Gian nan bảo vệ bản quyền sách trên không gian mạng

SGGP02/10/2023 12:00
Gian nan bảo vệ bản quyền sách trên không gian mạng

Trong khuôn khổ hội nghị thường niên Hiệp hội Xuất bản Đông Nam Á diễn ra tại TPHCM, câu chuyện vi phạm bản quyền, nhất là trên không gian mạng, lại được thảo luận sôi nổi tại hội thảo khoa học quốc tế “Bảo vệ bản quyền sách trên không gian mạng”.

Vi phạm tràn lan

Theo số liệu nghiên cứu năm 2022 của Media Partners Asia (nhà cung cấp độc lập dịch vụ nghiên cứu, tư vấn trên các lĩnh vực truyền thông và viễn thông khu vực châu Á - Thái Bình Dương), Việt Nam đứng thứ 3 trong khu vực (sau Indonesia và Philippines) về tỷ lệ vi phạm bản quyền trên không gian mạng. Tính theo đầu người, Việt Nam đứng thứ nhất với khoảng 15,5 triệu người xem bất hợp pháp, gây tổn hại khoảng 348 triệu USD. Đối tượng của xâm phạm bản quyền sách trên không gian mạng chủ yếu là xuất bản phẩm điện tử: sách điện tử (ebook), sách nói (audiobook), sách tương tác, sách 3D...

Ra mắt vào tháng 9-2019, ứng dụng sách nói Voiz FM vừa hoạt động vừa tìm phương án thích nghi với một số khó khăn đặc thù của ngành, nhất là việc bảo vệ bản quyền.

Theo chia sẻ của anh Lê Hoàng Thạch, Giám đốc Điều hành Voiz FM, từ tháng 7-2020, đội ngũ Voiz FM đã chủ động tìm và báo cáo những nội dung bị vi phạm bản quyền trên các trang mạng xã hội. Nhờ đó, đến nay, chỉ tính riêng trên YouTube đã có hơn 30.000 nội dung vi phạm quyền sở hữu trí tuệ của Voiz FM bị gỡ bỏ.

Ông Nguyễn Mạnh Hùng, Chủ tịch Công ty Sách Thái Hà, cho biết, trước đây đa số sách của Thái Hà Books bị sao chép trên mạng qua việc phát tán bản scan, file PDF thì đến nay, 70% sách điện tử của Thái Hà Books phát hành trên hệ thống đã bị các đơn vị khác làm lậu. “Những cuốn nào của chúng tôi bán trên 10.000 bản trở lên đều bị làm lậu, cả audiobook lẫn ebook”, ông Hùng bức xúc.

Ngoài những trường hợp xâm phạm bản quyền để trục lợi, không ít trường hợp lại vi phạm theo kiểu chia sẻ cho bạn bè, “giúp mọi người đỡ tốn tiền mua sách giấy!”. Tiêu biểu như trường hợp một tài khoản Facebook chia sẻ bản ebook các ấn phẩm thuộc nhiều lĩnh vực của nhiều đơn vị xuất bản khác nhau như: Nhân chứng cuối cùng (NXB Phụ nữ Việt Nam); Suối nguồn, Cô đơn trên mạng (NXB Trẻ); Lãng du trong văn hóa Việt Nam (NXB Kim Đồng); Tiếng Việt - Văn Việt - Người Việt (Phương Nam Book); Trốn chạy, Vô tri, Triệu phú khu ổ chuột (NXB Nhã Nam)…

Ông Nguyễn Xuân Minh, Giám đốc Kế hoạch và Bản quyền của Nhã Nam, cho biết, việc chia sẻ như trên đối với những đầu sách đang lưu hành sẽ gây thiệt hại về kinh tế, còn những đầu sách không lưu hành nữa sẽ mất cơ hội được tái bản. Việc chia sẻ ebook như vậy còn gây ảnh hưởng đến uy tín của đơn vị xuất bản Việt Nam bởi nếu các đơn vị quốc tế biết được việc vi phạm này họ sẽ kiện đối tác trong nước do vi phạm hợp đồng. Các hành vi chia sẻ dù ít hay nhiều, có thu lợi hay không đều vi phạm bản quyền.

Tìm giải pháp

Trước vấn nạn về tình trạng vi phạm bản quyền, ông Lê Hoàng, nguyên Phó Chủ tịch Hội Xuất bản Việt Nam, đã thốt lên: “Ngành xuất bản đang sắp chết vì sự xâm hại này. Chúng tôi đuối lắm rồi, thậm chí chúng tôi mất lòng tin vào việc đấu tranh phòng chống sách lậu, sách giả, không biết làm sao để cứu được mình?”.

