Não bộ của bạn sẽ ra sao khi ngừng sử dụng mạng xã hội

Phúc Toàn20/01/2025 11:00
Não bộ của bạn sẽ ra sao khi ngừng sử dụng mạng xã hội

Trung bình, một người trưởng thành ở Mỹ dành hơn hai giờ mỗi ngày trên mạng xã hội, trong khi thanh thiếu niên dành gấp đôi thời gian đó trên các nền tảng như TikTok và Instagram.

Não bộ của bạn sẽ ra sao khi ngừng sử dụng mạng xã hội- Ảnh 1.

Biểu tượng mạng xã hội TikTok. Ảnh: Kyodo/TTXVN

Bạn có cảm thấy mình đang dành quá nhiều thời gian lướt điện thoại? Bạn không hề đơn độc.

Trung bình, một người trưởng thành ở Mỹ dành hơn hai giờ mỗi ngày trên mạng xã hội, trong khi thanh thiếu niên dành gấp đôi thời gian đó trên các nền tảng như TikTok và Instagram.

Khi các chuyên gia cảnh báo về các tính năng gây nghiện của mạng xã hội, ngày càng có nhiều người tìm cách "cai nghiện", bằng chứng là số lượt tìm kiếm trên Google về "cai nghiện mạng xã hội" đã tăng vọt 60% trong những tháng gần đây.

Nhưng liệu việc tạm dừng lướt mạng xã hội có thực sự tạo ra sự khác biệt? Các nhà nghiên cứu khẳng định là có, và những lợi ích cho não bộ và sức khỏe tinh thần của bạn có thể khiến bạn bất ngờ.

Ảnh hưởng của mạng xã hội lên não bộ

Nhiều người trong chúng ta nghi ngờ rằng mình đang dành quá nhiều thời gian lướt mạng xã hội, một mối lo ngại được củng cố khi Nhà xuất bản Đại học Oxford chọn "mục rữa não" (brain rot) là từ của năm 2024.

Tuy nhiên, việc tìm thấy ý chí để cắt giảm thói quen này không hề dễ dàng, nhờ cách mạng xã hội khai thác "hệ thống khen thưởng" của não bộ.

Anna Lembke, chuyên gia về các loại thuốc gây nghiện và là tác giả cuốn sách Dopamine Nation: Finding Balance in the Age of Indulgence (tạm dịch: Tìm kiếm sự cân bằng trong thời đại buông thả), giải thích rằng con người có thể nghiện phương tiện kỹ thuật số giống như nghiện ma túy.

Dựa trên những gì chúng ta biết về cách ma túy và rượu ảnh hưởng đến não bộ, chúng ta có thể suy ra một quá trình tương tự diễn ra khi chúng ta lướt mạng xã hội. Mỗi lượt thích, bình luận hoặc video mèo dễ thương sẽ kích hoạt một đợt dopamine (chất hóa học cảm thấy dễ chịu của não bộ).

Tuy nhiên, não bộ của chúng ta được thiết kế để duy trì sự cân bằng dopamine tổng thể, điều mà chuyên gia Lembke mô tả là cơ chế bập bênh. Việc lướt mạng xã hội không ngừng cuối cùng sẽ phá vỡ sự cân bằng này, khiến não bộ phải bù đắp bằng cách sản xuất ít dopamine hơn hoặc làm chậm quá trình truyền tải. Theo thời gian, điều này có thể dẫn chúng ta vào trạng thái thiếu hụt dopamine, nơi chúng ta cần nhiều thời gian trực tuyến hơn để cảm thấy bình thường trở lại.

Tạm dừng chu kỳ dopamine

Chuyên gia Lembke nói rằng việc tạm dừng chu kỳ dopamine do mạng xã hội gây ra có thể cho phép não bộ thiết lập lại các "con đường khen thưởng", cho phép chúng ta ngăn chặn tình trạng tiêu thụ quá mức một cách cưỡng bức dẫn đến "mục rữa não".

