Tại sao chơi-hát bài chòi phải ngồi trên chòi?

Tiểu Vũ25/02/2024 13:00
Tại sao chơi-hát bài chòi phải ngồi trên chòi?

Tại sao chơi bài chòi phải ngồi trên chòi? Câu hỏi tưởng chừng đơn giản nhưng khi tìm hiểu sẽ thấy rất thú vị.

Bài chòi vừa là trò chơi dân gian vừa là nghệ thuật ca hát dân ca đặc trưng phổ biến rộng rãi ở các tỉnh miền Trung. Nếu có dịp đến với phố cổ Hội An (Quảng Nam), ta sẽ thưởng thức trọn vẹn và hiểu hơn về hình thức diễn xướng dân gian rất độc đáo này.

Để thưởng thức bài chòi "cho đã" thì nhất định phải ngồi trên cái chòi bằng tre lợp lá. Việc ngồi trên chòi nghe hô bài chòi không chỉ đơn thuần là tham gia trò chơi, mà còn mang nhiều ý nghĩa. Ngồi trên chòi chơi bài chòi cũng là cách kết nối với truyền thống, giữa hiện tại và quá khứ. Ngày xưa chòi thường được xây dựng bằng tre, lá chuối, và đặt ở những vị trí trung tâm trong làng.

Cái chòi trong trò chơi bài chòi ra đời như thế nào? Dưới đây là một trong những lý giải được nhiều người công nhận:

Từ cuối thế kỷ 16 đến hết thế kỷ thứ 18, lãnh thổ của vương quốc Champa đã hoàn toàn thuộc về Đại Việt. Người Việt bắt đầu đến sinh sống và xây dựng nên những xóm làng cộng đồng dân cư từ Quảng Bình đến Bình Thuận ngày nay. Dải đất này là vùng rừng núi với nhiều thú dữ. Để bảo vệ ruộng vườn, nương rẫy, người Việt đã dựng những chiếc chòi cao ở ven rừng. Trên mỗi chòi, thanh niên trai tráng mạnh khỏe thay phiên nhau canh gác. Nếu thấy thú dữ phá hoa màu, họ đánh trống và hô to để đuổi chúng.

428603903_7579668068718012_8430032656589728708_n.jpg
Người chơi bài chòi ở Hội An ngồi trên cái chòi bằng tre - Ảnh: Tư liệu

Trong quá trình này, để giảm buồn chán, người ta đã nghĩ ra cách giao lưu bằng câu hát câu hò. Người trên các chòi ngồi hát đối đáp với nhau. Người ta mang ca dao, tục ngữ, thành ngữ ra để ngân nga thành giai điệu cho dễ nghe. Khi các vốn ca dao tục ngữ bị dùng hết thì người ta lại tự sáng tạo ra những câu hát mới hợp cảnh hợp tình. Đây có thể nói là khởi nguyên cho nghệ thuật hô bài chòi ra đời.

Nghệ thuật hô bài chòi được phổ biến rộng rãi ở 11 tỉnh miền Trung (trừ các tỉnh Tây Nguyên) gồm Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên-Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh Thuận và Bình Thuận.

Nghệ thuật hát bài chòi nay đã trở thành di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại. Qua thời gian tồn tại và phát triển, hát bài chòi đã thấm sâu vào tâm thức và gắn liền với cuộc sống của người dân. Đây là một phần quan trọng trong sự phong phú, đa dạng và giàu bản sắc của nền văn hóa Việt Nam.

Bài chòi, ban đầu chỉ là trò chơi dân gian hô tên các con bài, nhưng qua sự sáng tạo của các nghệ nhân, nó đã hình thành một thể loại sân khấu dân ca độc lập có thể diễn xướng ở mọi nơi, mọi lúc.

Nghệ thuật chơi bài chòi không chỉ là giải trí, mà còn chứa đựng nhiều ý nghĩa giáo dục về đạo đức, nhân cách và lối sống cao đẹp. Những điệu hát, câu hò trong bài chòi thường mang thông điệp về tình thương yêu gia đình, đạo nghĩa vợ chồng, tình nghĩa thầy trò và những giá trị chuẩn mực trong cuộc sống.

Nghệ thuật bài chòi ra đời từ dân gian, nói tiếng nói của dân gian, chủ yếu phục vụ cho tầng lớp bình dân và cũng chính những người bình dân kế thừa và phát triển không ngừng cho đến tận ngày nay.

