Phát triển năng lực tưởng tượng cho trẻ em

Nguyễn Đình Ánh15/04/2023 11:00
Phát triển năng lực tưởng tượng cho trẻ em

Trong bài viết này, người viết chỉ nhấn mạnh đến việc phát triển một trong những năng lực quan trọng cho trẻ em, đó là năng lực tưởng tượng.

Giáo dục từ những câu chuyện đời thường

Hẳn trong số chúng ta còn nhớ câu chuyện xảy ra ở nước Mỹ hơn năm mươi năm về trước. Vào năm 1968, tại tiểu bang Neveda, có cô bé 3 tuổi tên là Edith. Một hôm, cô bé chỉ vào chữ cái đầu tiên của chữ “OPEN” trên chiếc hộp đựng quà trong nhà mình, và nói với mẹ rằng, đó là chữ “O”. Mẹ của cô bé rất ngạc nhiên nên hỏi, vì sao con biết được đó là chữ “O”. Edith trả lời là cô giáo ở trường dạy thế! Thật không ngờ, người mẹ ngay lập tức viết đơn khởi kiện trường mầm non mà cô bé đang theo học.

Lý do khởi kiện của bà mẹ càng khiến cho mọi người vô cùng kinh ngạc. Đó là trường mầm non đã tước mất đi khả năng tưởng tượng của Edith. Bởi vì khi chưa biết chữ “O”, con gái của bà có thể nói “O” là Mặt trời, là quả táo, là quả trứng gà… theo trí tưởng tượng phong phú của cô bé. Nhưng sau khi trường mầm non dạy cô bé nhận biết đó là chữ “O”, thì Edith đã bị mất khả năng tưởng tượng này. Và, bà mẹ đòi phí bồi thường tổn hại tinh thần cho con gái mình là 1.000 USD.

Đơn kiện gửi lên tòa án đã làm cho toàn bộ tiểu bang Nevada vô cùng kinh ngạc và không ngừng tranh luận với hai luồng ý kiến trái chiều. Các thầy, cô giáo của trường mầm non cho rằng, bà mẹ này nhất định là bị điên. Những phụ huynh khác thì cho rằng, bà mẹ này có chút chuyện bé xé ra to, ngay cả luật sư cũng không tán thành cách làm của thân chủ mình. Nhưng cũng có một số ít người nghiêm túc suy nghĩ và tán đồng về hành động đó của bà mẹ. Ba tháng sau, nằm ngoài dự đoán của mọi người, kết quả là trường mầm non thua kiện. Bởi vì toàn bộ thẩm phán viên của đoàn thẩm phán đều bị câu chuyện mà bà kể khi biện hộ cho con gái mình làm họ xúc động.

Câu chuyện bà đã kể và quá trình biện hộ trước tòa như sau: “Tôi đã từng đến một số nước ở phương Đông du lịch. Một lần, tôi ở trong một công viên, nhìn thấy hai con thiên nga, một con bị cắt bỏ một cánh bên trái được thả ở cái hồ lớn; con kia thì còn nguyên vẹn không bị gì và được thả ở cái hồ nhỏ. Tôi hỏi nhân viên quản lý ở đó thì họ trả lời rằng: “Làm như thế là để cho hai con thiên nga này không bay đi mất. Con thiên nga bị mất cánh bên trái không thể bay vì không giữ được thăng bằng, còn con kia vì thả ở hồ nhỏ nên không đủ không gian để lấy đà bay”.

Lúc đó, khi nghe xong câu chuyện ấy, tôi vô cùng khiếp sợ, khiếp sợ sự thông minh của người phương Đông. Hôm nay, tôi kiện cho con gái tôi, vì tôi cảm thấy con gái tôi cũng giống con thiên nga kia trong nhà trẻ. Họ đã cắt đứt một cánh tưởng tượng của Edith, đã nhốt con bé trong cái ao nhỏ chỉ có 26 chữ cái quá sớm. Edison cũng có trí tưởng tượng không thực tế, mới phát minh ra được bóng đèn điện; Newton là bởi có tư tưởng sáng tạo ra cái mới từ đó mới phát hiện ra lực hấp dẫn của Trái đất.