Paige Coyne, đồng tác giả của một nghiên cứu về tác động sức khỏe của việc cai nghiện mạng xã hội trong hai tuần ở 31 người trẻ, cho biết: "Việc sử dụng quá mức mạng xã hội có thể mang những ý nghĩa khác nhau đối với những người khác nhau. Điều quan trọng là phải đặt ra các mục tiêu thực tế để giảm mức tiêu thụ mạng xã hội thông thường của chúng ta". Một số người có thể muốn từ bỏ hoàn toàn, trong khi những người khác có thể muốn cắt giảm một nửa thời gian sử dụng mạng xã hội.

Để giúp điều chỉnh lại "hệ thống khen thưởng" của não bộ, chuyên gia Lembke khuyên bạn nên kiêng khem càng lâu càng tốt, lý tưởng nhất là ít nhất bốn tuần.

Tuy nhiên, ngay cả những khoảng thời gian nghỉ ngơi ngắn cũng đã chứng tỏ hiệu quả trong việc cải thiện sức khỏe tinh thần. Một nghiên cứu trên 65 cô gái từ 10 đến 19 tuổi cho thấy rằng việc nghỉ ngơi ba ngày không sử dụng mạng xã hội đã cải thiện lòng tự trọng và sự trắc ẩn của họ, dẫn đến việc giảm sự xấu hổ về cơ thể.

Sarah Woodruff, đồng tác giả nghiên cứu về cai nghiện mạng xã hội với Coyne, cho biết dù bạn quyết định ngừng sử dụng mạng xã hội trong vài tuần hay hạn chế sử dụng hàng ngày trong một thời gian, bạn có thể sẽ thấy những ngày đầu tiên là khó khăn nhất để vượt qua.

Chuyên gia Lembke cho biết việc trải qua các triệu chứng cai nghiện như thèm muốn hoặc lo lắng là điều có thể xảy ra, vì não bộ đang điều chỉnh để giảm lượng dopamine. Nhưng việc chịu đựng những cảm giác khó chịu này cho phép "hệ thống khen thưởng" của não bộ khởi động lại và ngăn chặn chu kỳ thèm muốn và tiêu thụ.

Cuối cùng, cơn thèm muốn sẽ dừng lại, và bạn sẽ dễ dàng vượt qua một ngày mà không cần liên tục nạp dopamine. Woodruff cho biết: "Khi những ngày trôi qua, mọi người thấy rằng việc cai nghiện dễ dàng hơn họ mong đợi. Khi họ đã vào guồng, hầu hết mọi người đều thích nó".

Vào cuối đợt cai nghiện kéo dài hai tuần, nơi mức tiêu thụ mạng xã hội được giới hạn ở 30 phút mỗi ngày, hầu hết những người tham gia đều báo cáo những lợi ích về sức khỏe tinh thần như sự hài lòng với cuộc sống cao hơn, giảm mức độ căng thẳng và cải thiện giấc ngủ so với thời kỳ trước khi nghiên cứu.

Việc vượt qua giai đoạn khó khăn ban đầu có thể dễ dàng hơn nếu bạn hợp tác với một hoặc nhiều người bạn cai nghiện. Trong nghiên cứu về các cô gái tuổi teen, Tomi-Ann Roberts, một giáo sư tâm lý học tại Colorado College, đã yêu cầu những người tham gia liên lạc với nhau thông qua một nhóm WhatsApp trong mỗi ngày của thử nghiệm để tìm kiếm sự hỗ trợ.

Ông Roberts cho biết: "Chúng tôi nhận thấy rằng các cô gái trải qua cảm giác mất kết nối và sợ bị bỏ lỡ, nhưng họ có thể chia sẻ trải nghiệm của mình với những người khác, vì vậy họ cảm thấy bớt cô đơn hơn".

