tộc Thế phả, viết theo Đại Nam Liệt truyện, vua Minh Mạng chỉ có hai bà phi là Hiền phi Ngô Thị Chính (vợ thứ hai) và Gia phi Phạm Thị Tuyết (vợ thứ ba của vua Minh Mạng). Không có ai mang họ Hoàng/Huỳnh được phong là Huệ phi cả.

Anh Tú


Gửi bình luận
(0) Bình luận
1

Sẽ có con đường mang tên Anh hùng liệt sĩ Gạc Ma Trần Văn Phương

Ông Nguyễn Văn Thống, cựu binh Gạc Ma quê ở xã Nhân Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình cho biết, lần đầu tiên có con đường mang tên anh hùng liệt sĩ Gạc Ma. 
2

36 năm sự kiện Gạc Ma: Tượng đài bất tử về tình yêu Tổ quốc

36 năm trước, vào ngày 14.3.1988, trong một cuộc chiến không cân sức, 64 chiến sĩ Hải quân Việt Nam đã vĩnh viễn nằm lại giữa biển sâu để bảo vệ chủ quyền của đất nước tại các bãi đá Gạc Ma, Cô Lin và Len Đao thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam.

Phó tổng trấn Gia Định là sủng thần thời Gia Long bị Minh Mạng xử chết vì tham nhũng

Sự kiện Hoàng Công Lý làm Phó tổng trấn Gia Định được nêu trong Đệ nhất kỷ - Quyển LVIII - Thực lục về Thế tổ cao hoàng đế tức Gia Long. Năm 1818, Lấy Đô thống chế Tả dinh quân Thần sách là Lê Văn Phong làm Phó tổng trấn Bắc Thành, Tả thống chế Thị trung là Hoàng Công Lý làm Phó tổng trấn Gia Định.

Truyền kỳ lãnh địa A Rem: Bài 1: Cách thức lưu giữ tình yêu

Đây là những câu chuyện độc đáo của tộc người A Rem giữa nền văn minh của thế kỷ 21. Khi mọi thứ đổi thay thì họ vẫn sống sót bằng phương cách cổ xưa về ngôn ngữ, tâm linh, hát hò riêng...

Chuyện giặc Minh nướng thịt người nhìn từ góc độ lịch sử

Trong Bình Ngô đại cáo, khi Nguyễn Trãi kể tội giặc Minh đã viết: "Nướng dân đen trên ngọn lửa hung tàn/Vùi con đỏ xuống hầm tai vạ". Đó không phải là những câu kể tội mang tính ước lệ mà là để nói về sự thật về tội ác của giặc Minh dưới thời Trương Phụ gieo rắc xuống dân nước Nam với sự toan tính đáng sợ.

Á hậu Hoàng My giới thiệu sách Đắc nhân tâm đến sinh viên

Ngày 16-17.11, Hành trình Từ trái tim – Hành trình Lập Chí Vĩ Đại – Khởi Nghiệp Kiến quốc cho 30 triệu Thanh niên Việt đã đến với hàng ngàn sinh viên của Trường ĐH Kiến Trúc TP.HCM và ĐH Y Dược TP.HCM.

Đám cưới truyền thống của người Vân Kiều ở Quảng Bình

Chúng tôi được chứng kiến một đám cưới truyền thống của người Vân Kiều ở Đá Còi, xã Ngân Thủy, Lệ Thủy, Quảng Bình tại đất cổ Trường Sơn. Ông Hồ Văn Ba đón rể về nhà để cưới chồng cho con gái. Ông tự hào và vui mừng vì lễ cưới còn giữ được nếp xưa và có nét hiện đại do con trai, con dâu đưa về. Theo tiếng Vân Kiều, đám cưới là rưh penl.

