Gian nan bảo vệ bản quyền sách trên không gian mạng

SGGP02/10/2023 12:00
Gian nan bảo vệ bản quyền sách trên không gian mạng

Trong khuôn khổ hội nghị thường niên Hiệp hội Xuất bản Đông Nam Á diễn ra tại TPHCM, câu chuyện vi phạm bản quyền, nhất là trên không gian mạng, lại được thảo luận sôi nổi tại hội thảo khoa học quốc tế “Bảo vệ bản quyền sách trên không gian mạng”.

Vi phạm tràn lan

Theo số liệu nghiên cứu năm 2022 của Media Partners Asia (nhà cung cấp độc lập dịch vụ nghiên cứu, tư vấn trên các lĩnh vực truyền thông và viễn thông khu vực châu Á - Thái Bình Dương), Việt Nam đứng thứ 3 trong khu vực (sau Indonesia và Philippines) về tỷ lệ vi phạm bản quyền trên không gian mạng. Tính theo đầu người, Việt Nam đứng thứ nhất với khoảng 15,5 triệu người xem bất hợp pháp, gây tổn hại khoảng 348 triệu USD. Đối tượng của xâm phạm bản quyền sách trên không gian mạng chủ yếu là xuất bản phẩm điện tử: sách điện tử (ebook), sách nói (audiobook), sách tương tác, sách 3D...

Ra mắt vào tháng 9-2019, ứng dụng sách nói Voiz FM vừa hoạt động vừa tìm phương án thích nghi với một số khó khăn đặc thù của ngành, nhất là việc bảo vệ bản quyền.

Theo chia sẻ của anh Lê Hoàng Thạch, Giám đốc Điều hành Voiz FM, từ tháng 7-2020, đội ngũ Voiz FM đã chủ động tìm và báo cáo những nội dung bị vi phạm bản quyền trên các trang mạng xã hội. Nhờ đó, đến nay, chỉ tính riêng trên YouTube đã có hơn 30.000 nội dung vi phạm quyền sở hữu trí tuệ của Voiz FM bị gỡ bỏ.

Ông Nguyễn Mạnh Hùng, Chủ tịch Công ty Sách Thái Hà, cho biết, trước đây đa số sách của Thái Hà Books bị sao chép trên mạng qua việc phát tán bản scan, file PDF thì đến nay, 70% sách điện tử của Thái Hà Books phát hành trên hệ thống đã bị các đơn vị khác làm lậu. “Những cuốn nào của chúng tôi bán trên 10.000 bản trở lên đều bị làm lậu, cả audiobook lẫn ebook”, ông Hùng bức xúc.

Ngoài những trường hợp xâm phạm bản quyền để trục lợi, không ít trường hợp lại vi phạm theo kiểu chia sẻ cho bạn bè, “giúp mọi người đỡ tốn tiền mua sách giấy!”. Tiêu biểu như trường hợp một tài khoản Facebook chia sẻ bản ebook các ấn phẩm thuộc nhiều lĩnh vực của nhiều đơn vị xuất bản khác nhau như: Nhân chứng cuối cùng (NXB Phụ nữ Việt Nam); Suối nguồn, Cô đơn trên mạng (NXB Trẻ); Lãng du trong văn hóa Việt Nam (NXB Kim Đồng); Tiếng Việt - Văn Việt - Người Việt (Phương Nam Book); Trốn chạy, Vô tri, Triệu phú khu ổ chuột (NXB Nhã Nam)…

Ông Nguyễn Xuân Minh, Giám đốc Kế hoạch và Bản quyền của Nhã Nam, cho biết, việc chia sẻ như trên đối với những đầu sách đang lưu hành sẽ gây thiệt hại về kinh tế, còn những đầu sách không lưu hành nữa sẽ mất cơ hội được tái bản. Việc chia sẻ ebook như vậy còn gây ảnh hưởng đến uy tín của đơn vị xuất bản Việt Nam bởi nếu các đơn vị quốc tế biết được việc vi phạm này họ sẽ kiện đối tác trong nước do vi phạm hợp đồng. Các hành vi chia sẻ dù ít hay nhiều, có thu lợi hay không đều vi phạm bản quyền.

Tìm giải pháp

Trước vấn nạn về tình trạng vi phạm bản quyền, ông Lê Hoàng, nguyên Phó Chủ tịch Hội Xuất bản Việt Nam, đã thốt lên: “Ngành xuất bản đang sắp chết vì sự xâm hại này. Chúng tôi đuối lắm rồi, thậm chí chúng tôi mất lòng tin vào việc đấu tranh phòng chống sách lậu, sách giả, không biết làm sao để cứu được mình?”.

