Tại sao chơi-hát bài chòi phải ngồi trên chòi?

Tiểu Vũ25/02/2024 13:00
Tại sao chơi-hát bài chòi phải ngồi trên chòi?

Tại sao chơi bài chòi phải ngồi trên chòi? Câu hỏi tưởng chừng đơn giản nhưng khi tìm hiểu sẽ thấy rất thú vị.

Bài chòi vừa là trò chơi dân gian vừa là nghệ thuật ca hát dân ca đặc trưng phổ biến rộng rãi ở các tỉnh miền Trung. Nếu có dịp đến với phố cổ Hội An (Quảng Nam), ta sẽ thưởng thức trọn vẹn và hiểu hơn về hình thức diễn xướng dân gian rất độc đáo này.

Để thưởng thức bài chòi "cho đã" thì nhất định phải ngồi trên cái chòi bằng tre lợp lá. Việc ngồi trên chòi nghe hô bài chòi không chỉ đơn thuần là tham gia trò chơi, mà còn mang nhiều ý nghĩa. Ngồi trên chòi chơi bài chòi cũng là cách kết nối với truyền thống, giữa hiện tại và quá khứ. Ngày xưa chòi thường được xây dựng bằng tre, lá chuối, và đặt ở những vị trí trung tâm trong làng.

Cái chòi trong trò chơi bài chòi ra đời như thế nào? Dưới đây là một trong những lý giải được nhiều người công nhận:

Từ cuối thế kỷ 16 đến hết thế kỷ thứ 18, lãnh thổ của vương quốc Champa đã hoàn toàn thuộc về Đại Việt. Người Việt bắt đầu đến sinh sống và xây dựng nên những xóm làng cộng đồng dân cư từ Quảng Bình đến Bình Thuận ngày nay. Dải đất này là vùng rừng núi với nhiều thú dữ. Để bảo vệ ruộng vườn, nương rẫy, người Việt đã dựng những chiếc chòi cao ở ven rừng. Trên mỗi chòi, thanh niên trai tráng mạnh khỏe thay phiên nhau canh gác. Nếu thấy thú dữ phá hoa màu, họ đánh trống và hô to để đuổi chúng.

428603903_7579668068718012_8430032656589728708_n.jpg
Người chơi bài chòi ở Hội An ngồi trên cái chòi bằng tre - Ảnh: Tư liệu

Trong quá trình này, để giảm buồn chán, người ta đã nghĩ ra cách giao lưu bằng câu hát câu hò. Người trên các chòi ngồi hát đối đáp với nhau. Người ta mang ca dao, tục ngữ, thành ngữ ra để ngân nga thành giai điệu cho dễ nghe. Khi các vốn ca dao tục ngữ bị dùng hết thì người ta lại tự sáng tạo ra những câu hát mới hợp cảnh hợp tình. Đây có thể nói là khởi nguyên cho nghệ thuật hô bài chòi ra đời.

Nghệ thuật hô bài chòi được phổ biến rộng rãi ở 11 tỉnh miền Trung (trừ các tỉnh Tây Nguyên) gồm Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên-Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh Thuận và Bình Thuận.

Nghệ thuật hát bài chòi nay đã trở thành di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại. Qua thời gian tồn tại và phát triển, hát bài chòi đã thấm sâu vào tâm thức và gắn liền với cuộc sống của người dân. Đây là một phần quan trọng trong sự phong phú, đa dạng và giàu bản sắc của nền văn hóa Việt Nam.

Bài chòi, ban đầu chỉ là trò chơi dân gian hô tên các con bài, nhưng qua sự sáng tạo của các nghệ nhân, nó đã hình thành một thể loại sân khấu dân ca độc lập có thể diễn xướng ở mọi nơi, mọi lúc.

Nghệ thuật chơi bài chòi không chỉ là giải trí, mà còn chứa đựng nhiều ý nghĩa giáo dục về đạo đức, nhân cách và lối sống cao đẹp. Những điệu hát, câu hò trong bài chòi thường mang thông điệp về tình thương yêu gia đình, đạo nghĩa vợ chồng, tình nghĩa thầy trò và những giá trị chuẩn mực trong cuộc sống.

Nghệ thuật bài chòi ra đời từ dân gian, nói tiếng nói của dân gian, chủ yếu phục vụ cho tầng lớp bình dân và cũng chính những người bình dân kế thừa và phát triển không ngừng cho đến tận ngày nay.