Chuyện giặc Minh nướng thịt người nhìn từ góc độ lịch sử

Trong Bình Ngô đại cáo, khi Nguyễn Trãi kể tội giặc Minh đã viết: "Nướng dân đen trên ngọn lửa hung tàn/Vùi con đỏ xuống hầm tai vạ". Đó không phải là những câu kể tội mang tính ước lệ mà là để nói về sự thật về tội ác của giặc Minh dưới thời Trương Phụ gieo rắc xuống dân nước Nam với sự toan tính đáng sợ.

Con cháu Trần Thủ Độ cũng có kẻ hàng giặc cầu vinh

Tuy Trần Thủ Độ anh hùng đến vậy nhưng hậu duệ của ông lại có những người nhát gan, sẵn sàng bán nước cầu vinh. Khi giặc Nguyên tràn vào nước ta thì cháu nội Trần Thủ Độ là Trần Văn Lộng không nhớ đến câu "Đầu thần chưa rơi xuống đất, bệ hạ đừng lo gì khác". Thay vào đó, Lộng mang cả nhà sang hàng.

Sứ giả nhà Minh sao dám phán: Vận nước Nam có 400 năm

Trong bài viết này, chúng tôi không có ý bào chữa cho Lê Uy Mục mà chỉ muốn đặt vấn đề với câu được cho là của sứ nhà Minh, Hứa Thiên Tích: "An Nam tứ bách vận vưu trường/Thiên ý như hà giang quỷ vương?" (Vận nước An Nam bốn trăm năm rất dài/Không biết lòng trời như thế nào lại giáng sinh ông vua quỷ sứ).

Cô gái cứu khách nước ngoài đột quỵ trong nhà hàng Đà Nẵng kể lại khoảnh khắc sinh tử "như trong phim"

Phong cách sống - Bích Chi - 28/03/2024 13:00
Đang ăn tối cùng bạn, thấy người đàn ông nước ngoài có dấu hiệu đột quỵ, chị Đặng Thị Hạ không nghĩ nhiều mà lập tức thực hiện cấp cứu ngưng tuần hoàn.

Đạo diễn Lê Hoàng: ‘Tôi nể các cô gái thuộc nhiều thơ hơn là cô gái có nhiều áo đẹp’

Truyền hình - Tiểu Vũ - 28/03/2024 12:00
Theo đạo diễn Lê Hoàng thì không người Việt Nam nào không thuộc thơ, vì vậy anh nói: “Tôi nể các cô gái thuộc nhiều thơ hơn là cô gái có nhiều áo đẹp”.

Lời tâm sự xót xa của bạn bè nam sinh bị đánh chết não: Gấp 1.000 chú hạc giấy mong phép màu xuất hiện

Truyền cảm hứng - PV - 28/03/2024 11:00
Rất nhiều người đang cầu chúc cho nam sinh lớp 8 N.H.Đ. (Hà Nội) vượt qua cơn nguy kịch.

Muốn con thành công, Đặng Lê Nguyên Vũ, Bill Gates, Rockefeller áp dụng 3 điều mà ai cũng nên tham khảo

Suy ngẫm - Ứng Hà Chi - 28/03/2024 10:00
Đây đều là những phương pháp giáo dục con cái mà các bậc cha mẹ nên tham khảo để giúp con cái thành công, hạnh phúc trên đường đời.

Đắc nhân tâm - Một giọt mật ngọt hơn thùng nước đắng

Từ sách - Phim - Quang Thanh - 28/03/2024 09:00
Có thể bạn chưa bao giờ bị gọi đến để giải quyết một vụ đình công hay nói chuyện với một hội đồng. Nhưng nếu bạn muốn được giảm tiền thuê nhà thì thái độ tiếp cận thân mật có thể giúp được bạn không?

Tu giữa đời thường - Điều tồi tệ nhất đối với tình trạng căng thẳng kinh niên là gì?

Từ sách - Phim - Quìn - 28/03/2024 08:00
Nhịp sống hiện đại khiến chúng ta không thật sự ở trong chế độ “nghỉ ngơi và tiêu hóa” đủ để có thể trở lại trạng thái cân bằng vốn có. Chính vì vậy chúng ta luôn sống trong trạng thái căng thẳng kinh niên.

