Thiên tài Darwin ngạc nhiên về trí thông minh của loài giun đất

Anh Tú16/08/2023 10:00
Thiên tài Darwin ngạc nhiên về trí thông minh của loài giun đất

Cuốn sách cuối cùng của Charles Darwin là Sự hình thành của nấm mốc thực vật, xuất bản năm 1881, thông qua hành động của giun đất, đã nói lên nhiều điều.

Sau khi đã cách mạng hóa toàn bộ ngành sinh vật học với tác phẩm Nguồn gốc muôn loài (1859) và Nguồn gốc loài người (1871), người ta có thể tưởng tượng rằng Darwin sẽ trở thành một triết gia. Thay vào đó, ông tiếp tục trung thành với niềm đam mê đối với những chi tiết vụn vặt của thế giới sinh vật bằng cách nghiên cứu chủ đề khiêm tốn nhất này: cách thức đất được hình thành bởi giun.

Có lẽ có điều gì đó trong sự vất vả khiêm tốn nhưng vô cùng quan trọng của những sinh vật này mà Darwin đã phát hiện được. Ông viết: “Thật hoài nghi nếu có bất kỳ loài động vật nào khác đóng vai trò quan trọng trong lịch sử thế giới như những sinh vật cấp thấp này”: Trong hơn một năm, những con giun có thể di chuyển 8 tấn đất trên mỗi mẫu đất.

Mặc dù chủ đề có vẻ tầm thường, cuốn sách của Darwin về nấm mốc và giun có sức hấp dẫn ghê gớm. Cuốn sách không phải là sự tổng hợp kiến thức sâu rộng theo cách thức của 2 cuốn Nguồn gốc, mà dựa trên sự quan sát và thực nghiệm cẩn thận, phần lớn được thực hiện trong khu vườn riêng của Darwin với sự giúp đỡ của người con trai. Ông và con trai bắt đầu từ sáng sớm ở nông trang gia đình để quan sát hoạt động của giun đất trong đất ẩm và mát.

Những sinh vật này nhai lá cây và các chất thực vật khác, tiêu hóa thành hỗn hợp mềm nhão màu mỡ. Thành quả lao động của chúng có vẻ tầm thường, nhưng Darwin đã tính toán rằng trong hơn một năm, những con giun này có thể di chuyển 8 tấn đất trên mỗi mẫu đất và thành quả của chúng đủ để chôn vùi cả tòa nhà. Rõ ràng là Darwin đã bị ấn tượng bởi thành quả lao động chậm chạp, gần như vô hình nhưng ổn định có thể đạt được kết quả phi thường trong một thời gian nhất định.

Sự hình thành của nấm mốc thực vật chứa đầy những mô tả về các thử nghiệm trên giun và thói quen của chúng, đôi khi có sự lập dị thú vị. Chẳng hạn như khi Darwin đưa giun đất vào trong bình gốm đặt trên đàn piano và quan sát phản ứng của chúng đối với âm thanh của các nốt nhạc khác nhau (“C trong khóa của âm trầm” và “G trên dòng trong khóa của âm bổng” khiến chúng rút vào hang), hoặc tìm hiểu cách chúng phản ứng với hơi thở của con người bằng cách tự ông hút thuốc lá hoặc uống thìa giấm.

Nhưng chính những nghiên cứu của Darwin về các hoạt động đào hang trong tự nhiên mới cho thấy sự tò mò vô hạn và phong cách thử nghiệm đầy sáng tạo của ông. Darwin thắc mắc về các nguyên tắc chi phối cách mà giun đất bịt lỗ trong hang của chúng bằng lá cây. Đây một hoạt động mà chúng thực hiện với nỗ lực mạnh mẽ đến mức đôi khi người ta có thể nghe thấy tiếng sột soạt trong đêm tĩnh lặng. Cho dù chúng làm điều đó để bảo vệ khỏi kẻ săn mồi hay để chặn nước mưa hay không khí lạnh, hay để kiếm thức ăn, Darwin cũng không lý giải được hết động lực nào khiến chúng có thể hoạt động phi thường như vậy.

Điều khiến Darwin thích thú nhất về hành vi này là bằng chứng cho thấy trí thông minh của loài giun đất. Ông viết: “Nếu một người phải bịt một lỗ hình trụ nhỏ bằng những vật như lá, cuống lá hoặc cành cây, anh ta sẽ cho đầu nhỏ chèn vào trước; nhưng nếu những đồ vật này rất nhỏ so với kích thước của cái lỗ, thì có lẽ anh ta sẽ cho đầu lớn hơn chèn vào trước. Tương tự như vậy, giun đất có điều chỉnh chiến lược của chúng với các vật thể sẵn có hay chúng chỉ thực hiện các hành động của mình một cách ngẫu nhiên?"

