Con đường chuyển hóa - Lời nói không mang lại lợi ích thì đừng nói dù đó là sự thật

Quang Thanh28/11/2024 09:00
Con đường chuyển hóa - Lời nói không mang lại lợi ích thì đừng nói dù đó là sự thật

Trong kinh Pháp Cú có ba câu, ý của ba câu này giống nhau, nghĩa là dù mình nói một ngàn câu nhưng nếu những câu mình nói không mang lại lợi ích gì cho người khác, thì mình nói một lời mà người khác được lợi ích vẫn tốt hơn. 

Phải chi bà nói ra vàng ra bạc

Ngày xưa có một cô gái có nhan sắc, nhưng cô lại có bệnh nói nhiều. Cổ nói từ sáng tới tối không ngưng, mà người chịu khổ nhiều nhất là cha mẹ của cổ, vì phải nghe cổ nói suốt ngày. Bạn bè của cổ cũng giữ khoảng cách, thậm chí không dám gặp cổ vì không ai kiên nhẫn nghe cổ nói.

Cứ thử hình dung, không ai hỏi mà cổ cũng nói, huống chi hỏi một câu thì cổ còn nói dữ nữa, giống như bấm nút vậy đó. Cho nên không ai dám nói chuyện với cổ, ngay cả khi họ rất muốn hỏi cổ chuyện gì đó. Vì họ biết hễ “dò trúng đài” là cái “đài” này sẽ nói liên tu bất tận.

“Bệnh” của cổ không chữa được nên cuối cùng cha mẹ cổ chịu hết nổi mới đuổi cổ đi. Trong cơn buồn tủi, cổ đi lang thang đến một bờ biển và ngồi khóc. Không biết làm sao tiếng khóc của cổ đã chạm tới một anh chàng làm nghề chài lưới ở gần đó. Anh này tìm tới làm quen, hỏi chuyện và cuối cùng mới biết sự tình là cô này bị cha mẹ đuổi đi vì nói nhiều.

Anh này động lòng muốn cưới cổ làm vợ, vì thứ nhất là cô này cũng đẹp, thứ hai là nói chuyện khá dễ thương, tại vì lần đầu ảnh nghe cổ nói chuyện mà. Bị đuổi đi, đang không có chỗ ở mà bây giờ gặp một người chịu cưới mình thì tốt quá rồi, nhưng cổ vẫn hỏi lại ảnh: “Anh có chịu nổi tui không? Tui nói nhiều lắm đó”. Anh này nói: “Không sao, anh mồ côi cha mẹ từ nhỏ. Cuộc sống của anh trước giờ buồn lắm, chỉ có tiếng sóng biển tâm sự với anh thôi. Bây giờ có em về, em nói rỉ rả vậy cũng vui cửa vui nhà”.

Sau đám cưới, vừa hết tuần trăng mật là anh này bắt đầu hết nghe cổ nói nổi. Nhưng biết làm sao được, lỡ cưới rồi. Bây giờ ảnh chỉ ước được trở về những ngày tháng tĩnh lặng của kiếp độc thân. Tự nhiên rước người về nhà làm chi, để bây giờ đi làm mệt mỏi mà về nhà còn phải nghe cổ nói suốt. Đã vậy, cổ toàn nói những chuyện không đâu, chẳng nói gì ra hồn mà nói suốt ngày.

Một ngày nọ, ảnh vô tình lưới được một con cá thần. Đó là một bà tiên, và bà tiên cho ảnh một viên ngọc và một điều ước. Ảnh chưa kịp nghĩ ra điều ước nên để viên ngọc trong túi đem về. Ảnh vừa về tới nhà thì cô vợ chạy ra đón. Như mọi lần, cổ nói huyên thiên hết chuyện này đến chuyện kia. Ảnh nghe mệt mỏi quá nên nói: “Trời ơi, bà làm ơn nín giùm tui được không? Phải chi bà nói ra vàng ra bạc thì tui cũng mừng”. Anh chồng vừa nói dứt câu thì nghe “lẻng kẻng, lẻng kẻng” – tiếng của những đồng tiền rơi ra liên tục. Vì viên ngọc ước đã ở sẵn trong túi áo, cho nên điều ước của ảnh ứng nghiệm liền.