Video hô bài chòi ở Hội An, Quảng Nam:

 


Gửi bình luận
(0) Bình luận
1

Khai mạc triển lãm "50 năm vang mãi bản hùng ca"

Sáng ngày 08/4 tại Bảo tàng chiến dịch Hồ Chí Minh đã chính thức khai mạc triển lãm "50 năm vang mãi bản hùng ca".
2

Từ quốc gia nghèo đến nền kinh tế phát triển nhanh nhất - Bài 1: Khó khăn, thách thức và đổi mới

Sau năm 1975, nước ta đối mặt với nhiều thách thức nghiêm trọng: nền kinh tế bị tàn phá nặng nề sau nhiều năm chiến tranh, cơ sở hạ tầng lạc hậu, sản xuất đình trệ và đời sống người dân gặp nhiều khó khăn...
3

Từ quốc gia nghèo đến nền kinh tế phát triển nhanh nhất - Bài 2: Những thương hiệu đi cùng năm tháng

Trong tác phẩm Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ, nhà văn Nguyễn Nhật Ánh có viết: “Hồi đó, tôi chỉ thích có 3 món: mì gói, mì gói và dĩ nhiên mì gói”.

Ký ức ngày Tết trên những trang văn của những văn sĩ Việt ngày xưa

Ngày Tết của thế hệ trước tuy không đủ đầy, nhưng vẫn là những ký ức không thể nào quên. Hãy cùng Trạm điểm qua những ký ức về Tết xưa qua những trang văn của những văn sĩ. 

Làng quê Việt Nam qua nét vẽ của cố họa sĩ Pháp

Làng quê nông thôn Việt Nam trong các tác phẩm của họa sĩ Pháp Joseph Inguimberty được ca ngợi là tự nhiên và mang lại cảm giác yên bình cho người xem.

Tết xưa 'đụng lợn' thật vui

Ngày mổ lợn, trong lúc người lớn tất bật lo toan nhiều công việc "trọng đại" thì đám trẻ con chúng tôi được phân công đun nước sôi để làm lông, rồi lo cắt những tàu lá chuối trải ra sân gạch làm chỗ ngả thịt, chia phần...

Nhớ Tết xưa

Mấy chục năm xa quê và sống ở thành phố, tâm hồn, tính cách của người Nam Bộ đã là một phần máu thịt trong tôi. Thế nhưng, vào những ngày cuối năm khi không khí tết tràn về trên các nẻo đường, tôi lại nhớ da diết Tết xưa ở xứ Bắc.

Chúa Nguyễn Hoàng - Người khai phá cõi trời nam

Dân gian xưa nay vẫn lưu truyền “Lời Trạng dạy: Hoành Sơn nhất đái. Thuận Hóa miền vạn đại dung thân. Từ khi Chúa Nguyễn dời chân. Trời Nam một cõi dần dần mở mang”.

Trở về ký ức tuổi thơ với những phiên chợ quê ngày tết

Sinh ra và lớn lên ở một vùng quê ngoại thành, chính vì thế ký ức tuổi thơ tôi luôn đầy ắp những kỷ niệm, những hình ảnh thân thuộc, mộc mạc và bình dị ngày thường cũng như ngày tết.

Những kiêng kỵ ngày tết ở một số nơi miền Bắc nước ta

Trong những ngày Tết Nguyên đán, tại không ít nơi ở miền Bắc nước ta, người dân vẫn giữ một số tập tục kiêng kỵ khá đặc biệt.

Chiều 30 Tết xưa ở miền Tây

Vào những năm 1960 của thế kỷ trước, tết ở miền Tây rất êm đềm và nhiều kỷ niệm.

Chăm sóc bản thân thật sự: 3 điều bạn cần nhớ để không lạc lối

Ngày nay, đâu đâu cũng nhắc đến “chăm sóc bản thân” (Real self-care), nhưng bạn có bao giờ tự hỏi: Liệu chúng ta có đang thực sự chăm sóc bản thân đúng nghĩa, hay chỉ đang chạy theo những hình mẫu hoàn hảo mà ai đó dựng lên?

Xem Sex Education, tôi phát hiện trước giờ toàn dọa dẫm con mà thiếu chỉ bảo

Điện ảnh - Thanh Hương - 17/04/2025 13:00
Tôi đã thay đổi rất nhiều sau khi xem bộ phim .

Bức ảnh chụp ống tay áo rách của một nam thanh niên trong canteen hút hàng chục nghìn lượt quan tâm

Phong cách sống - Đông - 17/04/2025 12:00
Ít ai biết chủ nhân của ống tay áo rách ấy lại là một nhân vật truyền kỳ.