Darwin đã ghi nhận rằng 80 phần trăm số lá mà ông lấy ra từ hang sâu đã được cắm vào bằng đầu nhỏ hơn — một sự phân bố khác xa với sự ngẫu nhiên. Sau đó, ông tiến hành xem xét sự khác biệt của các loại lá và hình dạng khác nhau. Sau khi quan sát vào ban đêm dưới ánh sáng lờ mờ cùng với Francis (con trai Darwin sau đã trở thành một nhà thực vật học lỗi lạc), Darwin đã chứng thực rằng: “Tôi và con trai tôi có vẻ đã thấy những con giun có ý thức khi chúng ngoạm một chiếc lá theo cách thích hợp nhất để bịt hang”.

Không hài lòng với những nghiên cứu sử dụng lá tự nhiên này, Darwin đã thực hiện một cuộc điều tra có hệ thống và dễ kiểm soát hơn về tác động của hình dạng đối với hành vi của loài giun bằng cách sử dụng các miếng giấy cắt hình tam giác ra với các tỷ lệ khác nhau. Các mảnh giấy được Darwin chà xát bằng mỡ thô ở cả hai mặt khỏi bị ẩm ướt. Darwin nhận định: “Chúng ta có thể suy luận rằng bằng cách nào đó, những con giun có thể đánh giá đâu là cách tốt nhất để phục vụ mục đích (bịt lỗ hổng) khi chúng kéo các mảnh giấy hình tam giác vào hang”.

Điều này gợi ý cho Darwin rằng giun đất không chỉ là sinh vật hành động hoàn toàn theo bản năng. Ông viết: “Chúng ta khó có thể thoát khỏi kết luận rằng giun thể hiện một mức độ thông minh nào đó trong cách thức đào hang của chúng. Thật đáng ngạc nhiên khi một loài động vật cấp thấp như giun lại có khả năng hành động theo cách này”.

Trong thời đại mà chủ nghĩa con người là ngoại lệ vẫn còn là chuẩn mực, Darwin đã có tư tưởng mới mẻ đầy cởi mở về khả năng nhận thức tiềm ẩn của động vật “cấp thấp”. Đây là một thái độ hiện được phản ánh trong tâm lý của một số nhà sinh vật học cho rằng tất cả các sinh vật sống tồn tại một loại cảm giác hoặc tri giác.


Gửi bình luận
(0) Bình luận
1

[PRE-ORDER] Con đường chuyển hóa - 50 Bài giảng về con đường chân chánh giúp chuyển hóa nỗi khổ niềm đau

“Con đường chuyển hóa - 50 Bài giảng về con đường chân chánh giúp chuyển hóa nỗi khổ niềm đau”. Cuốn sách là sự tiếp nối những lời giảng sâu sắc của thầy Thích Pháp Hòa, mở ra hành trình mới giúp độc giả tìm thấy tự do và an lạc trong cuộc sống.
2

Đôi điều cần suy ngẫm - J.Krishnamurti: “Hạnh phúc không xuất hiện khi bạn tìm kiếm nó”

Như một vòng tròn luẩn quẩn, hầu hết chúng ta đều không ngừng đi tìm kiếm hạnh phúc thông qua vô vàn sự thay đổi ở mỗi giai đoạn tuổi tác của chúng ta.
3

Biến tiềm năng thành tài năng - Ông Hoàng Nam Tiến: Nghĩ không cũ về những điều không mới

Biến tiềm năng thành tài năng (Hidden Potentinal) là tác phẩm mới nhất của Adam Grant. Với tôi, mỗi tác phẩm của ông là một cuộc đối thoại về cách tư duy, phát triển con người đầy khác biệt và thú vị.  
4

Miền đất hứa - 15 trích dẫn của Barack Obama về một nước Mỹ lý tưởng mà ông muốn

15 trích dẫn thể hiện lý tưởng của Barack Obama về một nước Mỹ mà ông muốn hướng tới, và theo ông cuốn sách này là dành cho những người trẻ tuổi với lời mời gây dựng lại một nước Mỹ sánh ngang với tất cả những gì tốt đẹp nhất...
5

Ai cũng có “đứa trẻ tổn thương bên trong” cần được chữa lành

Nhiều người nghĩ mình cá biệt khi cảm nhận bên trong có “một đứa trẻ” cần được vỗ về. Tuy nhiên, bạn không đơn độc. Những tổn thương từ thuở ấu thơ luôn tồn tại bên trong mỗi người, kể cả các ngôi sao lớn cũng không ngoại lệ.