Ngoài việc điều chỉnh lại "hệ thống khen thưởng" của não bộ, việc tạm dừng sử dụng mạng xã hội có thể giúp chúng ta nhận thức rõ hơn về mối quan hệ của mình với các nền tảng mạng xã hội. Woodruff nói: "Chúng ta có thể sử dụng thời gian này để lùi lại một bước và nhận thức rõ hơn về những gì chúng ta làm (trên mạng xã hội) và liệu nó có mang lại lợi ích cho chúng ta hay không. Chẳng hạn như liệu tôi có hoàn thành mọi việc cần làm trong một ngày hay tôi đang bỏ lỡ các tương tác trực tiếp vì mạng xã hội".

Duy trì sự cân bằng

Chuyên gia Lembke cho biết sau một khoảng thời gian cai nghiện, điều quan trọng là phải tạo ra các biện pháp bảo vệ để tránh rơi trở lại tình trạng tiêu thụ quá mức cưỡng bức. Chuyên gia Lembke nói: "Tôi khuyên bạn nên tạo ra các rào cản vật lý hoặc tinh thần giữa chúng ta và mạng xã hội. Chẳng hạn như không giữ điện thoại trong phòng ngủ hoặc tắt các thông báo".

Việc thay thế các đợt dopamine nhanh chóng bằng những loại thỏa mãn ít tức thì hơn cũng có thể giúp giữ cân bằng các con đường khen thưởng của não bộ.

Chuyên gia Lembke nói: "Các nguồn dopamine lành mạnh thường đi kèm với công việc trước mắt", đồng thời lấy ví dụ như chơi một nhạc cụ hoặc nấu ăn, "khi chúng ta tham gia vào các hành động đòi hỏi sự chú ý của mình, não bộ sẽ giải phóng dopamine với một độ trễ nhất định, giữ cho sự cân bằng tổng thể được kiểm soát".

Não bộ của bạn sẽ ra sao khi ngừng sử dụng mạng xã hội- Ảnh 2.

Chơi một bản nhạc có thể giúp bạn tạm rời xa mạng xã hội. Ảnh: Shutershock

Cuối cùng, các chuyên gia khuyên bạn nên lên lịch các đợt cai nghiện mạng xã hội trong suốt cả năm để duy trì việc sử dụng mạng xã hội cân bằng.

Woodruff nói: "Chúng ta không thể loại bỏ hoàn toàn mạng xã hội, nhưng việc nghỉ ngơi một lần có thể giúp chúng ta thiết lập lại và đánh giá xem chúng ta đang sử dụng các nền tảng này như thế nào và chúng khiến chúng ta cảm thấy ra sao".

 


Gửi bình luận
(0) Bình luận
1

Thay vì cấm con dùng điện thoại, đây là 6 cách thông minh hơn

Gốc rễ không nằm ở cái điện thoại.
2

4 kiểu trả lời tin nhắn của EQ thấp, ai cũng muốn né xa

Người EQ thấp trả lời tin nhắn tùy hứng, không chọn lọc từ ngữ, và ít quan tâm tới cảm xúc của người đối diện.
3

5 kiểu người dễ bị ghét nhất

Bạn có trúng cái nào không?
4

3 thông báo Zalo không bao giờ được bỏ qua, coi chừng tài khoản Zalo bị hack

Kẻ gian vẫn có thể chiếm đoạt tài khoản nếu bạn lơ là trước 3 dạng thông báo quan trọng dưới đây.
5

Tuyệt đối không được đăng lên Facebook những thông tin này

Hình ảnh này có thể bị lợi dụng để đánh cắp thông tin, thực hiện các chiêu trò lừa đảo.

5 câu nói người EQ cao không bao giờ "treo" cửa miệng

Đây chính là "bí quyết" giúp người EQ cao luôn được lòng mọi người.

Không nên chia sẻ quá nhiều với chatbot AI

Theo khuyến cáo của các chuyên gia, người dùng không nên chia sẻ quá nhiều thông tin với chatbot AI, đặc biệt là những dữ liệu riêng tư.

Lo ngại TikTok bị cấm ở Mỹ, người dùng đổ xô tải app 'bản sao': Xiaohongshu

Đây một ứng dụng truyền thông xã hội phổ biến ở Trung Quốc nhưng ít được biết đến bên ngoài đất nước.