Bất chấp nguy hiểm, cô gái nặng 45kg một mình đi thuyền vòng quanh thế giới

Phong cách sống - Ngô Trung Dũng - 27/03/2024 12:00
Cole Brauer (29 tuổi) đã vượt qua quãng đường khoảng 48.280km để trở thành người phụ nữ Mỹ đầu tiên đi vòng quanh thế giới bằng thuyền.

Đằng sau việc 'tải lậu' phim bom tấn 3 Body Problem của Netflix tăng đột biến ở Trung Quốc

Điện ảnh - Sơn Vân - 27/03/2024 11:00
Sự gia tăng đột biến việc vi phạm bản quyền trực tuyến series phim 3 Body Problem của Netflix ở Trung Quốc phản ánh sự quan tâm mãnh liệt của người dân nước này về việc hãng phát trực tuyến Mỹ xử lý như thế nào với tiểu thuyết khoa học viễn tưởng nổi tiếng trên toàn cầu.

50 tư duy của tỷ phú Jeff Bezos đế chế Amazon, ai cũng có thể học lỏm

Suy ngẫm - Ứng Hà Chi - 27/03/2024 10:00
Tỷ phú Jeff Bezos đã áp dụng một số nguyên tắc nhất định trong cuộc sống, công việc để đạt được kết quả tốt.

‘Từ bỏ’ - Chìa khóa giúp bạn buông đúng lúc, bỏ đúng việc để thành công

Từ sách - Phim - FN - 27/03/2024 09:00
Có một niềm tin đã ăn sâu rằng người thắng cuộc không bao giờ bỏ cuộc và người bỏ cuộc sẽ chẳng đi đến đâu. Và chúng ta đang trả giá cho niềm tin đó, khi cân nhắc từ bỏ một công việc tồi tệ hay rời bỏ một mối quan hệ độc hại...

Chữa lành đứa trẻ tổn thương bên trong: Đứa trẻ tổn thương sẽ trở thành người lớn đau khổ

Từ sách - Phim - YÊN VŨ - 27/03/2024 08:00
Nếu không được chữa lành, phần tổn thương sẽ luôn chực chờ để bộc lộ ra, thay bạn nắm quyền kiểm soát và liên tục đưa ra những quyết định bốc đồng mà sau này phần người lớn có trách nhiệm phải giải quyết hậu quả.

Là thầy giáo

Blog GS John VU - GS John Vu - 26/03/2024 12:00
Là thầy giáo là một chọn lựa và tất cả chúng ta đều làm chọn lựa đó khi chúng ta quyết định theo đuổi nghề này.

Thành lập Nhóm nghiên cứu và biểu diễn âm nhạc Trịnh Công Sơn

Giải trí - Tiểu Vũ - 26/03/2024 11:00
Tưởng nhớ 23 năm ngày mất của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn (2001 - 2024), gia đình nhạc sĩ vừa thông báo thành lập Nhóm nghiên cứu và biểu diễn âm nhạc Trịnh Công Sơn để phát huy và lan tỏa những giá trị di sản của ông.

Cô Văn Thùy Dương dặn dò con gái chuyện làm vợ làm dâu

Suy ngẫm - Bảo Châu - 26/03/2024 10:00
Con gái cưng đi lấy chồng, cô Văn Thuỳ Dương viết tâm thư dặn dò con gái, gửi con rể và thông gia khiến nhiều người xúc động.

Đắc nhân tâm - Nghệ thuật biến thù thành bạn

Từ sách - Phim - Quang Thanh - 26/03/2024 09:00
Khi đang trong cơn giận dữ mà ta có thể trút mọi bực tức vào kẻ đã gây ra nó thì chắc chắn chúng ta sẽ hả hê rất nhiều! Nhưng đối phương thì sao? Họ sẽ chẳng thể nào chấp nhận giọng điệu gay gắt và thái độ hằn học của ta.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 5, 28/03/2024