Chúa Nguyễn Hoàng - Người khai phá cõi trời nam

Văn Kim Khanh10/02/2024 07:00
Chúa Nguyễn Hoàng - Người khai phá cõi trời nam

Dân gian xưa nay vẫn lưu truyền “Lời Trạng dạy: Hoành Sơn nhất đái. Thuận Hóa miền vạn đại dung thân. Từ khi Chúa Nguyễn dời chân. Trời Nam một cõi dần dần mở mang”.

Những câu hát trên đã ca ngợi công đức của Chúa Nguyễn Hoàng - người mở đường, một hướng đi, tạo nền móng để các chúa Nguyễn, triều đình nhà Nguyễn tồn tại và phát triển mấy trăm năm sau này. Lịch sử ghi nhận Nguyễn Hoàng là người có công đầu trong công cuộc khai phá phát triển cõi trời nam của đất nước này.

Chúa Nguyễn Hoàng

Lịch của NXB Nông Nghiệp xuất bản năm 1994 ghi rằng: "Năm sinh Nguyễn Hoàng 1524, nhằm ngày 24 tháng giêng". Nếu đúng như vậy thì đến nay đã gần 500 năm ngày sinh Chúa Nguyễn Hoàng.

chua-nguyen-hoang.jpg
Nguyễn Hoàng là người đã đóng vai trò quan trọng và tích cực nhất trong việc mở mang khai phá cõi trời nam - Ảnh: Internet

Tuy nhiên, cuốn Nhà Nguyễn - Chín chúa mười ba vua của tác giả Thi Long (NXB Đà Nẵng, 1991), phần "Nguyễn Hoàng - Chúa Tiên" lại ghi như sau:

“Nguyễn Hoàng là con trai của Nguyễn Kim và bà Nguyễn Thị Mai. Theo gia phả, ngài sinh nhằm ngày 10.6 năm Ất Dậu 1525. Theo Đại Nam thực lục thì ông là người có tướng tốt “vai lân, lưng hổ, mắt phượng, trán rồng”.

Theo Việt Nam sử lược của nhà sử học Lệ Thần Trần Trọng Kim, năm Ất Tỵ (1545) Nguyễn Kim đem quân tiến đánh Sơn Nam, đi đến huyện Yên Mộ bị Dương Chấp Nhất là hàng tướng của nhà Mạc đánh thuốc độc chết. Binh quyền được giao cả lại cho con rể ông là Trịnh Kiểm. Trịnh Kiểm dần dần tóm mọi quyền hành. Kiểm đã âm mưu sát hại anh của Nguyễn Hoàng là Nguyễn Uông. Trước họa diệt vong, Nguyễn Hoàng đã tìm cách lánh thân vào đất Thuận Quảng. Tương truyền, trước khi Nguyễn Hoàng có kế hoạch về phương nam mở cõi và lánh nạn, ông cử người đến gặp Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm. Trạng khuyên rằng: “Hoành Sơn nhất đái. Vạn đại dung thân”, nghĩa là một dãy Hoành Sơn kia có thể yên thân được muôn đời. Nguyễn Hoàng bèn nhờ chị là Nguyễn Thị Ngọc Bảo vợ Trịnh Kiểm xin Trịnh Kiểm cho mình vào trấn ở phía nam.

Năm Mậu Ngọ (1558) đời vua Lê Anh Tông, Trịnh Kiểm tâu vua cho Nguyễn Hoàng vào trấn đất Thuận Hóa. Những người họ hàng Nguyễn Hoàng ở huyện Tống Sơn cùng những quân lính xứ Thanh Nghệ nhiều người đưa cả vợ con đi theo. Nguyễn Hoàng vào đóng ở xã Ái Tử thuộc huyện Đăng Xương, tỉnh Quảng Trị. Khi mới vào, Nguyễn Hoàng chỉ làm trấn thủ đất Thuận Hóa, đến tháng 11 năm Canh Ngọ (1570) thì kiêm quản cả xứ Quảng Nam. Tháng 5.1593, Nguyễn Hoàng được phong làm Thái úy Đoan quốc công, sau đó ở ngôi chúa được 55 năm. Dân thường gọi ông là Chúa Tiên. Chúa Tiên mất vào tháng 6 năm Quý Sửu (1613) thọ 88 tuổi. Về sau, Nguyễn Hoàng còn được truy phong là Thái tổ Gia dụ Hoàng đế.