Có thể khả năng tưởng tượng của Edith không phong phú, nhưng bạn không thể cướp đoạt quyền tưởng tượng của con bé, bởi vì một con thiên nga không có cánh thì vĩnh viễn không thể bay lên được”. Sau khi bà biện hộ, tiểu bang Nevada đã căn cứ vào toàn bộ đoạn biện hộ trước tòa của bà mẹ để sửa đổi “Luật Bảo hộ giáo dục cho công dân”, trong đó có quy định quyền lợi của trẻ em tại trường học:

- Quyền được chơi.

- Quyền được hỏi tại sao?

Đó cũng chính là quyền được sử dụng trí tưởng tượng. Trong não trẻ em có thể có hàng vạn câu trả lời, xin đừng nói với các em rằng đó chỉ là 1 chữ “O”, đừng bẽ gãy chiếc cánh tưởng tượng của các em. Khi con thiên nga bị mất đi chiếc cánh thì nó không thể bay, khi chúng ta bị mất đi chiếc cánh thì sẽ không bao giờ tìm được thiên đường của niềm vui sáng tạo nữa.

Chương trình mở để phát triển thế hệ mới

Từ câu chuyện trên, chúng ta thấy năng lực tưởng tượng của trẻ em là vô cùng quan trọng. Mỗi một đứa trẻ đã có cả một kho trí tưởng tượng phong phú. Trí tưởng tượng ấy có thể là mơ hồ, không thực tế. Nhưng cũng có những phát minh lớn lao tầm nhân loại bắt đầu từ một trong những trí tưởng tượng ấy của học trò. Albert Einstein - nhà vật lý vĩ đại nhất mọi thời đại - từng nói: “Trí tưởng tượng còn quan trọng hơn tri thức. Tri thức có giới hạn, còn trí tưởng tượng là vô cùng”. Và bản thân nhà bác học cũng đã có nhiều phát minh vĩ đại bắt đầu từ trí tưởng tượng như thế.

Chương trình giáo dục phổ thông ở tất cả các bộ môn đều được thiết kế theo hướng mở. Đó chính là “khoảng trống” để giáo viên khai thác sự sáng tạo của mình trong việc phát triển các năng lực cho học trò, trong đó có năng lực trí tưởng tượng. Môn học Ngữ văn là một ví dụ, trong các bộ sách giáo khoa, các tác phẩm văn học được tuyển chọn đưa vào giảng dạy chỉ là minh họa giúp cho việc đọc hiểu các tác phẩm văn học khác ở cùng thể loại. Nghĩa là, khi kiểm tra đánh giá, giáo viên buộc phải tìm một tác phẩm mới (ngoài SGK) để đánh giá năng lực cảm thụ văn học của học trò. Và vì thế, người học cũng không còn phải học thuộc, phải tìm hiểu các bài văn mẫu… để làm bài.

Kết quả của quá trình đọc mở rộng này sẽ giúp học trò thoải mái sử dụng trí tưởng tượng để khám phá vẻ đẹp bất tận của văn chương. Chẳng hạn, khi dạy bài 1, chủ đề “Sức hấp dẫn của truyện kể” (Ngữ văn 10, Kết nối trí thức), giáo viên có thể gợi mở cho học trò đọc ở nhà về truyện thần thoại, truyện trung đại, truyện hiện đại. Đến lớp, trong tiết “nói và nghe”, học sinh có thể giới thiệu, đánh giá về nội dung và nghệ thuật của bất cứ một tác phẩm truyện nào mình yêu thích cho cả lớp cùng nghe.