Vừa hối hả nhặt những đồng tiền lên, cô vợ vừa hỏi “Chuyện gì xảy ra?”, mà cổ cứ nói là tiền cứ tiếp tục rơi ra vậy đó. Cái nhà bây giờ không còn chỗ đi vì tiền chất đầy mọi chỗ. Kế đó, tiền “dâng” lên tới trên giường và làm sập luôn cái giường, không còn chỗ ngủ.

Thấy không ổn, anh chồng vội chạy ra chỗ bờ biển, gọi: “Tiên ơi tiên, làm ơn giúp con. Bây giờ ngoài tiếng vợ của con, con còn nghe tiếng lẻng kẻng của tiền. Nghe cả hai tiếng ồn, chắc con chết mất. Xin tiên cho con điều ước khác”. Suy nghĩ một hồi, bà tiên nói: “Con cứ về đi. Bây giờ vợ con nói dăm ba câu mới rơi ra một đồng”.

Nhưng chỉ khoảng một tuần sau, anh chồng lại chạy ra tìm bà tiên: “Không được tiên ơi, dăm ba câu mới rơi ra một đồng mà tiền cũng đã chất đầy nhà rồi, vì vợ con nói liên tu bất tận. Thế là bà tiên sửa lại: “Bây giờ vợ con phải nhịn nói vào ban ngày, đến chiều khi con về, vợ con nói câu nào có nghĩa mới rơi ra một đồng”.

Chừng hai tuần lễ sau, anh chồng lại chạy ra gặp bà tiên: “Tiên ơi, bây giờ con khổ quá, vợ con nhịn nói, bị ứ nên bệnh rồi. Bây giờ người nó phù hết trơn, không nói nổi, cũng không nhúc nhích được, đến ăn còn phải đút”. Nghĩ một hồi lâu, cuối cùng bà tiên nói: “Thôi bây giờ, con về nói với vợ là khi nào vợ con nói ra một câu hay và có ý nghĩa thì mới rơi ra một đồng”.

Quý vị cũng biết, để nói một câu hay và có ý nghĩa, chúng ta cần có thời gian để suy nghĩ, phải không? Và phải biết lắng nghe điều người khác muốn nói. Nếu không lắng thì không thể nào nghe. Cho nên từ “lắng nghe” trong tiếng Việt cũng có ý nhắc nhở chúng ta: phải lắng xuống thì mới nghe được thấu đáo. Vì vậy mình thường nói: “Nè, hãy lắng nghe tôi nói”, vì ồn như cái chợ thì làm sao mà nghe, mà hiểu hết được. Cho nên cô vợ trong câu chuyện này cũng vậy, muốn phát ra lời nói hay thì phải có một khoảng thời gian lắng xuống để suy tư.

Ít nói không phải là người nói ít

Người Việt mình có câu “Uốn lưỡi bảy lần trước khi nói”. Tại sao uốn ba lần chưa đủ? Vì chúng ta phải có ý nghĩ rồi mới nói ra được. Cuối cùng, cô vợ trong câu chuyện thỉnh thoảng mới làm rơi ra được một đồng, rồi sau một tuần hay mười ngày, hai vợ chồng mới gom được một số tiền. Nhờ vậy, họ sống rất êm ấm. Vì bây giờ họ không còn phải lo tiền chất đầy nhà, và hằng ngày anh chồng cũng không phải nghe những chuyện không đâu nữa.

Cho nên người xưa có câu: “Người ít nói không phải là người nói ít, mà không nói những lời vô ích”. Vì mình thường nói nhiều mà những lời nói đó đa phần là vô ích, vô nghĩa. Giống như khi quý vị thọ Thập thiện, tức là mười điều lành để mình ứng dụng trong tu tập, thì về miệng, mình có bốn lỗi là nói dối (dựng chuyện nói dối cho người, tức là chuyện có nói không), ác khẩu (giận lên thì chửi rủa người ta), lưỡng thiệt (thêu dệt, đâm thọc cho người ta gây gổ), và cái thứ tư là ỷ ngữ (nói những lời mê hoặc, dụ dỗ người, hoặc nói những lời không có ích lợi gì cho ai hết).

Nếu lời mình nói không mang lại những lợi ích cho người thì mình nên có chánh niệm, đừng nói. Mặc dù đó là sự thật, nhưng sự thật đó nếu chưa đúng lúc để nói ra thì chúng ta cũng không nên nói.