Điểm qua lịch sử về Nguyễn Hoàng, có thể thấy rằng: Từ một người thất thế tìm nơi nương thân để tránh họa diệt vong, Nguyễn Hoàng đã khéo vận dụng địa lợi, nhân hòa củng cố thế lực của mình, và cuối cùng khi có thiên thời, phe ông đã trở thành một thế lực không thể tiêu diệt, kể cả sức mạnh của Chúa Trịnh.

Người mở cõi

Từ khi vào trấn thủ đất Thuận Hóa, Nguyễn Hoàng đã nuôi sẵn ý đồ tạo dựng cho mình một giang sơn riêng, nhưng bề ngoài luôn tỏ ra thán phục triều đình ở Đàng ngoài và giữ tình hòa hiếu với Chúa Trịnh. Nguyễn Hoàng về Thuận Hóa rồi, sợ họ Trịnh nghi ngờ bèn đem người con gái là bà Ngọc Tú gả cho Trịnh Tráng, con trai của Chúa Trịnh Tùng. Ngài ở giữ đất Thuận Hóa, cho người con thứ 6 vào trấn đất Quảng Nam, xây dựng kho tàng, tích trữ lương thực. Bên cạnh việc củng cố thế lực kinh tế, quốc phòng, Nguyễn Hoàng rất chăm lo thu phục lòng dân. Nguyễn Hoàng là người khôn ngoan mà lại có lòng nhân đức, thu dùng hào kiệt, yên ủi nhân dân cho nên lòng người ai cũng mến phục. Những ý đồ lâu dài của Nguyễn Hoàng đã được ông thực hiện từng bước khá thành công. Thành công đáng ca ngợi nhất là việc khẩn hoang lập làng, phát triển kinh tế nông nghiệp, mở mang bờ cõi để ngày nay chúng ta có một giang sơn giàu đẹp, thống nhất.

So với Chúa Trịnh ở Đàng ngoài thì Chúa Nguyễn ở Đàng trong có nhiều thuận lợi hơn. Từ đất Thuận Quảng trở vào không bị chiến tranh tàn phá. Khi Chúa Trịnh ở Đàng ngoài phải lo dẹp phe phái nhà Mạc thì Chúa Nguyễn trong này rảnh việc binh, tập trung lo phát triển nông nghiệp, đời sống. Theo ông Cao Hùng Trưng trong sách An Nam chí nguyên, “xứ Thuận Quảng Hóa đầu thế kỷ 15 có 5.662 suất đinh và 7.100 mẫu ruộng”. Đến năm 1776, số suất đinh tăng lên 126.857 người, và số ruộng tăng lên 265.507 mẫu. Từ thành quả trong việc khẩn hoang lập làng, Nguyễn Hoàng đã tăng cường thế lực của mình trong việc tích trữ lương thực, huy động nhân lực phục vụ chiến tranh về sau này. Không những khai thác Thuận Quảng, Nguyễn Hoàng và con cháu ông đã dần thâu tóm quyền lực, vươn sự thống trị mở rộng đất đai tận đồng bằng sông Cửu Long ngày nay. Đây là vùng đất trù phú nhất, là hậu cứ vững chắc của nhà Nguyễn.

Đúng như dân gian đã ghi nhận, "từ khi Chúa Nguyễn dời chân, trời nam một cõi dần dần mở mang”. Dù về lịch sử còn nhiều điều bàn cãi về sự nghiệp của Nguyễn Hoàng, nhưng có thể khẳng định ông chính là người đã đóng vai trò quan trọng và tích cực nhất trong việc mở mang khai phá cõi trời nam, để nước Việt ta ngày nay có dải giang sơn gấm vóc đẹp giàu.