Vì sao Google Maps không chỉ đường ngắn nhất mà lại chỉ đường vòng, đây là lý do!

Đôi khi nhập địa chỉ cần đến trên Google Maps, bạn sẽ nhận được kết quả là một tuyến đường xa hơn thay vì đường ngắn nhất. Đây là thắc mắc của rất nhiều người, nhưng hóa ra điều bất thường này có nguyên nhân cả đấy.

Kế hoạch triển khai hàng trăm ngàn nhân vật AI trên Facebook khiến nhiều người bất bình

Dân mạng xôn xao khi Meta Platforms thông báo đang có kế hoạch đưa nhiều nhân vật AI (hay còn gọi là bot) lên Facebook.

Cách theo dõi tình hình kẹt xe online, tìm đường đi GALA WeChoice Awards 2024 nhanh hết cỡ!

Tình trạng kẹt xe, ùn tắc ở TP.HCM thường xuyên xảy ra, nhất là trong các dịp lễ lớn, giờ cao điểm. Ứng dụng này có thể giúp bạn biết được đâu là các cung đường đông phương tiện, tránh được tình trạng kẹt xe.

6 món đồ tưởng hiện đại nhưng lại "hại điện": Tỉ lệ hối hận sau khi mua bằng 100%

Mặc dù mỗi thiết bị gia dụng đều có giá trị sử dụng nhưng không phải món nào cũng đáng để đầu tư.

IQ "âm vô cực" khiến tôi đã trách oan 5 món đồ dùng quen thuộc

Hôm nay, hãy cùng tôi điểm qua một số món đồ quen thuộc trong cuộc sống mà sau hơn 30 năm, tôi mới nhận ra mình đã luôn dùng sai cách.

Tại sao có lúc bạn lại trở thành ‘Người lạ với chính ta’?

Tâm thần học đã làm thay đổi thế giới bằng cách đưa nỗi đau tinh thần ra khỏi bóng tối của mê tín và đặt nó vào ngôn ngữ của khoa học, giúp những người từng bị xem là “ma quỷ ám” thành những bệnh nhân có thể được chữa trị và đồng cảm.

Xem "Sex Education" tôi bật khóc vì đã tìm ra cách cứu đứa con ngoan giỏi khỏi nguy hiểm

Điện ảnh - Vỹ Đình - 23/08/2025 13:00
Câu nói đó như một tát nước vào mặt tôi. Tôi đã bật khóc nức nở...

Thành công phụ thuộc vào 20% IQ, 80% còn lại nằm ở điều này – Cha mẹ cần biết để nuôi dạy con đúng cách

Kỹ năng - Ứng Hà Chi - 23/08/2025 12:00
Những người có chỉ số thông minh cao chưa chắc đã đạt được nhiều thành tựu trong cuộc sống.

Nếu Đoàn Dự của Thiên Long Bát Bộ đến thế giới Thần Điêu Hiệp Lữ, chỉ có một cao thủ có thể đánh bại

Thư giãn - Nguyệt Phạm - 23/08/2025 11:00
Liệu Đoàn Dự có thể khuynh đảo giang hồ nếu đặt chân đến thế giới Thần Điêu Hiệp Lữ?

Cố gắng làm gì khi có AI: Xu thế mới sau ‘nghỉ việc thầm lặng’, người lao động từ bỏ nỗ lực vì không có tương lai

Suy ngẫm - Băng Băng - 23/08/2025 10:00
Một làn sóng chán nản, từ chối cố gắng đang lan rộng trong người lao động khi AI dần cướp mất công việc của nhiều nhân viên bất kể họ có nỗ lực ra sao.

Tại sao có lúc bạn lại trở thành ‘Người lạ với chính ta’?

Từ sách - Phim - FN - 23/08/2025 09:00
Tâm thần học đã làm thay đổi thế giới bằng cách đưa nỗi đau tinh thần ra khỏi bóng tối của mê tín và đặt nó vào ngôn ngữ của khoa học, giúp những người từng bị xem là “ma quỷ ám” thành những bệnh nhân có thể được chữa trị và đồng cảm.