Ngày xưa, đức Phật ở trong rừng với các thầy đệ tử. Một hôm, Phật cầm một nắm lá lên và hỏi các thầy: “Nắm lá trong tay tôi nhiều, hay nắm lá trong rừng này nhiều?”. Các vị trả lời: “Nắm lá trong tay của đức Thế Tôn so với nắm lá trong rừng thì chẳng là bao nhiêu hết”. Đúng như vậy, lá trong rừng thì quá nhiều mà lá trong tay Phật thì quá ít. Phật nói: “Cũng như thế, những gì tôi biết như lá trong rừng, còn những điều tôi cần nói cho quý vị nghe để quý vị hiểu, ứng dụng, và tu tập thì chỉ như lá trong tay tôi thôi”. Tại vì có những điều chúng ta không cần phải bàn thảo, không cần phải nói. Mình chỉ nên nói những gì thiết thực và gần gũi ngay trong hiện tại, ngay bây giờ.

Trong cuộc sống của mỗi người chúng ta cũng vậy. Ví dụ, mình biết rất nhiều về một người nào đó, gia cảnh, thân thế, cha mẹ, dòng tộc nội ngoại của họ ra sao, mình biết hết, nhưng trong hiện tại người đó sống không đúng với những gì mình biết về họ. Vậy mình có nên nói ra sự thật về họ không? Mình không nói thì cũng đâu có gây tác hại gì tới ai, nên thôi mình không nói. Vì sao? Vì lời nói của mình cũng không mang lại lợi ích gì. Còn về việc người đó không tốt, không lành, đừng lo, ai cũng có mắt nhìn, ai cũng có nhận định riêng. Nếu người đó sống không đúng thì trước sau gì người ta cũng tự biết.

Còn ví dụ như ở đây, không phải là mình không nên nói nhiều, mà phải xem lời nói đó có mang lại lợi ích gì cho ai hay không. Nếu không thì mình cũng không nên nói. Ngoài ra, nếu mình nói mà biết dừng đúng lúc thì lời nói đó có giá trị. Ví dụ, mình nói xong một ý, mình biết nói bấy nhiêu đó là đủ. Thậm chí, người ta còn có câu “nói ít hiểu nhiều” để nhắc nhở mình, vì đôi khi mình nói nhiều mà người ta không hiểu. Tại sao? Vì nghe nhiều, người ta quên hết trơn. Giống như tụi nhỏ bây giờ vậy đó, mình nói nhiều nó không nghe đâu, phải không? Mình nói ít và thỉnh thoảng nói thì nó nghe.

Cho nên mình phải biết căn tánh của mỗi người và tùy theo sự việc để mình có thể ứng dụng lời nói cho phù hợp. Nói nhiều không bằng nói đúng. Mình nói nhiều mà nó không đúng đâu vào đâu hết thì không bằng nói ít mà đúng. Đó là ý của câu kinh, của lời nhắc nhở này.


Gửi bình luận
(0) Bình luận
1

Thay vì chữa lành hãy 'Chăm sóc bản thân thật sự'

Trước đây, chúng ta đã quá quen thuộc với những lời khuyên về "chữa lành", nhưng có lẽ thay vì đi tìm sự cứu rỗi từ bên ngoài, thứ ta thật sự cần là học cách chăm sóc bản thân thật sự (Real self-care) từ bên trong.
2

Đi để khám phá, trải nghiệm và giác ngộ

Hai cuốn sách “Từ rừng thẳm Amazon đến quê hương Bolero” của Nguyễn Tập và “Bên rặng Tuyết Sơn” của Nguyên Phong là hai câu chuyện như thế - một cuộc hành trình khám phá thế giới bên ngoài và một hành trình khai mở trí tuệ bên trong.
3

Con đường chính trực – Cuốn sách giúp bạn tìm lại chính mình giữa thế giới hỗn loạn

Chúng ta thường được dạy rằng phải theo đuổi thành công, phải sống một cuộc đời có giá trị, nhưng dường như hiếm có ai khuyên chúng ta hãy sống đúng với tiếng nói nội tâm của mình.
4

Lời tiên tri Celestine - Bạn có đang lắng nghe những thông điệp từ vũ trụ

Đã bao giờ bạn chợt nghĩ đến một người mà rất lâu không liên lạc, rồi ngay hôm đó họ bất ngờ nhắn tin cho bạn?
5

Sách mới của Michelle Obama sắp phát hành ở Việt Nam

Cuốn sách thứ 2 mang tên "Ánh sáng trong ta" (The Light We Carry) của cựu Đệ nhất Phu nhân Hoa Kỳ Michelle Obama sẽ chính thức phát hành ở Việt Nam trong thời gian sắp tới.