Sở dĩ ông Lê Hoàng phải kêu cứu như vậy cũng vì tình trạng buôn bán sách lậu, sách giả, vi phạm nghiêm trọng bản quyền tác giả... có xu hướng tăng. Khi chuyển dịch từ phương thức bán sách giấy truyền thống sang khai thác nội dung trên các nền tảng kỹ thuật số như website thương mại điện tử hay mạng xã hội Facebook, Tik Tok, Zalo…, hành vi vi phạm cũng ngày một tinh vi, phức tạp hơn.

Từ đầu năm 2022 đến nay, Văn phòng Luật sư Phan Law đã xử lý và gỡ bỏ gần 20.000 link vi phạm bản quyền với 828 truyện/sách bị vi phạm. Việc xử lý đến thời điểm hiện tại đạt khoảng 70%. Trong đó, có một số website có lượng truy cập cao như nettruyenplus.com, truyengihotne.com, dichtruyenpro03.com... Cá biệt, trường hợp trang nettruyen đã né tránh việc xử lý xâm phạm bản quyền bằng việc liên tục thay đổi tên miền như nettruyenplus.com, nettruyenvii.com, nettruyenmax.com, dichtruyenpro03.com, dichtruyenpro04.com...

Thực tế cho thấy, Việt Nam đã có hệ thống pháp luật tương đối hoàn chỉnh về bảo vệ bản quyền với các quy định bảo vệ bản quyền tại Luật Xuất bản, Luật Sở hữu trí tuệ và các văn bản liên quan. Cùng với đó là nhiều hiệp hội, tổ chức xã hội nghề nghiệp tham gia hỗ trợ doanh nghiệp và tác giả để bảo vệ bản quyền như: Hội Xuất bản Việt Nam, Hiệp hội quyền sao chép, Trung tâm Bản quyền tác giả văn học, Trung tâm Bản quyền số... Tuy vậy, theo ông Nguyễn Nguyên, Cục trưởng Cục Xuất bản, In và Phát hành, tình trạng vi phạm bản quyền ở Việt Nam khá phức tạp. “Các giải pháp của các cơ quan Chính phủ, các hội và của doanh nghiệp, chủ sở hữu tác phẩm, tác giả đang gặp nhiều khó khăn do thách thức mới của công nghệ, nhất là công nghệ số, với sự phát triển các hình thức truyền thông và thương mại điện tử trên không gian mạng”, ông Nguyễn Nguyên lý giải.

Thực tế, vi phạm bản quyền là tình trạng chung ở nhiều nước, không riêng gì ở Việt Nam. Tuy nhiên, ở một số quốc gia là thành viên của Hiệp hội Xuất bản Đông Nam Á, bên cạnh việc hoàn thiện hệ thống pháp luật, họ đã có các thiết chế hỗ trợ, bảo vệ bản quyền. Như ở Indonesia, có một tổ chức gọi là đội đặc nhiệm; Philippines có IPOIPHL; thậm chí Malaysia còn có đơn vị được gọi là cảnh sát mạng. “Để chống lại nạn sách lậu trong ngành xuất bản, chính phủ và các đơn vị trong ngành cần phối hợp với nhau nhằm nâng cao nhận thức về Luật Bản quyền và Luật Sở hữu trí tuệ. Bên cạnh đó, cần có biện pháp xử phạt nghiêm khắc hơn đối với người vi phạm”, ông Sheikh Faisal Sheikh Mansor, Chủ tịch Hội xuất bản Malaysia, đề xuất.

Để ngăn chặn và bảo vệ bản quyền trên không gian mạng, hơn lúc nào hết, chúng ta cần sự chung tay, nỗ lực của nhiều cá nhân, đơn vị cũng như các cấp các ngành. Một trong những giải pháp được NXB Thông tin và Truyền thông đưa ra là xây dựng nền tảng dùng chung cho ngành xuất bản Việt Nam. Hiện nay, đơn vị này đang vận hành 2 nền tảng dùng chung, gồm: Book365.vn (nền tảng phát hành sách in) và Ebook365.vn (nền tảng xuất bản số), để xuất bản, phát hành sách in và sách điện tử nhằm hỗ trợ các đơn vị chưa có điều kiện đầu tư cùng sử dụng nền tảng.

Theo chia sẻ của ông Trần Chí Đạt, Giám đốc - Tổng Biên tập NXB Thông tin và Truyền thông, nền tảng dùng chung này đang có sự tham gia của 10 trường đại học và 10 nhà xuất bản trong nước. Việc quy về một mối giúp hạn chế vi phạm bản quyền, bởi khi đã tham gia nền tảng dùng chung, tất cả đều phải theo một yêu cầu nhất định về bản quyền, có kiểm tra chặt chẽ. Đặc biệt, nền tảng dùng chung được ứng dụng công nghệ để chống sao chép, từ đó giúp việc bảo vệ bản quyền được tốt hơn.


