Phát triển năng lực tưởng tượng cho trẻ em

Nguyễn Đình Ánh15/04/2023 11:00
Phát triển năng lực tưởng tượng cho trẻ em

Trong bài viết này, người viết chỉ nhấn mạnh đến việc phát triển một trong những năng lực quan trọng cho trẻ em, đó là năng lực tưởng tượng.

Giáo dục từ những câu chuyện đời thường

Hẳn trong số chúng ta còn nhớ câu chuyện xảy ra ở nước Mỹ hơn năm mươi năm về trước. Vào năm 1968, tại tiểu bang Neveda, có cô bé 3 tuổi tên là Edith. Một hôm, cô bé chỉ vào chữ cái đầu tiên của chữ “OPEN” trên chiếc hộp đựng quà trong nhà mình, và nói với mẹ rằng, đó là chữ “O”. Mẹ của cô bé rất ngạc nhiên nên hỏi, vì sao con biết được đó là chữ “O”. Edith trả lời là cô giáo ở trường dạy thế! Thật không ngờ, người mẹ ngay lập tức viết đơn khởi kiện trường mầm non mà cô bé đang theo học.

Lý do khởi kiện của bà mẹ càng khiến cho mọi người vô cùng kinh ngạc. Đó là trường mầm non đã tước mất đi khả năng tưởng tượng của Edith. Bởi vì khi chưa biết chữ “O”, con gái của bà có thể nói “O” là Mặt trời, là quả táo, là quả trứng gà… theo trí tưởng tượng phong phú của cô bé. Nhưng sau khi trường mầm non dạy cô bé nhận biết đó là chữ “O”, thì Edith đã bị mất khả năng tưởng tượng này. Và, bà mẹ đòi phí bồi thường tổn hại tinh thần cho con gái mình là 1.000 USD.

Đơn kiện gửi lên tòa án đã làm cho toàn bộ tiểu bang Nevada vô cùng kinh ngạc và không ngừng tranh luận với hai luồng ý kiến trái chiều. Các thầy, cô giáo của trường mầm non cho rằng, bà mẹ này nhất định là bị điên. Những phụ huynh khác thì cho rằng, bà mẹ này có chút chuyện bé xé ra to, ngay cả luật sư cũng không tán thành cách làm của thân chủ mình. Nhưng cũng có một số ít người nghiêm túc suy nghĩ và tán đồng về hành động đó của bà mẹ. Ba tháng sau, nằm ngoài dự đoán của mọi người, kết quả là trường mầm non thua kiện. Bởi vì toàn bộ thẩm phán viên của đoàn thẩm phán đều bị câu chuyện mà bà kể khi biện hộ cho con gái mình làm họ xúc động.

Câu chuyện bà đã kể và quá trình biện hộ trước tòa như sau: “Tôi đã từng đến một số nước ở phương Đông du lịch. Một lần, tôi ở trong một công viên, nhìn thấy hai con thiên nga, một con bị cắt bỏ một cánh bên trái được thả ở cái hồ lớn; con kia thì còn nguyên vẹn không bị gì và được thả ở cái hồ nhỏ. Tôi hỏi nhân viên quản lý ở đó thì họ trả lời rằng: “Làm như thế là để cho hai con thiên nga này không bay đi mất. Con thiên nga bị mất cánh bên trái không thể bay vì không giữ được thăng bằng, còn con kia vì thả ở hồ nhỏ nên không đủ không gian để lấy đà bay”.

Lúc đó, khi nghe xong câu chuyện ấy, tôi vô cùng khiếp sợ, khiếp sợ sự thông minh của người phương Đông. Hôm nay, tôi kiện cho con gái tôi, vì tôi cảm thấy con gái tôi cũng giống con thiên nga kia trong nhà trẻ. Họ đã cắt đứt một cánh tưởng tượng của Edith, đã nhốt con bé trong cái ao nhỏ chỉ có 26 chữ cái quá sớm. Edison cũng có trí tưởng tượng không thực tế, mới phát minh ra được bóng đèn điện; Newton là bởi có tư tưởng sáng tạo ra cái mới từ đó mới phát hiện ra lực hấp dẫn của Trái đất.