Phá vỡ khuôn mẫu - 5 sự thật thấm thía về tổn thương và chữa lành

“Phá vỡ khuôn mẫu”: Phương pháp ‘chữa lành tận gốc’ - giúp bạn vượt qua vết thương lòng bén rễ từ thơ ấu để tự do Sống & Yêu trong hiện tại.

Biến tiềm năng thành tài năng: Hướng dẫn để không bỏ phí tiềm năng ở mỗi cá nhân

Năm 1991, đội cờ vua ưu tú của trường tư thục Dalton đã vô địch giải cờ vua Mỹ liên tiếp 3 năm. Vậy, liệu đội Raging Rooks, một nhóm các bạn trẻ từ trường công lập Harlem, có thể làm được gì để đạt được mục tiêu vô địch giải cờ vua này?

Biến tiềm năng thành tài năng - Hãy làm việc thông minh thay vì chăm chỉ

Sự tiến bộ mà ta thường ghi nhận là do ta làm việc chăm chỉ hơn, thực ra có thể là do ta làm việc thông minh hơn.

‘Con đường chuyển hóa’ giúp ta đi tới chỗ an vui

Nếu “Chia sẻ từ trái tim” như một tấm bản đồ giúp ta hiểu được những điều căn bản của đạo Phật, thì “Con đường chuyển hóa” lại giống như một phương tiện giúp mọi người chuyển hóa nỗi khổ niềm đau, đi đến mục đích cuối cùng là tự do và giải thoát.

Biến tiềm năng thành tài năng - Nhân cách con người không đông cứng như thạch cao

Chúng ta thường nhầm lẫn nhân cách với tính cách, và cho rằng "giang sơn dễ đổi, bản tính khó dời". Nhưng thực ra nhân cách là một phạm trù khác tính cách và nó không “đông cứng” như thạch cao mà có thể thay đổi và phát triển theo thời gian.

Từ chuyện Lâm Đại Ngọc được tặng hoa trong Hồng Lâu Mộng: Bài học cho giới trẻ

Lâm Đại Ngọc, một nhân vật nổi tiếng trong văn học cổ điển Trung Hoa. Từ câu chuyện của nàng, chúng ta có thể rút ra bài học về tầm quan trọng của việc rèn luyện EQ, đặc biệt là cho giới trẻ ngày nay.

Những nhận xét thú vị về cuốn sách 'Biến tiềm năng thành tài năng'

Cuốn sách 'Biến tiềm năng thành tài năng'của Adam Grant – giáo sư hàng đầu trong bảy năm liền của đại học Wharton và là tác giả cuốn 'Dám nghĩ lại' nổi tiếng – sẽ giúp chúng ta mở khóa tiềm năng của mình, từ đó vươn đến những thành tựu lớn lao.

Biến tiềm năng thành tài năng - Lùi lại không phải là mất đà hay bỏ cuộc, mà là để tiến về phía trước

Kỹ năng không phát triển với tốc độ ổn định nên việc cải thiện nó cũng giống như lái xe lên núi. Càng lên cao, đường càng dốc, sự tiến bộ của chúng ta cũng ngày càng ít đi. Khi hết đà, ta bắt đầu trì trệ.

Tài năng nước ngoài

Blog GS John VU - GS John Vu - 25/03/2025 13:00
Tạp chí Business Week đăng một bài báo thú vị: “Vẫn còn được cần tới: Tài năng nước ngoài và Thị thực.”

Cách dạy Văn độc lạ của cô giáo Đồng Nai nổi đình đám mạng xã hội

Truyền cảm hứng - Kim Anh - 25/03/2025 12:00
Nếu chỉ giảng dạy Ngữ văn theo phương pháp thông thường, cô Hương cho rằng giáo viên rất dễ trở thành "người gây mê" trong mắt học trò.

Vì sao giọng nói của bạn trên ghi âm nghe khác hoàn toàn so với giọng bạn tự nghe?

Kỹ năng - Anh Việt - 25/03/2025 11:00
Điều thú vị là, trong khi bạn cảm thấy giọng mình trên ghi âm nghe không ổn, những người khác thường không nhận ra sự khác biệt đó.