Sở dĩ ông Lê Hoàng phải kêu cứu như vậy cũng vì tình trạng buôn bán sách lậu, sách giả, vi phạm nghiêm trọng bản quyền tác giả... có xu hướng tăng. Khi chuyển dịch từ phương thức bán sách giấy truyền thống sang khai thác nội dung trên các nền tảng kỹ thuật số như website thương mại điện tử hay mạng xã hội Facebook, Tik Tok, Zalo…, hành vi vi phạm cũng ngày một tinh vi, phức tạp hơn.

Từ đầu năm 2022 đến nay, Văn phòng Luật sư Phan Law đã xử lý và gỡ bỏ gần 20.000 link vi phạm bản quyền với 828 truyện/sách bị vi phạm. Việc xử lý đến thời điểm hiện tại đạt khoảng 70%. Trong đó, có một số website có lượng truy cập cao như nettruyenplus.com, truyengihotne.com, dichtruyenpro03.com... Cá biệt, trường hợp trang nettruyen đã né tránh việc xử lý xâm phạm bản quyền bằng việc liên tục thay đổi tên miền như nettruyenplus.com, nettruyenvii.com, nettruyenmax.com, dichtruyenpro03.com, dichtruyenpro04.com...

Thực tế cho thấy, Việt Nam đã có hệ thống pháp luật tương đối hoàn chỉnh về bảo vệ bản quyền với các quy định bảo vệ bản quyền tại Luật Xuất bản, Luật Sở hữu trí tuệ và các văn bản liên quan. Cùng với đó là nhiều hiệp hội, tổ chức xã hội nghề nghiệp tham gia hỗ trợ doanh nghiệp và tác giả để bảo vệ bản quyền như: Hội Xuất bản Việt Nam, Hiệp hội quyền sao chép, Trung tâm Bản quyền tác giả văn học, Trung tâm Bản quyền số... Tuy vậy, theo ông Nguyễn Nguyên, Cục trưởng Cục Xuất bản, In và Phát hành, tình trạng vi phạm bản quyền ở Việt Nam khá phức tạp. “Các giải pháp của các cơ quan Chính phủ, các hội và của doanh nghiệp, chủ sở hữu tác phẩm, tác giả đang gặp nhiều khó khăn do thách thức mới của công nghệ, nhất là công nghệ số, với sự phát triển các hình thức truyền thông và thương mại điện tử trên không gian mạng”, ông Nguyễn Nguyên lý giải.

Thực tế, vi phạm bản quyền là tình trạng chung ở nhiều nước, không riêng gì ở Việt Nam. Tuy nhiên, ở một số quốc gia là thành viên của Hiệp hội Xuất bản Đông Nam Á, bên cạnh việc hoàn thiện hệ thống pháp luật, họ đã có các thiết chế hỗ trợ, bảo vệ bản quyền. Như ở Indonesia, có một tổ chức gọi là đội đặc nhiệm; Philippines có IPOIPHL; thậm chí Malaysia còn có đơn vị được gọi là cảnh sát mạng. “Để chống lại nạn sách lậu trong ngành xuất bản, chính phủ và các đơn vị trong ngành cần phối hợp với nhau nhằm nâng cao nhận thức về Luật Bản quyền và Luật Sở hữu trí tuệ. Bên cạnh đó, cần có biện pháp xử phạt nghiêm khắc hơn đối với người vi phạm”, ông Sheikh Faisal Sheikh Mansor, Chủ tịch Hội xuất bản Malaysia, đề xuất.

Để ngăn chặn và bảo vệ bản quyền trên không gian mạng, hơn lúc nào hết, chúng ta cần sự chung tay, nỗ lực của nhiều cá nhân, đơn vị cũng như các cấp các ngành. Một trong những giải pháp được NXB Thông tin và Truyền thông đưa ra là xây dựng nền tảng dùng chung cho ngành xuất bản Việt Nam. Hiện nay, đơn vị này đang vận hành 2 nền tảng dùng chung, gồm: Book365.vn (nền tảng phát hành sách in) và Ebook365.vn (nền tảng xuất bản số), để xuất bản, phát hành sách in và sách điện tử nhằm hỗ trợ các đơn vị chưa có điều kiện đầu tư cùng sử dụng nền tảng.

