Chúng ta thường nghĩ rằng trí thông minh là kết quả của sự học hỏi và tích lũy từ kiến thức sách vở, kinh nghiệm sống đến những bài học sau mỗi lần thất bại. Nhưng Krishnamurti đặt ra một câu hỏi khiến không ít người đọc phải trăn trở: Liệu trí thông minh có thực sự đến từ sự tích lũy, hay chỉ xuất hiện khi tâm trí hoàn toàn tự do?
Trong xã hội hiện đại, phần lớn chúng ta sống với một tâm trí bị điều kiện hóa. Những niềm tin, giá trị, quan điểm được hình thành qua gia đình, giáo dục và môi trường dần tạo nên một chiếc lồng vô hình giam cầm tư duy. Ta nhìn thế giới không bằng đôi mắt mới mẻ, mà qua lăng kính của quá khứ đó là so sánh, phán xét và cả nỗi sợ hãi. Chính sự bám víu vào những điều đã biết khiến trí thông minh bị bóp nghẹt. Theo Krishnamurti, một tâm trí minh mẫn không phải là một tâm trí chứa đầy thông tin, mà là một tâm trí linh hoạt, cởi mở, có khả năng quan sát và không bị định kiến chi phối.
Tương tự, thiền - thứ mà nhiều người xem là con đường dẫn đến giác ngộ cũng đã bị hiểu sai và lạm dụng. Ngày nay, thiền thường được xem như một công cụ để đạt đến sự tĩnh lặng, kiểm soát tâm trí, thậm chí chạm tới một trạng thái "cao hơn". Nhưng Krishnamurti chỉ ra rằng chính sự tìm kiếm này đã khiến thiền trở thành một hành động mang tính cưỡng ép. Khi ta thiền với kỳ vọng đạt đến một trạng thái đặc biệt, ta vẫn đang vận hành từ cái tôi, từ ham muốn kiểm soát. Và như thế, ta không thực sự thiền.
Thiền, theo Krishnamurti, không phải là một kỹ thuật hay phương pháp, mà là khả năng nhận thức trọn vẹn những gì đang diễn ra trong khoảnh khắc hiện tại. Một chiếc lá rơi, một làn gió thoảng qua, một âm thanh vang vọng - nếu ta lắng nghe mà không đặt bất kỳ kỳ vọng hay phân tích nào, đó chính là thiền. Nó không có mục tiêu, không có hệ thống, mà là một trạng thái của tỉnh thức.
Trí thông minh cũng vậy. Xã hội đo lường nó bằng chỉ số IQ, bằng thành tích, bằng khả năng giải quyết vấn đề. Nhưng tất cả những điều đó chỉ là sản phẩm của tư duy phân tích, logic. Krishnamurti nhấn mạnh rằng trí thông minh thực sự không phải là công cụ để đạt được điều gì, mà là một trạng thái tỉnh thức tự nhiên. Nó xuất hiện khi tâm trí không còn bị trói buộc bởi sợ hãi, hay những vấn đề trong quá khứ, mà hoàn toàn hòa nhập với thực tại.
Nếu bạn đang tìm kiếm một cuốn sách giúp bạn nhìn thế giới theo một cách hoàn toàn khác, Đánh thức trí thông minh của Krishnamurti là một lựa chọn đáng để trải nghiệm. Không có câu trả lời sẵn có, không có công thức để làm theo - chỉ có những câu hỏi đủ mạnh để khiến bạn phải suy ngẫm sâu sắc về chính mình.
.png "'Sài Gòn vẫn hát' - Nỗ lực níu giữ những giá trị xưa cũ")