“Chúng ta đang nuôi dưỡng sản phẩm lỗi trong thời đại AI” – Chỉ trích của Nhậm Chính Phi tạo cơn địa chấn giáo dục

Suy ngẫm - Trang Đào - 25/03/2025 10:00
Những lời của Nhậm Chính Phi khiến các bậc phụ huynh trên khắp đất nước bắt đầu nghi ngờ rằng chúng ta đều đang nuôi dưỡng "những sản phẩm lỗi trong thế giới AI".

Chiến thắng con quỷ bên trong - Phụ nữ muốn sống một cuộc đời rực rỡ, nhất định phải hiểu 3 điều này

Từ sách - Phim - Thùy Linh - 25/03/2025 09:00
Khi nhận diện được những nỗi sợ đang chi phối mình, bạn đã đi được nửa chặng đường đến tự do.

Nobita từng 2 lần đạt kỷ lục thế giới, số lần phá hủy trái đất, bán nhà gây sốc nhất!

Từ sách - Phim - Trần Hà - 25/03/2025 08:00
Đọc Doraemon nhiều năm nhưng có thể bạn chưa biết điều này.

Nhân viên mới trong công ty

Blog GS John VU - GS John Vu - 24/03/2025 13:00
Điều gì xảy ra khi sinh viên mới tốt nghiệp gia nhập công ti phần mềm?

Bạn sẽ bị đánh giá là EQ thấp nếu trang cá nhân xuất hiện 3 thứ này

Kỹ năng - Đông - 24/03/2025 12:00
Những gì bạn đăng tải trên trang cá nhân có thể phản ánh khá nhiều điều đó.

Tác giả cuốn sách 'Harry Potter' phát biểu tại ĐH Harvard: Nỗi sợ lớn nhất không phải nghèo đói mà là Thất bại

Truyền cảm hứng - Ứng Hà Chi - 24/03/2025 11:00
Bài phát biểu của bà đã truyền cảm hứng cho không chỉ sinh viên Harvard mà cả nhiều bạn trẻ trên toàn thế giới.

Trong 3 năm tới, người không bị bỏ lại, thậm chí ‘đạp gió rẽ sóng’ là người biết duy trì độ đàn hồi

Suy ngẫm - Diệu Đan - 24/03/2025 10:00
Biển rộng cho cá nhảy, trời cao để chim bay. Đó là quy luật muôn đời. Khi bạn rèn luyện bản thân đến mức cao nhất, dù thời thế có thay đổi ra sao, bạn cũng có thể khiêu vũ với vận mệnh của mình.

Đường vào thiền - Osho Tôi đã cố gắng kiểm soát cảm xúc, nhưng vì sao càng kiểm soát càng mệt mỏi?

Từ sách - Phim - TĐ - 24/03/2025 09:00
Có thể bạn quyết định mình sẽ không tức giận; bạn có thể nghĩ rằng giận dữ là xấu, nhưng khi cơn giận ập tới, suy nghĩ của bạn bị gạt qua một bên và bạn trở nên tức giận.

Con đường chính trực - Nạn nhân, kẻ ác, người tốt: Bạn đang đóng vai gì trong câu chuyện của chính mình?

Từ sách - Phim - Quìn - 24/03/2025 08:00
Chúng ta thường xuyên nghe những câu chuyện về những người bị tổn thương, những kẻ gây ra tổn thương và những anh hùng lao vào để giải cứu. Nhưng bạn có bao giờ nhận ra rằng chúng ta cũng có thể vô thức đóng một trong ba vai này?

Đã tìm ra lý do vì sao Nobita thường xuyên bị điểm 0, hóa ra nhiều người giống Nobita lắm!

Từ sách - Phim - Đông - 23/03/2025 13:00
Nobita học kém tất cả là vì những lý do này.

Cách phát hiện và mở tin nhắn ẩn trên Zalo mà không cần dùng mật khẩu

Kỹ năng - Nhật Hạ - 23/03/2025 12:00
Ẩn tin nhắn trên Zalo giúp bảo mật cuộc trò chuyện, tuy nhiên điều này có thể gây khó khăn khi cần tìm lại, dưới đây là cách phát hiện và mở tin nhắn ẩn dễ dàng và nhanh chóng.

Bí mật mối tình sét đánh Mộng Cô và Hư Trúc

Thư giãn - Nguyệt Phạm - 23/03/2025 11:00
Hư Trúc và Mộng Cô, hai con người tưởng chừng như khác biệt, lại nên duyên chỉ sau ba lần gặp gỡ ngắn ngủi.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 4, 26/03/2025