Theo chia sẻ của ông Trần Chí Đạt, Giám đốc - Tổng Biên tập NXB Thông tin và Truyền thông, nền tảng dùng chung này đang có sự tham gia của 10 trường đại học và 10 nhà xuất bản trong nước. Việc quy về một mối giúp hạn chế vi phạm bản quyền, bởi khi đã tham gia nền tảng dùng chung, tất cả đều phải theo một yêu cầu nhất định về bản quyền, có kiểm tra chặt chẽ. Đặc biệt, nền tảng dùng chung được ứng dụng công nghệ để chống sao chép, từ đó giúp việc bảo vệ bản quyền được tốt hơn.


Gửi bình luận
(0) Bình luận

TikTok và 'hashtag phước lành' cho ngành xuất bản

Các video có gắn một hashtag đặc biệt #BookTok trên TikTok đã tạo nên một làn sóng mến mộ sách và giúp doanh số của các nhà xuất bản tăng trưởng bất ngờ.

Sách “biết bay", sách thành “vũ khí”: Hành trình bền bỉ phát triển văn hoá đọc ở Việt Nam

Sau gần 7 năm, hơn 170 thư viện trường học, 13 thư viện cộng đồng với khoảng 140 nghìn đầu sách đã được xây dựng trong cộng đồng, nhờ dự án Phát triển Văn hóa đọc do tổ chức Good Neighbors International (GNI) thực hiện.

Video: Nhà văn Sơn Nam qua ký ức của con gái

Qua ký ức của bà Đào Thúy Hằng – con gái của nhà văn Sơn Nam, hình ảnh “ông già Nam Bộ” hiện lên bình dị gần gũi đầy yêu thương.

Mạng xã hội thúc đẩy truyền thông sách: YouTube hay TikTok chiếm ưu thế?

Khảo sát của Neilsen cho thấy nhiều độc giả trẻ (từ 14 đến 25 tuổi) tại Anh tìm kiếm nội dung về sách trên nền tảng YouTube.

"Sơn Nam - Những góc đời riêng lạ"

Nhân kỷ niệm 15 năm ngày mất của nhà văn Sơn Nam (2008-2023), hai tập sách “Sơn Nam – Những góc đời riêng lạ” và “Đi và ghi nhớ” đã được xuất bản.

Giải mã gien nhà soạn nhạc Beethoven, phát hiện chuyện tình buồn

Gần hai thế kỷ sau cái chết của Beethoven, một nhóm các nhà nghiên cứu đã bắt đầu thực hiện di chúc của nhạc sĩ thiên tài theo cách mà ông chưa bao giờ dám mơ tới, bằng cách phân tích di truyền DNA trong các mẫu tóc đã được xác thực của ông.

Nhà văn Sơn Nam – Đi và ghi nhớ, những góc đời lạ mà quen

Nhân kỷ niệm 15 năm ngày mất của nhà văn Sơn Nam (2008-2023), hai tập sách “Sơn Nam – Những góc đời quen lạ” và “Đi và ghi nhớ” đã được xuất bản.

Nhiều điều bất thường từ việc Hoa hậu Ý Nhi bị ‘ném đá’

Từ câu chuyện trả lời phỏng vấn còn ngây ngô, vụng về của Hoa hậu Huỳnh Trần Ý Nhi, cộng đồng mạng đã có nhiều phản ứng khác nhau. Công tâm mà nói những phản ứng mang tính xây dựng của cộng đồng mạng sẽ giúp cho Ý Nhi hoàn thiện bản thân. Tuy nhiên có những phản ứng hết sức tiêu cực của 1 vài nhóm lên đến vài trăm ngàn người trên facebook, gióng lên hồi chuông báo động về bạo lực trên MXH, không chỉ của giới trẻ mà còn của nhiều thành phần khác trong xã hội, kể cả các đơn vị kinh doanh.

Hồi ký của cựu Tổng thống Joe Biden được đấu giá 10 triệu USD

Giải trí - TĐ - 29/07/2025 13:00
Cựu tổng thống cho biết ông đã “làm việc cật lực” cho cuốn sách này, vốn sẽ tập trung vào nhiệm kỳ của ông tại Nhà Trắng.

Sống sót kỳ diệu sau cơn đau tim, người phụ nữ kể về cảm giác kỳ lạ khi sang "thế giới bên kia"

Suy ngẫm - Lam Chi - 29/07/2025 12:00
Người phụ nữ đang viết một cuốn sách kể về trải nghiệm đáng kinh ngạc của mình ở “thế giới bên kia”.