Học giỏi cách nào đây? Học giỏi không khó, khó là bạn chưa tìm ra cách học khôn ngoan

Từ sách - Phim - Quìn - 23/08/2025 08:00
Bạn có từng tự hỏi vì sao có những bạn học sinh luôn nằm trong top đầu, mà vẫn có thời gian chơi thể thao, giải trí, thậm chí ngủ đủ giấc? Bí quyết của họ không nằm ở tài năng thiên bẩm, mà ở việc lựa chọn cách học hiệu quả.

Kinh doanh khoán ngoài

Blog GS John VU - GS John Vu - 22/08/2025 13:00
Các công ti toàn cầu đã dùng công nghệ thông tin như chiến lược để cải tiến tính hiệu quả, giảm chi phí, tăng lợi nhuận, và cải tiến chất lượng.

Khi cuộc đời cho bạn quả quýt: Thiếu tiền cũng không đáng sợ bằng thiếu thứ này!

Điện ảnh - Ngọc Linh - 22/08/2025 12:00
"Làm chủ” một túp lều tranh với “làm nô lệ trong biệt thự”, chưa biết ai khổ hơn ai.

Cấp cứu giữa đêm vì ngộ độc, bác sĩ nhắc nhở 4 món rất quen nhưng nấu không cẩn thận

Kỹ năng - Ngọc Ái - 22/08/2025 11:00
Sau khi ăn tối khoảng 2 tiếng, người phụ nữ này đột nhiên đau bụng dữ dội, nôn mửa và không nhận ra người thân. Trong khi người nhà cho biết các món trong bữa ăn đều quen thuộc, không có gì đặc biệt.

9 bài học hàng đầu của Mark Twain để sống tốt một cuộc đời đầy thử thách

Suy ngẫm - TĐ - 22/08/2025 10:00
Twain được biết đến với nhiều câu trích dẫn dí dỏm. Dưới đây là những bài học để đời từ Mark Twain đáng để suy ngẫm mỗi ngày!

Những cuốn sách giúp bạn chăm sóc sức khỏe tinh thần từ gốc rễ

Tủ sách - Quìn - 22/08/2025 09:00
Đọc những cuốn sách dưới đây, bạn sẽ thấy việc chăm sóc tinh thần không còn là khái niệm xa xỉ, mà là con đường thực tế để sống cân bằng, bền vững trong một thế giới nhiều biến động.

Bà mẹ ba con làm hoa từ bánh cupcake gây sốt khắp thế giới

Phong cách sống - Hoàng Hà - 22/08/2025 08:00
Dù không qua bất kỳ trường lớp đào tạo nào, thế nhưng với lòng đam mê ẩm thực và nghệ thuật, người mẹ ba con vẫn tạo nên bó hoa bánh cupcake tuyệt đẹp.

Kế hoạch dự án phần mềm

Blog GS John VU - GS John Vu - 21/08/2025 13:00
Theo nhiều nghiên cứu, phần lớn những người quản lí phần mềm đã KHÔNg nhận được đào tạo về quản lí dự án CHÍNH THỨC và nhiều giáo trình quản lí dự án tại đại học KHÔNG thích hợp do thiếu “khía cạnh thực hành”.

Xem Sex Education tôi giật mình, nếu ông bố nào cũng dạy theo kiểu này thì con cái mệt mỏi

Điện ảnh - Thanh Hương - 21/08/2025 12:00
Tôi rùng mình nhớ lại tuổi 15 của bản thân và nhận ra mình đã sai.

3 thông báo Zalo không bao giờ được bỏ qua, coi chừng tài khoản Zalo bị hack

Kỹ năng - KV - 21/08/2025 11:00
Kẻ gian vẫn có thể chiếm đoạt tài khoản nếu bạn lơ là trước 3 dạng thông báo quan trọng dưới đây.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 7, 23/08/2025