Thời đại thứ tư - Người đi tìm sự bất tử

Khi nào chúng ta mới có thể nhìn thấy sự già nua biến mất khỏi cõi đời này? Chúng ta không cần phải vội. Trước sau gì chúng ta cũng đến được cái đích đó, nếu tuổi thọ con người cứ tăng đều một tuổi mỗi năm.

Đánh thức trí thông minh - Hãy sống chứ đừng thuyết lý

Trong “Đánh thức trí thông minh”, bạn sẽ thấy rằng Krishnamurti liên tục đặt câu hỏi, đôi khi hối thúc và thách thức người nghe.

Thời đại thứ tư - Làm sao để trở nên bất tử?

Cơ thể của chúng ta hoạt động như công nghệ, bởi trái tim có van và các tâm thất, nên chúng ta có thể tạo ra những trái tim nhân tạo. Vậy sao chúng ta không thay thế những bộ phận trong cơ thể khi chúng già cỗi theo thời gian?

Tìm bình yên giữa vạn biến - Sống theo phong cách Oola

Cuốn sách "Tìm Bình Yên Giữa Vạn Biến" (Finding Peace Amid the Chaos) của Dave Braun và Troy Amdahl là một tác phẩm tuyệt vời về việc tìm kiếm sự bình yên và cân bằng trong cuộc sống hiện đại.

Trưởng thành - Osho: Sự khác nhau giữa trưởng thành và lão hóa

Có một sự khác biệt lớn giữa trưởng thành và lão hóa, khác nhau một trời một vực, nhưng mọi người vẫn luôn nhầm lẫn hai khái niệm này.

Bản giao hưởng cuộc sống - Tha thứ là tốt, nhưng quên đi càng tốt hơn

“Tha thứ là chìa khóa giải thoát chúng ta khỏi xiềng xích thù hận.” - William Ward

Bạn đang nghịch gì với đời mình - Hiểu về trạng thái cô đơn

Chúng ta đều biết về trạng thái cô đơn cũng như nỗi sợ hãi, khốn khổ, sự kháng cự và tình trạng khủng hoảng của tâm trí mỗi khi nó nhận diện được nỗi cô đơn trú ngụ trong mình.

Thời đại thứ tư - Máy tính có thể trở nên có ý thức hay không?

Máy tính của tương lai là sự vật hay sinh vật? Nó đơn giản là tồn tại hay nó sẽ trải nghiệm thế giới này? Có hay không việc nó sẽ vừa có khả năng tự nhận thức vừa có thể suy ngẫm về khả năng đó?

Facebook Messenger công bố hàng loạt tính năng mới

Kỹ năng - Bình Minh - 23/11/2024 12:00
Người dùng có thể trải nghiệm các tính năng mới này từ ngày hôm nay.

Môn phái có tới 3 cao thủ đệ nhất thiên hạ nhưng đáng tiếc "sớm nở tối tàn"

Thư giãn - Nguyệt Phạm - 23/11/2024 11:00
Môn phái nào có khả năng vượt mặt Thiếu Lâm?

Những người giỏi kiếm tiền đều có chung bộ 3 quy tắc “bất di bất dịch”

Suy ngẫm - Ngọc Linh - 23/11/2024 10:00
Đâu là thứ làm nên sự khác biệt giữa người giỏi kiếm tiền với người mãi không thể tăng thu nhập?

Hành trình “Điện Biên Phủ - Bản anh hùng ca thế kỷ” đưa văn nghệ sĩ TPHCM đến với người dân vùng biên cương

Giải trí - THU HƯỜNG - 23/11/2024 09:58
Hành trình diễn ra từ ngày 26 đến 30-11-2024, tại các tỉnh Điện Biên, Lào Cai, Yên Bái với các hoạt động ý nghĩa, như trao quà hỗ trợ bà con bị ảnh hưởng bão lũ Yagi; tặng quà gia đình chính sách, hộ nghèo...