 


Gửi bình luận
(0) Bình luận

Trở về ký ức tuổi thơ với những phiên chợ quê ngày tết

Sinh ra và lớn lên ở một vùng quê ngoại thành, chính vì thế ký ức tuổi thơ tôi luôn đầy ắp những kỷ niệm, những hình ảnh thân thuộc, mộc mạc và bình dị ngày thường cũng như ngày tết.

Những kiêng kỵ ngày tết ở một số nơi miền Bắc nước ta

Trong những ngày Tết Nguyên đán, tại không ít nơi ở miền Bắc nước ta, người dân vẫn giữ một số tập tục kiêng kỵ khá đặc biệt.

Chiều 30 Tết xưa ở miền Tây

Vào những năm 1960 của thế kỷ trước, tết ở miền Tây rất êm đềm và nhiều kỷ niệm.

Những phong tục đón năm mới trên khắp thế giới

Mặc dù phần lớn thế giới tổ chức lễ hội mừng năm mới vào ngày 31.12, nhưng cách đón năm mới thì rất đa dạng.

'Quảng Ngãi trăm nhớ ngàn thương’ qua ảnh

Vẽ đẹp của thiên nhiên, con người Quảng Ngãi đã hiện ra khá rõ trong triển lãm ảnh "Quảng Ngãi trăm nhớ ngàn thương” được tổ chức tại TP.HCM.

Đưa quan họ cổ lên sân khấu, nghệ sĩ Vượng râu khiến khán giả thích thú với 'Tết vạn lộc'

Đến hẹn lại lên, chương trình "Tết vạn lộc" mang đến cho khán giả những tiết mục hấp dẫn chào mừng năm mới 2024 với sự tham gia của nhiều nghệ sĩ.

Chuyện ít người biết về nàng công chúa Lào trên đất Ninh Bình

Nhồi Hoa công chúa là tên Việt của nàng trong các phong sắc thời nhà Nguyễn. Hiện ở thôn Thái Sơn, xã Sơn Lai, huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình còn lăng mộ và đền thờ nàng rất cổ kính và linh thiêng, một di tích lịch sử - văn hóa nổi tiếng.

TP.HCM: 10 sự kiện văn hóa - thể thao tiêu biểu năm 2023

Nhiều hoạt động lễ hội, sự kiện đã diễn ra tại TP.HCM trong năm 2023 nhằm đáp ứng được tâm tư, nguyện vọng, nhu cầu sinh hoạt đời sống văn hóa tinh thần của nhân dân và du khách khi đến tham quan TP.

Vì sao ngày càng nhiều đàn ông Nhật chi tiền triệu để “giả gái”?

Phong cách sống - Trang Đào - 05/10/2025 12:00
Một giám đốc bước vào salon, cởi bỏ vest, cà vạt để khoác lên mình váy ren trắng. Một sinh viên gầy gò e dè thử son môi đỏ lần đầu. Ở Nhật Bản, ngày càng nhiều người đàn ông – từ tầng lớp trí thức, doanh nhân cho tới sinh viên – sẵn sàng bỏ ra hàng triệu đồng để “giả gái”. Điều gì đang ẩn sau hiện tượng này?

Huyền thoại tiêu sư 'nhà Thanh' là cao thủ Trung Quốc sáng tạo đao pháp Vô Cực

Phong cách sống - Sơn Tùng - 05/10/2025 10:00
Lý Nghiêu Thần được đánh giá là tông sư võ học danh tiếng lẫy lừng của võ thuật Trung Quốc cuối đời Thanh. Điều thú vị là Lý Nghiêu Thần xuất thần từ tiêu sư.

Tiến vào đồng cỏ hoang - Khi cậu bé và gấu bông Walter dạy ta về yêu thương. quà Trung thu ý nghĩa cho bé

Từ sách - Phim - Quìn - 05/10/2025 09:00
Tuổi thơ luôn có một phép màu: chỉ một chiếc gấu bông cũng hóa thành bạn tri kỷ, một mảnh cỏ trong vườn cũng mở ra cả thế giới phiêu lưu. Thế nhưng, khi lớn lên, chúng ta lại dễ bỏ quên cái nhìn hồn nhiên ấy.