Video hô bài chòi ở Hội An, Quảng Nam:

 


Gửi bình luận
(0) Bình luận
1

Sài Gòn từng là 'Paris thu nhỏ' trong mắt người Pháp

Theo PGS.TS Trần Thị Mai, trong quá khứ, người phương Tây ví Sài Gòn còn lớn hơn Băng Cốc của Vương quốc Xiêm và không thua kém một số thành phố ở châu Âu. Vì vậy, họ đã từng quyết tâm xây dựng Sài Gòn thành một 'Paris thu nhỏ'.

Ký ức ngày Tết trên những trang văn của những văn sĩ Việt ngày xưa

Ngày Tết của thế hệ trước tuy không đủ đầy, nhưng vẫn là những ký ức không thể nào quên. Hãy cùng Trạm điểm qua những ký ức về Tết xưa qua những trang văn của những văn sĩ. 

Làng quê Việt Nam qua nét vẽ của cố họa sĩ Pháp

Làng quê nông thôn Việt Nam trong các tác phẩm của họa sĩ Pháp Joseph Inguimberty được ca ngợi là tự nhiên và mang lại cảm giác yên bình cho người xem.

Tết xưa 'đụng lợn' thật vui

Ngày mổ lợn, trong lúc người lớn tất bật lo toan nhiều công việc "trọng đại" thì đám trẻ con chúng tôi được phân công đun nước sôi để làm lông, rồi lo cắt những tàu lá chuối trải ra sân gạch làm chỗ ngả thịt, chia phần...

Nhớ Tết xưa

Mấy chục năm xa quê và sống ở thành phố, tâm hồn, tính cách của người Nam Bộ đã là một phần máu thịt trong tôi. Thế nhưng, vào những ngày cuối năm khi không khí tết tràn về trên các nẻo đường, tôi lại nhớ da diết Tết xưa ở xứ Bắc.

Chúa Nguyễn Hoàng - Người khai phá cõi trời nam

Dân gian xưa nay vẫn lưu truyền “Lời Trạng dạy: Hoành Sơn nhất đái. Thuận Hóa miền vạn đại dung thân. Từ khi Chúa Nguyễn dời chân. Trời Nam một cõi dần dần mở mang”.

Trở về ký ức tuổi thơ với những phiên chợ quê ngày tết

Sinh ra và lớn lên ở một vùng quê ngoại thành, chính vì thế ký ức tuổi thơ tôi luôn đầy ắp những kỷ niệm, những hình ảnh thân thuộc, mộc mạc và bình dị ngày thường cũng như ngày tết.

Những kiêng kỵ ngày tết ở một số nơi miền Bắc nước ta

Trong những ngày Tết Nguyên đán, tại không ít nơi ở miền Bắc nước ta, người dân vẫn giữ một số tập tục kiêng kỵ khá đặc biệt.

Chiều 30 Tết xưa ở miền Tây

Vào những năm 1960 của thế kỷ trước, tết ở miền Tây rất êm đềm và nhiều kỷ niệm.

Tôi đọc người đọc mỗi ngày - Làm báo chân chính là cần đối thoại với người đọc mỗi ngày

Từ sách - Phim - Đan Thanh - 21/06/2025 14:00
"Tôi đọc người đọc mỗi ngày" là một câu chuyện nghề nghiệp, tinh lọc từ sổ tay biên tập của nhà báo Huỳnh Sơn Phước, sau 40 năm hành nghề tại báo Tuổi Trẻ.

Hàng chục nghìn webcam kết nối Internet đang vô tình 'phản chủ'

Kỹ năng - Anh Tú - 21/06/2025 13:00
Theo một nghiên cứu mới từ công ty an ninh mạng Bitsight, hơn 40.000 webcam trên toàn thế giới đang ở trong tình trạng có thể truy cập công khai qua Internet – thường là mà chủ nhân không hề hay biết.

Xem "Sex Education", tôi bẽ bàng nhận ra lý do con luôn quý bạn hơn quý mẹ

Điện ảnh - Mỹ Hạnh - 21/06/2025 12:00
Tôi cố hết sức để gần gũi, tâm sự với con. Nhưng đáp lại, con chỉ thích đi chơi với bạn.

Kiếm hiệp Kim Dung: Cao thủ duy nhất chết vì võ công do chính mình tạo ra

Thư giãn - Quốc Tiệp - 21/06/2025 11:00
Nhậm Ngã Hành là một nhân vật nổi bật trong tiểu thuyết Tiếu ngạo giang hồ của cố nhà văn Kim Dung, đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng độc giả.