Và đến tiết thực hành viết văn bản nghị luận phân tích, đánh giá một tác phẩm truyện (Chủ đề, những nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật), học sinh có thể cảm nhận bất cứ tác phẩm văn học nào mà giáo viên yêu cầu ở đề thi. Về địa điểm tiến hành bài viết cũng không giới hạn về không gian, thời gian: Học sinh có thể viết tại lớp hoặc viết ở nhà đăng lên nhóm học tập nhiều lần (sau khi có sự chỉnh sửa theo góp ý của giáo viên, bạn bè trong lớp…). Tương tự như thế, đến bài 2, chủ đề “Vẻ đẹp của thi ca”, giáo viên cũng khơi gợi cho học sinh tự tìm đọc các thi phẩm thuộc các thể loại như thơ

Hai-ku, thơ Đường luật, thơ tự do… Ví dụ khi dạy tiết đọc “Mùa xuân chín” của Hàn Mặc Tử, giáo viên có thể giới thiệu nhan đề một số bài thơ khác của Hàn Mặc Tử, Xuân Diệu, Nguyễn Bính, Huy Cận… để học sinh về nhà sưu tầm đọc. Đến các tiết “viết”, “nói và nghe”, giáo viên sẽ cho học sinh cảm thụ. Cách kiểm tra có thể chỉ cần yêu cầu học sinh cảm nhận về một khổ thơ/ một đoạn thơ. Như thế, giáo viên có thể kiểm tra, đánh giá được nhiều học sinh hơn. Rõ ràng, với các thiết kế chương trình, SGK như thế, người học sẽ được khơi gợi về trí tưởng tượng nhiều hơn trong quá trình khám phá những vẻ đẹp của văn chương. Và một khi, trí tưởng tượng được chắp cánh, suy nghĩ không còn bị “nhốt” vào các bài văn mẫu, các bài giảng mẫu… học trò sẽ đam mê hơn với việc học văn.

William Arthur Ward từng nói: “Nếu bạn có thể tưởng tượng, bạn sẽ đạt được nó. Nếu bạn có thể ước mơ bạn sẽ trở thành nó”. Albert Einstein cũng nhấn mạnh rằng, “Logic sẽ đưa anh từ điểm A đến điểm B. Trí tưởng tượng sẽ đưa anh tới mọi nơi”. Vai trò của trí tưởng tượng là vô cùng quan trọng trong cuộc sống của mỗi chúng ta. 

Nguyễn Đình Ánh (Giáo viên Trường THPT Nghi Lộc 2, Nghệ An)


Gửi bình luận
(0) Bình luận
1

Tại sao chúng ta nên có một người bạn như Doraemon?

Còn gì tuyệt vời hơn nếu chúng ta có một người bạn như Doraemon sát cánh trên mọi nẻo đường.
2

Rockefeller dạy con: Cuộc sống là đấu trường, muốn thành công phải biết thông minh một cách ngu ngốc

Rockefeller không chỉ là một doanh nhân thành đạt mà còn là một người cha dạy dỗ con rất tốt.
3

Bill Gates: Thành công không phải là có bao nhiêu tiền mà là cứu được bao nhiêu người

Ở tuổi 68, Bill Gates định nghĩa thành công bằng câu hỏi: "Tôi đã đóng góp được gì cho xã hội?".
4

Học tư duy kẻ mạnh từ Tư Mã Ý, Gia Cát Lượng, Chu Du

Một người khôn ngoan và có tổ chức tốt từ lâu đã học được cách bình thản với việc thừa nhận thất bại.

Krishnamurti và những triết lý về giáo dục

Trong số vô vàn buổi nói chuyện của Krishnamurti, có lẽ giáo dục là một trong những chủ đề được ông nhắc đến nhiều nhất. Và cho đến ngày nay, những tư tưởng về giáo dục của ông vẫn còn giữ nguyên giá trị.

Có duyên gặp người sở hữu 4 phẩm chất sau, nhất định phải kết giao

Muốn phát triển trên con đường sự nghiệp, những mối quan hệ chất lượng cao sẽ đóng vai trò vô cùng quan trọng.

Tỷ phú Rockefeller: 99% thất bại và nghèo khó đến từ 1 thói quen ai cũng mắc

Theo tỷ phú Rockefeller, những người có thói quen này đều là những kẻ thua cuộc, không có ngoại lệ.

