Nguyễn Thế Tuyền (sinh năm 1992, hiện sống tại huyện Xuân Trường, Nam Định) bắt đầu mê mẩn với việc làm mô hình nhà truyền thống từ năm 2022 như một cách lưu lại vẻ đẹp của kiến trúc xưa. Anh thường làm những ngôi nhà tí hon kích cỡ chỉ 40cm x 60cm, 60cm x 80cm hoặc 1m x 1m2 nhưng các chi tiết đều được thể hiện rất tỉ mỉ và tinh xảo.
Các mô hình thường được dựng theo mẫu nhà phổ biến khoảng năm 1880 trên các vùng miền ở việt Nam, đặc biệt là vùng Bắc Bộ.
“Tôi có một tình yêu mãnh liệt và lòng trân trọng đối với kiến trúc truyền thống của Việt Nam nói chung và vùng đồng bằng Bắc Bộ nói riêng. Những ngôi nhà xưa mang nét đặc trưng từ lối xây dựng cổ kính, chất liệu độc đáo và không gian sống rất hài hòa với thiên nhiên”, Thế Tuyền chia sẻ.
Nguyễn Thế Tuyền muốn lưu trữ các nét kiến trúc cổ xưa.
Điểm độc đáo của nhà ở Bắc Bộ nằm ở mái ngói đỏ truyền thống, cấu trúc gỗ cột chèo, sân vườn rộng và nhiều chi tiết thủ công tinh tế. Công trình được thiết kế để hòa hợp với đặc thù của kiểu khí hậu cận nhiệt đới ẩm với 4 mùa xuân, hạ, thu, đông, cùng mưa gió, bão lụt thất thường. Kiểu thiết kế này tạo nên không gian sống thoáng đãng, mát mẻ.
Nguyễn Thế Tuyền nói anh tái hiện những giá trị kiến trúc cổ xưa này dưới dạng mô hình thu nhỏ không chỉ để trang trí mà còn để lưu giữ, truyền tải văn hóa truyền thống của Việt Nam đến các vị khách nước ngoài.
Những mô hình nhà xưa được Tuyền nghiên cứu tỉ mỉ và tái hiện từ những chi tiết nhỏ.
Thời gian hoàn thành một mô hình nhà truyền thống thường mất từ 1 đến 2 tháng, tùy vào độ phức tạp của thiết kế. Nguyễn Thế Tuyền thường bắt đầu bằng việc tìm hiểu kiến trúc nhà truyền thống qua tài liệu, hình ảnh cùng các chuyến đi thực tế. Anh nghiên cứu và thu thập nhiều tài liệu khác nhau để hiểu sâu về căn nhà mình định dựng.
Sau khi có đầy đủ thông tin, anh mới lên bản vẽ chi tiết, bao gồm tỷ lệ và cấu trúc của ngôi nhà. Điều này giúp đảm bảo mô hình cuối cùng chính xác và hài hòa. Anh cũng chọn sử dụng chất liệu bê tông sắt thép, nhựa fomex, gỗ và ngói đất nung để tạo ra sự bền vững, nhẹ, dễ dàng cho việc trưng bày.
Gia công các chi tiết nhỏ là một trong những bước quan trọng nhất. Quá trình này đòi hỏi sự tỉ mỉ trong việc cắt, gọt và ghép các mảnh nhỏ. Các chi tiết như cửa sổ, mái nhà và sân vườn đều cần độ chính xác cao.
Các chi tiết nhỏ nhất được làm thủ công hoàn toàn với độ chính xác cao.
Sau khi gia công xong từng phần, anh sẽ lắp ráp theo bản thiết kế. Mỗi chi tiết được ghép lại với nhau một cách cẩn thận để đảm bảo tính thẩm mỹ và độ bền. Cuối cùng, anh kiểm tra lại độ chịu lực, xem tổng quan và các chi tiết của sản phẩm đã giống như bản vẽ, hình mẫu ban đầu hay chưa.
Ngoài cái khó của việc tái hiện các chi tiết nhỏ của kiến trúc Bắc Bộ, đặc biệt là mái ngói hay các đường nét của đồ gỗ cổ, việc tìm kiếm nguyên liệu phù hợp để mô hình vừa đẹp mắt vừa bền bỉ cũng là một thách thức.
Việc tái hiện kiến trúc nhà sàn cũng được Tuyền quan tâm.
Thế Tuyền tâm sự: “Những mô hình này là cách tôi kết nối với văn hóa và lịch sử quê hương. Mỗi mô hình là một câu chuyện, một kỷ niệm về những ngôi nhà xưa cũ, nơi lưu giữ ký ức gia đình”.
Các video về quá trình làm nhà mô hình của anh khiến nhiều người trầm trồ, trong đó có không ít bạn trẻ.
"Giống y nhà ông bà ngoại mình ngày xưa, nhưng nhà ông bà giờ đập đi xây lại rồi, mình thấy nhớ nó lắm mọi người ạ. Nhớ muốn khóc vì bao nhiêu kỷ niệm", "Nhìn mà nhớ ngày xưa, mình còn nhỏ cũng ở nhà như vậy, đơn giản mà ấm áp", "Hoài niệm ký ức tuổi thơ, nhiều năm trước nhà mình cũng y như này, nghĩ lại thôi đã thấy xúc động rồi, mình xuất phát từ đâu lại tìm về nơi đó", "Giếng trước nhà, đống rơm bên cạnh, nhà vệ sinh bằng tro phía sau đều kỷ niệm ghê bạn ơi"... là những bình luận xúc động của người xem.
Hiện nay, kênh Tiktok của Thế Tuyền được rất nhiều bạn trẻ quan tâm, thu hút gần 100 nghìn lượt theo dõi. Nhiều video thu hút hàng triệu lượt xem, có video lên đến 20 triệu lượt phát. Tuyền cho rằng, từ điều này có thể thấy, hiện nay có rất nhiều bạn trẻ quan tâm đến các giá trị truyền thống trong kiến trúc xưa.