Gemini phát triển tính năng tóm tắt nội dung PDF trong Google Drive

Kỹ năng - Anh Tú - 21/06/2025 10:00
Google đang mở rộng khả năng của Gemini bằng cách sử dụng trợ lý AI này để tóm tắt nội dung PDF trong Google Drive. Đặc biệt là lần này, tính năng không chỉ đơn thuần dừng ở việc tạo bản tóm tắt.

Xuất hiện ‘người chuột chũi’ dưới lòng thành phố làm rúng động cõi mạng

Phong cách sống - Anh Dũng - 21/06/2025 09:00
Câu chuyện về người phụ nữ xuất hiện tại miêng cống thoát nước đã lan truyền khắp mạng xã hội thời gian qua. Đằng sau những hình ảnh không ngờ ấy lại là thực trạng đáng buồn của cả một cộng đồng dân cư.

Giáo dục đích thực của 'Hạnh phúc tuổi trẻ'

Từ sách - Phim - Hồ lam - 21/06/2025 08:00
Theo triết gia J. Krishnamurti, việc so sánh bản thân với người khác, với con người mình nên là, với ai đó may mắn hơn sẽ làm giảm giá trị, sai lệch quan điểm, bản sắc của mỗi cá nhân.

Chân dung kẻ "sống lỗi"

Suy ngẫm - S.A - 20/06/2025 13:00
Bạn luôn cảm thấy người khác làm sai với mình, nhưng đã bao giờ tự thấy mình đối xử với bản thân cũng không ra gì chưa?

Xem "Sex Education", tôi xấu hổ nhận ra chính mình đang đẩy con trai ra khỏi nhà

Điện ảnh - Mỹ Hạnh - 20/06/2025 12:00
Tôi luôn nghĩ rằng mọi thứ mình làm là vì tốt cho con. Bởi tôi quá yêu con mà thôi.

ChatGPT nâng cấp giọng nói, tạo cảm giác như trò chuyện với người thực

Kỹ năng - Anh Tú - 20/06/2025 11:00
OpenAI đã cải tiến chế độ giọng nói của ChatGPT, nhằm giúp người dùng có cảm giác như đang nói chuyện với một người thật.

Dịch vụ cho thuê "người lắng nghe không phán xét" nở rộ ở TP.HCM, Hà Nội

Phong cách sống - S.A - 20/06/2025 10:00
Người cung cấp dịch vụ chỉ nghe - không đưa ra phán xét, không tư vấn tâm lý. Người tìm đến chỉ cần trút sạch tâm sự, không sợ ai bàn tán chuyện của mình. Thế là 2 bên đều vui.

TP.HCM đóng Cổng Dịch vụ công

Kỹ năng - Q.Huy - 20/06/2025 09:28
Trung tâm Chuyển đổi số TPHCM vừa thông tin chính thức về việc đóng Cổng Dịch vụ công thành phố. Kể từ 21h ngày 18/6, Cổng Dịch vụ công trực tuyến TPHCM được đóng để hợp nhất với Cổng Dịch vụ công quốc gia từ ngày 19/6.

Cuộc đời rực rỡ của Gillian Lynne: Từ cô bé bị trường từ chối dạy trở thành vũ công huyền thoại

Truyền cảm hứng - Tiểu Ngạn - 20/06/2025 09:00
Gillian Lynne là minh chứng sống cho câu nói "Không gì là không thể" và câu chuyện cuộc đời bà đã thành nguồn cảm hứng cho nhiều bậc cha mẹ trong hành trình dạy dỗ con cái.

Bạn đang chăm sóc bản thân thật sự hay... tiêu tiền cho bớt mệt?

Từ sách - Phim - Quìn - 20/06/2025 08:00
"Chăm sóc bản thân" đang dần trở thành một lối sống thời thượng – với spa, shopping, và những trải nghiệm sang chảnh. Nhưng liệu tất cả những điều đó có thực sự giúp bạn chữa lành? Hay chỉ là cách để tạm thời làm dịu đi sự mệt mỏi từ bên trong?

OpenAI nâng cấp một loạt công cụ cho ChatGPT phục vụ doanh nghiệp

Kỹ năng - Anh Tú - 19/06/2025 13:00
Với nỗ lực ngày càng tập trung vào nhóm người dùng doanh nghiệp, OpenAI vừa công bố hàng loạt nâng cấp mới cho ChatGPT.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 7, 21/06/2025