Con người có nhất thiết phải ăn nhiều thịt để đứng đầu muôn loài?

Anh Tú11/12/2023 12:00
Con người có nhất thiết phải ăn nhiều thịt để đứng đầu muôn loài?

Các nhà cổ nhân chủng học cho biết việc ăn thịt không hẳn giúp loài người tiến hóa từ loài vượn.

phong-sinh.jpg
Con người nắm sinh mạng của muôn loài - Ảnh: Zing

Con người được ước tính đã tồn tại khoảng 2,5 triệu năm trên Trái đất. Trong đó, có khoảng thời gian, ít nhất là 2,4 triệu năm, con người đã ăn thịt động vật. Thực tế này được chứng minh bằng các dấu vết cắt trên xương động vật hóa thạch, các công cụ bằng đá còn sót lại và các phân tích về răng của tổ tiên chúng ta.

Trong khi các chi người đã tuyệt chủng như Homo habilis (người khéo léo) và Homo rudolfensis… có lẽ chỉ bắt một con thằn lằn hay ăn thừa những phần thịt còn sót lại do những loài săn mồi khác để lại, thì tổ tiên chúng ta - Homo erectus (người đứng thẳng) đích thị là những thợ săn lão luyện.

Ngày nay, theo một số thống kê, trung bình một người Mỹ ăn khoảng 7.000 con vật trong đời, bao gồm 4.500 con cá, 2.400 con gà, 80 con gà tây, 30 con cừu, 27 con lợn và 11 con bò. Con số này nghe có vẻ cao một cách vô lý, đồng thời nó đặt ra một câu hỏi: Điều này có thực sự cần thiết không?

Theo một lý thuyết nổi tiếng, việc tiêu thụ thịt giúp Homo erectus tiến hóa trở thành người tinh khôn. Ngay từ giữa những năm 1950, nhà cổ nhân loại học Raymond Dart đã đưa ra ý tưởng rằng tổ tiên đầu tiên của con người đã săn bắt động vật để sinh tồn trên thảo nguyên châu Phi cằn cỗi.

Cuối cùng, vào những năm 1990, Leslie Aiello và Peter Wheeler đã đưa ra giả thuyết về “mô tốn kém” (expensive tissue hypothesis). Theo đó, các mô khác phải dần biến mất khi não người tiến hóa để nhường chỗ cho những mô giá trị nhưng rất tốn năng lượng. Nó giống hệt như các chip máy tính hiện giờ khi các chip sau này càng hiện đại thì càng hại điện, càng đòi hỏi nhiều điện năng hơn.

Bằng lý thuyết đó, các nhà cổ nhân học đã đưa ra đáp án trả lời cho câu hỏi người vượn nhân hình đầu tiên lấy năng lượng từ đâu để nuôi não bộ ngày càng phát triển. Trong khi thể tích não của Homo rudolfensis vẫn chỉ khoảng 750cm3 thì Homo erectus đã tăng tới 1.250cm3. Ngày nay, Homo sapiens (người tinh khôn, hậu duệ của người đứng thẳng) có thể tích não còn lớn hơn, từ 1.100 đến 1.800cm3.

Bộ não con người là một cơ quan ngốn năng lượng vô cùng lớn. Mặc dù chỉ chiếm một vài phần trăm tổng khối lượng cơ thể nhưng nó tiêu thụ tới 1/5 tổng năng lượng chúng ta thu nạp. So với rễ, lá và nhiều bộ phận khác của cây thì thịt (đặc biệt là các bộ phận nội tạng như gan, tim hoặc lưỡi) có mật độ dinh dưỡng khá cao với nhiều protein và hơn hết là chất béo. Nếu cắt nhỏ phần thịt ra bằng công cụ dù là đồ đá thì cũng sẽ tiết kiệm được nhiều thời gian nhai, đồng nghĩa với việc thức ăn giàu năng lượng có thể được ăn vào mà tiêu tốn ít năng lượng. Theo lập luận của họ, bất kỳ khoản dư năng lượng nào sau đó cũng có thể được dùng cho sự phát triển và hoạt động của não.

Nhiều người ngày nay biện minh cho việc tiêu thụ quá nhiều thịt của mình với bản thân và người khác bằng những lập luận này. Họ lập luận rằng con người hiện đại bẩm sinh đã ăn thịt khi nhìn vào  lịch sử loài người. Hơn nữa, việc phát minh ra cách tạo lửa, sự phát triển của ngôn ngữ, nguồn gốc của sự phân công lao động, sự khởi đầu của hệ thống phân cấp xã hội và thậm chí sự xuất hiện của văn hóa đều có thể liên quan đến việc săn bắn và ăn thịt.