Tommy kể chuyện - tìm thấy mình

Tủ sách - FN - 05/10/2025 08:00
Cuộc đời mỗi người là một hành trình đi tìm câu trả lời cho những câu hỏi lớn về chính mình.

Nhiều năm sau, trẻ không nhớ bố mẹ từng mua cho mình món đồ chơi nào, nhưng chắc chắn nhớ điều này

Suy ngẫm - Thanh Hương - 04/10/2025 13:00
Một nghiên cứu của Đại học Harvard cho thấy: 75% những người thành công khi hồi tưởng về tuổi thơ của mình, điều họ nhớ đến đầu tiên không phải là những món quà từng nhận được, mà là những khoảnh khắc đặc biệt bên cha mẹ.

Quách Tĩnh có 7 truyền nhân: Một đạt cấp Ngũ Tuyệt, hai thủ lĩnh, ba phế nhân, người cuối là danh tướng

Thư giãn - Nguyệt Phạm - 04/10/2025 11:00
Liệu có ai trong số 7 truyền nhân của Quách Tĩnh thực sự vượt qua được sư phụ mình?

Cô gái làm bánh trung thu mô hình tiệm tạp hoá thập niên 2000

Phong cách sống - Nguyễn Ngoan - 04/10/2025 10:00
Trong một lần trở về quê ở Tuyên Quang, đi ngang qua tiệm tạp hoá gắn liền với tuổi thơ, Thuỳ Dương chợt nảy ra ý tưởng đặc biệt, tái hiện lại cửa hàng ấy bằng chính nguyên liệu làm bánh trung thu.

Trở về từ cõi chết - Cuốn sách hơn 1 triệu bản khơi gợi hành trình sống đúng với bản chất yêu thương

Từ sách - Phim - Thu An - 04/10/2025 09:00
“Trở về từ cõi chết” (Dying to be me) là quyển sách đầu tay của Anita Moorjani, nhưng đã bán được hơn một triệu bản trên toàn thế giới, được dịch ra hơn 45 ngôn ngữ và được xem là một “kiệt tác đương đại”.

Nhẹ nhàng mà sống

Tủ sách - FN - 04/10/2025 08:00
“Nhẹ nhàng mà sống” (Lighter), yung pueblo – một tác giả, thiền giả nổi tiếng được hàng triệu độc giả toàn cầu yêu mến – đã dẫn dắt người đọc bước vào một hành trình vừa thân thuộc lại vừa táo bạo: hành trình đối diện với nỗi đau của bản thân để tìm thấy sự nhẹ nhõm đích thực.

'Say một đời vì em' không phải AI sáng tác, mà có nữ tác giả

Giải trí - Ngọc Thanh - 03/10/2025 13:00
Say một đời vì em” đang là một trong những hiện tượng âm nhạc gây chú ý nhất trên mạng xã hội thời gian gần đây.

Xem Sex Education, tôi đem câu này dạy con: Nhìn sự thay đổi tích cực của con mà mừng!

Điện ảnh - Thanh Hương - 03/10/2025 12:00
Con ngơ ngác không hiểu hết ý, nhưng tôi thấy ánh mắt con sáng lên – như thể được công nhận.

Cách để bạn tăng thêm quyết tâm đọc sách

Kỹ năng - TĐ - 03/10/2025 11:00
Đối với những người yêu sách, việc có quyết tâm đọc thêm nhiều sách rất quan trọng. Vì vậy, nếu bạn yêu thích việc đọc sách và đang nghĩ đến việc đặt ra những mục tiêu trong việc đọc sách cho mình, hãy tham khảo những lời khuyên dưới đây nhé!

2 lần suýt chết, đây là những gì tôi nhìn thấy thế giới bên kia nơi cái chết cận kề

Suy ngẫm - Tuấn Khang - 03/10/2025 10:00
Qua 2 lần trải qua cận tử, người phụ nữ này đã chứng kiến những khung cảnh siêu nhiên mà cô không bao giờ có thể quên. Cô chia sẻ về những trải nghiệm lay động sâu sắc và những suy tư về cuộc sống, cái chết, và sự tồn tại vượt lên trên sự hiểu biết thông thường.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Chủ nhật, 05/10/2025