Gửi bình luận
(0) Bình luận
1

Ngành xuất bản chuyển mình thế nào trong kỷ nguyên số?

Trước những thay đổi nhanh chóng của ngành xuất bản toàn cầu dưới tác động của công nghệ số và AI, Việt Nam đang đứng trước nhu cầu cấp thiết phải đổi mới để thích ứng với hành vi tiêu dùng nội dung hiện đại.

TikTok và 'hashtag phước lành' cho ngành xuất bản

Các video có gắn một hashtag đặc biệt #BookTok trên TikTok đã tạo nên một làn sóng mến mộ sách và giúp doanh số của các nhà xuất bản tăng trưởng bất ngờ.

Sách “biết bay", sách thành “vũ khí”: Hành trình bền bỉ phát triển văn hoá đọc ở Việt Nam

Sau gần 7 năm, hơn 170 thư viện trường học, 13 thư viện cộng đồng với khoảng 140 nghìn đầu sách đã được xây dựng trong cộng đồng, nhờ dự án Phát triển Văn hóa đọc do tổ chức Good Neighbors International (GNI) thực hiện.

Video: Nhà văn Sơn Nam qua ký ức của con gái

Qua ký ức của bà Đào Thúy Hằng – con gái của nhà văn Sơn Nam, hình ảnh “ông già Nam Bộ” hiện lên bình dị gần gũi đầy yêu thương.

Mạng xã hội thúc đẩy truyền thông sách: YouTube hay TikTok chiếm ưu thế?

Khảo sát của Neilsen cho thấy nhiều độc giả trẻ (từ 14 đến 25 tuổi) tại Anh tìm kiếm nội dung về sách trên nền tảng YouTube.

"Sơn Nam - Những góc đời riêng lạ"

Nhân kỷ niệm 15 năm ngày mất của nhà văn Sơn Nam (2008-2023), hai tập sách “Sơn Nam – Những góc đời riêng lạ” và “Đi và ghi nhớ” đã được xuất bản.

Giải mã gien nhà soạn nhạc Beethoven, phát hiện chuyện tình buồn

Gần hai thế kỷ sau cái chết của Beethoven, một nhóm các nhà nghiên cứu đã bắt đầu thực hiện di chúc của nhạc sĩ thiên tài theo cách mà ông chưa bao giờ dám mơ tới, bằng cách phân tích di truyền DNA trong các mẫu tóc đã được xác thực của ông.

Nhà văn Sơn Nam – Đi và ghi nhớ, những góc đời lạ mà quen

Nhân kỷ niệm 15 năm ngày mất của nhà văn Sơn Nam (2008-2023), hai tập sách “Sơn Nam – Những góc đời quen lạ” và “Đi và ghi nhớ” đã được xuất bản.

Nhiều điều bất thường từ việc Hoa hậu Ý Nhi bị ‘ném đá’

Từ câu chuyện trả lời phỏng vấn còn ngây ngô, vụng về của Hoa hậu Huỳnh Trần Ý Nhi, cộng đồng mạng đã có nhiều phản ứng khác nhau. Công tâm mà nói những phản ứng mang tính xây dựng của cộng đồng mạng sẽ giúp cho Ý Nhi hoàn thiện bản thân. Tuy nhiên có những phản ứng hết sức tiêu cực của 1 vài nhóm lên đến vài trăm ngàn người trên facebook, gióng lên hồi chuông báo động về bạo lực trên MXH, không chỉ của giới trẻ mà còn của nhiều thành phần khác trong xã hội, kể cả các đơn vị kinh doanh.

Đường vào Thiền - Thành công sớm đang trở thành áp lực với người trẻ

Từ sách - Phim - Hương Hồ - 09/07/2025 09:00
Trong bối cảnh nhiều người trẻ đang loay hoay giữa những áp lực thành công và nhu cầu sống ý nghĩa, cuốn sách "Đường vào Thiền" (The path of meditation) của Osho như một lời mời gọi bạn trở về với chính mình.

Gen Z không cần bạn, chỉ cần ChatGPT để tâm sự: Chuyên gia lý giải vì sao?

Phong cách sống - Đoàn Thủy - 09/07/2025 08:00
Thay vì gọi điện hay tâm sự với bạn bè, không ít bạn trẻ hiện nay lại mở trình duyệt, gõ vài dòng và tìm sự thấu hiểu từ trí tuệ nhân tạo.

Rò rỉ bí mật Meta đào tạo các chatbot AI chủ động nhắn tin, nhớ hội thoại, cố giữ người dùng ở lại

Kỹ năng - Sơn Vân - 08/07/2025 13:00
Meta Platforms đang đào tạo các chatbot trí tuệ nhân tạo (AI) có thể tùy biến để trở nên chủ động hơn, chủ động nhắn tin mà không cần chờ người dùng nhắn trước, nhằm tiếp nối những cuộc trò chuyện trước đó, trang Insider cho biết.