Có thể khả năng tưởng tượng của Edith không phong phú, nhưng bạn không thể cướp đoạt quyền tưởng tượng của con bé, bởi vì một con thiên nga không có cánh thì vĩnh viễn không thể bay lên được”. Sau khi bà biện hộ, tiểu bang Nevada đã căn cứ vào toàn bộ đoạn biện hộ trước tòa của bà mẹ để sửa đổi “Luật Bảo hộ giáo dục cho công dân”, trong đó có quy định quyền lợi của trẻ em tại trường học:

- Quyền được chơi.

- Quyền được hỏi tại sao?

Đó cũng chính là quyền được sử dụng trí tưởng tượng. Trong não trẻ em có thể có hàng vạn câu trả lời, xin đừng nói với các em rằng đó chỉ là 1 chữ “O”, đừng bẽ gãy chiếc cánh tưởng tượng của các em. Khi con thiên nga bị mất đi chiếc cánh thì nó không thể bay, khi chúng ta bị mất đi chiếc cánh thì sẽ không bao giờ tìm được thiên đường của niềm vui sáng tạo nữa.

Chương trình mở để phát triển thế hệ mới

Từ câu chuyện trên, chúng ta thấy năng lực tưởng tượng của trẻ em là vô cùng quan trọng. Mỗi một đứa trẻ đã có cả một kho trí tưởng tượng phong phú. Trí tưởng tượng ấy có thể là mơ hồ, không thực tế. Nhưng cũng có những phát minh lớn lao tầm nhân loại bắt đầu từ một trong những trí tưởng tượng ấy của học trò. Albert Einstein - nhà vật lý vĩ đại nhất mọi thời đại - từng nói: “Trí tưởng tượng còn quan trọng hơn tri thức. Tri thức có giới hạn, còn trí tưởng tượng là vô cùng”. Và bản thân nhà bác học cũng đã có nhiều phát minh vĩ đại bắt đầu từ trí tưởng tượng như thế.

Chương trình giáo dục phổ thông ở tất cả các bộ môn đều được thiết kế theo hướng mở. Đó chính là “khoảng trống” để giáo viên khai thác sự sáng tạo của mình trong việc phát triển các năng lực cho học trò, trong đó có năng lực trí tưởng tượng. Môn học Ngữ văn là một ví dụ, trong các bộ sách giáo khoa, các tác phẩm văn học được tuyển chọn đưa vào giảng dạy chỉ là minh họa giúp cho việc đọc hiểu các tác phẩm văn học khác ở cùng thể loại. Nghĩa là, khi kiểm tra đánh giá, giáo viên buộc phải tìm một tác phẩm mới (ngoài SGK) để đánh giá năng lực cảm thụ văn học của học trò. Và vì thế, người học cũng không còn phải học thuộc, phải tìm hiểu các bài văn mẫu… để làm bài.

Kết quả của quá trình đọc mở rộng này sẽ giúp học trò thoải mái sử dụng trí tưởng tượng để khám phá vẻ đẹp bất tận của văn chương. Chẳng hạn, khi dạy bài 1, chủ đề “Sức hấp dẫn của truyện kể” (Ngữ văn 10, Kết nối trí thức), giáo viên có thể gợi mở cho học trò đọc ở nhà về truyện thần thoại, truyện trung đại, truyện hiện đại. Đến lớp, trong tiết “nói và nghe”, học sinh có thể giới thiệu, đánh giá về nội dung và nghệ thuật của bất cứ một tác phẩm truyện nào mình yêu thích cho cả lớp cùng nghe.