Từ đó, họ cho rằng việc tiêu thụ thịt là nhu cầu tự nhiên của con người trong khi việc ăn chay là phản tự nhiên, thậm chí có thể gây hại cho sức khỏe. Nhưng các chuyên gia từ các lĩnh vực đa dạng như cổ nhân loại học và dinh dưỡng đang đặt câu hỏi về những ý tưởng này.

Sự tiến hóa của loài người không hề bị khóa chặt theo đường ray mà thay vào đó là phát triển không ngừng. Những gì đúng với tổ tiên của chúng ta không nhất thiết vẫn đúng cho đến ngày nay. Ví dụ, hiệu quả khai thác, thành phần và cách chế biến thực phẩm đã thay đổi rất nhiều kể từ khi con người sơ khai biết ăn thịt. Chúng ta không còn phải mất nửa ngày để rình rập một con mồi nữa, tức là chúng ta không còn tốn nhiều năng lượng cho một bữa ăn nữa. Các phương pháp nhân giống hiện đại đã làm tăng đáng kể hàm lượng chất dinh dưỡng trong thức ăn có nguồn gốc thực vật. Và theo thời gian, chúng ta đã học cách nấu thức ăn sao cho dễ tiêu hóa hơn và dễ tiếp cận chất dinh dưỡng hơn.

Ngày nay, thịt cũng không còn là sản phẩm xa xỉ nữa. Ngược lại, một miếng cốt lết đôi khi còn rẻ hơn một bao khoai tây. Tuy nhiên, việc sản xuất thịt tiêu tốn nhiều tài nguyên hơn khoai tây nhiều lần. Khoảng 77% đất trồng trọt trên thế giới được sử dụng để sản xuất thịt và sữa, mặc dù các sản phẩm từ động vật chỉ cung cấp khoảng 18% nhu cầu calo của thế giới. Ngay cả khi có mối liên hệ sinh học giữa việc tiêu thụ thịt và việc tiến hóa trở thành người tinh khôn đi chăng nữa, thì ngày nay chúng ta vẫn có thể giải phóng bản thân khỏi mối liên hệ đó.

Hơn nữa, nhiều nghiên cứu về cổ nhân loại học sau này đã nghi ngờ hoặc bác bỏ thuyết "thịt làm nên con người". Ví dụ, một nhóm do bà Ana Navarrete thuộc Đại học Zurich dẫn đầu không tìm thấy thêm bằng chứng nào trong thế giới động vật cho giả thuyết “mô tốn kém” trong các phân tích có tính tổng quát và chuyên sâu hơn.

Trên tạp chí Nature vào năm 2011, nhóm nghiên cứu đã viết: Chắc chắn rằng ý tưởng mang tính trực quan cao này (thuyết "thịt làm nên con người") đã được chấp nhận rộng rãi trong cổ nhân loại học và nhiều lĩnh vực khác, đồng thời thúc đẩy các thảo luận công khai về chế độ ăn uống tối ưu của con người. Tuy nhiên, trái ngược với những dự đoán của giả thuyết về “mô tốn kém”, chúng tôi không tìm thấy mối tương quan nào giữa kích thước tương đối của não và bộ phận tiêu hóa cũng như những cơ quan khác ở các loài động vật có vú hoặc ngay trong các loài linh trưởng khác (trừ con người). Do vậy, thật đáng ngạc nhiên nếu nguyên tắc này chỉ áp dụng cho quá trình tiến hóa của loài người".


Gửi bình luận
(0) Bình luận
1

Vì sao Kim Dung để cao thủ top 2 giới võ lâm bị Tạ Tốn dễ dàng hạ gục?

Cái chết của cao thủ này còn ẩn chứa nhiều bí mật.
3

Tại sao Tiểu Long Nữ và Vương Ngữ Yên có dung mạo giống nhau?