Xem 'Sex Education', tôi học lỏm được cách áp dụng để dạy con gái 'lì lợm' hiệu quả không tưởng!

Điện ảnh - Ứng Hà Chi - 08/07/2025 12:00
Tôi đã tìm ra chìa khóa giúp con gái vượt qua sự chán chường, rèn luyện tính kiên trì và thay đổi tư duy về thành công.

Vợ nổi ghen khi chồng ‘say nắng’ và đòi cưới nhân tình AI

Thư giãn - Anh Tú - 08/07/2025 11:00
Theo CBS và New York Post, một người đàn ông đã có gia đình tại Mỹ đã gây tranh cãi khi yêu và cầu hôn một AI trên ChatGPT.

Tình trạng cận kề cái chết và giải thích của khoa học về linh hồn

Suy ngẫm - Phạm Hường - 08/07/2025 10:00
Không chỉ khoa học mà cả các tôn giáo và các thuyết thần bí đều rất quan tâm đến cảm nhận về tình trạng này.

Em bé đầu tiên trên thế giới sinh ra nhờ AI hỗ trợ: Cách thức không như nhiều người nghĩ

Truyền cảm hứng - Chi Chi - 08/07/2025 09:00
Hiện tại, bé đã 7 tháng tuổi và trở thành đứa trẻ đầu tiên được thụ thai nhờ AI.

'Khai mở cảm xúc' và 'Khai mở hạnh phúc' - Con người sẽ ra sao nếu không còn cảm xúc tồi tệ?

Từ sách - Phim - Hồ Lam - 08/07/2025 08:00
Bác sĩ tâm lý Emma Hepburn cho rằng cảm xúc giúp ta sống, cảm, phản ứng và kết nối. Cố gắng phủ nhận một cảm xúc tiêu cực đồng nghĩa với việc ta đang chối từ chính mình.

Vì sao video ngắn trên Internet khiến việc học trở nên khó khăn?

Kỹ năng - Anh Tú - 07/07/2025 13:00
Hàng triệu người xem các video học tập ngắn trên nhiều nền tảng mạng xã hội mỗi ngày với hy vọng tiếp thu kiến thức nhanh hơn. Tuy nhiên, hai nghiên cứu mới đây lại cho thấy điều ngược lại.

Trụ sở phường Sài Gòn thu hút người dân đến check-in3

Thư giãn - KỲ PHONG - 07/07/2025 11:00
Bảng tên phường Sài Gòn, TP.HCM đang trở thành nơi check-in thu hút người dân và du khách.

'Vua dầu mỏ' Rockefeller: Người thông minh sẽ từ bỏ 3 thứ này để sớm giàu có, hưng thịnh

Suy ngẫm - Ứng Hà Chi - 07/07/2025 10:00
Vị tỷ phú cho rằng, khoảng cách thực sự giữa người nghèo và người giàu không thể được giải quyết bằng cái gọi là “làm việc chăm chỉ”.

65 tuổi, tôi ước mình biết 5 điều này ở tuổi 20: Làm được cả 5, về già bớt hẳn bệnh tật

Phong cách sống - PV - 07/07/2025 09:00
Nhìn chung, tôi cảm thấy vô cùng biết ơn vì mình vẫn khỏe mạnh và cân đối, mặc dù đã đối xử không tốt với cơ thể khi còn trẻ.

Thánh kinh marketing – Cẩm nang giúp bạn làm chủ cuộc chơi tiếp thị hiện đại

Từ sách - Phim - Quìn - 07/07/2025 08:00
Thị trường thay đổi, khách hàng thay đổi, còn bạn đã thay đổi cách làm marketing chưa? Nếu vẫn còn loay hoay, “Thánh kinh marketing” (The 21st Century Sales Bible) của Yaniv Zaid sẽ giúp bạn: Kết nối thật - giá trị thật - và chiến lược thông minh.

Cảnh báo 'tội phạm tình dục kỹ thuật số' tăng chóng mặt bởi video AI

Kỹ năng - Anh Tú - 06/07/2025 13:00
Hàn Quốc cho biết các nhà cung cấp dịch vụ internet trong và ngoài nước như Naver, Google và Kakao trong năm 2024 đã xóa và chặn 180.000 video quay lén bất hợp pháp, gồm cả video khiêu dâm giả mạo do AI tạo ra.
HẠT GIỐNG TÂM HỒN
2019 Bản quyền thuộc về hatgiongtamhon.com.vn. Phát triển bởi ONECMS
Thứ 4, 09/07/2025