Và đến tiết thực hành viết văn bản nghị luận phân tích, đánh giá một tác phẩm truyện (Chủ đề, những nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật), học sinh có thể cảm nhận bất cứ tác phẩm văn học nào mà giáo viên yêu cầu ở đề thi. Về địa điểm tiến hành bài viết cũng không giới hạn về không gian, thời gian: Học sinh có thể viết tại lớp hoặc viết ở nhà đăng lên nhóm học tập nhiều lần (sau khi có sự chỉnh sửa theo góp ý của giáo viên, bạn bè trong lớp…). Tương tự như thế, đến bài 2, chủ đề “Vẻ đẹp của thi ca”, giáo viên cũng khơi gợi cho học sinh tự tìm đọc các thi phẩm thuộc các thể loại như thơ

Hai-ku, thơ Đường luật, thơ tự do… Ví dụ khi dạy tiết đọc “Mùa xuân chín” của Hàn Mặc Tử, giáo viên có thể giới thiệu nhan đề một số bài thơ khác của Hàn Mặc Tử, Xuân Diệu, Nguyễn Bính, Huy Cận… để học sinh về nhà sưu tầm đọc. Đến các tiết “viết”, “nói và nghe”, giáo viên sẽ cho học sinh cảm thụ. Cách kiểm tra có thể chỉ cần yêu cầu học sinh cảm nhận về một khổ thơ/ một đoạn thơ. Như thế, giáo viên có thể kiểm tra, đánh giá được nhiều học sinh hơn. Rõ ràng, với các thiết kế chương trình, SGK như thế, người học sẽ được khơi gợi về trí tưởng tượng nhiều hơn trong quá trình khám phá những vẻ đẹp của văn chương. Và một khi, trí tưởng tượng được chắp cánh, suy nghĩ không còn bị “nhốt” vào các bài văn mẫu, các bài giảng mẫu… học trò sẽ đam mê hơn với việc học văn.

William Arthur Ward từng nói: “Nếu bạn có thể tưởng tượng, bạn sẽ đạt được nó. Nếu bạn có thể ước mơ bạn sẽ trở thành nó”. Albert Einstein cũng nhấn mạnh rằng, “Logic sẽ đưa anh từ điểm A đến điểm B. Trí tưởng tượng sẽ đưa anh tới mọi nơi”. Vai trò của trí tưởng tượng là vô cùng quan trọng trong cuộc sống của mỗi chúng ta. 

Nguyễn Đình Ánh (Giáo viên Trường THPT Nghi Lộc 2, Nghệ An)


Gửi bình luận
(0) Bình luận
1

Đây là cô Hoa hậu khiến tôi phải dạy con noi theo, đời sẽ không vùi dập con được!

Cô Hoa hậu này dạy tôi một bài học làm mẹ: Hãy cho con quyền được sai, nhưng dạy con cách sửa sai trong im lặng, bằng tử tế và bằng kiên trì.
2

Người thông minh quá hóa ra lại gây khó chịu vì 5 điều sau

Thông minh là tốt, nhưng đừng làm điều gì thái quá nhé vì rất dễ khiến người khác khó chịu đấy.
3

Cha mẹ thạc sĩ phải bỏ việc để “cứu” con: Bài học đắt giá trong giáo dục “Trái chín ép thì không ngọt”!

Có những đứa trẻ khi còn nhỏ thì rất xuất sắc, nhưng lớn lên lại thay đổi hoàn toàn. Tất cả phụ thuộc vào cách giáo dục của cha mẹ.
4

Cô giáo nổi tiếng với lá thư “người bình thường tử tế” nói, con không cần hoàn hảo

Từng gây sốt dư luận với bức thư "người bình thường tử tế" nhiều năm trước, năm nay, cô giáo Nguyễn Minh Ngọc nói với con trai về việc... không cần phải hoàn hảo.
5

Người nóng nảy, vô lễ ở nhà nhưng lễ phép, tử tế với người ngoài không phải là bất hiếu mà là...

Hiện tượng "ngoài nóng trong lạnh" này không phải hiếm gặp, mà phản ánh những vấn đề sâu xa trong quan hệ gia đình hiện đại.

Krishnamurti và những triết lý về giáo dục

Trong số vô vàn buổi nói chuyện của Krishnamurti, có lẽ giáo dục là một trong những chủ đề được ông nhắc đến nhiều nhất. Và cho đến ngày nay, những tư tưởng về giáo dục của ông vẫn còn giữ nguyên giá trị.