Tiểu Long Nữ và Vương Ngữ Yên sở hữu dung mạo giống nhau đến kinh ngạc.
4

Quán chè 16 món tồn tại hơn nửa thế kỷ ở TPHCM, mỗi ngày bán gần 1.000 chén

Khoảng 15h, quán "chè mâm 16 chén" tọa lạc ở chung cư Ngô Gia Tự (quận 10, TPHCM) lại tấp nập khách đến ăn. Những nồi chè to trong quán bốc khói nghi ngút, tỏa ra hương thơm hấp dẫn thực khách.
5

Kiếm hiệp Kim Dung: Mỹ nhân sở hữu võ công vô địch nhưng không xuất hiện trực tiếp

Trong thế giới kiếm hiệp Kim Dung, Lâm Triều Anh là một nhân vật đặc biệt, sở hữu võ công cái thế nhưng lại không trực tiếp xuất hiện trong cốt truyện chính.

Khi các nhà khoa học đóng vai Chúa Trời: Họ đã tạo ra những sinh vật chưa từng tồn tại trên Trái Đất

Khoảng 10 năm trở lại đây, các nhà khoa học đang tạo ra những thực thể sống hoàn toàn mới lạ. Chúng không thể được phân loại trong bất kỳ danh mục sự sống nào, ngay cả đối với các nhà triết học.

Đố bạn biết: Cơ thể người có bao nhiêu cơ quan nội tạng tất cả?

Bạn có thể sống với chỉ 5 nội tạng sau: não, tim, gan, một bên thận và một lá phổi.

Độc đáo loài cá ‘leo cây’ ở mũi Cà Mau

Cá thòi lòi (còn có tên cá leo cây) là loài cá kỳ lạ, sống nhiều ở vùng rừng ngập mặn mũi Cà Mau.

Đi theo Google Maps, người đi bộ đường dài bị mắc kẹt ở nơi nguy hiểm từng có người chết

Người đi bộ đường dài ở Canada đã được giải cứu sau khi mắc kẹt trên rìa vách đá ở một khu vực rất dốc và nguy hiểm. Lực lượng cứu hộ cho biết nạn nhân đi vào một con đường không tồn tại được liệt kê trên Google Maps.

Tìm ra lời giải cho bài toán 'khách mời dự tiệc' thách thức cả thế kỷ với các nhà toán học

Hai nhà toán học đã tìm ra cách mới để áp đặt trật tự cho sự hỗn loạn dưới dạng bài toán khách mời dự tiệc khiến họ bối rối trong gần một thế kỷ – được gọi là bài toán Ramsey, còn được viết là r(4,t).

Cao thủ đen đủi trong Thiên long bát bộ: Võ công sánh ngang Mộ Dung Phục, chết thảm dưới tay một phụ nữ

Cao thủ này từng được Kiều Phong (Tiêu Phong) nhận xét có nội lực ghê gớm.

Người ký họa các phiên tòa tại Mỹ

Trang Business Insider giới thiệu họa sĩ Jane Rosenberg – người có thâm niên hơn 40 năm vẽ tranh các phiên tòa tại Mỹ.

Các nhà khoa học mách cách vượt qua nỗi sợ loài nhện

Trong bài trước, ta đã biết số lượng nhện đang suy giảm đáng báo động mà loài người không hay. Lâu nay, chính chứng sợ nhện đã khiến con người bàng quan với động vật rất hữu ích này.

Adobe ra mắt ứng dụng đắc lực cho dân chụp ảnh bằng iPhone

Kỹ năng - Anh Tú - 22/06/2025 12:00
Nếu bạn yêu thích chụp ảnh bằng iPhone, ứng dụng mới của Adobe có thể nhanh chóng trở thành công cụ ưa thích của bạn.

Kim Dung giải thích vì sao Kiều Phong 1 chưởng đánh Vô Danh Thần Tăng gãy xương mà không giết nổi con hổ?

Thư giãn - Nguyệt Phạm - 22/06/2025 11:00
Sự khác biệt về thực lực của Kiều Phong được giải thích thế nào?

Nước mắt "thánh nữ" Maria Ozawa: "Người ta chỉ nhìn thấy tôi trên màn ảnh, nhưng không biết tôi là ai khi tắt máy quay"

Giải trí - Nguyễn Phượng - 22/06/2025 10:00
Trên khuôn mặt trái xoan là cái mũi dọc dừa và đôi mắt ma mị. Maria Ozawa có thể “giết chết” trái tim đàn ông chỉ bằng một ánh mắt. Nhưng phía sau máy quay, chẳng ai tin "nữ hoàng" cũng phải khóc.