OpenAI ra mắt các mô hình GPT-4.1 với khả năng lập trình và hiểu ngữ cảnh dài vượt GPT-4.5, GPT-4o

Kỹ năng - Sơn Vân - 17/04/2025 11:00
Hôm 14.4, OpenAI đã ra mắt mô hình trí tuệ nhân tạo (AI) mới GPT-4.1, cùng hai phiên bản nhỏ hơn là GPT-4.1 mini và GPT-4.1 nano, với những cải tiến lớn trong lập trình, khả năng tuân theo hướng dẫn và hiểu ngữ cảnh dài.

Nghiên cứu ĐH Harvard: Hoàn cảnh gia đình không quyết định 100% số phận con người

Suy ngẫm - Ứng Hà Chi - 17/04/2025 10:00
Những người tin rằng họ có thể thay đổi vận mệnh của mình, bất kể nguồn gốc của họ, sẽ tiến xa hơn những người hay bỏ cuộc.

8 bí mật về thân thế và gia cảnh của Doraemon, 56 năm trôi qua nhiều fan vẫn ngớ người ra khi phát hiện

Điện ảnh - Bo Bo - 17/04/2025 09:00
Để xem bạn hiểu về Doraemon bao nhiêu nhé. Test ngay đi!

Chăm sóc bản thân thật sự: 3 điều bạn cần nhớ để không lạc lối

Từ sách - Phim - Quìn - 17/04/2025 08:00
Ngày nay, đâu đâu cũng nhắc đến “chăm sóc bản thân” (Real self-care), nhưng bạn có bao giờ tự hỏi: Liệu chúng ta có đang thực sự chăm sóc bản thân đúng nghĩa, hay chỉ đang chạy theo những hình mẫu hoàn hảo mà ai đó dựng lên?

Tránh xa loại người này, bạn sẽ không rơi vào nghèo khó

Suy ngẫm - Nguyệt - 16/04/2025 13:00
Con người chịu ảnh hưởng rất lớn bởi các mối quan hệ xung quanh.

Chuỗi chương trình nghệ thuật đặc sắc chào mừng kỷ niệm 50 năm thống nhất đất nước

Giải trí - P.V - 16/04/2025 12:00
Hướng tới kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30.4.1975 - 30.4.2025), các đơn vị nghệ thuật thuộc Bộ VH-TT-DL tổ chức chuỗi chương trình nghệ thuật đặc sắc trên cả nước.

Vĩnh biệt "Copy/Paste", "AI/Regenerate" đang cách mạng hóa việc học tập của sinh viên

Kỹ năng - Thanh Long - 16/04/2025 11:00
"AI/Regenerate" được ví như Người Nhện, như thuốc thông minh, như người khuân vác kiến thức. Nhưng hãy coi chừng, AI cũng có thể gây nghiện.

Xem "Sex Education", tôi phát hiện lỗi sai nghiêm trọng khi dạy con, khiến đứa trẻ đánh mất chính mình

Điện ảnh - Ứng Hà Chi - 16/04/2025 09:00
Điều tốt nhất cha mẹ có thể làm không phải là dẫn dắt con từng bước, mà là để con tự do bay trên bầu trời của chính mình.

Dám Tha Thứ – Khi ta bắt đầu hiểu chính mình

Từ sách - Phim - Quìn - 16/04/2025 08:00
Ai trong chúng ta cũng từng tổn thương. Có người mang nỗi buồn từ tuổi thơ, có người vẫn chưa quên một lời nói vụn vỡ, hay một người từng thân mà giờ đã hóa xa lạ. Nhưng điều khiến bạn mệt mỏi không phải là ký ức, mà là việc bạn phải ôm lấy nó mỗi ngày.

Chàng trai đi xe đạp Thống Nhất từ Hà Nội vào TP.HCM để xem lễ diễu binh 30/4

Phong cách sống - Hải My - 15/04/2025 13:00
Hành trình đạp xe từ Hà Nội vào TP.HCM của anh chàng này thu hút cả triệu người theo dõi.

Sức khoẻ ở người trung niên là KPI quan trọng nhất, luôn có sẵn ‘plan B’ khi thất nghiệp

Suy ngẫm - Mini - 15/04/2025 12:00
Chiến lược của người trung niên không phải là "liều ăn nhiều", mà là "chắc từng bước, thắng từng chặng".

Phát triển nghề nghiệp

Blog GS John VU - GS John Vu - 15/04/2025 12:00
Mọi năm, tôi đều nhận được nhiều emails từ các sinh viên đã tốt nghiệp hỏi lời khuyên về nghề nghiệp của họ.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 5, 17/04/2025