Có duyên gặp người sở hữu 4 phẩm chất sau, nhất định phải kết giao

Muốn phát triển trên con đường sự nghiệp, những mối quan hệ chất lượng cao sẽ đóng vai trò vô cùng quan trọng.

Tỷ phú Rockefeller: 99% thất bại và nghèo khó đến từ 1 thói quen ai cũng mắc

Theo tỷ phú Rockefeller, những người có thói quen này đều là những kẻ thua cuộc, không có ngoại lệ.

Hành trình về phương Đông - Cái lý trí tự cao tự đại của con người vốn không có ích gì cả

Chúng ta chỉ mới ở vào buổi bình minh của khoa học, nhưng mỗi khám phá mới, mỗi kiến thức mới, đều đem lại cho chúng ta một bằng chứng rằng, vũ trụ này là công trình của một đấng hóa công.

Sao ta làm điều ta làm - Sự nghèo nàn của việc quá tôn thờ “chủ nghĩa vật chất”

Quan niệm về chủ nghĩa vật chất đã được thảo luận một cách rộng rãi và tranh luận sôi nổi.

Sao ta làm điều ta làm - Trải nghiệm dòng chảy có thật sự có ích?

Xã hội hiện đại có những gì mà triết gia Charles Taylor gọi là nỗi muộn phiền của “lý trí công cụ”. Mọi thứ đều được định giá trên phương diện lợi nhuận ròng - tỷ lệ chi phí/ lợi ích.

Những triết lý sống phổ quát và trường tồn với thời gian từ Người Ai Cập – Quyền lực và tình yêu

Mặc dù tác phẩm lấy bối cảnh ở Ai Cập cổ đại, nhưng thông điệp của cuốn sách khi miêu tả chiến tranh và những biến động xã hội, tình bạn và tình yêu là phổ quát và trường tồn với thời gian.

Sao ta làm điều ta làm - Đồng tiền ‘bắt’ con người làm việc nhiều hơn một tháng mỗi năm

Theo số liệu của Viện Chính sách Kinh tế (Mỹ) được dẫn ra trong cuốn “Sao ta làm điều ta làm”, vào khoảng năm 1995, thời gian làm việc trung bình mỗi năm đã nhiều hơn 158 giờ đồng hồ, tức hơn một tháng so với công việc toàn thời gian ở năm 1969. 

Gần 300 bé mẫu giáo “mang bầu” một ngày khiến phụ huynh xúc động

Suy ngẫm - Minh Linh - 14/06/2025 09:00
Nhìn các bé chật vật ôm “bụng bầu” đi lại, ăn uống, ngủ nghỉ mới hiểu: tình mẹ lớn đến nhường nào!

Hạnh phúc tuổi trẻ - Khao khát an toàn là kết quả của sợ hãi

Từ sách - Phim - TĐ - 14/06/2025 08:00
Mọi chuyện thế nào rồi? Ngày tháng của bạn có trôi nhanh hơn thoi đưa? Bạn có sống một ngày dài bằng ngàn năm?

Cách xoá bạn bè vĩnh viễn trên Zalo chỉ trong 30s

Kỹ năng - Nhật Hạ - 13/06/2025 13:00
Việc hủy kết bạn trên Zalo sẽ giúp bạn tự do quản lý các thông tin liên hệ của mình. Không chỉ giúp tiết kiệm thời gian mỗi khi tìm kiếm, mà cách hủy kết bạn Zalo trên điện thoại và máy tính còn giúp bạn tăng cường bảo mật cho tài khoản Zalo cá nhân của mình

Xem "Sex Education" tôi bật khóc nhận ra lý do con gái không muốn về nhà

Điện ảnh - Mỹ Hạnh - 13/06/2025 12:00
Tôi từng trách giận con gái tại sao không về nhà thăm cha mẹ? Cho đến khi xem phim

4 Chatbot miễn phí hiệu quả thay thế ChatGPT khi gặp sự cố

Kỹ năng - Phạm Hoàng - 13/06/2025 11:00
Và đây là 4 cái tên mà AI của Google đưa ra.