Đường vào thiền - Nhờ mối phân tâm này mà bạn không nhìn thấy nỗi đau bên trong

Từ sách - Phim - FN - 22/06/2025 09:00
Hãy nhìn vào những gì bạn đang làm: bạn có tìm cách quên đi nỗi đau không? Nếu tất cả cách thức mà bạn đang sử dụng để quên đi nỗi đau đó bị tước mất, bạn sẽ càng đau khổ hơn.

Vượt lên nghịch cảnh – Chiến thắng con quỷ bên trong chính mình

Từ sách - Phim - Quìn - 22/06/2025 08:00
Trong cuốn sách "Chiến thắng con Quỷ bên trong" (Outwitting the Devil: The Secret to Freedom and Success), Napoleon Hill không chỉ vạch trần những nỗi sợ hãi vô hình mà còn chỉ ra một sự thật sâu sắc: nghịch cảnh không phải là kẻ thù, mà là người thầy vĩ đại nhất.

Tôi đọc người đọc mỗi ngày - Làm báo chân chính là cần đối thoại với người đọc mỗi ngày

Từ sách - Phim - Đan Thanh - 21/06/2025 14:00
"Tôi đọc người đọc mỗi ngày" là một câu chuyện nghề nghiệp, tinh lọc từ sổ tay biên tập của nhà báo Huỳnh Sơn Phước, sau 40 năm hành nghề tại báo Tuổi Trẻ.

Hàng chục nghìn webcam kết nối Internet đang vô tình 'phản chủ'

Kỹ năng - Anh Tú - 21/06/2025 13:00
Theo một nghiên cứu mới từ công ty an ninh mạng Bitsight, hơn 40.000 webcam trên toàn thế giới đang ở trong tình trạng có thể truy cập công khai qua Internet – thường là mà chủ nhân không hề hay biết.

Xem "Sex Education", tôi bẽ bàng nhận ra lý do con luôn quý bạn hơn quý mẹ

Điện ảnh - Mỹ Hạnh - 21/06/2025 12:00
Tôi cố hết sức để gần gũi, tâm sự với con. Nhưng đáp lại, con chỉ thích đi chơi với bạn.

Kiếm hiệp Kim Dung: Cao thủ duy nhất chết vì võ công do chính mình tạo ra

Thư giãn - Quốc Tiệp - 21/06/2025 11:00
Nhậm Ngã Hành là một nhân vật nổi bật trong tiểu thuyết Tiếu ngạo giang hồ của cố nhà văn Kim Dung, đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng độc giả.

Gemini phát triển tính năng tóm tắt nội dung PDF trong Google Drive

Kỹ năng - Anh Tú - 21/06/2025 10:00
Google đang mở rộng khả năng của Gemini bằng cách sử dụng trợ lý AI này để tóm tắt nội dung PDF trong Google Drive. Đặc biệt là lần này, tính năng không chỉ đơn thuần dừng ở việc tạo bản tóm tắt.

Xuất hiện ‘người chuột chũi’ dưới lòng thành phố làm rúng động cõi mạng

Phong cách sống - Anh Dũng - 21/06/2025 09:00
Câu chuyện về người phụ nữ xuất hiện tại miêng cống thoát nước đã lan truyền khắp mạng xã hội thời gian qua. Đằng sau những hình ảnh không ngờ ấy lại là thực trạng đáng buồn của cả một cộng đồng dân cư.

Giáo dục đích thực của 'Hạnh phúc tuổi trẻ'

Từ sách - Phim - Hồ lam - 21/06/2025 08:00
Theo triết gia J. Krishnamurti, việc so sánh bản thân với người khác, với con người mình nên là, với ai đó may mắn hơn sẽ làm giảm giá trị, sai lệch quan điểm, bản sắc của mỗi cá nhân.

Chân dung kẻ "sống lỗi"

Suy ngẫm - S.A - 20/06/2025 13:00
Bạn luôn cảm thấy người khác làm sai với mình, nhưng đã bao giờ tự thấy mình đối xử với bản thân cũng không ra gì chưa?

Xem "Sex Education", tôi xấu hổ nhận ra chính mình đang đẩy con trai ra khỏi nhà

Điện ảnh - Mỹ Hạnh - 20/06/2025 12:00
Tôi luôn nghĩ rằng mọi thứ mình làm là vì tốt cho con. Bởi tôi quá yêu con mà thôi.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Chủ nhật, 22/06/2025