Biến tiềm năng thành tài năng - Lùi lại không phải là mất đà hay bỏ cuộc, mà là để tiến về phía trước

Từ sách - Phim - TĐ - 23/11/2024 09:00
Kỹ năng không phát triển với tốc độ ổn định nên việc cải thiện nó cũng giống như lái xe lên núi. Càng lên cao, đường càng dốc, sự tiến bộ của chúng ta cũng ngày càng ít đi. Khi hết đà, ta bắt đầu trì trệ.

Lựa chọn đồng đội quan trọng như thế nào? 7 lời khuyên từ sách 'Chiến thắng Con Quỷ bên trong'

Từ sách - Phim - Quìn - 23/11/2024 08:00
“Chiến thắng Con Quỷ bên trong”: 7 nguyên tắc giúp bạn vượt qua chướng ngại và tìm thấy thành công. Đã được dịch sang hơn 10 ngôn ngữ trên thế giới. Luôn nằm trong danh sách khuyến đọc của các doanh nhân, nhà lãnh đạo thành công.

TP. Hồ Chí Minh triển khai khảo sát DDCI năm 2024

Kỹ năng - Hoàng Kim - 22/11/2024 15:42
Khảo sát DDCI được tiến hành từ nay đến 15/12/2024, tập trung vào các doanh nghiệp đang hoạt động sản xuất kinh doanh, nhà đầu tư đang triển khai dự án, các hợp tác xã, hộ kinh doanh đang hoạt động trên địa bàn Thành phố.

Lần đầu thấy cảnh người Việt Nam thu hoạch hoa súng, khách Mỹ choáng ngợp

Thư giãn - Huy Hoàng - 22/11/2024 12:00
Có chuyến đi tới đồng bằng sông Cửu Long cách đây không lâu, phóng viên người Mỹ chứng kiến cảnh người địa phương thu hoạch hoa súng nên thấy rất ấn tượng.

Dùng chatbot AI trả đũa kẻ lừa đảo

Kỹ năng - Cẩm Bình - 22/11/2024 11:00
Nhiều người khi phát hiện mình là mục tiêu bị lừa đảo đã cố gắng làm lãng phí càng nhiều thời gian của kẻ lừa đảo càng tốt.

Sau trào lưu xé túi mù, giới trẻ lại lao vào 'cuộc chiến' đập hộp mù

Phong cách sống - Hoàng Hà - 22/11/2024 10:00
Trào lưu xé túi mù chưa kịp hạ nhiệt, giới trẻ lại đua nhau đập hộp mù với những mô hình ngày càng to và đắt tiền hơn, có bạn trẻ tốn 3 - 4 triệu đồng mỗi tháng.

‘Bộ trưởng’ Elon Musk: 2 quy tắc quan trọng nhất giúp thay đổi số phận một người

Suy ngẫm - Ứng Hà Chi - 22/11/2024 09:00
Vị tỷ phú "siêu nhân" giàu nhất thế giới này chỉ ra quy luật đơn giản mà nhiều người không hiểu khiến cuộc đời mãi tầm thường, không có thành tựu nổi bật.

Biến tiềm năng thành tài năng - Chìa khóa khai mở bản thân

Từ sách - Phim - Thu An - 22/11/2024 08:00
Có thể bạn không có tài năng thiên phú, nhưng trong mỗi con người đều ẩn chứa nhiều tiềm năng. “Biến tiềm năng thành tài năng” sẽ chỉ cho bạn “nơi cất giấu” chiếc “chìa khóa” khai mở tiềm năng của bản thân để bạn đi đến thành công và hạnh phúc.

5 mẹo sử dụng ChatGPT hữu ích có thể bạn chưa biết

Kỹ năng - Sơn Vân - 21/11/2024 12:00
Nhiều người sử dụng ChatGPT để tạo công thức nấu ăn hoặc viết email công việc. Nick Turley, trưởng bộ phận sản phẩm của OpenAI, vừa chia sẻ 5 mẹo hữu ích mà người dùng ChatGPT có thể chưa biết hoặc muốn thử nghiệm.

Cuộc khủng hoảng cô đơn

Phong cách sống - Chi Chi - 21/11/2024 11:00
Sống giữa thành phố đông đúc nhưng nhiều người không thể tìm được một người để trò chuyện.

“Mẹ làm mọi thứ vì tốt cho con” là tình yêu độc hại nhất

Suy ngẫm - An Chi - 21/11/2024 10:00
Có một kiểu tình yêu độc hại của người mẹ ảnh hưởng tiêu cực tới sự phát triển của đứa trẻ.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 7, 23/11/2024