Cô giáo nổi tiếng với lá thư “người bình thường tử tế” nói, con không cần hoàn hảo

Suy ngẫm - Hoài Nam - 13/06/2025 10:00
Từng gây sốt dư luận với bức thư "người bình thường tử tế" nhiều năm trước, năm nay, cô giáo Nguyễn Minh Ngọc nói với con trai về việc... không cần phải hoàn hảo.

Hồi chuông cảnh báo đằng sau trào lưu 'người chuột' của giới trẻ Trung Quốc

Phong cách sống - Linh Quy - 13/06/2025 09:00
Trào lưu “người chuột” đang lan rộng trong giới trẻ Trung Quốc như một phản ứng đầy trào phúng trước nhịp sống gấp gáp và áp lực cạnh tranh khốc liệt.

‘Hạnh phúc tuổi trẻ’ - Những lá thư Krishnamurti gửi bạn trẻ

Từ sách - Phim - FN - 13/06/2025 08:00
Trong một thế giới tràn ngập thông tin như hiện nay, nhiều người trẻ đang mắc kẹt trong cuộc chạy đua điên cuồng: không ngừng tìm kiếm thành công, tình yêu, sự an toàn, thấu hiểu, tự do... Nhưng nghịch lý là, càng tìm kiếm, họ càng xa rời chính mình.

Người nóng nảy, vô lễ ở nhà nhưng lễ phép, tử tế với người ngoài không phải là bất hiếu mà là...

Suy ngẫm - Hiểu Đan - 12/06/2025 14:00
Hiện tượng "ngoài nóng trong lạnh" này không phải hiếm gặp, mà phản ánh những vấn đề sâu xa trong quan hệ gia đình hiện đại.

Fanpage Thông tin Chính phủ lên tiếng: Quân nhân không phải ngôi sao giải trí

Suy ngẫm - S.A - 12/06/2025 13:00
Bài đăng hiện đang viral trên mạng xã hội, được nhiều người đồng tình.

Upstream - Quản lý cấp cao bị sa thải, phải bán nhà đi làm shipper: Bài học để cuộc sống sau tuổi 30 không bế tắc?

Điện ảnh - Vân Anh - 12/06/2025 12:00
Bộ phim xoay quanh nhân vật Cao Chí Lũy, quản lý cấp cao trong một công ty lớn, đột nhiên nhận thông báo bị sa thải.

Khổ vì ChatGPT sập: Trễ hạn, nặn từng chữ vì lâu không động não

Kỹ năng - Linh Chi - Minh Nhật - 12/06/2025 11:00
Đang mải miết "chạy deadline", nhiều người trẻ bỗng rơi vào cảnh bối rối khi ChatGPT bất ngờ quay đơ, không phản hồi lệnh.

Thế hệ sống "tầm gửi" vào ChatGPT: AI không ngắt lời, không “seen” tin nhắn của tôi

Phong cách sống - S.A - 12/06/2025 10:00
"Ai sẽ lắng nghe tôi nếu không phải là AI? Không có ai...".

'Khai mở cảm xúc' và 'Khai mở hạnh phúc' - Đừng che giấu cảm xúc bằng hai chữ “Ổn mà”

Từ sách - Phim - Quìn - 12/06/2025 09:00
“Ổn mà” – hai chữ ngắn ngủi nhưng lại là câu trả lời phổ biến nhất trong những khoảnh khắc ta cảm thấy tệ nhất.

Quên hôm qua, sống cho ngày mai: Học cách tha thứ, món quà bạn có thể tặng cho chính mình

Từ sách - Phim - Lam Anh - 12/06/2025 08:00
Tha thứ – nghe thì nhẹ tênh, nhưng mấy ai làm được dễ dàng? Bởi khi lòng mình còn đau, còn tổn thương, thì làm sao có thể dễ dàng bỏ qua cho ai đó đã từng làm mình rơi nước mắt?
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 7, 14/06/2025