Hành trình về phương Đông - Cái lý trí tự cao tự đại của con người vốn không có ích gì cả

Chúng ta chỉ mới ở vào buổi bình minh của khoa học, nhưng mỗi khám phá mới, mỗi kiến thức mới, đều đem lại cho chúng ta một bằng chứng rằng, vũ trụ này là công trình của một đấng hóa công.

Sao ta làm điều ta làm - Sự nghèo nàn của việc quá tôn thờ “chủ nghĩa vật chất”

Quan niệm về chủ nghĩa vật chất đã được thảo luận một cách rộng rãi và tranh luận sôi nổi.

Sao ta làm điều ta làm - Trải nghiệm dòng chảy có thật sự có ích?

Xã hội hiện đại có những gì mà triết gia Charles Taylor gọi là nỗi muộn phiền của “lý trí công cụ”. Mọi thứ đều được định giá trên phương diện lợi nhuận ròng - tỷ lệ chi phí/ lợi ích.

Những triết lý sống phổ quát và trường tồn với thời gian từ Người Ai Cập – Quyền lực và tình yêu

Mặc dù tác phẩm lấy bối cảnh ở Ai Cập cổ đại, nhưng thông điệp của cuốn sách khi miêu tả chiến tranh và những biến động xã hội, tình bạn và tình yêu là phổ quát và trường tồn với thời gian.

Sao ta làm điều ta làm - Đồng tiền ‘bắt’ con người làm việc nhiều hơn một tháng mỗi năm

Theo số liệu của Viện Chính sách Kinh tế (Mỹ) được dẫn ra trong cuốn “Sao ta làm điều ta làm”, vào khoảng năm 1995, thời gian làm việc trung bình mỗi năm đã nhiều hơn 158 giờ đồng hồ, tức hơn một tháng so với công việc toàn thời gian ở năm 1969. 

Sếp tồi - Năm cái bẫy cản trở bạn trở thành một lãnh đạo xuất sắc

Trong quá trình làm việc, một số các nhà lãnh đạo bị kẹt trong trạng thái bế tắc. Họ biết có điều gì đó bất ổn nhưng lại không thể xác định được nó là gì. Họ loay hoay trong một khuôn mẫu tư duy và hành xử, và họ sợ thay đổi.

Qui trình SCRUM

Blog GS John VU - GS John Vu - 20/09/2024 12:00
Agile là qui trình phát triển phần mềm “hướng theo tổ” được thiết kế cho dự án nhỏ nơi yêu cầu không ổn định và liên tục thay đổi.

Nghệ sĩ Quốc Tuấn và con trai đóng MV của Tùng Dương gây xúc động

Giải trí - Hương Hồ - 20/09/2024 11:00
Diễn viên Quốc Tuấn tiết lộ rằng, đây là lần đầu tiên mình và con trai, Bôm đóng MV ca nhạc. Anh cảm ơn ca sĩ Tùng Dương vì đã cho bố con anh những khoảnh khắc xúc động trong "Đàn ông không cần khóc".

Học tư duy kẻ mạnh từ Tư Mã Ý, Gia Cát Lượng, Chu Du

Suy ngẫm - Diệu Đan - 20/09/2024 10:00
Một người khôn ngoan và có tổ chức tốt từ lâu đã học được cách bình thản với việc thừa nhận thất bại.

Gen Z thế giới đang đọc sách nhiều hơn

Phong cách sống - Minh Hoa Znews - 20/09/2024 09:00
Giới trẻ phương Tây quay lại với sách giấy, thúc đẩy doanh số sách in đạt mức cao kỷ lục trong thế kỷ 21 tại Mỹ và Anh. Còn tại Trung Quốc, thế hệ Z là xương sống của của nền công nghiệp sách số.