8 thủ thuật tâm lý giúp bạn thu phục người khác dễ dàng

Kỹ năng - Nguyệt Ánh - 29/07/2025 11:00
Gọi tên đối phương thường xuyên trong cuộc trò chuyện là một trong những thủ thuật tâm lý đơn giản nhưng vô cùng hiệu quả giúp bạn chiếm được cảm tình của họ.

TP.HCM có một “câu lạc bộ tuổi già” đặc biệt: Bán vé số, bơm xe, nấu cơm chung mỗi ngày

Truyền cảm hứng - Nam An - Ảnh, Clip: Di Anh - 29/07/2025 10:00
Quán trọ Sài Gòn Bao Dung là mái ấm nhỏ giữa lòng thành phố, nơi cưu mang và chở che những cụ già neo đơn, giúp họ có chốn đi về, bữa cơm ấm lòng và một gia đình thứ hai để nương tựa lúc xế chiều.

Xem Doraemon thấy Nobita quá tội nghiệp, giờ lớn lên mới nhận ra người cần được thương là mình!

Điện ảnh - Đông - 29/07/2025 09:00
Tuổi thơ tôi từng khóc cho Nobita. Bây giờ, tôi khóc cho chính mình.

Sức mạnh của người thấu cảm - Vẻ đẹp trong sự nhạy cảm của bạn

Từ sách - Phim - TĐ - 29/07/2025 08:00
 “Sự nhạy cảm của tôi là một siêu năng lực!"

Phỏng vấn xin việc các công ty toàn cầu

Blog GS John VU - GS John Vu - 28/07/2025 13:00
Tôi đã nhận được nhiều email hỏi về “việc làm với các công ti toàn cầu” mà tôi đã viết vài tuần trước đây. Nhiều người hỏi về cách qua được cuộc phỏng vấn với họ, cho nên sau đây là vài lời khuyên:

Xem Sex Education, tôi nhớ lại câu chuyện "cười ra nước mắt" của hàng xóm

Điện ảnh - Minh Châu - 28/07/2025 12:00
Câu chuyện khiến tôi phải suy nghĩ nhiều về cách dạy con.

15 lời khuyên "thực dụng" nhất dành cho người phụ nữ muốn sống sáng suốt và cưới đúng người

Kỹ năng - Ái Vi - 28/07/2025 11:00
Phụ nữ nào cũng mơ một tình yêu đẹp, một bến đỗ bình yên nhưng vẫn giữ được sự tự chủ và giá trị của chính mình.

Ngày tàn của Internet truyền thống đang đến gần

Suy ngẫm - Trung Nam - 28/07/2025 10:00
Sự ra đời của trí tuệ nhân tạo (AI) đang định hình lại một cách sâu sắc cách chúng ta tương tác với Internet.

‘Đại địa chấn kinh tế’ - Những bài học từ khủng hoảng

Từ sách - Phim - Thu An - 28/07/2025 09:00
Không có gì chắc chắn trong lĩnh vực kinh tế, ngoại trừ một điều: sẽ lại có một cuộc khủng hoảng tài chính nữa xuất hiện.

Bộ ảnh con gái chụp ảnh bố mẹ khiến người xem bật khóc

Phong cách sống - Chi Chi - 28/07/2025 08:00
Những bức hình đen trắng nhưng sống động, rực rỡ và chứa đầy ánh sáng.

Bạn chọn sách giấy hay sách điện tử?

Kỹ năng - TĐ - 27/07/2025 13:00
Với những người mê đọc thì cuộc chiến giữa e-book (sách điện tử) và sách giấy chưa bao giờ kết thúc.

18 câu cổ ngữ bị hiểu sai suốt cả ngàn năm: Hóa ra sách vở vẫn chưa kể hết sự thật này!

Suy ngẫm - Tích Thành - 27/07/2025 12:00
Bạn nghĩ mình đã hiểu rõ những câu nói xưa? Thật tiếc, có lẽ bạn chỉ mới biết một nửa. Có những chân lý cổ xưa đã bị con người hiểu sai và truyền miệng lệch lạc suốt hàng ngàn năm qua và đây là 18 ví dụ kinh điển nhất.

Đừng để phim ảnh đánh lừa, chỉ 8 cao thủ này có thể đánh bại Giang Nam Thất Quái trong các trận đối đầu

Thư giãn - Nguyệt Phạm - 27/07/2025 11:00
Những cao thủ có thể đối đầu với Giang Nam Thất Quái là ai?
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 3, 29/07/2025