Sếp tồi - Năm cái bẫy cản trở bạn trở thành một lãnh đạo xuất sắc

Từ sách - Phim - Quang Thanh - 20/09/2024 08:00
Trong quá trình làm việc, một số các nhà lãnh đạo bị kẹt trong trạng thái bế tắc. Họ biết có điều gì đó bất ổn nhưng lại không thể xác định được nó là gì. Họ loay hoay trong một khuôn mẫu tư duy và hành xử, và họ sợ thay đổi.

700 năm thoáng chốc

Giải trí - Nguyễn Thông - 19/09/2024 12:00
Tôi đang buồn bã nhắc, biên về cây gạo, đúng ra phải gọi một cách kính trọng là cụ gạo, đại lão thụ mộc. Cây gạo đền Mõ ở xứ Phòng.

Cách bật tính năng comment ẩn danh trên Facebook

Kỹ năng - Thạch Anh - 19/09/2024 11:00
Từ ngày 16/9, một số người dùng Việt Nam đã có thể sử dụng tính năng bình luận ẩn danh trong các nhóm Facebook.

Con trai là bác sĩ 24 tuổi qua đời vì tai nạn, bố mẹ quyết định hiến tạng cho bệnh viện

Truyền cảm hứng - Nguyễn Phượng - 19/09/2024 10:00
Câu chuyện về vị bác sỹ trẻ tuổi đã hiến tạng cho bệnh viện sau khi qua đời vì tai nạn đã khiến cộng đồng mạng vô cùng xúc động.

Sếp tồi: 3 góc nhìn để cải thiện mối quan hệ giữa sếp và nhân viên trong tổ chức

Từ sách - Phim - TĐ - 19/09/2024 09:00
Cuốn sách “Sếp tồi” không phải là một tuyển tập những lời phàn nàn về các lãnh đạo xấu xa, đây là một bản hướng dẫn để bạn xem xét vai trò của bạn trong guồng máy của tổ chức và chủ động làm những gì cần thiết để cải thiện các mối quan hệ tại nơi làm việc.

Sài Gòn một thuở - “Dân Ông Tạ đó!” - Sài Gòn ngồn ngộn ký ức

Từ sách - Phim - Đoàn Huy - 19/09/2024 08:00
Ký ức về Sài Gòn một thuở vẫn luôn nằm trong trái tim của thế hệ từ 8x trở về trước.

Nhà nghiên cứu Huỳnh Ngọc Trảng: Múa lân đến từ đâu?

Văn hóa - Tiểu Vũ - 18/09/2024 13:00
Nhà nghiên cứu văn hóa Huỳnh Ngọc Trảng đã giải thích khá thấu đáo về nguồn gốc của nghệ thuật múa lân trong văn hóa dân gian Việt Nam.

Thay đổi quy trình

Blog GS John VU - GS John Vu - 18/09/2024 12:00
Bạn tôi, người quản lí một công ti lớn bảo tôi rằng anh ấy đã đem một sản phẩm phần mềm mới ra cải tiến về năng suất và hiệu quả nhưng anh ấy gặp thời gian khó khăn khi để nó làm việc trong công ti của anh ấy.

10 điều người EQ cao thích làm nhất khiến họ đi đến đâu cũng được yêu mến

Kỹ năng - Đông - 18/09/2024 11:00
Điều gì khiến người EQ cao "mê tít”?

Bỏ quên nhẫn vàng trong túi rồi mang áo đi cho, người tìm thấy có hành động đẹp

Truyền cảm hứng - S.A - 18/09/2024 10:00
"Người tốt gặp người tử tế” - cư dân mạng nhận xét về sự việc.

4 bộ sách ươm mầm tính cách cho trẻ nhân dịp Tết Trung Thu Đoàn viên

Tủ sách - Đan Thanh - 18/09/2024 09:00
Mỗi đứa trẻ trong ngày Tết Đoàn viên đều xứng đáng được nhận món quà mới, vừa giúp các em hiểu thêm về những nét đẹp văn hoá truyền thống của dân tộc, vừa góp phần hình thành và nuôi dưỡng tính cách tốt đẹp trên hành trình khôn lớn của các em.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 7, 21/09/2024